mvrnu OOK Mts S.S. Texelsch dialect. Gebruik uw grond voor 100 pet. Texelsche Berichten De vierde lammerenmarkt. B. Winterhulp Nederland en Nederlandsche Volksdienst. Een extra'tje Een onbezorgde levensavond 54e JAARGANG. No. 5G59. WOENSDAG 10 JUNI 1942. TEXELSCHE COURANT MELK VOOR GIFTIGEN ARBEID De Burgemeester van Texel maakt be- ked, dat zij, die in aanmerking komen voor melk voor giftigen arbeid op Woens dag (heden) en Donderdag (morgen) een formulier kunnen afhalen bij den Distri- butiediensl voor het verkrijgen van melk voor giftigen arbeid. Vrijdagmorgen a.s. 12 Juni dienen deze formulieren weder te worden aangeboden, waarna direct tot uitreiking van de melkbonnen zal wor den overgegaan. Texel 8 Juni 1942. De Burgemeester voQrnoemd. RIJK DE VRIES. EXTRA zftp-VOOR VUILEN ARBEID De Burgemeester van Texel brengt ter kennis van belanghebbenden, dat zij die eenigen tijd geleden een formulier voor extra zeep voor vuilen arbeid hebben af gehaald, dit formulier Vrijdagmorgen 12 Juni a.s. ten distnbutiek'antore dierfen in te leve- ten. Gelijktijdig zullen dan de extra zeepbonnen worden uitgereikt. Medege bracht dienen te worden alle stamkaar ten van de personen voor wie is aange vraagd. Bedrijven met 5 en meer perso nen behoeven alleen maar de stamkaart van het Hoofd van het bedrijf mede te nemen. Texel, 8 Juni 1942. De Burgemeester voornoemd, RIJK DE VRIES. KOSTELOOZE VACCINATIE. De Burgemeester van Texel maakt be kend, dat gelegenheid zal worden gege ven t. kostelooze inenting en herinenting van ingezetenen die zich daartoe aanmel den: op Maandag 15 Jbni a.s. des middags 12 uur ten huize van P. de Wit te Zuid- Eierland; op Woensdag 17 Juni a.s. des middags 1 uur in de dokterswoning te De Cocks- dorp; op Donderdag 18 Juni a.s. des middags 12 uur in de 0.1. school te Midden-Eier- land, t, op Dinsdag 23 Juni a.s. des namiddags 4 uur in de o.l. school te Oosterend. op Woensdag 24 Juni a.s. des middags 12 uur in de o.l. school te Den Hoorn, des namiddags 2,30 in de o.l. school te Ou- deschild en des namiddags 4 uur in de o l.school te De Waal. op Donderdag 25 Juni a.s. des middags 12 uur in de o.l. school te Den Burg en des namiddags 4 uur in de o.l. school te De Koog. Teneinde abuizen bij het ^opnemen van namen en voornamen te voorkomen, moeten trouwboekjes waarin de namen van belanghebbenden vermeld zijn, wor den medegebracht. Onder de aandacht wordt gebracht, dal kinderen vóór het bereiken van den leef tijd van één jaar ingeënt moeten zijn. Texel 9 Juni 1942. De Burgemeester voornoemd. RIJK DE VRIES. De Gemeente-Secretaris, JONKER. UITREIKING toeslagkparten zware arbeid. De Burgemeester van Texel bréngt ter kennis van belanghebbenden, dat op on derstaande dagen, tijden en plaatsen toe- slagkaarten voor zware arbeid zullen worden uitgereikt, voor het tijdvak van 14 Juhi-ll Juli 1942. Deze kaarten wor den uitsluitend uitgereikt aan hen, die een volledig ingevuld aanvraagformulier kunnen overleggen. Op Donderdag 11 Juni 1942 te Den Burg in het Fanfaregebouw in de Witte Kruislaan van 9^-12 uur des mor gens. te De Waal in de o.l. school van 2-3 uur des middags; te Oudeschild in de o.l school van 4-5,30 uur des namiddags. Op Vrijdag 12 Juni 1942: te Oosterend in de