TEXELSCHE COURANT
EEN TRIOMFTOCHT VOOR TEXELS MUSEUM.
54ste Jaargang
Woensdag 8 April 1942
No. 5641
Zorg voor de komende winter
WIE ZAAIT, ZAL OOGSTEN.
VOOR OE LANDBOUW
M "SS\)
Uitgave
Firma Langeveld en De Rooij
Den Burg Texel Telefoon 11
Hoofdredacteur: G. Joh Duinker.
Verantwoordelijk v. heele inhoud.
Per bakfiets over het eiland.
II.
Vanavond ouderavond te Oudeschild.
Onze trouwe bakfiets voert ons met
duizelingwekkende snelheid voor de
wind naar Tegels havenplaats.
We hebben nog prachtig gelegenheid
om de projectoren op te stellen en gaan
dan het dorp nog wat in met zijn vele
mooie hoekjes en schilderachtige achter
ommetjes. Het duistert; „op de lage kim
smeult nog wat goud van de zon" als we
ons weer schoolwaarts spoeden, want
het wordt langzamerhand onze beurt.
Stemmengegons verkondigt ons, dat de
vergadering nog in volle gang is. Het
is weer koud geworden, we verschansen
ons in een aangrenzend lokaal, waar we
een brandende kachel ontdekken.De
ze verrast ons plotseling, als we er dicht
bij staan, met een explosie, die ons een
treffende gelijkenis met negers bezorgt.
Inmiddels draait de vergadering verder,
evenals de wijzers van onze klok. Reeds
tweemaal hebben we een inkorting op de
lezing toegepast.... onze sigaretten ver
minderen zienderoogendan.steeds
intensiever bereikt ons een zoete geur.
We volgen het reukspoor. komen
plotseling tot stilstand voor.een pan
dampende chocolademelkdaarnaast
een koekblik. Achterwaartsmet ge
sloten oogen.wanneer we nu precies
met een kwartier nog niet aan de beurt
zijn dangelukkig daar gaat de deur
open.
We kunnen ons moeilijk een dankbaar
der gehoor voorstellen dan Oudeschil
ders dat bewijst ook wel het aantal
donateursvier en twintig, het mu
seum is aan ,,'t Skil" bijzonder verplicht.
Vrijdagmorgen wachten de schoolklas
sen ons reeds met ongeduldHet is 'n
telkens weerkeerend genoegen dè uit
roepen van „aah" en „ooh" te hooren bij
de kleurenprojectie en, heusch, er zijn
heel wat jongens en meisjes op Texel, die
de vogels uit hun omgeving al aardig
kennen; hier bij Oudeschild komen de
vogels bijna voor de deur.en Mees
ter Zondervan heeft er ettelijke voor de
klassen geteekend.
De bakfiets wordt weer opgeladen en
thans kiezen we richting De Waal. Het
mooie weer is heelemaal „over", er
waait een scherpe Noordoostenwind „pal
tegen". In de slooten ligt ijs en de heele
MEDEDEELINGEN VAN DE
VEREENIGING
BEDRIJFSVOORLICHTING.
OP TEXEL
HET GRONDONDERZOEK.
Meer dan 2000 monsters van
Texel onderzocht.
Het grondonderzoek blijft nog steeds
een van de belangrijkste werkzaamheden
van onze vereeniging. Bij de oprichting
der vereeniging is, sprekende over het
grondonderzoek, gezegd: We moeten zoo
ver komen, dat er van ons eiland 2000
monsters onderzocht zijn. Dit leek toen
tamelijk onbereikbaar en wat hoog ge
grepen. Thans zijn we zoo ver. Juist voor
het afsluiten van het jaar werd het twee
duizendste monster verzonden.
Wat de verhouding volledige monsters
tot pH monsters betreft is er in 1941
een wijziging gekomen. Steeds was het
aantal pH-monsters vrij wat grooter dan
het aantal volledig onderzochte mon
sters. Voor 1941 staat dit geheel anders.
