f Van de Fronten in Oost en West. Als beesten DE SOVJETS EN HET GOUD. VERGEET WINTERHULP NIET BINNENLAND te JAARGANG. No. 3830. ZATERDAG 5 FEBRUARI 1944. EXELSCHE COURANT UITENLANDSCH WEEKOVERZICHT 26 JANUARI—2 FEBRUARI 1914 de druk op de neutralen. $Het thema van de vrijheid der kleine mies geraakt met het vorderen van de ïorlog meer en meer op de achtergrond, e geallieerde these was voor de poli van Londen en Washington blijkbaar jhls zóó lang van waarde, als er nog rels waren, in Europa en elders, die 1 met zoet gefluit in het net meende kunnen krijgen. Toen deze zwerm be rlijk was uitgedund, moest men er •1 toe overgaan, andere jachtmiddelen gebruiken, nl. ze stuk voor stuk op de rrel nemen. Poolsche, Z.-Slavi?che en (ieksche emigranten hebben inmiddels itrent hun .vrijheid" reeds goeddeels illusies verloren; zij zullen daarin :1 niet de eenigen zijn. ie druk der geallieerden richt zich de tste tijd in het bijzonder op de La- ische landen. In Zuid-Amerika zijn het ilivia en Argentinië, die het misnoegen Uncle Sam gevoelen, in Zuid-West ropa Portugal en Spanje, lolivia was aanvankelijk reeds zeer met de politiek van hei Witte Huis legegaan. In 1942 verbrak het de be kkingen met de Spil mogendheden; la- heeft men deze zelfs formeel de oor- verklaard. Maar het heeft tevens een endige omwenteling meegemaakt, ilke het in een meer sociaal georiën- rde koers heeft gebracht. Uit dien fde is Noord-Amerika, dat in het bij- JSfidér bij Bolivia's ünpolitiek is ge- Beresseerd, het nieuwe regiem-Villa- Sol niet welgevallig, en heeft het we en te bewerkstelligen, dat de Ameri- Einsche staten deze regeeiing niet er- jjgrinen. De vrijheid der Zuid-Ameri- nsche republieken wordt" speciaal de economische banden met het rden ingeperkt, bij het geval-Bolivia •dt dit in het bijzonder aan de dag. >ok het regiem-Ramirez, hetwelk in i jl. in Argentinië aan de macht •am, voelt Uncle Sam aan dezelfde trekken Na lang daaraan '«Ki te hebben geboden, heeft het nu ;B verlangde zwenking gemaakt en de ,elrekkingen met Duitschland en Japan iBrbroken. De lotgevallen van Zuid-A- aerika zijn in zoover belangwekkend, ,at zij in beeld brengen, hoe Europa's 'vrijheid" er uit zou gaan zien, in het jeval Wailstreet, na een eventueel suc- Mrijke oorlog, zijn belangen tot heel de verige wereld op imperialische wijze 'ou kunnen uitbreiden. Tenslotte is men thans doende, econo mische en politieke druk op het Iberi- .che schiereiland (Spanje) uit te oefenen, jat voor zijn graan- en olievoorziening Anglo-Amerikaansclie welwillendheid angewezen. Men is reeds bozig, de kraan dicht te draaien; de bedreiging |t verdere afpersingsmiddelen is ur- M aar verluidt wordt in Vatikaansche Ingen deze gang van zaken sterk be- [urd. De H.-Stoel heeft van de aanvang lies in het werk gesteld, om een groep sterke neutrale staten te bewaren, ie bij het afsluiten van de vrede als iddelende factoren zouden kunnen reden. Deze hoop begint allengs in k te vervliegen. DE TOESTAND IN NOORD- AFRIKA. !en ander „schip op 't strand' is nsch-Noord-Afrika, dat voor het be- tigde Europa evenmin een aanlokke- voorbeeld der nieuwe vrijheid betee- t. De Britsche journalist Forbes jreef daaromtrent dezer dagen in lily Mail" o.a. het volgende. „De nschen te Algiers zijn geweldig ont- icheld over de wijze, waarop zij-door geallieerde bezettingstroepen worden landeld. Wanneer Franschen op het gveld te Algiers aankomen, vinden daar nooit 'n verkeersmiddel om zich r de 16 km. verre stad te beeeven, belangrijk en dringend hun zending zijn mag. Daarentegen wordt elke of Amerikaan, die op het veld aan- nt, door een auto opgewacht. Elke inschman, die