oude o.l. school van 11-1 uur des morgens; te De Cocksdorp in de o.l. school van 2,30-3,30 uur des namiddags; te Midden-Eierland in de o.l. school van 4-5 uur des namiddags; Op Zaterdag 13 Juni 1942: te Den Hoorn in de o 1. school van 9-1Ö uur des voormiddags; te De Koog in Hotel Den Braven van 11- 121 uur des voormiddags. Medegebracht dienen te worden de distributiestamkaarten van hen die mee- nen aanspraak te maken op deze toc- slagkaarten. Texel, 11 Juni 1942. De Burgemeester voornoemd, RIJK DE VRIES. DE ZON. Wo 10 Juni op 5,20; onder 21,58 Do. 11 Juni op 5,20; onder 21,59 Vr. 12 Juni op 5,20; onder 22,00 Verduisteren: van zonsondergang tot <onsopzang. Autlrs en rijwielen "licht op: van zons ondergang tot zonsopgang. DE MAAN. Wo. 10 Juni op 4,04; onder 18,19 Do. 11 Juni op 4,30; onder 19,21 Vr. 12 Juni op 5,00; onder 20,21 Nieuwe Maan: 13 Juni 23,02. HOOG WATER OP TEXELS REE. Wo 10 Juni 8,02 en 20,28 Do. 11 Juni 8,52 en 21,13 Vr. 12 Juni 9,33 en 21,51 Springtij 13 en 27 Juni. DE EER VAN DE ARBEID. Het nationaal-socialisme steekt de vaan van de eer van de arbeid met de ceae hand omhoog, terwijl het met de andere hand het zwaard hanteert, dat kapitalisme en marxisme zal vernietigen. (Mussert.) 15 EIEREN PER KIP. Er wordt«nog eens herinnprd aan de verplichting, welke op iedere kippen houder rust. Zij $noeten, onverschillig hoeveel kippen zij houden en onverschil lig, waar zij deze dieren hebben loopen, per kip vijftien versche eieren inleveren. Dit dient op Texel te geschieden bij de. Coop. P.T V., die iedere Maandag daartoe gelegenheid geeft Tpakhuis Keijser en Co. in de Kantoorstraat). Van bevoegde zijde wordt er op gewezen, dat alleen zij, die aan gemelde verplichting gevolg geven, nog kippen mogen houden. Binnenkort wordt eén strenge controle - uitgeoefend, waarbij eventueel tot inbeslagneming van het pluntwee kan worden overge gaan. Middclprijs een riks meer dan vorige weel*! Hoewel de aanvoer weer belangrijk hooger was, dan die van de laatste jaren, is het stukken beter gegaan met de vier de markt! Er zat gang in en.er werd door elkaar een rijksdaalder meer be steed dan vorige week. Zeker is deze prijs een verrassing geweest, want door het droge weer zijn de omstahdighedèn er nu niet bepaald beter op geworden. De hoogste markt deed een hok ooien van mw. de wed. M. Zuidewind-Keijzèr Ze brachten wel f 29 op, dat is f 6 méér dan de hoogste markt van vorige week. Dat de kwaliteit der hokken nogal uit een liep, bewijst wel de enorme variatie in prijs, n.l. van de 15 tot de 29 gld. De gemiddelde prijs was f 19,50. Er waren ongeveer honderd lammeren «minder dan volige week, nl. 4102 stuks, maar wel 600 meer dan vorig jaar op de 4e markt. Door elkaar een rijksdaalder meer, maar.dat was niet allemaal winst: „We zijn er wel wat beter van geworden, maar heusch geen riks". De schapen kre gen vorige week hun kroost weer thuis en de boer kon de heele week geen schapen melken. Bovendien schransen de lammeren stevig mee, zoodat. je», minder hooi oogst. En bij voortduring van de oorlog zal de hooi prijzig wezen J. Tenslotte laten we hier jiog een over zicht volgen van het verloop der vierde merenmarkt gedurende de laatste 10 Jaar aanvoer prijzen 1942 4102 15,00-29,00 