De oude orde is onherroepelijk voorbij (2)
Texelsch dialect.
VAN SOLDATEN GESPROKEN
Texelsche Berichten
TEXELSCHE BOERDERIJEN.
Gemengd Nieuws
WERELDNIEUWS
56e JAARGANG. No. 5695.
WOENSDAG 14 OCTOBER 1942.
TEXELSCHE COURANT
Helaas hoort men nog zoo dikwijls de
opmerking maken, dat de Nederlander
geen soldaat zou zijn. Dat is niet waar!
Het tegendeel is bewezen aan de Grebbe-
berg, in de IJssellinie en overal elders,
waar Nederlandsche soldaten met man
nenmoed hebben gestreden; het is ook
bewezen in Indié, waar onze landmacht,
onze luchtmacht en onze marine hiet te
vergeten, in een harde strijd tegen een
veel sterkere tegenstander roemvol ten
onder zijn gegaan helaas voor een
verkeerde .zaak. Maar soldaten zijn zij
geweest, die volksgenooten die door een
plichtvergeten regeering onvoldoende
geoefend en uitgerust de strijd in zijn ge
jaagd. Zij zijn gegaan als eens onze groo-
te De Ruyter, toen de Staten Generaal
hem geen behoorlijke schepen ter be
schikking wilden stellen. „Daar de Hee-
ïen Staten hun vlag betrouwen, zal ik
mijn leven wagen" sprak hij eenvou
dig en hij ging. Zoo zijn ook onze solda
ten in Nederland en in Indië gegaan. Het
zal hun eeuwige, roem zijn, dat zij ge
gaan zijn! R.
TER DOOD VEROORDEELD
WEGENS BEZIT VAN WAPENS.
's-Gravenhage, 5 Oct. *De Ne
derlander Voitus van Hamme is
bij vonnis van het Duitsche ge
rechtshof in de bezette Nederland
sche gebieden d.d. 3 October 1942
wegens verboden bezit van wapens
ter dood veroordeeld.
Van Hamme '^heeft in strijd met
alle oproepen^tot inlevering van de
wapens twee pistolen en een vrij
groote hoeveelheid munitie nog in
Mei van dit jaar tot zich getrokken
en in zijn bezit gehouden.
Bij zijn arrestatie werd bij hem
nog een aantal anti-Duitsche ge
schriften gevonden. Voorts heeft hij
in zijn woning een van een ver-
valscht persoonsbewijs voorziene
jood ongeveer drie weken verbor
gen gehouden.
Het vonnis vormt een nieuwe,
ernstige en dringende waarschu
wing aan allen, die er zich ondanks
de steeds weer gegeven waarschu
wingen en aanwijzingen nog steeds
niet van bewust zijn, dat zij alleen
reeds door het loutere bezit van een
vuurwapen hun leven op het spel
hebben gezet.
PRAATJE OVER GEMEENTEWAPENS
MIJDRECHTS JJVM. 53—
Wat zegt de naam Mijdrecht?
Mijdrecht js een gemeente in de pro
vincie Utrecht aan de grens van Noord
en Zuid-Holland met plm. 5000 inwoners
en landbouw als hoofdmiddel van be
staan. Men doet er verder aan veeteelt,
veenderij en nijverheid.
Het gemeentewapen
vertoont op een rood veld
aen „omgewende aan
ziende Agnus Dei" van
zilver (bevestigd 11 Sept.
1816).
Van Mijdrecht wordt in
MIJDRECHT 1085 r?eds melding ge_
maakt en wel in een'brief van de toen
malige Bisschop van Utrecht, Koenraad
genaamd. Men schreef toen „Midreth"; in
1274 is reeds van „Mijdrecht" sprake. De
naam wil zeggen: „drecht (dat is: plaats,
waar men kan oversteken) door de Mije".
Het water van de Mije kent men er nóg.
Het lam is het zinnebeed van de zacht
moedigheid en de onschuld. In het Nieu
we Testament is sprake van het Lam
Gods (Agnus Dei), de symbolische bena
ming van de Zaligmaker. In de beeldende
kunst zijn deze naam en deze voorstel
ling zeer gewoon, vooral in de r.k. kerk.
(Zie ook o.a. het wapen van Velsen).