zich op eigen kosten vi^i *nje naar de hoofdstad'-Van het vrije nkrijlc heeft begeven, wenscht reeds tweede dag na zijn aankomst, dat hij ir Parijs zou kunnen terugkeeren. mschen en Arabieren krijgen hetzelf- rantsoen levensmiddelen; vele Fran- e kinderen zijn ondervoed Elke" nschman te Algiers maakt zich be- *d over wat zou gebeuren, indien de llieerden werkelijk in Frankrijk zou- ontschepen )it alles schrijft 'een Engelsche journa- die* ter plaatse zijn licht opstak, over vrije Frankrijk". De hand over hand emende invloed van Moskou in deze insche kolonies, die niet minder groo- 'orgen moet baren, laat hij daarbij nog ZON. 5 Febr. op 8,17; onder 17 26 maan. 5 Febr op 14,11; onder 5,42 Volle Maan 9 Febr. 6,29. °G WATER OP TEXELS REE. 5 Febr. 6,41 en 19,05 6 Febr. 7,46 en 20,14 7 Febr. 8,37 en 20,57 8 Febr. 9,15 en 21,34 Springtij 11 en 25 Februari. geheel buiten beschouwing. Toch zijn het deze beide aspecten, die men bij de be oordeeling van de toestand -in de- „be vrijde gebieden" in het oog dient te hou den. De geallieerde oorlogvoering heeft zich lot op heden gekenmerkt doof een karakteristieke traagheid van besluit vaardigheid en 'n klaarblijkelijke mach teloosheid, een door krijgshandelingen verstoorde politieke, economische en mo- reele ordening in nieuwe zin'tót ont- plooing te brengen. Zoo leveren dé -be vrijde gebieden het beeld op van een pa tiënt,die men aan een ?warej operatie heeft onderworpen, zonder dat' men zich er om schijnt te bekommeren, diens won den te zuiveren en te hechten, en hem door rust en passend dieet er weer bo venop te helpen. DE AMERIKAANSCHE VER KIEZINGEN. Hét duurt nog een goede acht maan den, eer in de V.S. de nieuwe presi dentsverkiezingen zullen plaats vinden en zooals te doen gebruikelijk houden de beide groote partijen, democraten en re publikeinen, hun candidalen nog wat- in reserve; want het zou te riskant zijn, reeds nu zijn batterijen te ontmaskeren. Toch zijn er reeds sprekers voor de mi crofoon verschenen, die de campagne^ zijn begonnen in te leiden. Opmerkelijk daarbij is, dat zoowel de democraten die thans met Roosevelt aan de macht; zijn als de republikeinen, elkaar op het punt van de oorlogvoering niets toe geven. Zij wenschep de strijd tegen de spilmogendhedé® tot het bittere einde voort te zetten in het besef, dat er geen terugweg mogelijk is. i Roosevelts kansen op een nieuwe peri ode in net Witte Huis hangen natuurlijk nauw samen met de gebeurtenissen op politiek en militair gebied. Daaruit volgt, dat de president alles doet. om een optimistische voorstelling van zaken te! handhaven, een houding, waaromtrent de' leidende persorganen hem reeds meer malen een openlijk verwijt hebben ge maakt Het is natuurlijk niet moeilijk, 't algemeene publiek de huidige militaire positie der USA als veelbelovend voor te' spiegelen; de gemiddelde Amerikaan' heeft er nauwelijks eenige voorstelling, van, hoe de wereld buiten „God's ownj country" eruit ziet. Toch kent de huidige, staatspresident in dit opzicht ook wel' zijn zorgen, want de gedwongen zwijg zaamheid, welke hij na zijn groote tour nee langs Cairo en Teheran aan de dag, legde, was op zichzelf welsprekend ge noeg. De Sovi't-Unie heeft deze verle genheid nog doen toenemen door haar brutale bijna onverhulde afdreigingspoli- tiek, die in de Poolsch-Russische grens kwestie zoo onomwonden taal sprak en onhoffelijk het Amerikaansche bemidde lingsvoorstel van de tafel schoof. Dat Stalin het initiatief heeft en de Sovjets militair zoowel als politiek de toon aangeven, waarnaar Amerikanen en Britten hun geluid hebben te synchroni- seeren, is moeilijk te verdoezelen. In dit opzicht