Lag
J Ni
P. L. en P. W. I..
N.V.B.
erluiisvergunningen
ere eisen
legen
leuwe nonnen
Aulol Misdiensten
Een jaar geëist tegen Renée Hoogerwerf
Jubileum Doopsgezinde Zusterkring
bestrijding leverbotzieklo
Verzoek aan
Nederlands bevolking
Iiulonesisc
Mi-
li |)i
l imans voor
obleem onder
de
Ier de loupe
kTERDAC» 16 FEBRUARI 1946.
59c JAARGANG. No. 5988.
EXELSCHE COURANT
ogmaals vestigt de Burgemeester van
el er de aandacht op, dat het vcrbo-
is zender toestemming te verhuizen
>f zich op Texel te vestigen.
:hriftelijke aanvragen in te zenden
gemeentehuize, Afd. Woningcommis-
of aan een der leden der commissie,
e commissie stelt het op prijs, als de
iftelijke aanvrage vergezeld gaat van
schriftelijke toestemming van den
naar der woning. Dit voorkomt ver
ing in de afdoening der aanvrage,
sxel, 13 Februari 1918.
De Burgemeester voornoemd,
REHORST.
ROTKREUPEL.
e Burgemeester van Texel maakt be-
d, dat op de hierna volgende bedrijven
xeupel heerst.
J. Keijser, Molenbuurt. C. H Roeper,
E ng. Gebr. v Andel, Eendracht. D
rhorst Jzn Hoornderweg.
idere vorige opgave is hiermede ver
en
exel. l6 Februari 1946.
De Burgemeester voornoemd,
Mr G D REHORST.
LOSLOPEN VAN HONDEN,
e Burgemeester van Texel brengt nog-
ls in herinnering, dat het verboden is
ad§rs dan in gebouwen of op erven tus-
1 November en 1 Mei buiten de kom-
1 der dorpen honden te laten loslopen,
1 de kommen zonder behoorlijk toe-
ze it.
p de naleving van dit voorschrift zal
iiij r de politie streng woiden gelet,
ra ivertreding is strafbaar met hechtenis
twee maanden of geldboete van
pe 0,terwijl de hond kan worden ver-
ok rd verklaard.
1 exel, 15 Februari 1946.
De Burgemeester van Texel,
Mr. G D. REHORST.
E 13
13
539
or de eerste helft van de 3de periode
194G (17 Fcbr. t.m. 2 Maart 1946).
lonkaarten KA, KB, KC 603
t.m. U46 Algemeen is 800 gram brood
039 is 200 gram bloem
is 400 gram suiker
036 is 250 gram margarine
is 100 gram kaas
is 100 gram kaas (extra rants.)
3 reserve is 800 gram brood
is 1 kg. aardappelen
onkaarten LA, LB, LC 002
022, 023 vlees is 100 gram vlees
aardappelen is 2 kg aardappelen
17 melk is U/2 liter melk
17, C 07 melk is 3 liter melk
?sl lonkaarten KD. KE 603
-541 is 800 gram brood
is 200 gram brood
is 500 gram suiker
is 250 gram boter
is 125 gram margarine
is 100 gram kaas
is 100 gram kaas (extra rants.)
13, D 14 Reserve is 400 gram brood
13 Reserve is 500 gram rijst of
kindermeel
•r|lonk;<arten LD, LE 602
522 523 vlees is 100 gram vlees
aardappelen is 1 kg. aardappelen
17, E 07 melk is 5 liter melk
'abakskaarten, enz.
3 is 2 rantsoenen rook- of shagtabak
(geen cigaretten of sigaren)
is 100 gram chocolade of suikerw.
is 2 rantsoenen tabaksartikelen
(geen import-cigaretten).
bonnen voor melk en aardappelen
geldig t.m Zaterdag 23 Febr. 1946.
foor de week van 24 Februari t.m. 2
art a s zullen no.g bonnen worden aan-
'ezen voor melk aardappelen, jam,
'fie, cacao, tabak, versnaperingen, huis-
idzeep en lucifers
bovengenoemde bennen kunnen reeds
Vrijdag 15 Februari a s. worden ge
likt. met uitzondering van de bonnen
>r vlees, melk, aardappelen, waarop
st met mgang van Maandag 18 Febr
g worden afgeleverd.
