Wat Texels boeren moeten weten
Tocht langs bedrijven inN.-Holland
Als de schooljeugd helpt rooien.
UIT VELERLEI BRON.
De Texelsche „Strooppot".
DOODVONNIS WEGENS BEZIT
VAN WAPENEN.
TEXELSCH DIALECT.
Duitschland wint
op alle Fronten.
VAN DE FRONTEN.
55e JAARGANG. No. 5686.
ZATERDAG 12 SEPTEMBER 1942.
TEXELSCHE COURANT
Aankoopvergunning voor.een paard.
Voor een aankoopvergunning voor
een paard dient men zich voortaan tot
de heer P. Dros, Eierland te wenden
Voor verlenging van een .vergunning
schriftelijk tot de Prov. V.C.
Koeien houden om de melk.
Dit is niet meer mogelijk, als deze
koeien niet gehouden worden op een toe
wijzing of op een contract. In het alge
meen zai er voor runderen, die boven 't
bedrijfsmaximnm om de melk worden
toegestaan, een contract noodig zijn, met
inleveringsplicht uiterlijk 15 Mei 1943.
Als dit om de melk toestaan binnen het
bedrijfsmaximum geschiedt, blijft de
normale leveringsplicht, doch is alleen 'n
vergunning noodig, deze runderen op
een ander bedrijf te houden.
Houden van rundvee door tuinders.
Tuinders, die gewend waren om 's win
ters een koe te houden voor eigen ge
bruik, kunnen hiervoor ook thans toe
stemming krijgen. Dit geldt in bepaalde
gevallen ook voor hen^ die over vol
doende afvalvoeder en ruwvoeder be
schikken, doch in normale tijden geen
koe hielden. Het houden geschiedt alleen
op contract. De koeien kunnen met dit
contract, waaraan een leveringsbewijs
bevestigd is, aangekocht worden, doch
moeten op eigen bedrijf gehouden en
uiterlijk 15 Mei 1943 ingeleverd worden.
Aanvrage te richten tot de Afd. Veehou
derij, Landbouw-Crisis-Orgamsatie, Alk
maar.
Verplichte schapénlevering.
Met ingang van 14 September a.s.
wordt een aanvang gemaakt met de we
kelijks che aanvoer van schapen op de
markten. Van die datum af zullen dan
alleen nog schapen geleverd kunnen
worden onder overlegging van een last-
gevingskaart tot leveren.
Op de kaart wordt vermeld het' aantal
te leveren schapen, geboren vóór 1942 en
geboren in 1942. Ook zal op dezelfde
wijze als bij de rundveelevering een boe
te wegens te laat leveren worden opge
legd. Vrijwillige leveringen van schapen
kunnen worden opgegeven aan de Afd
Veelevering, L.C.O., Alkmaar.
De toegezonden kennisgevingkaarten
vermelden op de eerste regel de achter
stallige leveringsplicht op de aanslag tot
1/5-1942 (oude aanslag) en de aanslag op
fókooien, zoodat regel 3 het totaal te
leveren overjarige schapen aangeeft. Op
.de vierde regel staat vermeld het aantal
te leveren jonge schapen.
Voor de aanslag van oude schapen
mogeif geen jonge geleverd worden. Wel
kan voor de aanslag van een, overjarige
ooi een ander overjarig schaap geleverd
worden, b.v. een ram. Daarentegen kun
nen voor de aanslag van jonfée schapen,
wèl oude (overjarige schapen) geleverd
worden.
AARDAPPELFORMULIE REN.
De Burgemeester van Texel maakt be
kend, dat reeds nu ten behoeve van de
eerstvolgende uitreiking van levensmid
delenkaarten het formulier MD 32 voor
aardappelen dient te worden afgehaald
en ingevuld. Dit formulier dient op de
uitreiking te worden overhandigd. Zij*
die op het tijdstip der uitreiking met be
schikken over 25 kg. aardappelen per
gezinslid, dienen dit formulier in "te vul
len.
Texel, 3 September 1942.
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
ZOO NOODIG 100 JAAR.
Japan zal zoo noodig eén honderdjari
ge oorlog voeren.
(T o j o, de Japansche premier).