js aan de Britsche pre mier, Churchill, de longontsteking, die hij in het Nabije Oosten opliep, wellicht te stade gekomen. Deze vergunde hem, eenige tijd te zwijgen, en Eden in zijp plaats voor het front en het Lagerhuis en publieke opinie te doer optredenl Vermoedelijk heeft men, dit en passant, de reeds bejaarde Engelsche leider met een penicillin-praepa^aat weer op dé been geholpen, een hyper-modern mid del, dat het herstel als het ware for* ceert, maar het nadeel heeft op het hart in te werken en dus nog weieens het venijn in de staart zou kunnen hebben... Hoe dit zij, Roosevelts politieke tegenj- voeters in de V.S. zoeken thans hun kracht in een soort van politieke over1- vraging op buitenlandsch gebied. Zij wenschen geen bindende verdragen met Engeland of de Sovjet-Unie, maar be oogen integendeel, Amerika na de oorlog een vrijheid van handelen voor te hou den, waaruit het des te aanzienlijker voordeelen voor zijn weraldpositie zou kunnen putten. Het oude isolationisme uit de tijd van Wilson schijnt voorgoed te hebben afgedaan-. Een en' ander drijft derhalve Noord- Amerika ertoe, tot nog scherper business te geraken, dan Franklin Delano tot op heden tot stand heeft weten te biengen. Het is een ondankbare taak, aan de Po tomac 's lands eerste commis-voyageuf te zijn! VAN DE FRONTEN. Het Oostfront blijft het aspect van zware gevechtshandelingen vertoonen, waarbij ten zuiden van Leningrad, tus- schen Pripet en Beresina, en in de groo te Dnjeprbocht hardnekkig wordt ge vochten, zonder dat zich echter tot op heden belangrijke verschuivingen in het labiele evenwicht hebben voorgedaan. De oorlog heeft hier zijn groote slijtings vakken en maakt de reeds zoo vaak her haalde these waar, dat de huidige wor steling in feite gaat om een beslissing tusschen Duitschland of Sovjet-Unie als toonaangevende factor in het toekomsti ge Europeesche leven. Ook Hitier heeft daarop nog eens gewezen in zijn magi strale rede, uitgesproken bij de herden king van de machtsovername van de N.S. D.A.P. in 1933. Wederom trok de Fueh rer de lijn van een historischeparallel. TER GELEGENHEID DER HERDENKING van het elfde jaar der machtsover name door de Fuehrer had Zondag in het Concertgebouw te Amsterdam een groote bijeenkomst plaats. Een overzicht van de zaaldie gevuld was met leden van de 'Partij en de weermacht (A. Sapt Pax c.) Gelijk de nationaaLsocialistische partij haar jaren van opkomst en harde strijd heeft gekend, om het hart van 't Duit- sche volk, zoo kent de Duitsche staat thans zijn kamp op leven ^n dood, waar van de inzet ditmaal schier alomvattend is: Duitschlands voortbestaan, Europa's zijn of niet-zijn. Men moet wel door vele vooroordeelen ingepantserd en door ster ke afkeer van al wat Duitsch is, verblind zijn, om zich ook niet door de ernstige en mannelijke taal van het Duitsche hoofd-van-staat te laten overtuigen. In Italië heeft de strijd op het weste lijk deel van het front een heftig heen- en-weer golven vertoond en eenige aan vankelijke terugslag der Duitsche defen sie, welke echter weer door heldhaftige persoonlijke inzet kon worden ongedaan gemaakt Wat de landingskop bij Nettuno be treft, deze schijnt stabiel te zijn geble ven. Pogingen tot uitbreiding van het bruggenhoofd zijn nauwelijks onderno men. Het heeft er veel van, dat de ge allieerden hier een positie hebben inge nomen, welke zij door het vuur hunner scheepsartillerie in stand wenschen te houden, zonder haar voorshands te wil len activeeren. Wellicht moet de uitge voerde manoeuvre werden gezien aig eer. inleiding tot volgende, overeenkomstige landingen, die onderlinge samenhang zullen vertooner. en