Vestigings- en Verhuisverbod
in de Kuststreek.
Bekendmaking.
De Intrede van Ds. van der Veer
LANGEMARCK STUDIUM.
WERELDNIEUWS
i 56e JAARGANG. No. 5697.
WOENSDAG 21 OCTOBER 1942.
TEXELSCHE COURANT
Maatregelen, zoowel voor de oor
logsvoering als voor de bevol
king van belang.
's-Gravenhage, 16 October. Men
cleelt ons van bevoegde zijde mede:
De uitbreiding van de kustverdediging
landwaarts door de Duitsche bezettings
troepen in Nederland, heeft tengevolge,
dat woongelegenheden, welke in of in de
nabijheid van de verdedigingszone gele
gen zijn, binnenkort d9or de bevolking
geheel of gedeeltelijk zullen moeten wor
den or^uimd. Een dergelijke ontruiming
heeft natuurlijk met alleen uit strate
gisch belang plaats,doch ook in het be
lang van de bevolking zelf,'die bij even-
tueele gevechtshandelingen, zooals de er
varing in deze oorlog steeds getoond
heeft, wanneer zij in de gevechtszone
blijft, daarvan in ernstige mate de ge
volgen zou ondervinden. Het is ook be-
giijpelijk, dat een dergelijke ontruiming
wanneer de noodzakelijkheid daarvan
eenmaal erkend is, rustig voorbereid
moet worden, teneinde overhaaste maat
regelen bij de aanvang van de gevechts
handelingen te vermijden.
De belangen der getroffen be
volking zoo goed mogelijk be
hartigd.
Hier in Nederland moeten derhalve de
belangen van de door de noodzakelijke
evacuatiemaatregelen getroffen bevol
king van het kustgebied zoo goed moge
lijk behartigd en een ordelijk verloop
var de ontruiming en de onderbrenging
naar elders onder - alle omstandigheden
veilig gesteld worden. De uitvoering der
betreffende maatregelen is zooveel mo
gelijk in handen van de Nederlancjsche
bestuursorganen gelegd. Het Nederland-
sche bestuursapparaat heeft uiteraard
r. iel in de hand, in evacuatiemaatregelen,
die de weermacht als noodzakelijk be
schouwt, wijzigingen te bregen.
Stelselmatige, welgeordende arbeid
van de bestuursorganen is echter slechts
mogelijk, wanneer hun werkzaamheden
niet door •eigenmachtig en „wild" hande
ier van enkelingen bemoeilijkt of, erger
nog, doorkruist worden.
Verhuis- en vestigingsverbod.
Teneinde dit onder alle omstandighe
den te vermijden, zijn twee besluiten
uitgevaardigd, waarbij de vestiging, het
verhuizen of het huren of ook het op an
dere wijze voor zich reserveeren van
woningen of gedeelten van woningen in
het kustgebied en in de onmiddellijke
omgeving daarvan in beginsel verboden
wordt.
Op grond van deze besluiten zijn uit
zonderingen op het bovenstaande slechts
met bijzondere toestemming van het be
treffende bureau vluchtelingenzorg mo
gelijk.
Bureau's Vluchtelingenzorg.
Verzoeken tot het verleenen van spe
ciale toestemming kunnen uitsluitend
schriftelijk geschieden en moeten aan de
volgende instanties gericht worden:
1. Voor Zeeland: bureau Vluchtelin
genzorg Zeeland, Middelburg, Gortstr. 30
2. Voor Zuid-Holland: bureau Vluchte
lingenzorg Zuid-Holland, 's-Gravenhage,
Jan van Nassaustraat 80.
3. Voor Noord-Holland: bureau Vluch
telingenzorg Noord-Holland, Alkmaar,
St. Laurensstraat 3.
Vanzelfsprekend bestaat alleen bij
dringend gemotiveerde verzoeken de mo
gelijkheid van inwilliging.
De betrokken gemeenten.
De namen der gemeenten, voor welke
Qt-ze besluiten gelden, zijn in de „Neder-
k.ndsche Staatscourant" bekend gemaakt.