DE V.S. EN DE OORLOG.
Totdusver zijn wij er nog niet aan toe,
de oorlog te winnen. Dit is een totale
oorlog. Maar de Vereen. Staten zijn nog
niet „totaal" in de oorlog ingewerkt.
(Radio-commentator Washington).
NIEUW EUROPA.
De nieuwe vormgeving van Europa is
slechts met Duitschland denkbaar. Hoe
meer menschen van het vasteland zich
daarbij inschakelen, des te sneller zal de
oplossing van het Europeesche probleem
en het einde van deze oorlog mogelijk
zijn.
(A. Rosenberg, Rijksminister voor
de bezette Oostelijke gebieden.)
BRITSCHE BOMMEN OP ROUAAN.
140 burgers gedood; hiervan 50
bij de verwoesting van een zie
kenhuis.
Van zooveel rouw, zooveel ellende en
zooveel leed, doch ook van een zoo groo-
te waanzin van de aanvaller blijft alleen
de indruk, van een onzegbare ontgooche
ling en woede bestaan. De gepleegde
misdaad kan in 't geheel niet met woor
den worden weergegeven.
(Journal de Rouen, Fr.)
IIIIIISIIIII
RADIO.
Wij willen niet meer maar ook niet
minder zijn, dan de vriend, van ieder Ne-
derlandsch huisgezin, de gelukkigma-
kende vriend. Bescheiden in een hoek
van de huiskamer willen wij u dienen.
Luistert u ook naar ons, wordt 'n vriend
van de omroep. Dan gaan we samen door
deze winter en verheugen ons reeds op
het* nieuwe licht, dat ook na het winter-
sche donker weer over ons volk zal
schijnen.
(Dr. Ir. Van Herweyer, dir.-gene-
raal van de Ned. Omroep).
GRONDIGE OPLEIDING.
Ook met het water wordt de
Duitsche soldaat volkomen ver
trouwd gemaakt. Ook de vlieger.
Hier wordt hij in de edele zeil
kunst ingewijd. Behalve practische
kennis' en vaardigheid, wint hij
daarbij ook aan lichaamskracht
geestkracht en uithoudingsvermo
gen. (Foto-P.I.B.)
Bcauftragtc -van Rijkscommissaris,
Unger, en mr. A. J. Backer, toonen hun*
belangstelling.
Op een tocht door Noord-Holland heb
ben de Beauftragte van de Rijkscommis
saris voor Noord-Holland, Pg. Unger, en
de commissaris van deze provincie, mr.
A. J. Backer, een aantal gemeenten be
zocht, ten einde ter plaatse kennis te
nemen van de maatschappelijke toestan
den van enkele gemeenten en voorts om
door persoonlijk contact met gemeentebe
stuurderen vast te stellen, hoever reeds
de natioaal-socAaJistische idee verwerke
lijkt en in de daad omgezet is.
De tocht, die in Haarlem een aanvang
nam* ging over Heemstede naar Haar
lemmermeer, Aalsmeer, langs de West
einder. Plassen de richting van 't Gooi in,
Waar via Hilversum, Huizen, Blaricum
en Laren werden bezocht. In al deze
gemeenten kwam tijdens de gesprekken
met de burgemeesters .tot uiting, dat
de nationaal-soclalistische gedachte hoe
langer h<3e meer terrein wint. De ver
schillende bedrijven, die bezocht werden
trokken natuurlijk de grootste aandacht.
Bijzonder rijk aan bedrijven is de ge-
meent ,e Haarlemmermeer. Het verede-
lingsbedrijf Voor akkerbouwgewassen,
dat over een oppervlakte van 25 h a. be
schikt en de grasdrogerij „Veevita", met
haar 100 arbeiders, werden hier bezocht.
Grasdrogerij.
Bij een temperatuur van 200 graden
Celsius wor den hier dagelijks 150,000 kg.
nat gras in enkele minuten zóó ge
droogd, dfct het tot meel gemalen kan
worden. He{ eiwitgehalte van dit meel
bedraagt 16 tot 23 pet terwijl het vita
minegehalte eveneens zeer hoog is. In
totaal zijn er momenteel iij Nederland 48
dergelijke drogerijen.