preparaties zullen blijken voor Churchills geheimzinnige „half-Maart. Uit de Pacific komen in hoofdzaak be richten omtrent aanval en verdediging van het voorname Japansche steunpunt Rabaul. Volgens Japansche opgave zou in het tijdperk van 1-27 Januari een aantal van 668 geallieerde vliegtuigen buiten gevecht zijn gesteld, hetgeen neer komt op 29 pet. van de inzet, terwijl de Japanners sledes 47 machines hebben in geboet. Men staat hier naar Westersch begrip voor een militair raadsel, het welk slechts kan worden verklaard door een andere factor dan de zuiver-militai- re, n.l. de mysterieuze oostersche volks ziel, in rekening te brengen. Wij houden ons ervan overtuigd, dat de Japansche strijder inderdaad tot prestaties in staat is, waarvan een westerling zich geen voorstelling kan vormen. Deze onbeken de factor zal zelfs op do duur bij de Amerikaansch-Japansche krachtmeting van beslissende aard kunnen blijken te zijn. N.C.D. Japanners in het buitenland. Volgens ofiicieele Japansche cijfers be vinden zich 550,000 Japansche onderda nen in het vijandelijke buitenland Daar van wonen er 120,000 in de Ver. Staten, 300 in Groot-Brittannie, 2100 in Indië, 3400 in Australië, 160J)00' op Hawaii, 23,000 in Canada en 210,000 in Brazilië AUSTRALIË. In Sydney wordt door mijn- en transportarbeiders gestaakt. BR1TSCH-INDIE Binnenkort gaan ook in Bengalen diverse goederen op de bon. Als het kalf verdronken is. JOEGO-SLAVIE. Waar partisanen tijdelijk baas wer den, vernietigden zij alle gegevens van het kadaster (communisme). ITALIË. De Italiaansche vrijheidsbeweging te Bari (Z.-Italië) eischt hel aftreden van Victor Emanuel. ENGELAND. 43 pet. van de mijnen in Engeland (1326) met 320,000 arbeiders heeft geen waschgelegenheid, wordt uit Engelsche bron gemeld. ZWITSERLAND In Zwitserland wordt bij gebrek aan graan overwogen aardappels in net brood te verwerken. BULGARIJE In de jongste Sobranie-zitting heeft een reeks sprekers de huidige koers aer Bulgaarsqhe regeering goedgekeurd. SPANJE Verwacht wordt, dat Spanje minder tarwe uit Amerika zal kunnen betrekken dan tot nu het geval was. (geallieerde druk op Madrid). MEXICO. Mexico heeft de betrekkingen met Bolivia verbroken. Ruim 14000 Mexicanen strijden nu aan geallieerde zijde. VEREENIGDE STATEN. Whiskey wordt dit jaar in de V. S. niet bereid. De kosten van levensonderhoud zijn in de V.S. sinds Jan. 1941 met 43,5 pet. gestegen. VAN DE NOORDKAAP TOT AAN DE EGEISCHE ZEE. Overal waar in de groote uitgestrekt heden van Europa de Duitsche soldaat zich bevindtbevindt zich ook in de een of andere vorm het Duitsche Roode Kruis. Uw hulp kan overal gebruikt wor den, jonge vrouw uit Holland, als pleegzuster zult u veel kunnen doen tot verlichting van de taak van het D.R.K. Meld u daarom, jonge Nederlandsche vrouw, bij het SS-Ersatzkommando Nie- derlande, Den Haag, Korte Vijverberg 5. Prof. Dr. M. D. Dijt schrijh (Slot). Hoe zou men, gesteld eens, dat Sovjet-Rusland, Amerika en Engeland 't na deze oorlog voor het zeggen kregen, weer tot een internationale handel met goudvaluta en met vrije prijsvoimmg en vrij kapitaalverkeer willen geraken? En geland is van crediteurland tot debiteur- land geworden en heeft dus alleen dan belang bij een vrij kapitaalverkeer, wan neer zijn schulden totaal worden ge schrapt. Doch het is zeer de vraag, of Amerika., dat reeds voor veie müiisrdcn op grond van het Leen- en Pachtverdrag aan Engeland heeft geleverd, tot deze schrapping bereid of in staat zal zijn! Bovendien zijn de grootste verwoestin gen in deze oerrlog in landen buiten A- merika aangericht en deze landen zullen derhalve een zeer groote behoefte hebben aan