1941 3465 22,00-30,00 1940 3021 7,00-13,00 1939 5462 4,00- 7,50 1933 3328 8,00-13,00 1937 4373 10,75-15,00 1936 4231 6,50- 9,50 1935 2975 4,50- 7,50 1934 3183 7,00-11,50 1933 4798 3,50- 7,00 1932 3810 6,50-11 50 SCHAPENTEELT OMSTREEKS 1500. „Omstreeks 1500 was Alkmaar reeds een belangrijke markt voor boter en kaas; de schapenteelt was toen in Noordholland ook al van veel belang en vooral op Texel". Aldus leert ons een studie van M J. Boeren'donk, waaruit weer blijkt, dat het grondgebruik zelfs in een pericde yan 4l/« eeuw tamelijk constant blijft; hoezeer de uiterlijke omstandigheden ook mogen wisse len. 't Gouwe Bolt je, Texel; bollesleker, lange smalle spade (om greppels te steken); bollekriek, potvertering, feestavondje, waarbij op „bollen" (kleine ronde kren tenbroodjes) werd getracteerd; bonzeling, platluis; borstig (ook dampig), aamborstig; in het Ned. zegt men „dampig" in het bij zonder van^ paarden, brambeie, (klemtoon op 2e lettergreep), braambessen; brabbelc, knoeien, vooral met vrouwe- welijke handwerken; ook aan de Zaan; bröndenekcl, brandnetel; in de Zaan streek: brandenekel; brondewienskom, kom voor „boeren jongens" (brandewijn met rozijnen); hce zot op 't breest van 't spul. hij zat ♦op de eereplaats;- breeuwe, verstellen, van oud „nieuw" maken; brêggie, vlonder, los houten bruggetje; (Wordt vervolgd.) DE GROENTETUIN IN JUNI. We kunnen nog zaaien: Augufken en komkommers: de bedden l'/s M. breed. Midden over het bed, op onderlinge afstanden van een halve me ter, kleine kuiltjes maken en hierin drie pitten leggen. Van de opkomende plant jes laat men op elke pol één staan, de overige nijpt men onder de zaadlobben af. Niet uittrekken, waardoor de wortels van de blijvende plant zouden worden beschadigd. Zoodra de blijvende plant 3 groote bladeren heeft, wordt het topje uitgenepen, want augurken en komkom mers brengen alleen vruchten aan de zij- 1anken. Boonen, vooral stamboonen, kunnen in Juni nog gelegd worden. Om wat later versche boonen te oogsien, legt men ze juist met opzet in het laatst van de maand. Van de stokslaboonen legt men in Juni vaak nog een half bed aan om wat later boonen te plukken. Voor laat is als stokboon de rentegever 't best geschikt. Stamboonen komen op rijen. De rijen 40- 50 cm. van elkaar, in de rij op 30-40 cm telkens vier boonen leggen- Cichorei (Witlof, Brusselsch lof) kan cok nog gezaaid worden, maar nu niet lang meer wachten.' De rijen 25 cm. van elkaar, in de rij uitdunnen op 10-15 cm. Voor Postelein is Juni de beste zaai- %iaand, want deze groente heeft groote behoeft^ aan veel warmte. De grond zeer fijn harken. Breedwerpig zaaien. Per vk. meter 12-15 gram zaaid. Na 't zaaien met plakker, spade of plankje de grond even aanslaan. Daarna zakker er over en deze vochtig houden, maar zoodra 't ge zaaide opkomt de zakken verwijderen. Bij zon daarna bebladerde takken over het bed steken. Op leeg komende plaatsen kan als na- cultuür nog worden verbouwd: Kropsla, planten of gaaien. De rijen 30 cm van elkaar, in de ;-ij op 20 cm Zomerandijvrc: 30 bij 30 cm., zaaien of planten. Zomerwortelen: de rijen 15 cm. van elkaar, in de rij uitdunnen op 5 cm. Of breedwerpig zaaien en uitdunnen op 6-8 cm. Radijs: breedwerpig zaaien. Per vk