IS, IE, 17 en 18 R.I. moeten zich melden
De Zeevaart als levensberoep
Texelsche Berichten
DE VERNIELING VAN DE
KEULSCHE DOM.
WERELDNIEUWS
Ce JAARGANG. No. 5769.
WOENSDAG 7 JULI 1943.
TEXELSCHE COURANT
Op grond van de op 29 April 1943 in de dagbladpers gepubliceerde be-
endmaking van de Wehrmachlbefehlshaber in den Niederlanden, betreffende
erugvoering in krijgsgevangenschap van de voormalige Nederlandsche weer-
nacht, worden bij deze voor aanmelding opgeroepen:
Het dienstplichtig- é/i reserve-personeel onder de rang van officier van de
olgende regimenten en alle in de jaren 1939 en 1940 uit deze regimenten opge
belde formaties, voor zoover dit personeel in Mei 1940 in werkelijke dienst was.
Zij moeten zich melden, telkens tusschen 8 en 12 uur:
In het „Wehrmachtlager", Amersfoort, Zonnebloemstraat:
le van hen, die behoorden tot het 15e Regiment Infanterie en zijn oorlogson-
dcrdeelen:
degenen, die geboren zijn in de jaren 1924 t.m. 1915, op 12 Juli 1943;
degenen, die geboren zijn in de jaren 1914 t.m. 1904, op 13 Juli 1943;
2e. van hen, die behoorden tot het 16e Regiment Infanterie en zijn oorlogs-
onderdeelen:
degenen, die geboren zijn in de jaren 1924 t.m. 1915, op 15 Juli 1943;
degenen, die geboren zijn in de jaren 1914 t.m. 1904, op IC Juli 1943;
In de Waterlookazerne te Amersfoort
le. van hen, die behoorden tot het 17e Regiment Infanterie en zijn oorlogs-
onderdeclen: i
degenen, die geboren zijn in de jaren 1924 t.m. 1915, op 12 Juli 1943.
degenen, die geboren zijn in de jaren 1914 t.m. 1904, op 13 Juli 1943;
2e. van hen, die behoorden tot het 18e Regiment Infanterie en zijn oorlogs-
ondcrdeelen:
degenen, die geboren zijn in de jaren 1924 t.m. 1915, op 15 Juli 1943;
degenen, die geboren zijn in de jaren 1914 t.m. 1904, op 16 Juli 1943.
Bij de aanmelding moeten worden Overgelegd het persoonsbewijs, de distri-
mtiestamkaart en, voor zoover mogelijk, militaire identiteitspapieren.
Degenen, waaronder ook begrepen \de in Duitschland werkende „grensgan-
;ers", voor wie een „Bescheinigung" (verklaring van onmisbaarheid) afgegeven is,
noeten dit bewijs bij hun werkgever of bij de .instantie, die hun belangen be
hartigt, opvragen en bij de aanmelding toonen. Na de melding moet de „Beschei
nigung" zoo spoedig mogelijk weder aan de werkgever resp. de instantie, die de
belangen behartigt, worden teruggegeven. De werkgevers zijn verplicht degenen
die zich moeten melden, daarvoor in de gelegenheid te stellen en hun het loon
(salaris) gedurende de verzuimde tijd uit te betalen.
De Ned. Spoorwegen verlecnen aan alle voor de aanmelding opgeroepen
personen vrij vervoer derde klas. Degenen, die tot aanmelding verplicht zijn,
moeten zich hiervoor vervoegen aan de loketten, c.q. bij de stationschef, van het
station van vertrek.
KLEEDING. Voor zooveel mogelijk uniform, anders burgerkleeding, dringend
wordt aangeraden daagschc en Zondagsche kleeren, wollen dekens, ondergoed,
extra schoeisel, alsmede kookgerei en lepel mede te brengen. De gezamenlijke
bagage mag niet meer bedragen dan twee normale handkoffers.