Vlasfabriek.
Ook een vlasfabriek in Haarlemmer
meer werd bezichtigd. Twintig arbeiders
zijn hier werkzaam, onder wie enkele
geschoolde krachten uit Brabant. De
vlasbouwoppervlak*e in ons land is van
9500 ha. in 1935 tot 20691 ha. in 1938 ge
stegen. In tegenstelling tot vroeger, toen
de geheele vlasbereiding in het buiten
land en vnl. in België geschiedde, gaat
men er de laatste tijd hoe langer hoe
meer toe. over het vlas hier in eigen
land te bewerken.
Beter ooft.
Hierna stond het bezoek aan het de-
Tnonstratiebedrijf voor de verbetering
van de ooftteelt te Hoofddorp op het
programma, dat eerst sinds 1937 in wer
king is. Het voornaamste doel van dit
bedrijf is om de boeren de beste manier
voor de ooftgultuur voor oogen te hou
den. Ter gelegenheid van deze bezoeken
werd ook de rentabiliteit van de land
bouw in de poldergemeenten van de
Haarlemmermeer, Aalsmeer, enz. bespro
ken; daarbij werd aangetoond, dat 't in
komen der boeren in het jaar 1940-1941
gemiddeld 40 tot 50 pet. hooger was, dan
Alles in kannen en kruiken!
Zaterdag kwam in de krant de oproep
tot medewerking aan het hoorspel De
Strooppot, Zondag volgde de eerste re
petitie en Woensdagmiddag stonden de
dames en heeren artisten al voor de mi
crofoon. De opname geschiedde op het
bedrijf van de heer M. C. Keijser aan De
Waal.
Hoe zou dat wel afloopen? Siem de
Waal heeft als lid van U.D.I. talent ge
toond, maar alle andere spelers(sters),
behalve mevr. A. Groot-Hagenaar, was
deze kunst vreemd. Des te meer lespeet
voor de regisseur, de journalist Fred.
Groot, de schrijver van 't hoorspel, die
het aandurfde!
Weliswaar sta je niet voor een zaal
vol toeschouwers. Er is geen verblindend
voetlicht; op je houding hoef je niet te
letten, mimiek speelt geen rol en ook
de aanklee.ding van het tooneel en van
de persoon in kwestie legt geen gewicht
in de schaal. Maar dit alles wil niet zeg
gen, dat ieder nu maar dadelijk in een
radio-hoorspel kan optreden. Neen, daar
moet eerst wel degelijk voor worden ge--
studeerd Juist omdat nu de volle zwaars
te op het geluid wordt gelegd, moeten
aan de spelers ten aanzien van hun
stem de hoogste eischen worden gesteld.
Zooals op het gewene tooneel moeten zij
zich volkomen kunnen verplaatsen in
de gegeven omstandigheden; moeten zij
zich ten volle in hun rol kunnen inleven.
Dan pas komt er wat van terecht.
Welnu, Fred. Groot heeft zich op won
derbare wijze van zijn taak gekweten;
bij gebrek aan een lijnverbinding met de
reportagewagen (voor instructies) draaf
de hij als een Osendorp onophoudelijk
heen en weer. Hij heeft bergen werk ver
zet.
Wat bij de uitzending van een luister
spel altijd van groot belang is? Het ge
luid op de achtergrond, 't geluidsdecor:
het dichtslaan van een deur, naderende
voetstappen, het ontkurken van een
flesch, luidruchtige vroolijkheid van een
hossende menigte
Ook daar wist Fred Groot raad mee.
Moge een feillooze „opvoering in Hilver
sum" straks zijn loon zijn. Hij heeft het
verdiend. Gezien de toebereidselen, ge-
looven we dat de luisteraars sticks te
vreden zullen zijn. J.
NIET GOED VERDUISTERD.
Ondanks herhaalde, waarschuwingen
blijken velen het nog niet zoo nauw met
de verduistering te nemen. De laatste
dagen zijn weer verscheidene overtreders
op de bon gezet. Opgelet!
BONNENHANDEL.
Kruideniersbediende hield bon
nen qchter. Voor grof geld ver
kocht.