Omgewend, d.w.z. naar links ge
keerd. „Links" wil in de heraldiek zeg
gen: rechts; „rechts" beteekent links. We
moeten ons hierbij n.l. op het -standpunt
stellen van degene, die het schild draagt.
mill
UIT ONZE TAAL TUIN.
lillik
DE MAAND OCTOBER.
245
October wil zeggen „achtste',' maand",
vroeger begon het jaaV n.l met Maart.
Andere namen voor de maand October
zijn:
1. Wijnmaand, Deze naam dateert uit
de tijd van Karei de Groote en doelt op
de tijd, waarin de druiven worden ge
oogst.
2. Zaaimaand.
3. Rozelmaand, ook wel reuzelmaand
Deze naam doelt op het winnen van reu
zel door het slachten van varkens.
4. Smeermaand (verklaring als onder
r.o. 3).
5. Aarzelmaand (ook „herselmaand").
We hebben hier het woord aarzelen nog
in de verouderde beteekenis van achter
uitgaan, korten (\tan de dagen).
De namen 3-4-5 worden zelden of
nimmer meer gebruikt. Wellicht nog el
ders in het land?
MAALVERGUNNINGEN.
De Burgemeester van Texel maakt in
verband mét het verkrijgen van een
maalvergunning nogmaals het volgende
bekend. Graantelers, die een maalver
gunning wenschen te ontvangen, dienen
op de uitreiking van de nieuwe bon
kaarten (zie dit blad) mede te brengen
het formulier, hetwelk hun door den Bu
reauhouder is toegezonden en alle stam
kaarten en inlegvellep van hun gezin.
Indien arbeiders van deze graanteler in
aanmerking komen voor de telerspremie,
dienen door dezen werkgever ook alle
stamkaarten en inlegvellen van het ge-
heele gezin van die arbeiders te worden
aangeboden. Indien deze arbeiders
hoofdkostwinner of gezinshoofd zijn,
mogen alle gezinsleden meedoen met de
telerspremie. Is de arbeider geen hoofd
kostwinner of gezinshoofd, dan mag al
leen bewuste, arbeider meedoen met de
telerspremie. Alle stamkaarten van het
gezin moeten in beide gevallen door den
ondernemer worden aangeboden.
Texel, 12 October 1942.
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
AANMELDINGSVERORDENING.
De Burgemeester der gemeente Texel
brengt nogmaals onder de aandacht van
de houders van hotels, pensions en der
gelijke, alsmede van kamerverhuurders,
dat deze verplicht zijn te zorgen, dat
voor alle personen, wien huisvesting
wordt verstrekt, een aanmeldingsformu
lier wordt ingeleverd.
Ook particuliere personen, die aan
anderen huisvesting verleenen, zooals
commensaals en logé's, zijn verplicht
hiervan ten spoedigste ten raadhuize aan
gifte te doen, waarvoor aldaar formulie
ren verkrijgbaar zijn gesteld. Ook al
werd reeds eemgen tijd aan personen
huisvesting verleend, en al werd reeds
door anderen een formulier ingeleverd,
dan behoort toch een formulier te wor
den ingevuld voor de laatste huisvesting.
De verplichting geldt niet, wanneer de
opgenomen persoon het gezinshoofd be
staat in rechte linie dan wel in de zij
linie tot en met den derden graad van
bloed- of aanverwantschap.
Texel, 1 October 1942.
De Burgemeester vooVnoemd,
RIJK DE VRIES.
UITREIKING
LEVENSMIDDELENKAARTEN.
De Burgemeester van Texel brengt ter
algemeene kennis dat nieuwe distribu
tiekaarten zullen worden uitgereikt voor
het tijdvak 1 November-28 Nov. 1942:
Te Oudcschild op Donderdag 15 Octo-^
bei a.s. in de o.l. school
9,30-10,30 wijk S
10,30-11,30 het dorp nrs. 1 t.m. 118
11,30-12,30 nrs 119 t.m. 221;
des middags van:
I.30-2,30 nrs 222 en hooger. v
Te, Den Hoorn op Vrijdag 16 October
a.s. in het gebouw „Ons Huis"
9,30-10,30 wijk H nrs H 1 t.m. H 35
10,30-11,30 wijk H nrs H 36 t.m. H 101
II,30-12,30 wijk H nrs H 102 en hooger
en voor het dorp met nrs. 1 t.m. 11;
des middags van:
I,30-2,30 nrs 12 t.m. 81
2,30-3,30 nrs 82 en hooger
Te De Waal op Zaterdag 17 Petober
a.s. in de o.l. school
9,30-10,30 wijk W nrs W 1 Fm. W 66
10,30-10,45 wijk W nrs W 67 en hooger
10,45-11.45 het dorp nrs 1 t.m. 72
II,45-12,00 het dorp nrs 73 en hooger.