Deze gemeenten omvatten niet alleen die,
welke eventueel voor ontruiming in aan
merking komen, doch voor alles en
wel voor het meerendeel die gemeen
ten, waar een ongecontroleerde 'toevloed
van elders vermeden moet worden.
Het zijn in de
1. provincie Zeeland: alle gemeenten.
2. provincie Zuid-Holland:
a. 's-Grav^nhage, 's-Gravenzande, Hil-
legom, Katwijk, Leidschendam, de Lier,
Lisse, Monster, Naaldwijk, Noordwijk,
Ncördwijkerhout, Oegstgeest, Rotter
dam, voorzooveel betreft Hoek van Hol
land, Rijnsburg, Rijswijk, Sassenheim,
Valkenburg, Voorburg, Voorhout, Voor
schoten, Warmond, Wassenaar, Waterin
gen;
b alle gemeenten, gelegen op de ei
landen Goeree en Overflakkee, Voorne
en Putten en Rozenburg.
3. provincie Noord-Holland:
a. alle gemeenten, gelegen ten noorden
van het Noordzeekanaal met uitzonde
ring van Amsterdam;
b Bennebroek, Bloemendaal, Heemste
de, Velsen. Zandvoort.
's-Gravenhage, 16 October. Daar ei de laatste dagen herhaaldelijk daden
van sabotage in het bezetteoNederlandscht gebied zijn gepleegd, zijn heden de vol
gende personen daarvoor als gijzelaars tran\woordelijk gesteld en gefusileerd.
1. Bannink, Dirk, geb. 22-11-1914 uit
2. Gerritsen, Albert Jan, geb. 9-3-191
3. Endeveld, Jan Cornells, geb. 14-12-
4. Ewijk, Wilhelmus, geb. 28-4-1900
5. Van der Meulen, Daniël, geb. 4-2-
6. Van Heijningen, Pieter Adrianus,
7: Roebers, Johannes Hendrikus, geb.
8. Van Veen, Jacobus, geb. 28-9-1900
9 Kors, Jacobus, geb. 21-5-1909 uit
10. Ooijevaar, Evert, geb. 19-5-1897
11. Van der Kerkhoff, Jacobus, geb. 10
12. Haantjes, Jan, geb. 1-9-1886 uit
13. Vrind, Heinrich Wilhelm, geb. 2-6-
14. IJmkers, Aaldert Jacob, geb. 31-7-
1 15. Van Dam. Hendrik, geb. 26-9-1889
De Höhere SS. en Polizeiführer
SS Gruppenführer
Deventer.
4 uit Deventer.
1914 uit Apeldoorn,
uit Deventer.
1896 uit Deventeij.
geb 18-7-1903 uit Amsterdam.
7-9-1886 uit Dpventer.
uit Enschede.
Amsterdam
uil Amsterdam.
-10-1898 uit Zwolle.
Enschede.
1913 uit Almelo.
1896 uit Den Haag
uit Wageningen.
Nord-West, get. RAUTER,
en luitenant-generaal der politie.
BIJ HET DORSCHEN VAN GRAAN in de omgeving van Wognum wordt
thans gebruik gemaakt van de rosmolen, zooals dit ook vroeger jaren geschied
de. Polygoon/Kuiper Pax-Holland-c.
Een rosmolen is letterlijk een .molen,
welke door eqn ros (een paard) in bewe
ging wordt gebracht. Het paard loopt in
het rond; het brengt een getand rad in
beweging en op deze wijze de drijfas van
een of ander daaraan gekoppeld werk
tuig; in het boven in beeld gebrachte ge-
\al een dorschmachme. Red".
TEXEL-DEN HELDER V.V.
Op werkdagen:
Van Texel: 8,15 en 2,15.
Van Den Helder: 10,45 en 4,45.
Op Zon- en feestdagen:
Van Texel: 8,15 en 2,30.
Van Den Helder: 10,45 en 4,45.