Van de 314 in 1941 verzonde monsters
werden er 188 min of meer volledig on
derzocht, 106 alleen op pH en van 20
monsters werd het kopergehalte be
paald. Dit laatste vond plaats op een be
drijf, waar de laatste jaren vaak scha-
penziekten voorkwamen
Wanneer we de vraag stellen, wat wel
de oorzaak is van het groot aantal vol
ledig onderzochte monsters, dan zijn
daarvoor wel enkele redenen op te ge
ven. In de eerste plaats wel het feit van
de kunstmestschaarschte. Sommigen mee
nen, dat dit juist een reden is om niet
te laten onderzoeken „Je kunt", zoo zeg
gen ze, „het advies om een minder of
meer zware fosforzuurbemesting te ge
ven toch niet opvolgen". Dit is inderdaad
waar. Met de kalimeststoffen is het ge
lukkig echter nog anders gesteld. En ook
wat het fosforzuur betreft is onderzoek
van het bouwland zeker geen overbodige
zaak, zooals uit het volgende zal blijken.
Tot nu toe werd er bij de bemesting
van het bouwland maar zeer weinig re
kening gehouden met de varieerende be
hoefte van de verschillende gewassen
voor bepaalde voedingsstoffen. Het ging
heel vaak zoo, dat het bouwland bijv.
recht af 400 kg. super 20 pet. per h.a.
ontving. En met de kali evenzoo. Wat dit
laatste aangaat werden aardappelen en
bieten meestal wel extra bedacht.
De laatste jaren nu is men, mede door
het werk van de gezamenlijke Vereeni-
gingen voor Bedrijfsvoorlichting op de
Zuid-Hollandsche eilanden onder leiding
van Ir. v.d. Meer, op dit gebied heel wat
wijzer geworden. Men heeft een inzicht
gekregen in de behoeften van de diverse
IPSBIIW
voorjaarsstemming van gisteren is weg.
De kinderen wachten al in 't verduis
terde lokaal. Nu is de wintersche koude
gauw vergeten en de lichtbeelden ver
plaatsen ons weer naar het voorjaar in
heel zijn uitbundigheid.
Ook deze Texelsche jongens en meisjes
hebben gevoel voor de schoonheid der
natuur en Meester Pieterse laat dan ook
geen gelegenheid voorbij gaan, om zijn
pupillen in te leiden in de rijkdommen
van het veelzijdig leven op Texel.
De vreugde stijgt ten top, wanneer er
een „levende film" wordt gegeven.
's Avonds ouderavond. De heer Pieter
se heeft het origineele idee opgevat, ou
de schoolfoto's te reproduceeren en deze
worden thans geprojecteerd in de pas
aangeschafte epidiascoop. De vroolijk-
heid is groot, wanneer men in een gemil
limeterde jongeling buurman ontdekt
of de martiale figuur van „Meester" uit
achttienhonderd zooveel, die zijn pupil
len als een veldheer overziet; terwijl zijn
collega van eenige tientallen jaren, daar
voor zich schijnt gereed te hebben ge
maakt voor een pool-expeditie.
We vinden nog voldoende gelegenheid
om zwerftochten in de vogelwereld van
De Waal en omgeving te gaan maken en
weer stijgt het aantal donateurs.
ZaterdagmorgenEen echte schoon
maakwind. en het duurt lang, voor
we met ons vrachtje Oosterend bereiken.
De jeugd wacht al een tijdje, even
eens in stormachtige stemming. Ditmaal
projecteeren we op zolder.... een bij
uitstek geschikte gelegenheid. Het zijn
weer de kleuren, die het bijzonder doen.
Hier komt nog bij: de jongens en meisjes
in Oosterend teekenen graag.dat ziét
men direct bij het binnentreden.... en
de vogels boeien hen ookdat bewij-
gewassen aan de twee belangrijke voe
dingsstoffen, fosforzuur en kali. En al
kunnen we nu van bepaalde voedings
stoffen niets krijgen, nu we hier iets van
weten zal het duidelijk zijn, dat grond
onderzoek toch, ja juist nu, van be
lang is.