Medegebracht dienen te worden alle
distributiestamkaarten en inlegvellen
van het geheele gezin. Een aardappelfor
mulier is niet noodig.
Graantelers, die een maalvergunning
wenschen, dienen het door den Bureau-
houder toegezonden formulier ter ver
krijging van een maalvergunning mede
te nemen met de stamkaarten van de ar
beiders en diens gezinsleden, die voor de
telersprcmie in aanmerking wenschen te
komen.
Texel, 12 October 1942.
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
ONZE FAMILIENAMEN.
WAT ZEGT DIE NAAM?
12. Bakelaa#, in het Middelneder-
landsch „bakelaer", een verbastering van
de latijnsche naam „baca lauri" (laurierr
bes). Destijds werd bij de bereiding van
recepten wel „bakelaer" gebruikt. Wel
licht is de geslachtsnaam in verband te
orengen met de gevelsteen van een apo
theker, waarop „bakelaers" waren afge
beeld. Thans is de naam alleen nog als
geslachtsnaam bekend.
DE ZON.
Wo 14 Oct. op 8,02; onder 18,50
Do. 15 Oct. op 8,03; onder 18,48
Vr. 16 Oct. op 8,05; onder 18,46
OE MAAN.
Wo 14 Oct. op 12,55; onder 21,57
Do. 15 Oct. op 14,01; onder 22,51
Vr 16 Oct. op 14,57; onder 23,55
Eerste Kwartier: 16 Oct. 0,58.
HOOG WATER OP TEXELS REE.
Wo 14 Oct. 0,31 en 12,53
Do.t 15 Oct. 1,16 en 13,39
Vr. 16 Oct. 2,05 en 14,32
Springtij 23 October.
Het Britsche Rijk wordt weg
gevaagd.
Gezant Daitztgaf voorts beelden van
het typisch-Engelsche leven, en hij schet
ste dit met zijn society, zijn Oxford-be-
weging, zijn „Round Tabel" en zijn Vol
kenbond. Dit alles evenwel belette niet,
dat het Engeland was, dat als wereld-on
derdrukker als nummer één genoemd
moet worden en door hetzelfde Engeland
lallooze volken gekneveld en onderdrukt
werden en worden. Doch ook hiervan
is het einde thans in zicht.
Engeland gaat ten gronde, alle teeke
nen wijzen er op. Het einde van een
wereldlijk staat voor de deur en zooals
eens het vermaarde Atlantis van de
aardbodem weggevaagd werd, zoo zal
m de nabije toekomst het Britsche rijk
weggevaagd worden.
Tot behoud van Europa.
Spr. liet zien hoe de nation^al-socialis-
tische revolutie kwam als logisch gevolg
van de Anglo-Amerikaansche onderdruk
king. Zij werd als dath opgeworpen om
als Europ. volksgemeenschap stand te
kunnen houden tegen .de drang uit het
westen Ten behoud van de groote Eu-
ropeesche volksfamilie werd de revolutie
levend en als zoodanig zal zij overwin
nen. En dat zal géschieden zonder een
Volkenbond en zonder een „Pan-Euro-
pa". Het zal geschieden uit historische
roeping en plicht jegens de volken.
Het nieuwe Europa.
Dit Europa zal niet gedrongen worden
in een eng keurslijf, doch het zal zich
vrij bewegen in de oorspronkelijk ge
geven levensruimte. Men zal er net zoo
vrij kunnen zijn als de andere volken
in hun levensruimten. Maar er zal geen
overheersching meer zijn van buiten af
en een systematisch terugdringen van de
Europeesche volken.