Van aanmelding zijn vrijgesteld personen, die zich op 25 Mei 1943 voor de
„Arbeitseinsatz" in Duitschland of in de door de Duits'che weermacht bezette ge
bieden buiten Nederland bevinden.
Wie geen gevolg geeft aan de oproeping van de Wehrmachtbefehlshaber in
den Niederlanden, of zich op andere wijze aan de. terugvoering in krijgsgevan
genschap tracht te onttrekken, moet rekenen op de STRENGSTE maatregelen. Dit
'geldt ook voor personen, die de betrokkenen bij dergelijke pogingen steunen.
WAARSCHUWING.
SCHIETOEFENING.
De Burgemeester der gemeente Texel,
brengt ter openbare kennis, dat op Vrij
dag 9 Juli 1943, des voormiddags tus
schen 9 en 12 uur door de Duitsche
Weermacht een schietoefening zal wor
den gehouden, waarbij met scherp zal
worden geschoten in de duinen tusschen
de strandkilometerpalen 12 en 15.
Het betreden van het duinterrein be
grensd, zuidwaarts door een denkbeeldi
ge rechte lijn van strandpaal 12 tot de
Jan Ayeweg, noordwaarts door het Wes-
terslag en oostwaarts door den bosch-
rand, is gedurende dien tijd streng ver
boden, evenals het hebben aldaar van
vee.
Het is levensgevaarlijk zich gedurende
d en tijd in genoemd duinterrein op te
houden.
Texel, 5 Juli 1943.
De Burgemeester voornoemd, -
C. KEIJSER Hz., Lo.-B.
ERNSTIGE WAARSCHUWING.
De Wehrmachtbefehlshaber in Neder
land maakt bekend:
De talrijke malen, dat de laatste da
gen vijandelijke vliegtuigen worden neer
geschoten, geven aanleiding er opnieuw
dringend op te wijzen, dat het de bur
gerbevolking ten strengste verboden is
de plek te betreden, waar vliegtuigen zijn
neergestort, of eenigerlei voorwerpen,
die tot het neergestorte vliegtuig of de
leden der bemanning behoord hebben
mede te nemen. Overtredingen worden
zwaar gestraft. De posten hebben stren
ge instructie elke overtreding door ge
bruik van wapenen te verhinderen.
HET BEZOEKEN VAN BOOMGAAR
DEN VERBODEN.
Het bezoek aan kersenboomgaarden
beefft de laatste tijd dergelijke afmetin
gen aangenomen, dat ingrijpen geboden
*is Van bevoegde zijde deelt men ons
mede, dat het bezoeken van boomgaar
den om het even of dat geschiedt om
kersen te kunnen eten of om deze te^
koopen t enstrengste verboden is, en dat
scherpe maatregelen genomen zullen
worden teneinde bezoek tegen te gaan.
EEN GREEP UIT 'T RADIOPROGRAM.
Woensdag: 13,00 Wat gebeurt met over
tollige aardappelen? 13,45 Vijf kwartier
v.d jeugd; 15,00 Bijbellezing; 18,45 Neer-
lands stem v.h. oostfront.
Donderdag: 10,15 Gezonde ouders, ge
zonde kinderen; 13,00 In en om de bijen
stal; 18,45 Praatje van Max Blokzijl;
20.35 Meneer de rechter, luisterspel.
Vrijdag: 13,00 Voor boer en tuinder;
18,00 De Jordaner vertelt over de socia
le nooden- 18,45 Bezoek a&n Instituut
Landb. kundig onderzoek te Wagemngen,
afd. Nieuwe gewassen.
Nieuwsberichten: dagelijks om 7, 8,
12,45, 16,45, 18, 19, 22; Zondags 9, 12, 19,
22.
DE ZON.
Wo. 7 Juli op 6,29; onder 23,
DE MAAN.