We zullen bij de samenstelling van
ons bouwplan rekening moeten gaan
houden met de voorraad voedingsstoffen
van het betreffende perceel. Zoo eenigs-
zins mogelijk zullen we perceelen met
lage fosforzuurgetallen niet moeten gaan
bestemmen voor aardappelen of peul
vruchten. Hier passen beter haver of
gerst.
Wat de kali betreft, hiermede is hét al
precies eender gesteld. Aardappelen vra
gen vrij veel kali. Suikerbieten veel min
der. Ook vlas en erwten liebben nogal
behoefte aan kali. Haver daarentegen
behoeft op de zwaardere gronden bijna
nimmer kali. Weten we nu dus iets van
de kalivoorraad van de verschillende
perceelen, dan kunnen wij daarmede bij
de verdeeling van de beschikbare kali
terdege rekening houden.
Hoe is het nu in 't algemeen met de
kali- en fosforzuurvoorraad op de tot nu
toe onderzochte bedrijven gesteld? He
laas moeten we zeggen, dat het er, spe
ciaal met de fosforzuurvoorraad, niet zoo
gunstig voor staat. Over 't algemeen zijn
de kaligetallen gunstiger dan de fosfor
zuurgetallen.
Maar dit is wel gebleken; er zijn op
bijna ieder bedrijf perceelen met goede,
matige en slechte fosforzuurgetallen
Ter illustratie van het voorgaande
zullen we thans de uitslag van het kali-
en fosforzuuronderzoek van twee in deze
herfst onderzochte bedrijven bespreken.
Het eerste bedrijf is gelegen in de Eier-
landsche Polder op oude bouwgrond, het
tweede op bet oude schapenland.
Van het eerste bedrijf waren de P. citr.
getallen als volgt:
1 perceel had een P. citr. getal van 55-
60, 4 perc. 50-54, 7 perc. 45-49, 2 perc.
40-44, 3 perc. 35-39, 3 perc. 30-34, 5 perc.
25-29, 4 perc. 20-24 en 1 perc. 5.
Perceelen met een P. citr. getal van 40
en hooger mogen beschouwd worden als
vrij goed van fosforzuur voorzien. Op
zulke perceelen zal men het beste aard
appelen, peulvruchten of vlas kunnen
telen. Ir. v.d. Meer noemt als grensgetal
voor aardappelen 40 en voor peulvruch
ten 35.
Op perceelen met P. citr getallen van
30-40 kunnen waarschijnlijk zonder be
zwaar granen als tarwe en gerst worden
verbouwd, terwijl blijkens de proeven
van Ir. v.d. Meer ook suikerbieten in aan
merking komen om op dergelijke per
ceelen met een middelmatig P. citr. getal
geteeld te worden. Perceelen met nog la
gere P. citr. getallen kunnen waar
schijnlijk het best voor haver bestemd
zen de uitroepen.
Des avonds is onze zolder slechts ma
tig bezet; gevolg van de koude en
van de lammerentijd. Het vriest weer
flink; de jassen blijven aan.
Maar de belangstelling is onverdeeld
en weer is de avond voor het museum
een succes.
Om elf uur beginnen we onze laatste
bakfietstochtnaar Den Burg.het
wordt een race.de wind is in storm
overgegaan.
Velen zijn zich gedurende de lezingen
in sterke mate bewust geworden van de
charme, die er uitgaat van iedere aanra
king met de levende natuur en vast
wordt vandaag hier of daar een wormen-
trappelende kievit of voedselzoekende
kluut met aandacht gadegeslagen en die
scholekster is eens zoo mooidan is
het doel der lezingen van ons museum
ook bereikt.
Zoo ook „groeit" ons museum vanzelf;
hebben zich niet in deze week alleen
reeds plm. 70 donateurs opgegeven.
En hieronder een lijstje van vondsten,
die we van de schooljeugd voor het mu
seum ontvingen: goed zoo, jongens en
meisjes: Alles, wat jullie merkwaardig
vindt bij Meester of het Museum bren
gen of het vertellen, dan komen we zelf.