De revolutie zal *)ok het eigen
belang overwinnen.
Scherp hekelde spr. naast de Anglo-
Amenk, politiek ook de monetaire en
economische politiek dier landen. In het
bijzonder over de credietpolitiek wist hij
interessante cijfers te geven, waaruit
bleek, op welke wijze men zich steeds
weer wenschte te verrijken aan het
meest eigene bezit van andere landen
Dit alles draagt, aldus spr., steeds weer
dat ééne, altijd terugkeerende kenpierk
eigenbelang. Het eeuwige Anglo-Ameri
kaansche principe! Gelukkig... de re
volutie zal zegevieren. Niets zal thaar
vermogen tegen te houden.
Het Duitsche Rijk zal nooit
capituleeren.
De Fuehrer was de man, die Europa
de nieuwe politiek wees, die zelf de ba
nier daarvan naar voren droeg. Hij wees
de weg en zal hem ook in de toekomst
blijven wijzen. Adolf Hitler geeft daarbij
geen theorie-politiek, doch politiek, ont
leend aan de meest nuchtere werkelijk
heid. Hij belooft daarbij geen paradijs op
aarde, doch wél een menschwaardig be-
s'taan voor iedereen in de eigen levens
ruimte.
Met enorme opofferingen werd nu
reeds datgene bereikt, wat bereikt kón
worden. Grondstoffen en levensruimtê
zijn op enorme wijze toegenomen en.
ze zullen blijven. Niemand behoeft te
verwachten dat het Duitsche Rijk, zoo
als eens, nog eens zal capituleeren.
Nooit zal dit gebeuren.
De nieuwe orde wordt in Europa
voor goed gegrondvest.
De thans gevoerde economie is wel de
beste garantie voor het winnen van de
oorlog. Met vele sprekende voorbeelden
illustreerde spr. dit. Hij had gelegenheid
daarbij te wijzen op de „waarschuwin
gen", die het buitenland steeds weer
meende te moeten geven omtrent de in
Duitschland gevoerde 'politiek-, economie
en monetaire maatregelen. Duitschland
zou vernietigd worden. Duitschland zou
aan de eigen foutieve economische in
zichten ten onder gaan.Maar de wer
kelijkheid laat een ander beeld zien. Het
liep NIET mis en de nieuwe economi
sche en monetaire structuur zal BLIJ
VEN bestaan. JVIet cijfers werd aange
geven het ontzaglijk bezit van Duitsch-
iand en de verschillen van nu met 1932.
Het merkwaardigste is daarbij de toena
me van het nationale inkomen, ondanks
de oorlog. De nieuwe erde zal voorgoed
gegrondvest worden in Europa, riep
Werner Daitz uit, de orde van „bloed en
bodem". En deze orde zal tengevolge
hebben dat de volkeren lustig kunnen le
ven, zonder vrees voor andere volkeren,
die het op hun levensgebied voorzien
hebben De oude orde is onherroepelijk
voorbij en keert nooit weder. Dat garand-
deert ons het genie van de grootste Eu
ropeaan van deze tijd: Adolf Hitler, de
Fuehrer!
Langdurig applaus volgde op de'ze be
langwekkende rede, waarna de Referent
fiir Volksaufklórung und Propaganda bij
de Beauftragte de heer Èggert, de spre
ker dankte voor zijn interessante uit
eenzetting.
T.E.S.O. NEEMT BUSDIENST OVER.
Van bevoegde zijde vernemen we, dat
de busdienst van de heer E. Boekei (Den
Burg-Oudeschild v.v.) met ingang van de
volgende maand, 1 November, door de
N.V. T.E.S.O. wordt overgenomen.
STREEKJAGERMEESTER BENOEMD.
De heer C. Wonder is door de Geweste
lijke jagermeester tot streekjagermees-
ter voor Texel benoemd; tot plaatsver
vanger de heer M. C. Keijser, De Waal,
tot organisator-van de eilandelijke jacht
de heer M. J. Witte.
Aan wild zal het dit seizoen wel niet
ontbreken; voiig jaar is er practisch geen
schot op gelost; het aantal hazen moet
b.v. opvallend groot zijn.
DS. T. VAN DER VEER.
Zondag a.s. intree in de Doops
gezinde Gemeente.