Wo. 7 Juli op 11,24; onder 1,04
HOOG WATER OP TEXELS REE
Wo '7 Juli 0,57 en 13,16
Do. 8 Juli 1,35- en 13,54
Vr. 9 Juli 2,14 en 14,36
Springtij 19 Juli.
Van „Christelijke" soldaten
gesproken.
In een hoofdartikel over de verwoes
ting van de Dom te Keulen door de En-
gelsche terreuraanval wijst, het Zweed-
sche Folkets Dagblad allereerst op de
samenkomst van Churchill en Roosevelt
aap boord van het slagschip Prince of
Wales, waarbij deze beide Angelsaksi
sche oorlogsheeren met de gebedenboe
ken in de hand en psalmen zingend ge
fotografeerd werden en de Atlantische
Charta der vier vrijheden uitwerkten
Zij zongen toen 't Angelsaksische lied:
„Voorwaarts, christelijke soldaten".
Sindsdien hebben de christelijke solda
ten een even omvangrijke als eigenaar
dige kruistocht ondernomen. Alleen al in
Duitschland hebben zij 150 kerken, bijna
200 scholen en meer dan 100 ziekenhui
zen verwoest, ruim 500 kerken, tweemaal
zcovele scholen en meer dan 200 zieken
huizen zwaar beschadigd.
Dc geest van Al Capone
Irómfeert.
„Zoo ziet dus de Anglo-Amerikaan-
sche oorlogvoering met al haar christe-
lijk-puriteinsche idealen er uit", schrijft
het Zweedsche blad: „Dit zijn de eerste
rijpe vruchten der kruisvaarders van te
genwoordig en van hun bevrijdingsstrijd
voor Europa. Dat zijn dus de christenen,
die er aanspraak op maken, de cultulir
vair Europa te hervormen en de bescha
ving van het avpndland te herstellen.
Dat de westelijke democratieën door
haar verbond met de bolsjewisten in
haar eigen mentaliteit diep en ontstel
lend zouden worden beïnvloed, was te
voorzien, In dit opzicht is de ergste
vrees bewaarheid geworden. De geest
van Al Capone triomfeert tezamen met
die van Trotzki en Bela Kun.
Uit hun „hemel" kunnen deze grooten
met voldoening de daden1 hunner opvol
gers be\\gonderen, waarover de Angli-
caansche kerk met de aartsbisschop van
Canterbury aan het hoofd de zegen van
Jehova heeft afgesmeekt".
„De Dom te.Keulen", zoo vervólgt het
blad. „beteekent waarschijnlijk voor
een Amerikaansche bomvlieger' even
weinig als de St. Pieter te Rome voor
eer. Mongool^che piloot uit Sovjet-Tur-
kestan. Voor ons Europeanen echter is
dit bouwwerk getuigenis van het meest
essentieele wezen der cultuur "van het
avondland, die thans uit alle windrich
tingen door de machten van haat en ver
nietiging geterroriseerd wordt".
BOOTSMANSLOOPBAAN (I).
Stukmcestersgrocp.
De gegadigden voor deze loop
baan worden gekozen uit de onderoffi
cieren der bootsmansloopbaan, die in de
artilleriedienst voortreffelijk werk heb
ben geleverd. Vrijwilligers worden niet
geplaatst.
Taak der soldaten: assistentie der ar
tillerie-officieren bij de leiding van het
zware toren- en luchtafweergeschut en
bij de opleiding der bedieningsmanschap
pen. Onderhoud van geschuttorens en
geschut.
Welke dienstgraden kent deze loop-
taan?
Matroos, Matrosengefeiter, -oberge-
fieiter, Bootsmannsmaat, Oberstueck-
meister, Stabsoberstueckmeister.
Wachtmcestersgroep. De gegadigden
voor deze groep worden eveneens geko
zen uit de onderofficieren der boots
mansloopbaan, die goede soldaten zijn
gebleken, vaardig kunnen schrijven en
het wachtmeestersbureau kunnen leiden
Vi ïjwilligers worden niet aangesteld
Welke taak heeft deze groep?