invoer, waartegenover geen voldoen de uitvoer, ook niet van goud mogelijk zal zijn, zoodat nieuwe leeningen van Amerika noodig zouden zijn. Deze goedc- renleveranties op goudbasis af te wikke len heeft weinig zin, waar er toch niet in goud betaald kan worden, althans niet door een groot deel der wereld buiten A- merika, behalve.... Sovjet-Rusland. Want hoe merkwaardig het ook moge klinken, Sovjet-Rusland heeft de goud productie, ondanks zijn socialistische eco nomie, waarbij van vrije prijsvorming, vrijvfuil- en vrij kapitaalverkeer. niet de minste sprake is, niet alleen niet ver waarloosd, maar zelfs geweldig opge voerd! Dit kan de Sovjet-Unie niet ge daan hebben met het oog op de voor ziening in de behoeften der bevolking aan goed of in het belang der geldvoor- ziening in het binnenland. Daarom moe ten de bolsjewisten toch een bepaalde be doeling hebben gehad met hun goudpro ductie ten opzichte van het buitenland, hetzij, om hun propaganda met goud te financieren, hetzij, om, wanneer het hun schikte, verstorend te werken op de fi nanciën der kapitalistische landen Naar ruwe berekeningen heeft de Sov jet-Unie sedert 1922 ongeveer 1,600,000 kg. goud geproduceerd, hetgeen in dol lars een waarde van 1,8 milliard verte genwoordigt. Hoe groot het deel van de ze voorraad is, waarover de Sovjets thans nog beschikken, is niet bekend, doch het is niet onwaarschijnlijk, dat een -zeer groot deel hiervan zich nog in Rus sisch bezit bevindt. In de officieele Volkenbondsstatistie ken wordt opgegeven, dat de U.S.S.R. in 1934 over 439 en in 1936 n,og over 225 millioeo oude gouddollars de beschikking had, dat is resp. ca. 660 en ca. 340 dui zend kg. Dit zou slechts het saldo vïn 2 a 3 jaarproducties beteekenen en zal zeer zeker veel le laag zijn opgegeven. Wat wil de Sovjet-Unie met al dat goud? Woor het financieren van zijn agenten in het buitenland is het bedrag rijkelijk groot genoeg! Voorzien de finan ciers in Moskou hét einde der functie van het goud als internationaal betaalmiddel en willen zij nog. trachten zich in tijds van hun goud te ontdoen, om daarvoor na de oorlog weer economische objecten van Amerika te verkrijgen7 En zou Amerika bereid zijn ook dit goud nog m ontvangst te nemen tegen de resultaten van de arbeid der Ameri kaansche werkers, die met dit goud niet kunnen worden gevoed en gekleed? Of zou óók in Amerika het inzicht doordringen, dat het reeds te veel 'goud heeft? Hoewel de uiteindelijke onttro ning van het goud als internationaal ruil middel en waardemeter logisch vast staat, is het voor de ontwikkeling hier van zéér interessant de verdere voor stellen, discussies en besluiten in het ge allieerde kamp te volgen! (Algemeen Handelsblad.) VANDAAG VOOR ZOOVEEL JAAR. 1679. De dichter Joost v. d. Vondel te Amsterdam overleden. 1831. Van Speyk steekt voor Antwer pen de lont in het kruit en vliegt met vriend en vyand de lucht in. WINTERHULP doet weer een beroep op u in deze dagen. Bedenkt, dat menig volksgenoot op steun van Winterhulp is aangewezen en tast eens diep in de bui del. De vorige collecten in dit seizoen gaven alle reden tot tevredenheid. Laat ook ditmaal de opbrengst verheugend groot zijn. Steeds talrijker wordt hetr aantal dergenen, die Winterhulp steunen bij haar menschlievend werk. Ook het aantal collectanten groeit, maar nog steeds kunnen flinke krachten voor dit werk worden gebruikt. Wie zich hiervoor melden wil, is hartelijk welkom. Adres: Raadhuis, Den Burg. Er zijn menschen en niet weinig naar het schijnt die alle fatsoen over boord zetten, wanneer het er om gaat in bus of tram of trein een plaatsje te be machtigen. Op felle wijze heeft dezer da