Zondag a.s. om tien uur hoopt Ds. ,T.
v.d. Veer zijn intree te doen als voorgan
ger in de Doopsgezinde gemeente te Den
Burg en Zondag 25 October hoopt Ds. de
eerste godsdienstoefening te Den Hoorn
te leiden
Ds. Van der Veer is in 1910 te Sneek
geboren. Hij genoot zijn theologische op
leiding aan de Amsterdamsche Universi
teit, alwaar hij in 1934 zijn studie vol
tooide. Al zeer spoedig volgde zijn be
noeming tot predikant te Zijldijk (Gro
ningen). Na een verblijf van vijf jaar al
daar werd hij in 1939 te Veendam beroe
pen, van welke gemeente hij thans af
scheid heeft genomen.
De nieuwe predikant is vorig jaar
reeds eenmaal in de Doopsgez. Kerk al
hier voorgegaan.
BERKHOEVE.
33
Berkhoeve in Gerritsland werd in 1902
voor rekening van de heer J. P. Witte
gebouwd. Eind vorige eeuw stond hier
eer\ bosch met veel berken en daaraan
ontleent de boerderij haar naam. Dit
bosch behoorde aan wijlen de heer A.
Lap; hét strekte zich uit tot aan de
Koogerweg. Aan de andere kant van de
weg, waar het woonhuis van de familie
P. Verseput staat, lag vroeger ook bosch
(Het z.g. KloosterStuk). De heer H. Smit,
de tegenwoordige eigenaar, heeft Berk
hoeve met negen bunder land verhuurd
aan de heer T. Huisman, Den Burg. De
plaats wordt bewoond door de familie
Jn. Zoetelief.
Ingetrokken zijn de beperkingen van
ae afmetingen van postpakketten voor
Duitschland.
Tot behoud van onze molens is nu ver
gunning vereischt voor sloopen of ver
anderen.
Bij de verzekeringsmaatschappijen
steeg in 1941 het verzekerd kapitaal van
f 5125 millioen met f 425 millioen.
Aan de Techn. Hoogeschool te Delft
zijn reeds n)eer dan '400 studenten inge
schreven.
Twee baansurvcillanten werden Zon
dag 4 Oct. bij Weesperkarspel door een
trein doodgereden.
De 44-j. spoorwegbeambte R^bergen is
tusschen Utrecht-Houten door trein ge
dood.
Te Otterlo is II. Hendriksen door de
zoldervloer gezakt en tegen een steenen
vloer doodgevallen.
Bij het Amstelstation te Amsterdam is
een 40-j. treinbeambte door een trein ge
dood.
De 4-j. Herman Heerscma te Wolter-
sum, eehig kind, is te water geraakt en
verdronken.
Door de donkerte is de 80-j. schipper
F. Blaak bij Hoogezand te water ge
raakt en verdronken.
Op de Oudegracht te Alkmaar raakte
een leege auto van brandstoffenhandel
Schipper in brand. Om te blusschen reed
men ,haar te water.
Terwijl een cafchpuder a.d. Gouver-
n.eurskade te Amsterdam beneden brui-
ioft vierde, werden uit de bovenwoning
f 4420, een textielvergunning en 80 pun-
en gesjolen.
Op het bedrijf van een veehouder te
Jlderveen werd niet alleen een clande
stiene slachterij ontdekt, maar ook een
wolspinnerij. Hij-had o.a. een spinnewiel
net toebehoor en en een kuip, met wol,
fie gewasschen moest worden.
Papier is schaarsch, ook de enveloppe,
n de zwarte handel worden enveloppes
/an een halve cent voor drie, vier/cent
:er stuk verkocht. Koopers en ver-
mopers worden gewaarschuwd.
Met de 218 kinderen, welke 4 Oct. naar
Juitschland vertrokken, is nu reeds meer
ian 1000 kinderen door bemiddeling van
le Ned. Volksdienst een prettige vacan-
ie in Duitschland bereid.
Wegens diefstal van erwten van een
ikker aan de Zanddijk bij Julianadorp
:ijn de 30-j.«E. K. en zijn broer, uit Den
ielder, gearresteerd. De een had zijn
iets en zijn hoed achtergelaten en was er
ioor een sloot vandoor gegaan. (Held.