De jeugdige S bediende bij de fa. A.
H-, alhier, hield de laatste tijd voortdu
rend bonnen achter. Deze verkocht hij
voor grof geld aan de eveneens nog min
derjarige L. K., die ze met een flinke
winst van de hand deed; ook zijn moe
der was klant. Maar dezer dagen liep
het spaak. S. werd terstond ontslagen.
Prijsopdrijving.
K. bleek zich voorts schuldig te hebben
gemaakt aan het te,duur koopen van 'n
rijwiel. Voor de fiets, die maar f 15-20
waard was, betaalde hij wel f 135. Zoo
wel K. als de verkooper M. raakten op
de bon. Er werden twee karretjes in be
slag genomen. J
Levende voorbeelden verklaren doo-
de regels.
in het jaar daarvóór. Deze gunstige fi-
nancieele uitkomsten zijn aan de betere
afzetmogelijkheden voor de landbouw
producten te danken.
Uit vuil water.
Hoezeer de techniek in deze gemeenten
in dienst van de landbouw ingeschakeld
is, werd duidelijk bij Badhoevedorp aan
getoond. Het reinigingsproces van het
'afgevoerde vuile water geeft niet alleen
het water zuiver en schoon terug, doch
levert ook grondstoffen voor het fabri-
ceeren van kunstmest en het tegenwoor
dig voor auto's zoo kostbare metaangas.
Zijde van de zijderups.
In 't Gooi gold het bezoek voorname
lijk het onder zijn doelbewuste burge
meester weer opbloeiende Huizen, waar
het nieuwe, moderne raadhuis, dat in
1939 en 1940 gebouwd is, bijna symbo
lisch op een gelukkiger toekomst voor
deze gemeente wijst. Hier was het 't be
drijf van de Nederlandsche zijdeteelt-
vereeniging, dat in het middelpunt van
het bezoek stond. Acht jaar geleden werd
hier in een voormalige school een proef
bedrijf gevestigd, dat het centrum van
een nationale zijdeteelt-industrie moest
worden. Wanneer men bedenkt, dat
jaarlijks voor 78 milloen gld. aan zijde
in Nederland ingevoerd werd, kan men
begrijpen, dat een nationale zijdeteelt
industrie voor ons land zeer belangrijk
is.
Door deze tocht hadden beide bezoe
kers een indruk ontvangen van de vaste
wil der bewoners dezer 'provincie, om,
ondanks de moeilijke omstandigheden
aan de vernieuwing van het lot van Ne
derland mede te werken.
's-Gravenhage, 9 Sept. Het
Duitsche Obergericht in het bezette
Nederlandsche gebied heeft de Ne
derlandsche staatsburger Pieter Jo-
han van Loon uit Rotterdam we
gens het bezit van wapenen ter
dood veroordeeld.
De thans 53-jarige beklaagde Pie
ter Johan van Loon was eigenaar
vaji een cafébedrijf te Rotterdam.
Op 21 April 1942 was de beklaagde
in zijn café met een man in twist
geraakt. Toen de man aanstalten
maakte het café te verlaten, liep de
beklaagde naar zijn slaapkamer en
haalde daar een met zes scherpe pa
tronen geladen pistool. De beklaag
de volgde de man op straat en loste
een schot in de lucht om hem schrik
aan te jagen. Hoewel de beklaagde
op de hoogte was van de oor
schriften inzake het bezit van wa
penen en van de zware straffen,
die in verband hiermede zijn vast
gesteld, had hij het bijna 2 jaar
lang opzettelijk achterwege gelaten,
de pistool en de munitie in te leve
ren en had hij het wapen in zijn
bezit gehouden. Het Duitsche Ober-
gericht heeft zich derhalve genoopt
gezien, de zivaarste straf toe te
passen, die de wet voorschrijft.
Ook dit geval beteekent een drin
gende waarschuwing aan alle Ne
derlanders: ook bij het bezit van
een vuurwapen dreigt de doodstraf.