gen de Utrechtsche officier van Justitie daarover zijn ergernis gelucht. Ilij sprak en hij deed het terecht: „Die niet be ier zou weten, zou gelooven, dat wanneer er een trein het station binnenrijdt, men te doen heeft met een kudde wilde bees ten, die als door een dierlijk instinct aangegrepen, eigen hachje stellen boven elk begrip van menschelijk fatsoen. Bij de „heeren bestaat al lang geen greintje ridderlijkheid meer en er worden finale fvechtpartijen gehouden, enkel en alleen om een zitplaatsje te veroveren Aan ou de menschen of moeders met jonge kin deren wordt in de regel geen aandacht meer geschonken. Er zijn reeds gevoelige straffen opge legd, zoowel aan „dames" als aan „hee ren", die op zoo schandalige wijze de eerste wetten van de betamelijkheid met lompe voeten treden. Het moge zijn nut hebben. Tot elke prijs moet aan dat ben dewezen een eind worden gemaakt! De werkplaats van houtdraaierij Hui- fel en Beers te Zaandam is uitgebrand. De meeste machines gingen verloren. Tot burgemeester van Noordwijk werd benoemd de gemeente-ambtenaar C. Mu segaas te Velsen. Een complot van acht man, betrokken bij het stelen en helen van minstens 20 kostbare tapijten, is te Amsterdam opge spoord. Acht Amsterdamsche jongens van 14- 18 jaar, bleken acht inbraken te hebben gepleegd. Zij vlogen met een 40-j. heler tegen de lamp. Een 3-j. kind is te Ommen in de Vecht verdronken. Een dame, die gekleed te water sprong, kon door de stroom het kind niet redden. Van een ploeg arbeiders, die bij Noot dorp, 11 km. O. van Den Haag. een wa gon kolen aan het lossen waren, zijn er vier door een trein doodgereden. Doordat de waschlijn onder stroom stond als gevolg van een defecte leiding is te Amsterdam de 46-j. mw. Mostert-v. d. Torren gedood. De tram reed nog, toen de 50-j. land bouwer A. C. Muste, uit Zierikzee, te Rotterdam zoii uitstappen. Hij werd ge dood. In de Amsterdamsche tram moeten personen beneden 21 j. bij gebrek aan plaats'opstaan voor ernstig'" invaliden en oudere personen. De zon gaat emó Febr. 53 mnt. eerder op dan de le van de maand (resp. 7,29 en 8.22). Eind Febr. gaat ze 52 mnt. later onder dan de le Febr. (resp. 18,18 en 17,26). Hout kan door toepassing van bepaal de praeparalën voor bederf worden ge vrijwaard. Van overheidswege zal over cen'ge tijd een lijst van betrouwbare middelen worden gepubliceerd. 1200 ambtenaren van de buitendienst van de CCD en 700, die speciaal boerde rijen bezoeken, oefenen controle uit op naleving van de distributiebepalingen, waken tegen clandestien vervoer, (op we gen en station, enz.) Een dronken woesteling, zekere Bergs- ma, stak te Kerkrade zijn vroeger meisje dood en doodde ook zijn broer, die op het tumult afkwam. Twee andere personen werden gewond Toen hij 'n rechercheur die hem zou arresteeren, te lijf wilde gaan, werd hij door aangevallene dood geschoten, legd. Zij, die dit jaar eindexamen HBS of gymnasium willen doen en daarna aan 'n hoogeschool willen studeeren, moeten zich voor 15 April voor de Arbeidsdienst melden. Wie zakt, kan aanmelding onge daan pnaken. De a s. student wordt van tewerkstelling vrijgesteld, indien hij tij dig de noodige formaliteiten vervult. I RECHTSZAKEN Wegens clandestien afleveren van 54 kg. rogge kreeg de landbouwer H. Broek man te Texel drie maanden. Een Heldcrsch banketbakker, die zoo veel suiker had gehamsterd, dat hij zijn toewijzingen kon verkoopen, kreeg f 40,000 boete. Schoenhandelaar Sint Fiet te Maas tricht kreeg wegens prijsopdrijving en verkoopen van slechte waar f 8800 te be talen. 2000 paar schoenen in beslag ge nomen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1944 | | pagina 1