m. is 5-7 gram zaad noodig. Voor Jum-zaai neemt men ovale of lange soorten. Dl Ijskegel is prima bij warm weer,'wordt niet spoedig voos en brengt veel. Koolrabi is een groente, die nog wei nig wordt geteeld. Brengt raapjes boven de grond. De rijen 30-40 cm. van elkaar, uitdunnen op 25-35 cm. Koolrapen kunnen in het begin van de maand nog gezaaid worden. Rijafstand 40 cm in de rij ook op 40 cm. Winterramenas: kan in^Juli nog ge zaaid worden. De rijen 30 cm. uit elkaar, in de rij uitdunnen op 15-20 cm. Spinazie: Nu rond zaad zaaien. Breed werpig. Per vk m. 30-40 gram zaad. Tuinkers en selderie voor de snij op ïijtjes een 15 cm. van elkaar dicht in de lij- Wie verzuimd heeft in Mei bieten (kro ten) te zaaien kan in Juni nog de soort Granaat uitzaaien. De rijen op 30 cm., in de rij op 20 cm. Winterandijvie wordt ómstreeks de langste dag-op zaaibed gezaaid en later uitgeplant op 30 bij 30 cm. Uitplanten kunnen we, in Juni de in Mei gezaaide spruitkool en boerenkool. De laatste meer als konijnenvoer Voor de keuken zaaien we de boeren kool in begin Juni en planten in Juli Augustus uit. Tomatenplanten kunnen ook nog geplant worden Dunt men bij vochtig weer witlof en kroten uit, dan' kunnen de overtollige plantjes worden verzet, daar waar te min in de rij staan. Tabakssurrogaat. De eigenaar van een geneeskruidentuin te Den Dolder heef# met succes proeven genomen met klein Hoefblad als vervangingsmiddel voor ta bak. De bladeren kunnen ongeveer eind Mei en Juni worden geplukt. Zij worden zonder bladsteel gedroogd en fijngesne den, waarna dc tabak gereed is. De tabak blijft bianden en dooft dus niet. Zij is volkomen zuiver en bevat geen nicotine, terwijl zich een bepaalde aroma ont wikkelt. Hoesl e.d. zijn bij het gebruik van dit kruid, dat ook gebruikt wordt als middel tegen keelaandoeningen, uit gesloten. Tabak De ideale tijd van planten is van 15 M^i af; echter moeten de nacht vorsten dan geweken zijn. Door kleine plantafstanden oogst men dun blad. Om bladbeschadiging bij het oogsten, te voor komen is het raadzaam de planten op Avallen te zetten. Op iedere wal twee rijen met planten Tusschen iedere twee wallen een plakpad. Op goede grond de plakpaden 60 cm. breed. De rijenafstand 35 cm.; eveneens de plantafstanden op de rij 35 cm. Bij het uitplanten plaatse men direct enkele reserveplanten, tusschen 'de rijen op een wal. Dit om indien ingeboet moet worden, direct gelijk opgegroeid plantmateriaal beschikbaar te hebben. II Gebrek aan inzicht. Woord en daad zijn in Winterhulp en Volksdienst verbonden. Daarom ligt het ook voor de hand, dat de collectanten juist in de arbeiderswijken zoa goed ont vangen worden. „Het geld gaat toch naar Duitschland!" zoo werd gestookt door lieden, die dit werk wilden onder mijnen Maar nu weet men wel beter. Zijn er niet gemeentgn, waar meer aan de behoeftigen wordt verstrekt, dan de collecten aldaar bijeenbrengen? Er zijn echter nog heel wat zieke plekken in het land, waar middelen-zonder-dwang niet helpen. Spr. noemt als voorbèeld Bloe- mendaal, waar de „vrijgestelden des le vens" wonen. Spr. schetst, hoe weinig men daar nog van de nood des tijds af weet. Daarbij trad ook duidelijk aan het licht, dat men ook bij het collecteeren de juiste