(Dec.-Jan. 8,45 van Texel i. pl. v. 8,15)
Beroepsverandering.
Het Langemarck-Studium bouwt, in
dien mogelijk, voort op de tevoren op
de school of in het beroep 'verworven
kennis en leidt bij voorkeur ojfvoor een
hoogere positie in het vroeger uitge
oefende beroep. Het is echter zeer goed
mogelijk, via de Langemarckopleiding
1ot een geheel nieuwe beroepsopleiding
te komen. Een jonge timmerman behoeft
dus niet onvoorwaardelijk voor ar
chitect of ingenieur te studeeren, doch
kan bv. ook de studie voor onderwijzer,
aits of journalist opvatten. Zoo gemakke
lijk als sommigen thans wel eens meenen,
gaat dit echter niet. In elk geval moet
de candidaat aannemelijk weten te ma
ken, waarom hij van beroep wenschtc te
veranderen en het moet blijken, dat hij
inderdaad een klare voorstelling heeft
van datgene, wat hij zou willen worden;
verder dat zijn begaafdheid ook werke
lijk in deze richting gaat. ^en élottemoet
zijn geheele persoonlijkheid hem stempe
len tot iemand, die als het ware voor
bestemd is voor de door hem gewenschte
oplieding. Aanstaande candidaten dienen
dit goed te overleggen. In het algemeen
b:edt de levensbeschrijving, die ze bij
hun aanmelding moeten inleveren, hun
de gelegenheid, de leiding van het Lan
gemarck-Studium over hun verlangens
en toekomstdroomen in te lichten. Ook
gedurende de schifting bestaat daartoe
alle gelegenheid- Het is echter dienstig
in alle gevallen, waarin twijfel bestaat,
persoonlijk inlichtingen te vragen bij 't
bureau van het Langemarck-Studiunj,
Waalsdorperweg li, Den Haag.
ONZE FAMILIENAMEN.
14. Huisman. Ook van deze, op Texel
vrij talrijk voorkomende, familienaam is
de verklaring niet moeilijk. Onder
„huisman" verstond men oorspronkelijk
eer. „vrije boer"; later werd daaraan de
meer algemeene beteekenis gehecht van:
boer, landman, bewoner van het platte
land, dorpsbewoner. Alleen nog maar in
ambtelijke stijl en in historische lecti^r
ti eft men het woord „huisman" in deze
zin nog aan. Een jaar of 40 geleden
kwam men het woord „huismanswoning"
(voor boerderij) nog wel in notarisadver
tenties in de Texelaar tegen.
Ter loops herinneren we er aan, dat er
een appel is, die „huisman" wordt ge
noemd. Deze naam is die van de kweeker
Huisman.
In aansluiting op ons praatje over de
naam „Van den Aakster" (vorig nr.),
kunnen we vermelden, dat volgens Van
Lennep en Ter Gouw, in hun standaard
wei k over uithangteekens en* opschriften,
(1868) de „Ekster" (Aakster) te Utrecht
„op een gevelsteen voorkwam. Ook hing
hij te Hoorn bij zekere T. van Exter uit.
TEXELSCH DIALECT.
'1 ies is houwe, het ijs is betrouwbaar;
liufter, minderwaardig persoon; ook el
ders in Holland wel gehoord;
hufterig weer, weer om van te huive
ren; ook aan de Zaan en in W.-Ft\;
hul, katoenen muts; Fr.: „holle", hoofd;
hullefte, klompen; ook elders in N.-
Holland;
iemand op 't hut maken, iemand zich
laten opwinden;
met hutje, met mutje, met al z'n heb
ben en houden; (met 'n kleine wijziging
ook elders bekend);
we benne huus uut, we zijn klaar met
dt schoonmaak;
UITREIKING
LEVENSMIDDELENKAARTEN.
De Burgemeester van Texel brengt ter
algemeene kennis dat nieuwe distribu
tiekaarten zullen worden uitgereikt voor
het tijdvak 1 November-28 Nov. 1942:
Te Den Burg op 22 October a.s. in het
Fanfaregebouw van:
9-10 M. de Ruyterstr., Steenenplaats,
Vischmarkt, Wittekruisweg, Groenepl.