IK ZOU ZOO GRAAG
,,Ik zou zoo graag een pijp willen heb
ben", schreef laatst een Nederlandsche
vrijwilliger aan het Oostfront. „Tabak
kunnen we hier wel krijgen". Het was
niet de eerste" maal, dat het verzorgings
fonds van het vrijwilligerslegioen deze
verzuchting hoorde en daarom is dan
ook besloten in het Kerstpakket, dat
straks aan iedere Nederlandsche vrijwil
liger verzonden wordt, een pijp in te
sluiten.
Duizenden pijpen zijn reeds aange
kocht. Duizenden zijn nog noodig. Wel
aan, Nederlander, bekostig ook een paar
pijpen voor onze mannen aan het front.
Stort het bedrag op girorekening 432100,
Verzorgingsfonds van het Vrijwilligers
legioen, Koninginnegracht 22, te 's-Gra
venhage.
DE ZON.
Za. 12 Sept. op 7,08; onder 20,04
Zo. 13 Sept. op 7,10; onder 20,02
Ma. 14 Sept. op 7,12; onder 19,59
Di. 15 Sept. op 7,13; onder 19,57
DE MAAN.
Za. 12 Sept. op 8,59; onder 21,03
Zo'. 13 Sept. op 10,12; onder 21,30
Ma. 14 Sept. op 11,26, onder 21,59
Di. 15 Sept. op 12,41; onder 22,32
Eerste Kwartier 17 Sept. 18,56.
HOOG WATER OP TEXELS REE
Za. 12 Sept. 11,20 en 23,38
Zo. 13 Sept. 11,55 en
Ma. 14 Sept. 0,14 en 12,30
Di. 15 Sept. 0,52 en 13,12
Springtij 25 September.
(Vervolg.)
grim, mombakkes; wie „grimmig" is,
trekt een leelijk gezicht; vgl. ook „grim
lach'', ook verband met „grime", „gri
meeren"? In het"Ned. verouderd;
grisse, een spel met centen, die naar 'n
streep geworpen moeten worden; vgl.
het Ned. „grissen", met een snelle greep
bemachtigen;
groffic, een soort brood, vroeger op
Texel gebakken; ook „krentegroffie";
groetcle, uit een zak iets opdiepen, de
boel overhoop halen; in De Jagers Wdb.
der Ned. Frequentatieven vinden we
„groebelen" en „grobbelen", met de be-
teekenis: „binnen een gesloten ruimte
grabbelen; rondtasten in het donker";
(deel I, kol. 153);
groös, verwaand; „wot 'n groóse drel".
wat een verwaand nest;
groot van iemand houwe, veel van
iemand houden;
gruzig, veel trek in eten hebben (Ned.
„gretig");'
Wat Churchill te vertellen had
en waarover hij zweeg.
Churchill heeft in het Britsche Lager
huis zijn met spanning verbeide rede ge
houden. Hij begon met toe te geven, dat
de scheepsverliezen nog steeds zeer ern
stig zijn, maar zoo voegde hij er ver
goelijkend aan toe, vergeleken met vori
ge maanden kunnen we, voor wat betreft
het tijdvak van Juli tot begin Septem
ber, van een verbetering gewagen Chur
chill acht een ovèrwinning niet uitge
sloten, mits Engeland en de V.S. hun
uiterste krachten inspannen.
Van wat hij in Cairo en met Stalin in
Moskou bedisseld had, zweeg hij. Dat
moest geheim blijven, maar, naar hij
beweerde, zullen de resultaten de moeite
en de kósten wel goedmaken
Van Dieppe heeft hij wel gesprokén.
„Een harde en woedende botsing" noem
de hij de mislukte pogingf om Europa
binnen te vallen. Van een „generale re
petitie", een verkenningstochtje, heeft hij
nu niet gewaagd. Stellig zou men hem
dan ongezouten verweten hebben, dat
dan toch wel ongehoord met kostbare
menschenlevens en oorlogsbehoeften is
omgesprongen. Van de ontzaglijke verlie
zen, bij Dieppe geleden, repte hij met
geen woord.