Assistentie van de eerste officier aan
boord der groote slagschepen en krui
sers voor de verzorging van de binnen
dienst.
Welke dienstgraden kent deze loop
baan?
Matroos, Matrosengefreiter, -oberge-
freiter, Bootsmannsmaat, Oberwacht-
meister, Stabswachtmeister.
Vuurleidingsgroep. Voor deze groep
worden geschikte vrijwilligers en voorts
soldaten der bootsmansloopbaan uitgeko
zen.
Welke taak heeft deze groep?
Bediening van de vuurleidingsinstalla
ties der artillerie, luchtafweerartillerie
en van het torpedowapen. Vaa?digheid,
betrouwbaarheid en zekerheid worden
van de soldaten verlangd.
Welke dienstgraden kent deze loop-
ba a n?
Dezelfde dienstgraden als voor de
hoofdloopbaan van Bootsmann.
Verdere mededeelingen volgen. Alle
Orlskommandanturen verstrekken in
lichtingen en aanwijzingen.
Uitknippen en bewaren.
KUNST EN KULTUUR.
De molen Het Haantje te Weesp, twee
eeuwen oud, wordt gerestaureerd
0—
Loreto Pardo, beroemd Spaansch too-
neelspeler, is te Madrid overleden.
Film. Weet u, dat 't Ufa-journaal elke
week in 29 talen, verschijnt?
Oscar Eberle, bekend musicus en pae-
tiagoog, is op 59-j. leeftijd te Rotterdam
overleden
Greta Garbo heeft van de Metro, haar
ontslag gekregen, omdat ze als Zweed-
sphe geen propaganda voor de Amerik.
ccrlogsleeningen wilde maken
Schilderkunst. Dit jaar is het 300 jaar
geleden, dat Godfried Schalcken (1643-
1706) te Made bij Geertruidenberg werd
geboren. In de 18e eeuw werd zijn werk
zeer geroemd. In 1703 werkte hij aan 't
hof van de Keurvorst te Düsseldorf.
TIJDENS DE VORIGE
WERELDOORLOG.
100,000 kg. graan werd Juni 1918 inde
Haarlemmermeer in beslag genomen.
Uitvoer van vee. In Juni 1918 werden
3000 veulens uit ons land naar Duitsch
land uitgevoerd.
Schoeis'el. In Brabant werden schoenen
geipaakt zonder ook maar een vezel leer;
hout en papier waren de grondstoffen
(Juli 1918)
SCHOENENBEURS.
De N V.D. geeft tot het ruilen van
schoenen gelegenheid morgenmiddag
van 45 uur (Raadhuis).
JEUGDSTORM NAAR HILVERSUM.
Onder leiding van de heer A. W. Goed
hart werd Zaterdag door een twaalftal
Texelsche Jeugdstormers deelgenomen
aan de gewestelijke Jeugdstormkampj-
oenschappen te Hilversum. Vrijdag werd
het eiland reeds verlaten; in Alkmaar
zccht men 's avonds zijn legerstede op.
Zaterdags kwamen allen met honderden
Jeugdstormers uit andere deelen der
provincie in het Gemeentelijk Sportpark
te Hilversum bijeen. Het grootst aantal
punten werd door de streek Gooi-Zuid
bemachtigd. Texel nam voor het eerst
deel, het resultaat was niet onbevredi
gend, gezien het feit, dat nog 'maar kort
werd getramd, 's Avonds werd in het
Hof van Holland aan de. kameraad
schapsavond deelgenomen. Zeer vol
daan keerde men Zondagavond op Texel
terug. Het was een geslaagd uitstapje.
Allen zijn vastbesloten door trouw te
trainen hun prestaties op vte voerep.
GIFTEN ALG. WIJKVERPLEGING.
S.v.d. V... De K. f 5,—; K Den B. f 2,50
GIFTEN WITTE KRUIS.