10-11 Hoogerstr., Achterom, Binnenburg,
Weststr., Kantoorötr., Suikerweg, Wes
ter weg
11-12 Haffelerweg.'Zwaanstr., Hollewals-
weg, Molendwarsstr.,, Schoonoordweg
des middags van:
1,30-2,30 Warmoesstr., Hallerweg
2,30-3,30 Willem de Zwijgerlaan
2,30-4,15 Gasthuisstr., Gravenstraat
4,15-5,00 Koogerstraat 1 t.m. 39
Te Den Burg op 23 October a.s. in het
Fanfaregebouw van:
9-10 Koogerstr. 40 en hooger, Kooger-
weg
10-11 Weverstr. 1 t m. 67
11-12 Weverstr. 68 en hooger, Emma-
laan, Schildereinde 1 t.m. 23
des middags van:
1,30-2,30 Schildereinde 24 en hooger
2,30-3,30 Molenstraat 1 t.m. 65
3 30-4,00 Molenstr. 66 en hooger, Waal-
derstraat
4,00-5,00 Nieuwstr., Parkstraat.
Bewoners van De Koog en wijk K
worden er aan herinnerd, dat er vandaag
voor heh een uitreiking plaats vindt.
Medegebracht dienen te worden alle
distributiestamkaarten en inlegvellen
van het geheele gezin. Een aardappelfor
mulier is niet noodig.
Graantelers, die een maalvergunning
wenschen, dienen het door den Bureau
houder toegezonden formulier ter ver
krijging van een maalvergunning mede
te nemen met de stamkaarten van de ar
beiders en diens gezinsleden, die voor de
telerspremie in aanmerking wenschen te
komen.
Texel, 12-October 1942
De Burgemeester voornoemd,
RIJK DE VRIES.
DE ZON.
Wo 21 Oct. op 8,14; onder 18,35
Do. 22 Oct. op 8,16; onder 18,33
Vi 23 Oct. op 8,17; onder 18,31
DE MAAN.
Wo 21 Oct. op 17,52; onder 4,42
Do. 22 Oct. o*p 18,17; onder 5,54
Vr. 23,Oct. op 18,41; onder 7,05
Volle Maan: 24 Oct. 6,05
HOOG WATER OP TEXELS REE.
Wo 21 Oct. 8,13 en 20,40'
Do. 22 Oct. 9,04 en 21,24
Vr 23 Oct. 8,22 en 22,02
Springtij 23 October.
POSTKANTOOR DEN BURG.
Op werkdagen geopend:
8—13; 14—16,30 en 18—19,30.
Na 's middags 3 uur alleen voor zegel
verkoop, telegraaf en spaarbank^ Zater
dags van 18-19,30 alleen voor telegraaf.
Voor geldzaken kan men niet eerder te
recht dan om half negen, voor spaar
bank niet eerder dan negen uur.
Zoodra iemand kwaad gaat spreken
over de afwezigen, kunt gij er van over
tuigd zijn, dat alleen uw tegenwoordig
heid hem belet, ook over u een boekje
open te doen.
te
(Familiefoto)
vinden die rijke
Het kerkgebou w der Doopsgezinde Gemeente te Den
Burg was Zondagmorgen tot in alle hoeken bezet, toen
Ds. Van der Veer.de nieuwe voorganger, zijn intrede deed.
De dienst droeg geen blij-feestelijk karakter; daar zijn
de tijdsomstandigheden niet naar, maar wel getuigde hij
van de wil om het gemeenteleven kracht bij te zetten, te
heiligen en de vruchtbaarheid te vergroolen.
Ds. Van der Veer verzocht om le beginnen het eerste
vers van gezang 124 te zingen en las vervolgens uit do
eerste brief aan de Thessalomcensen eenige verzen uit
Hoofdstuk 5.