man op de juiste plaats dient te stellen. Meer dan zelfbeheersching is vaak noodig. Toch is bij het publiek met altijd onwil, maar integendeel veel al gebrek aan inzicht in de armoede oor zaak, van deze terughoudendheid. De onvermoeibare collectant weet door tact vol optreden de „situatie" meer dan eens te redden. Hoe het geld bijeen komt. Pijlsnel gingen de bedragen naar be neden, toen ae valsche geruchten, vol gens welke het geld naar Duitschland ging, zich over stad en land verbreidden. Maar ons parool was: „Stoor je er niet aan, ga gewoon door!" En.na verloop van tijd hooide je zelfs stemmen van: ,'Ze hebben daar veel meer gegeven, dan ze ophaalden. Zou er misschien geld uit Duitschland"?! Nu, geld uit Duitschland komt er niet. Ze kunn ende daar door collecten bij eengebrachte gelden ook best gebruiken. Naast de collecten komt het geld nog op andere -manieren binnen. Soms wor den we met een gift verrast, grooter dan twee collecten samen. Voorts doet men graag aan de Winterhulploterij mee, zélfs de felste anti! Er moet geholpen worden! Spr. herinnert er aan, hoe vroeger cle armen aan hun steungeld etc. kwamen.' Dat was vernederend, Wij willen met dat verleden breken en dulden geen fooien en lokettensysteem meer. Het moet zoo worden, dat we zeggert* „Hier, kame raad, hier he£ je wat je toekomt!" Dat kan alleen als het zuivere sociale ge voel heeft gezegevierd en het blokhoofd op zijn terrein zorgt, als en vader voor zijn gezin. En hoe verschillend de karak ters dan ook mogen zijn, de vergaderin gen hebben geleerd, dat men het op een punt altijd eens is: Er moet geholpen worden. En nog lang ook*, want een volk van negen millioen man is niet in eens zoodanig gereorganiseerd, dat iedeieen op de juiiste plaats staat. Maar ons doel, een staat, waarin elkeen een bestaansmo gelijkheid vindt, staat ons duidelijk voor oogen. De taak van dc Volksdienst. De Volksdienst is geen verlengstuk van Winterhulp De Volksdienst wil de oor zaak Van het kwaad aantasten en uit de weg ruimen; wij hebben in het verleden groote fouten begaan. Zeker, wij mogen in veel opzichten trotsch zijn. Ik denk aan Hollands glorie ter zee, aan onze bouwmeesters; onze schrijvers, onze schilders, aan onze droogleggingen, maar. er zouden ook heel wat boeken kunnen worden geschreven over wat we verzuimd hebben. Denk eens aan de zorg voor de jeugd. Tonnen gouds zijn aan de zwakken van geest besteed, maar de gezonden, de dragers van de toekomst van ons volk, werden aan hun lot over gelaten. Die zo.uden zich wel redden. Nu, hoe prachtig duizenden van hen daarin zijn geslaagd, weten we.... Ze werden aan de straat overgeleverd. Aan welk een verderfelijke invloed zij daarbij bloot stonden en hoevelen reeds als slachtoffer der tuchteloosheid zijn gevallen, is over bekend. En dan te bedenken, welk een knappe koppen voor galg en rad op groeiden, jongelui, die tot een leidende figuur in de staat hadden kunnen op klimmen. Zeker, eer* enkele kreeg wel eens een beurs, maar vele andere, be gaafde kinderen van arme ouders bleven hulpeloos in de branding achter. Diepe teleurstellingen zijn onvermijdelijk als de jeugd zichzlf moet opvoeden. Ze vervalt van kwaad tot erger en het gevoel min derwaardig te zijn gaat