N. N., Oudeschild f 2,50.
S. v.d V. De Koog f5,M. B., De
Koog f 2,50.
Berlijn over de rede van de
Britsche premier.
Churchill heeft voorspeld, dat er voor
de herfst nog zware slagen zullen wor
den geleverd, niet alleen in het gebied
van de Middellandsche. Zee maar ook
aan de andere fronten. Berlijn geeft dit
volkomen toe, maar vertoont geen spoor
van bezorgdheid. Integendeel: het ziet
met vertrouwen de uitslag van de ko
mende strijd tegemoet. Het Duitsche le
ger, het Italiaansche leger, de legers van
de bondgenooten'. alle zijn paraat. Daar
komt bij dat soldaten, die op eigen grond
móeten vechten, altijd in gunstiger om
standigheden verkeeren, dan zij,, die daar
als vreemdelingen komen. Vele honder
den divisies staan op het vasteland ge
reed om met de Anglo-Amerikanen af te
rekenen. Intusschen heeft Churchill de
datum, waarop de groote slag moet val
len, hl weer verschoven; nu zal 't „voor
de herfstbladeren vallen'^ moeten ge
beuren
Volgens Churchill zou het duikbootge
vaar verminderd zijn. Maar hij zal bin
nenkort wel tot andere gedachten ko
men Wel is sprake van een positiever
andering der Duitsche onderzeeërs,
maar stralegische overwegingen lagen
hieraan ten grondslag. Dat de geallieer
de scheepvaart het straks zwaarder dan
ooit te verduren zal krijgen. Chur
chill kan er zeker van zijn.
Duitschland zal de terreuraanvallen
op zijn gebied pp passende wijze beant
woorden; de armada-der-wrake wordt
in gereedheid gebracht En laat Chur
chill nu maar praten van „mysterieuze
vvi aakbeloften". Hij zal binnen niet te
lange tijd berouw hebben van de Duitsch
land op zoo onmenschelijke wijze toege
brachte slagen"1; maar dan zal het wel te
laat zijn.
De rol van de Duitsche duik-
booten. Minister Knox sprak
de waarheid.
Er zijn Britsche en Amerikaansche
kianten, die het doen voorkomen, alsof
de Anglo-Amerikanen 't Duitsche duik-
bcotgevaar nu zoo goed als uitgescha
keld hebben. Een koude douche moet
voor die bladen de verklaring van mi
nister Knox zijn geweest: De Duitsch^rs,
zoo zeide hij, beschikken nog steeds over
een groot aantal duikbooten en daarmee
moeten we terdege rekening houden.
Zelfs in de Zwarte Zee zijn ze nu op
gedoken, tot groote schrik van de Sov-
jei-koopvaardij. Ook de oorlogsvloot al
daar staat nu aan torpedeering bloot.
Een feit is> dat de laatste weken het
aantal schepen, door Duitsche duikboot
actie tot zinken gebracht, kleiner is ge
worden dan we gewend waren. Maar
daarvoor zijn vier redenen aan te voe
ren: 1 Veel duikbooten werden terugge
roepen om een nieuwe aanvalstactiek te
beoefenen, 2. Veel duikbooten worden
van een nieuwe uitrusting voorzien om
gemakkelijker door de vijandelijke af
weer heen te kunnen breken: 3 De al-
gemeene revisie, waaraan de booten
worden onderworpen nadat ze maanden
lang aan stormen hebben bloot gestaan.
4. Bij een eventueele invasie rust op de
duikbooten een belangrijke taak; om
daarop geheel en al voorbereid te zijn,
meest een groot deel aan de strijd tegen
dc convooien worden onttrokken.
Churchill wil doen gelooven, dat de
verminderde duikbootactie een gevolg
was van het tot zinken brengen van ge-
heele eenheden. Dit moet met klem wor
den tegengesproken. De ware oorzaak
werd hierboven uiteengezet.
VEREENIGDE STATEN
De marine der V.S. verloor sinds
Pearl Harbour 27023 man, w.o. 8163 doo-
den 4734 gewonden, 10535 vermisten.