Jrt.)
I)E BLOKKADE.
Wanneer er een middel bestaat om de
Duitschers in deze oorlog op%e knieën
te dwingen, dan kunnen het slechts de
wapens zijn en nooit slechts een blokka-
dt. Een zoo goedkoope overwinningsmo-
gelijkheid bestaat voor Engeland in deze
oorlog niet.
(Daily Mail, Engeland).
REURING VOOR DE WAFFEN-SS
EN HET LEGIOEN.^
Het SS-Ersatzkommando deelt ons me
de, dat vrijwilligers voor de Waffen-SS
er. 't Legioen zich op onderstaande datum
bij hèt genoemde adres kunnen ver
voegen, teneinde gekeurd te worden.
Tevens wordt de aandacht er op geves
tigd, en wel speciaal voor hen, die er
bezwaar tegen hebben hun dienst buiten
Nederland te vervullen, dat thans de
mogelijkheid bestaat om dienst te nemen
ir, een speciaal wachtbatallon. De oplei
ding vindt in Nederland plaats, terwijl
de inzet van dit batallon ook in Neder
land blijven zal.
Tijdens de keuringen voor de Waffen-
SS en het Legioen gunnen zich ook die
genen melden, die tot de Germaansche
SS Nederland (Nederlandsche SS) willen
toetreden.
De eerstvolgende keuring in het ver
spreidingsgebied van dit blad zal plaats
hebben te Amsterdam op Donderdag 22
October a s., des voorm. 10 uur in de
school aan de Iepenweg no. 13.
4
SLOWAKIJE
Slowakije zal binnenkort ook hout
naar de bezette gebieden uitvoeren.
KOEMENIE
In Boekarest werd een Duitsche ra
dio- en televisietentoonstelling geopend.
ZWEDEN
Britsche vliegtuigen schenden bij
herhaling de Zweedsche neutraliteit.
BR1TSCH-INDIE
Engeland wil via Indië (Ceylon) een
luchtdienst Afrika-Austpalië openen.
FRANKRIJK.
Aan de gearresteerde ex-premier
Herriot is beperkte bëwegingsvrijheid
toegestaan
BOHEMEN-MORAVIE.
In Bohemen en Moravië zijn' de
rantsoenen brood en vleesch verhoogd
tot die van 1.1. voorjaar
DUITSCHLAND
Er wordt via Zwitserland onder
handeld over de uitwisseling van ernstig
gewonde Engelsche en Duitsche militai-
len.
JAPAN
Een Japansch schip met 1300 krijgs
gevangenen is in de O. Chineesche zee
getorpedeerd; 1000 opvarenden kwamen
om.
SOVJET-RUSLAND
Bij Orel werd een bolsjewiste ge
vangen genomen, die na 3 mnd. oplei
ding als eerste luitenante naar 't front
was gestuurd en daar bij vrouwelijke
troepen was ingedeeld.
ENGELAND.
In N. Ierland hebben Engelschen en
Amerikanen een 9-daagsche invasie-oefe
ning gehouden, waaraan behalve veel
vliegtuigen ook Amerikaansche val-
schermtroepen te pas kwamen.
VEREENIGDE STATEN.
In de V.S. wordt het al moeilijker
aan bemanningen voor de koopvaarders
to komen. In Sept. zijn er 2820 matrozen,
die- er genoeg van hadden, gearresteerd.
De V.S. zijn druk bezig Pearl Har
bor r te versterken.
hopstops,1 onverhoeds;
hurdloopies, hard loopend (b.v. „hörd-
ioopies eireges hoen gaan");
De Hoore. Den Hoorn;
f hórmcling, hermelijn; ook gezegd van
een mager hondje, een mm lammetje,
enz.;
'n horreltje, een restje (b.v. ,,'n horrel-
tje koffie");
Horretje, het Horntje (zuidpunt van
Texel);
hörse(s)lap, plat swollen kapje; een
soort kaper, zonder pelerine; in de Wor-
mer: „harselap";
(Wordt vervolgd.)
DENEMARKEN
De DeenscKezwemster Ragnhild
Hveger komt volgende maand naar ons
land. (Fot9-P.I.B.)