Zoo zal ons museum snel grooter worden
We ontvingen voor het museum:
op 26 Maart een Koperwiek van Kees
Alkema, „Zèerust", De Koog.
op 28 Maart een Grauwe lijster van
Bab Michels, De Koog.
op 17 Maart een Ekster, gevonden door
Guurtje en Bertus Kievit.
op 18 Maart twee Eksters, gevonden
door idem.
op 28 Maart een Ekster, van Johanna
van Heerwaarden, „Min. Ruysweg", De
Koog.
op 28 Maart een Spreeuw, van Addie
Daalder, De Koog.
op 25 Maart een Lepelaar, van de heer
Kloosterman, P. H. Polder.
Wij hebben reeds lange tijd voorberei
dingen voor een lepelaar-diorama ge
troffen; dus verheugt ons deze vondst
wel in het bijzonder. We wekken gaarne
ieder op, ons van elke lepelaarvondst op
de hoogte te stellenook al zijn de
exemplaren al „slecht". Dan kunnen we
ze nog gebruiken voor het skelet.
Wij danken de schenkers van harte en
houden ons voor verdere vondsten ten
zeerste aanbevolen.
HERMAN VAN DER HORST,
Leider Texelsch Museum.
worden.
De kaligetallen op het bedoelde bedrijf
waren als volgt:
1 perceel had een kaligetal van 35-40,
3 perc. 30-34, 2 perc. 25-29, 5 perc. 20-24,
13 perc. 15-19, 4 perc. 10-14 en 2 perc.
lager dan 10.
Nu we dit weten en er tevens nog ka
limeststoffen beschikbaar zijn, zijn er
vele mogelijkheden. Op perceelen met 'n
kaligetal van 30 en hooger kunnen we
aardappelen telen met een niet al te
zware kalibemesting. Op deze perceelen
kan graan worden geteeld zonder kali.
Op perceelen met kaligetallen van 20-
30 telen we aardappelen met een middel
matige kalibemesting en graan en sui
kerbieten met een lichte bemesting
Op perceelen met kaligetallen lager
dan 20 kunnen slechts aardappelen wor
den geteeld, wanneer 'n ruime kalibemes
ting wordt gegeven. Overigens komen op
deze perceelen graan en suikerbieten.
Op perceelen met zeer lage kaligetallen
zullen we weer bij voorkeur haver ver
bouwen.
Nu de P. citr. getallen en kaligetallen
van het bedrijf op het oude Texel. On
derzocht werden 12 perceelen.
1 perceel had een P. citr. getal van 40-
50, 2 perc. 35,39, 4 perc. 30-34, 1 perc. 25-
29 en 4 perc. 20-24.
De fosforzuurgetallen van de meeste
dezer perceelen liggen in het „graange-
bied". Er zijn maar. heel weinig percee
len met P. citr. getallen, die hoog genoeg
zijn voor aardappelen, peulvruchten en
vlas.
Nu de kaligetallen:
1 perceel had een kaligetal tusschen
35-40, 1 perc. 30-34, 2 perc. 25-29, 5 perc.
20-24, 2 perc. 15-20 en 1 perc. lager dan
15.
Bij vergelijking met de kaligetallen
van het andere bedrijf zijn deze getallen
gunstig. Men zou op dit bedrijf meer ge
baat zijn met een fosforzuurtoewijzing
dan met kali. Toch zijn ook op dit be
drijf de resultaten van het onderzoek van
groot belang. Er was op dit bedrijf toch
minstei\s één perceel met een P. citr.
getal, hoog genoeg om aardappelen te
telen Naast dit hooge P. citr. getal stond
echter een laag kaligetal. Wil men hier
dus aardappelen telen, dan is een extra
zware kalibemesting gewenscht om het
gevaar van „blauw" te voorkomen.