3591 krijgsgevangenen.
PROMOTIE-H. KOENS.
op proefschrift, gewijd aan de
„jaagsiekte".
Morgen hoopt onze, plaatsgenoot, de
heer H. Koens, dierenarts, de graad van
doctor in de veeartsenijkunde te verwer
ven. Hij stelde een proefschrift samen,
getiteld „De zwoegers op Texel", dat hij
aan de Rijksuniversiteit te Utrecht op
gezag van de rector-magnificus L. van
Vuuren tegen de bedenkingen van de
faculteit der veeartsenijkunde hoopt te
verdedigen. Een zestal stellingen is aan
de dissertatie toegevoegd. y
Wat we in de Texelsche schapenwe
reld onder „zwoegers" verstaan, behoeft
hiei nauwelijks te worden vermeld. Voor
met-ingewijden willen we volstaan met
mee te deelen, dat met de naam „zwoe
gers" schapen worden aangeduid, die
aan zekere besmettelijke chronische
longaandoening lijden; als eerste ver
schijnsel treedt hoesten op; worden ze
opgejaagd, dan zijn ze spoedig ver
moeid; we nemen dan een zeer snelle
ademhaling waar. In Zuid-Afrika (waar
heel veel schapen worden gehouden, zoo
als u weet) komt deze ziekte ook wel
voor; men spreekt daar van „jaagsiekte".
Naar het ontstaan, de ontwikkeling en
de mogelijkheid van bestrijding van de
ze ziekte nu heeft de heer Koens een
uitgebreid en diepgaand onderzoek ingey-
steld. Het resultaat heeft hij neergelegd
in een hoogst interessant boek van plm.
100 bladzijden druks; een twaalftal mi
cro-foto's sluiten bij de tekst aan.
De heer Koens heeft de veterinaire we
tenschap en in het bijzonder de schapen-
hcuders een groote dienst bewezen door
de „jaagsiekte", waaraan reeds zooveel
UIT DE REDE VAN MUSSOLINI.
Aan de rede, welke Mussolini dezer
dagen heeft gehouden, zijn deze hoofd
punten ontleend. x
1 Met vijandelijke volken voert men
geen andere polemiek dan met het ka
non.
2. Het Italiaansche volk blijft onver
schrokken onder de bombardementen; 't
geeft een schitterend voorbeeld. Vooral
Napels, dat reeds 73 aanvallen doorstond
3. Men moet de moed hebben, alle in
dustrieën, die geen reden van bestaan
hebben, op te ruimen.
4 Uit verhalen van krijgsgevangenen
'blijkt, dat de Engelschen hen geraffi
neerd wreed' behandelen; ondanks hun
uiterlijk zijn de Engelschen nog een volk
van struikroovers gebleken; een volk,
dal de wereld te vuur en te zwaard ver
overde; dat millioenen en millioenen
menschen heeft vernietigd en oorlog
voerde om China te verplichten, de Chi-
neesche bevolking het gebruik van opi
um toe te staan.
5. Alle leden van de Fase. Partij kijn
er van overtuigd, dat we de oorlog tot
qc overwinning moeten voortzetten. An
ders zou Italië een onteerende vrede
moeten sluiten en afdalen tot de rang
van 1 vierde of vijfderangs mogendheid.
Ons overgeven zou beteekenen: schande,
ii eenstorting, vernietiging der industrie,
verlies der kunstschatten, enz. Het gaat
in deze oorlog om leven of dood. Iedere
landingspoging zal met alle middelen
worden afgeslagen. Volhouden! Dit is 't
gebod van het uur. Niet de eer alleen,
rnaar de hoogste belangen staan op het
spel.
6. Ik zal bewijzen, dat deze oorlog niet
kon en niet mocht worden vermeden,
wanneer we geen zelfmoord wilden ple
gen en geen afstand wilden doen van de
rang van historische groote mogendheid.