Als tekstwoord had Ds. gekozen wat geschreven staat
in Matth. 18:20: „Want waar twee of drie vergaderd zijn
in mijn naam, daar ben Ik in het midden van hen",
We kennen elkander nog niet, aldus
begon Ds. zijn toespraak, maar toch weten
wij al iets van elkander, want wij be
groeten elkaar hier als leden van een
Doopsgezinde Gemeente. Wij hopen allen
op een vruchtdragende toekomst. Daar
voor is in de eerste plaats harmonie tus-
schen gemeente en voorganger noodig.
Beide hebben hun deugden en gebreken:
Maar door dezelfde geloofsovertuiging
zijn wij als geestverwanten met elkaar
verbonden. Laten wij elkander voorthel
pen en veel samenkomen in deze kerk,
waar wij contact kunnen vinden met de
Lichtende Oever van Gods Wereld.
Voorwaarde is, dat de leeraar zich
volkomen open wil stellen voor Gods
geest en dat de gftneente aandachtig en
deemoedig wil zijn, geen critiek op de
voorganger uitoefent, doch in de eerste
plaats op zichzelf. Velen keeren de kerk
de rug toe, wijl hun moeiten en zorgen
beangstigend groot worden, maar hoe
diep de duisternis ook worde, Gods Licht
schijnt. Mogen wij steeds weer samen
kunnen komen om
Bron van Kracht.
Nadat op verzoek van Ds. was gezon
gen van lied 183:3 en 6, sprak de heer
Jac. Bakker Adrz. Ds. Van der Veer als
kerkeraadsvoorzitter hartelijk toe.
De nieuwe leeraarge waagde daarna van
de ijver en de voortvarendheid, waarmee
óc beroepingscommissie zich van haar
taak had gekweten. Ds. hoopte op aller
hulp en advies. Daarna richtte Ds. Van
der Veer het woord tot Ds. Knot en ver
volgens tot Ds. Gorter, wiens initiatief hij
prees. Hij zeide diens werk te willen
voortzetten en de verschillende plannen
te willen helpen verwezenlijken. Ook ge
tuigde Ds. van zijn belangstelling voor 't
Kerkelijke vereen, leven.
Ds. Gorter, hierop het woord nemende,
ging in gedachten terug naar de tijd,
waarin hij samen met Ds. Van der Veer
ir. Amsterdam studeerde. „Wie had ooit
gedacht dat u mijn opvolger zoudt wor-
aen", zeide Ds. Ik wensch je van harte
geluk met deze dag. Niet, datje thans
ITALIË.
De grootste sterrenwacht ter wereld
zal bij Rome verrijzen. Reeds is de eerste
steen gelegd. Een hotel voor 60 personen
komt in de nabijheid.
FRANKRIJK
Er is weer een Fransche visschérs-
boot naar Engeland opgebracht.
Het grootste watervliegtuig (er
wereld, met de bouw waarvan in 1938 te
Bayonne werd begonnen, is dezer dagen
te Toulouse voltooid. Zes motoren van
1290 pk. Snelheid 350 km. per dur. Actie
radius 7500 km. Het, toestel kan een'
vlucht van 20 uur aan een stuk maken.
VEREENIGDE STATEN.
In de V.S. rijden voor sportgebeur
tenissen geen extra-treinen meer
In 't oerwoud van Columbia is een
vliegveld aangelegd ten behoeve van de
aanvoer van rubber naar de V.S.
In de V.S. is door de nieuwe belas
tingen het aantal belastingbetalers met
14 millioen gestegen.
In de V.S. is in 1941 60,6 millioen kg
celwol verbruikt. In 1938 nog maar 24
millioen kg.
ENGELAND
Te Gibraltar wordt dag en nacht
aan versterking gewerkt.
In Engeland kunnen kinderen boven
15 jaar tien dagen voor Kerst bij de
posterijen te werk worden gesteld.
In Engeland zullen geen mijnwer
kers aan het leger worden onttrokken
om de kolenproductie op te voeren.