Uit Amerika kwam nog met zoo lang
geleden het officieele bericht, dat de-
scheepsbouwers het lang niet kunnen
bolwerken tegen de Duitsche duikboot
commandanten. Het is wel merkwaardig,
dat Winston Churchill meent te weten,
dat de productie van koopvaaidijschepen
in de V.S. het getal, dat tot zinken wordt
gebracht, nu overtreft. Of hij het zelf
kan gelooven? Verscheidene Lagerhuis-
leden verlieten tijdens Churchills rede de
zaal. Die gaven daarmee op welspreken
de wijze te kennen, dat ze zich door de
minister-president niet alles op de
mouw willen laten spelden.
De oorlog verslindt geld.
De totale schuld van Engeland is sinds
de oorlog uitbrak nu al tot 11 milliard
pond gestegen. Hierin is dan het milliard
begrepen, dat pas voor oorlogsdoelein
den is aangevraagd. Iedere dag moeten
de Britten 12,25 millioen pond op het
altaar van Mars «offeren, dat is reeds een
half millioen p. sterling meer dan in Ju
ni per dag noodig was.
Harde noten.
Critiek wordt Churchill onderwijl niet
gespaard. Zoo noemde de Labour-afge-
vaardigde Bevin het feit, dat Churchill
nog steeds aan het bewind is, „het groot
ste 'nationale ongeluk".
Ook baren de Duitsche bommenwer
pers hem veel zorg. Een stad in het Z.W.
moest gedoogen, dat haar haven docr
zware bommen onherstelbare schade
leed Een groot vliegveld bij Bedford
kwam er eveneens slecht af, terwijl ook
Great-Yarmouth voor de zooveelste
maal aan aanvallen bloot stond.
Stalin's Nachtmerrie.
Ook Stalin ziet meer en meer in, dat
hij aan de verliezende hand is. De her
nieuwde aansporing van radio-Moskou
wijst daarop. Het gaat thans om leven
ol dood, zoo heet het. Wij zijn ons vol
komen van de ernst van de toestand be
wust, zoo gaat de oproep verder; de ge
vechten voor de Sovjet-legers zijn bui
tengewoon zwaar. Met de uitrusting van
het leger, ook in technisch opzicht, is 't
wel in orde, maar. dat is niet vol
doende. Je moet van die middelen ook
het juiste gebruik weten *le maken. En
daar ontbreekt het nog aan.
Moskou heeft de vinger op dé wond
gelegd, maar de -genezing komt te laat.
De gebrekkige opleiding wreekt zich.
Stalin heeft dan voor modern wapentuig
mogén zorgen; wanneer je niet over vol
doende geoeiend personeel beschikt,
speel je daar niets mee klaar.
Bovendien heeft hij zoo ontzaglijk groo
te verliezen moeten lijden, dat hij wel"
aangewezen was op hulptroepen, die
militair nog maar half geschoold waren.
„Tankbemanningen en artilleristen,
wordt meester van uw wapens", zoo be
sloot radio-Moskou zijn noodkreet! Alsof
dat zoo maar een, twee, drie voor el
kaar is!
Zooals reeds eerder is medegedeeld, heeft de secretaris
generaal van Opvoeding, Wetenschappen en Kuituurbe
scherming een beroep gedaan op onderwijzers en leeraren,
om de jeugd bij de oogst, voornamelijk de aardappel
oogst, in te schakelen, indien niet op normale wijze deze
oogst tijdig kan worden binnengebracht. De reizen van
de schooljongens zullen zoo kort mogelijk worden gehou
den. Men zal niet te vroeg vertrekken en met het avond
eten is men weer thuis. De reiskosten zijn voor rekening
van de Overheid. Voorlichting zal worden gegeven door
ambtenaren van de Heidemaatschappij, doch de leiding
zal blijven berusten bij de onderwijzers*en leeraren. Van-
Jl zelfsprekend zal er geen zwaar werk van de jongens ge-
vergd worden. V oor het geval de schooljeugd wordt inge-
vj schakeld dit zal alleen geschieden, wanneer het op an-
re wijze niet in orde komt zal voor voldoende klom
pen worden gezorgd, welke klompen na de beëindiging van de oogstwerkzaam-
heden eigendom van de jongens worden. Ook krijgt iedere jongen, die in dit ver
band heeft medegeoogst, aan het einde der week 10 kg. aardappelen mee naar
huis. (FotoP.I.B.)