De Angelsakser is voor ^nij steeds vij
and no. 1.
Keulen al weer gebombardeerd.
Het zwaar geteisterd Keulen werd
Zondagnacht opnieuw door Britsche
bommenwerpers zwaar geteisterd. De
bevolking leed opnieuw verliezen; in
verscheidene deelen van de stad werden
r.ieuwe- verwoestingen aangericht. Maar
de aanvallers hebben er zwaar voor moe
ten boeten, op zijn minst zijn 37 vlieg
tuigen niet naar Engeland teruggekeerd.
Knut Hamsun veroordeelt Engeland.
Engeland moet op de knieën, zoo be
toogde de Noorsche schrijver Knut Ham
sun op het journalistencongres te Wee
rden: Anders kan er geen vrede op aarde
zijn. Onrust en onderdrukking, woord
breuk en geweld zijn van Engelsche oor
sprong. Engeland wilde de oorlog en
Hitier trok het zwaard en werkte niet
vergeefs. Hij wil alle landen een nieuw
leven srhenken en blijvende eendracht
onder de volken. Met zijn bondgenooten
za1 hij daarin slagen en dan is de oorlog
voorbij.
IRAN
De opstand in Iran heeft een ern^-
stige vorm aangenomen.
CHINA.
Mevr Tsjang Kai Sjek is weer
thuis. (Tsjoengking).
ENGELAND
De Britsche handelsmarine zal eind
1943 over heel wat minder tonnage be
schikken dan in 1938. (Runciman, Eng.)
DOODVONNISSEN.
De Nederlanders Douwinus Janse en
Karei Walet zijn ter dood gebracht we
gens deelname aan actie voor de illegale
C.P.N. en deelname aan drie aanslagen
met ontplofbare stoffen te Amsterdam.
Mede werden terechtgesteld drie Bel
gen H. Volders, J. P. Wathiong en R. J.
Thijs, die een roofoverval pleegden op 'n
hofstede aan de Nederl.-Belg. grens; zij
hebben de overvallene geboeid en ruw
mishandeld.
woldragers ten gronde zijn gegaan, zoo
degelijk onder de loupe te nemen. Het
staat wel vast, zoo concludeert de a.s.
doctor in zijn wèl gedocumenteerd be
toog, dat de op Texel bij het schaap
voorkomende, steeds t letaal verloopende
pneumonieën niet door longwormen,
eventueel larven, veroorzaakt worden
(dc veronderstelling, dat longwormen
hier de boosdoeners waren, was tamelijk
verbreid). Er is hier sprake van een be
smettelijke aandoening, die zich alleen
onder bepaalde omstandigheden mani
festeert. Tot deze omstandigheden prae-
disponeerende factoren kan gerekend
worden: een longinfectie; daarnaast is
een factor aanwezig, die hoogstwaar
schijnlijk verband houdt met de aanwe
zigheid van brak drinkwater; ook kan 'n
erfelijke praedispositie in bepaalde fa
milies voorkomen.
Dit proefschrift is het eerste in ons
.land, dat aan een schapenziekte is ge
wijd; elders is hierover nog maar weinig
gepubliceerd. Aan het slot van zijn dis
sertatie vermeldt de heer Koens 'n lijst
van tientallen wetenschappelijke werken
verschenen in het Fransch, Duitsch en
Engelsch, welke hij heeft doorgewerkt
een moeizame studie,'welke straks haar
bekroning zal vinden. Het is bekend, dat
de heer Koens een zeer drukke praktijk
heeft; reden te meer om met bijzondere
waardeering te gewagen van het resul
taat, dat in „De zwoegers op Texel"
werd -neergelegd. De iieer Koens droeg
zijn dissertatie op aan zijn ouders en aan
zijn vrouw en zoons; oprechte dank be
tuigt hij aan allen, die hem bij zijn
onderzoekingen steun en voorlichting
hebben willen geven.