overheerschen. Zeker, er is veel hulp verleend, maar., vaak moet je eerst totaal mislukt zijn. Zoo zei eens iemand tegen spr,;- „Ja, mijn buurman heeft het nou goed, om- dat-ie zijn vingers niet thuis kon hou den; tenslotte heeft de reclasseering zich over hem ontfermd...," WAAR HET OM GAAT. Wij hebben een bijna fantastisch schijnend doel; ons zweeft een staat voor ocgen, waarin in de toekomst iedere plaats door de meest geschikte zoon van ons volk bezet zal worden, geheel on verschillig vanwaar hij komt. Een staat, waarin de afkomst niets en werk en prestatie alles beteekent. (Hitier). VOOR WEERBAAR VOLK. Ook geestelijk willen 'we ons her bewapenen. Maar niet met geleuter en goedkoope aanhalingen van bij belteksten. Wij moeten ons weer bezinnen op eigen aard en eigen wezen. Indien wij dat doen, dan zijn wij het best bewapend tegen alles wat volksvreemd is en wal onze kracht wil Verlammen. Strijdt mede voor de geestelijke weerbaarheid van ons volk. Treedt in de rijen der Nederlandsche S.S. VOOR ONZE ROOKERS. Binnenkort zullen twee extra rantsoe nen sigaren (tien stuks) op de tabaks- kaart en twee extra rantsoenen sigaret ten (dus 40 stuks) op de sigarcttenkaart beschikbaar worden gesteld. Daaxcnboven zullen op de tabaksl*aart naderhand twee rantsoenen sigaretten extra (40 stuks) warden gegeven. Nadere bijzonderheden volgen (Offici eel bericht). KRACHT NAAR KRUIS. De mensch lijdt dikwijls 't meest Door 't lijden, dat hij vreest. Maar dat niet op komt dagen, Zoo heeft hij meer te dragen, Dan God te dragen geeft. (Dr. .Laurillard). HET RECHT*VAN IEDERE WERKER. Een onbezorgde levensavond. Ziedaar in enkele woerden een levensdroom van elké Nederlandsche wc uk er. Onafhanke lijk van kinderen of steun, in welke vorm ook. de laatste levensjaren te kun nen doorbrengen is een wensch, die de harten der Nederlandsche arbeiders reeds jaren vervult. De ouderdomszorg, zooals wijdie tot dusverre hebben gekend, droeg hoofdza kelijk het karakter van armenzorg. Het geven door de staat was een gunstbetoon, het had slechts een zeer beperkte sociale inhoud Eerst dan kan sprake zijn van een waarlijke ouderdomszorg, wanneer de werker zich geborgen weet in de volks gemeenschap, wanneer die ouderdoms zorg is geworden van armenzorg tot ge- meenschapszorg. Het was immers zoo, d^t delude versleten arbeider eigenlijk buiten de gemeenschap was gestooten. Eerst wanneer de arbeid onverbrekelijk verbonden wordt gezien met zijn drager, de mensch, kan van eenwaarachtige gc- meenschapszorg sprake zijn. Dan zal net gunstbetoon uitgroeien tot een plichts vervulling door de staat tegenover de oude en evenzeer tegenover de invalide werker. In de toekomst zal elke werker, die in zijn krachtige jaren zijn plicht heeft vervuld, op latere leeftijd gekomen, kun nen eischen, dat de nieuwe, jonge krach tige werkers, die hamer, spa en hou weel uit zijn doorgroefde handen over nemen, voor hem zorgen. Na gedane arbeid zal het dan metter daad worden: goed rusten, ook voor de cude werker. Dan zal ook de oude arbei der zijn hoofd fier en recht kunnen dra gen, omdat de gemeenschap haar plicht zal kennen. Hij zal zich geborgen weten in zijn volk. I

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1942 | | pagina 1