Wij hopen, dat degenen, die tot nu toe
geen of nog slechts zeer weinig perceelen
volledig lieten onderzoeken, door dit
overzicht van het groote belang van dit
onderzoek zijn overtuigd en besluiten
zullen er dit najaar mee te beginnen.
Wie naar zijn doel gedragen wordt
moet niet meenen het bereikt te heb
ben. (Eschenbach).
fr-gsSiNL
De Duitsche politie in ons land wil niet de boeman zijn voor de kinderen,
doch wil optreden als de' kindervriend. Hiertoe werken alle Duitsche politie
mannen mee door het organiseeren van eenpansmaaltijden voor de jeugd en
het houden van tentoonstellingen van speelgoeod, door deze manschappen in
hun vrije tijd vervaardigd. Zij offeren hiervoor al hun vrije tijd op. 1 April
werd in de Dierentuin in Den Haag een tentoonstelling van speelgoed geopend
welk speelgoed, ongeveer 2600 stuks, na de tentoonstelling verdeeld zal wor
den onder de arme Duitsche en Nederlandsche kinderen. De foto laat een deel
van het vervaardigde speelgoed zien. (V.P.B.-Polygoon!Meijer-m.)
Hebt u achter uw huis een lapje
Wees wijs en poot er dit jaar eens aard
groenten! De gemiddelde opbrengst van
ter (bv. 10x10), mits goed verzorgd, is
bruine boonen. Is uw tuin grooter, des
uwen een extra rantsoen boven uw
vraag eens inlichtingen aan uw tuinman
leveren kan en evenals vroeger uw sier
Doe het direct, want:
grond9 Was het steeds een bloementuin?
appelen of zaait er bruine boonen en
een stukje grond van 100 vierkante me-
210 kg (3 mud) aardappelen of 25 kg.
te beter. Het beteekent dus voor u en de
distnbutietoewijzing. Doe het zelf of
of hovenier, die u alle pootgoed en zaad
tuin, uw moestuin omspit en onderhoudt.
LANDBOUW VEETEELT
BLAUWMAANZAAD.
Akkerbouwers, die Blauwmaanzaad
verbouwen, ontvangen voor iedere 100
kg. oogst 1942, welke zij inleveren, naast
de reeds bekende revenuen, ook nog 1 kg.
spijsolie met een maximum van 50 kg.
pergezin. Zij, die nog blauwmaanzaad
voor zaaidoeleinden wenschen te ont
vangen moeten voor 10 April a.s. aan de
Bureauhouder Dros opgeven, welke op
pervlakte zij wenschen te verbouwen.
AARDAPPELTEELT.
In een publicatie van 6 Aug. 1941 is
medegedeeld, dat de vastgestelde mini
mumprijzen voor goedgekeurde poot-
aardappelen in de sorteering 35-45 van
onderstaande rassen konden worden be
schouwd als garantieprijzen In verband
hiermee maakt de P.I.C.A. voor Noord-
Holland te Alkmaar bekend, dat te velde
goedgekeurde pootaardappelen in de
maat 35-45 mm van de rassen Alpha,
Bonte Star, Furore, Gloria, Industrie,
Matador, Noordeling, Robijn, Record,
Roode Star, Tnumpf, Ultimus en Voran,
welke door de telers niet tegen of boven
de vastgestelde minimumprijzen kunnen
worden afgezet, ter overname aan de P.
I.C.A. voor Noord-Holland te Alkmaar
kunnen worden aangeboden.
Overname kan slechts plaats vinden,
indien:
1. een opgave van de hoeveelheid, ras
en klasse vóór 12 April a s. in het bezit
van de P.I.C.A is;
2. vaststaat, dat normale verkoop tegen
de minimum telersprijs niet mogelijk is;
3. de betreffende partij voldoet aan de
eischen, welke de keuringsdienst voor
goedgekeurd pootgoed heeft vastgesteld.
WEIDECONTRACTEN.