Volgens de Britsche minister van
productie moet Engeland zijn productie
verdubbelen om voor de toekomst ge
reed te zijn.
DUITSCHLAND
Het aantal buitenl. arbeiders en
krijgsgevangenen in Duitschland is groo-
ter dan het aantal Duitsche soldaten en
andere Duitschers in de bezette gebieden.
(Reichslandwirtschaftsrat Derjens).
Duitschland heeft zoowel de posi
tie van de nagelaten betrekkingen van
militairen en oorlogss^chtoffers als die
van de mijnwerkers belangrijk verbe
terd.
Van minister Rosenbergs boek, De
mythe der 20e eeuw, zijn nu al een mil
lioen ex. verschenen.
Voor Moezelwijn zijn de vooruit
zichten dit jaar goed.
KEURING VOOR DE WAFFEN-SS
EN HET LEGIOEN.
Het SS-Ersatzkommando deelt ons me
de, dat vrijwilligers voor de Waffen-SS
er. 't Legioen zich op onderstaande datum
bij het genoemde adres kunnen ver
voegen, teneinde gekeurd te worden.
Tevens wordt de aandacht er op geves
tigd, en wel speciaal voor hen, die er
bezwaar tegen hebben hun dienst buiten
Nederland te vervullen, dat thans de
mogelijkheid bestaat om dienst te nemen
lr^.een speciaal wachtbatallon. De oplei
ding vindt in Nederland plaats, terwijl
de inzet van dit batallon ook in Neder
land blijven zal.
Tijdens de keuringen voor de Waffen-
SS en het Legioen kunnen zich ook die
genen melden, die tot de Germaansche
SS Nederland (Nederlandsche SS) willen
tcetreden.
De eerstvolgende keuring in het ver
spreidingsgebied van dit blad zal plaats
hebben - te Amsterdam op Donderdag 22
October a.s., des voorm. 10 uur in de
school aan de Iepenweg no. 13.
voor een arbeidsterrein staat, waar de
wegen breed gebaand zijn en waar geen
moeilijkheden en hindernissen je pad zul
len kruisen. Die zijn ook mij niet be
spaard gebleven, maar achteraf mag ik
toch zeggen, dat de drie jaren, -die ik als
voorganger deze gemeente heb gediend,
voor mij goede jaren zijn geweest. Wij
preken niet over „roeping" als wij be
roepen worden; daarvoor zijn wij te
nuchter, maar toch hoop ik, dat jij een
maal zult mogen getuigen: „God heeft
mij op deze plaats willen stellen, tot rijke
zegen voor de gemeente.
Ds. Knot hoopte, dat er hechte banden
van vriendschap zouden mogen groeien.
De gemeente ontvangt haar leeraar met
epen armen ,ja, zij is zelfs zeer tegemoet-
tredend. Men raakt hier spoedig met de
gemeente vertrouwd en 't wil mij steeds
voorkomen, alsof ik hier al jaren ben!
DocVi 't zou niet goed zijn, alleen opti
mistische klanken te laten hooren. Onze
gemeente is niet beter dan een andere,
maar je zult zelf ontdekken, dat er hier
voortdurend krachten werken, om de
moeilijkheden te boven te komen.
Ds. Knot spoorde de gemeente tot
trcuw kerkbezoek aan. Op bijzondere da
gen als deze is het gebouw steeds goed
gevuld, maar 't is, zooals een Gerefor
meerde collega eens zei: *Het bijwonen
van zulke bijzondere diensten telt God
niet". Trouw aan God ligt voor een be
langrijke plaats in het geregeld bezoeken
van Zijn Kerk. Ds. Knot verzocht de
gemeente haar nieuwe voorganger het
zegenlied te wollen toezingen (138:2). Na-
oat dit was geschied, sprak Ds. Van der
Veer een kort dankwoord. Na het Onze
Vader te hebben gebeden, liet Ds. ten
slotte nog zingen gezang 144.
Hiermede was deze intreeplechtigheid
beëindigd. J.