De veehouders, die vóór 7 Maart j. 1.
weidecontracten hebben aangevraagd,
kunnen zich tot de Bureauhouder Dros
wenden, die aan hen voor iedere aan
vrage voor een rund (C of D) uit de
overnamemarkt, een aanvraagformulier
uitreikt. De veehouder geeft deze van
zijn handteekening voorziene formulie
ren door aan zijn handelaar, die ze weer
aan de voorman-handelaar overdraagt.
De voorman-handelaar is belast met het
uitzoeken van de aangevraagde runde
ren. De weidecontracten moeten op de
achterzijde worden voorzien van een
schets van het gecontracteerde rund.
Voor ieder contract is f 0,25 verschul
digd.. De runderen zullen zooveel moge
lijk op de markt worden geschetst,
waarna de P.B.H. de contracten terug
ontvangt, die verder voor uitreiking
aan de belanghebbende zorgdraagt. Zij,
die geen runderen van de overname-
markten wenschen te betrekken, kunnen
voor zoover zij tijdig hebben aange
vraagd, runderen uit de vrije markt con
tracteeren. Ieder onderteekend formulier
verplicht de veehouder, een hem toege
wezen rund te accepteeren.
Tevens zij nog meegedeeld, dat de le
veringsdatum voor de runderen op „op-
zet"-contract, die thans niet in de slach-
rijpe conditie verkeeren, voorloopig uit
gesteld kan worden tot 15 Juli a s.
HET VRIJE WOORD.
Ik geloof niet, dat ook maar een
Nederlander in moeilijkheden zou
komen, als hij op waardige wijze
zakelijke opmerkingen maakt met
de kennelijke bedoeling voor de sa
menleving iets goeds te bereiken.
Zij, die andere ervaringen hebben
opgedaan, moeten zich in een rustig
oogenblik maar eens afvragen, of
uit hun toon. in hun woordenkeus,
in hun vooropgezette bedoeling niet
overduidelijk moest blijken, dat ze
wilden beleedigen, ophitsen, ont
stemming wekken?
Daarom; Gezien het feit, dat we
nu eenmaal in de grootste van alle
oorlogen onmiddellijk gevechtster
rein zijnloopt 't nog al los met
de onvrijheid van meeningsuiting.
Het kon heel anders zijn. Laten we
zorgen, dat het niet anders wordt.
(Max Blokzijl in zijn radiopraatje
over „Het vrije woord in tijd van
oorlog".)
AUSTRALIË.
In Australië zijn voor de Amerik.
strijdkrachten nieuwe vliegvelden aan
gelegd.
BR1TSCH-INDIE
In Br.-Indië heeft minister Cripps
een onderhoud gehad met generaal Wa-
vell.
CHINA.
In China zijn een paar vliegvelden
door de Japanners vernield. De plannen
om van die vliegvelden uit Japan te
bombardeeren, zijn daardoor verijdeld.
ENGELAND
Van de Engelsche steden, die de
laatste dagen zwaar werden gebombar
deerd, moeten vooral Dover, en Portland
worden genoemd.
SOVJET-RUSLAND
Ook de laatste dagen zijn zware
Sovjet-aanvallen met succes afgeslagen.
In drie maanden zijn wel 100,000 bolsje
wieken gevangen genomen.
Aan het oostfront nemen de bolsje
wistische aanvallen af. De Duitsche troe
pen zijn er in geslaagd een vrij groot
aantal dorpen te veroveren.
DE ZON.
Wo 8 April op 7,01; onder 20,24
Do. 9 April op 6,59, onder 20,26
Vr. 10 April op 6.57; onder 20,28
Verduisteren: van zonsondergang tot
zonsopgang.
Auto's en rijwielen licht op: van zons
ondergang tot zonsopgang.
DE MAAN
Wo 8 April op 3,23; onder 12,27
Do 9 April op 4,10; onder 13,34
Vr. 10 April op 4,49; onder 14,44
Nieuwe Maan; 15 April 16,33.
HOOG WATER OP TEXELS REE.
Wo 8 April 3,03 en 15,35
Do 9 April 4,11 en 16,52
Vr. 10 April 5,37 en 18,22
Springtij 15 April.