)p bon 033 Algemeen wordt een extra
itsoen van 100 gram kaas verstrekt.
)p deze bon en op bon 034 Algemeen
voor de helft volvette of 40 plus kaas
laronder eventueel begrepen buiten-
dse kaas) en voor de helft magere
20 plus kaas worden geleverd
Inleveringsbonnen winkeliers,
ersnaperingen, suiker, bloem, rijst.
Ier, margarine, vet, kaas, lucifers, pin-
caas, tabak en vleeswaren
hoentehandelaren: aardappelen en si-
isappelen (bon B-C-D-E- 73).
blagers: 013-014-015-513-514-515 vlees
757 vet. Bon 016 moet op afzonderlijk
ivangstbewijs worden ingeleverd,
tfelkhandelaren. melk en eieren.
Sakkers: brood. (Publ. 381
ATTENTIE KLOMPEN
Nogmaals, doch nu voor de laatste
al, wordt er op gewezen, dat de klom-
nmaat, welke op het klompenformulier
>et worden aangegeven, de binnenwerk-
maat in centimeters moet zijn.
Men dient dus de voet te meten en het
ntal centimeters op het formulier in
uilen. Doet men dit niet en geeft men
toude klompcnmaat op, of een
ocnenmaat, dan ontvangt men een
rkcerde bon, welke niet meer geruild
worden en waarop men geen passen-
klompen kan krijgen,
dv.) De Distributiedienst.
ZON, MAAN EN HOOGWATER.
De zon komt 16 Febr. op om 7,52; onder
57. Maan: 16 Febr. V.M.; 24 Febr. L.K.
°og water ter rede van Texel: 17 Febr.
.22 en 11,41; 18 Februari 11,58 en
16; 19 Febr. 12,34 en 0.40;. 20 Febr.
51 en 1.08; 21 Febr. 1.35 en 1.41; 22 Fe-
'uari 1.58 en 2.15; 23 Fcbr. 2,32 en 2,51.
(Van onzen specialen verslaggever).
Woensdag stond P Lap terecht voor 't
Bijzonder Gerechtshof te Den Haag. Ver
dachte had in April 1945 te Den Hoorn,
toen de Gcorgiërs op Texel in opsfknd
waren gekomen tegen de Duitsers, aan
Duitse militairen medegedeeld, dat zich
in een schuur, die bij P. W. Lap in ge
bruik was, een Russische militair be
vond. Deze zaak was eerst voor het Bij-
zonder Gerechtshof te Amsterdam be
handeld.
De verdediger, mr. B. C. Endt, betoog
de, dat de Georgiërs, die eerst hadden ge
vochten aan de zijde van de Duitsers,
opportunisten waren, die op het laatste
moment hadden ontdekt, dat zij op het
verkeerde paard hadden gewed. De B S.
hebben hen daarom nooit gesteund en
ook de Engelsen beschouwden hen als
vijanden. Derhalve concludeerde de ver
dediger, dat de Texelse bevolking de vrij
lating van den verdachte met sympathie
zou begroeten. Het bewijs hiervoor werd
geleverd door vele handtekeningen van
Texelaars. Verdachte had samen met P.
W. Lap besloten, den Rus aan te geven.
Zouden de Duitsers den Russischen mili
tair hebben ontdekt, dan zouden de ge
volgen voor den landbouwer zeer ernstig
zijn geweest.
De tweede verdediger, mr G. W. J
Jonker meende, dat deze zaak niet kon
worden gerekend onder „blootstelling aan
rechtsvervolging dooi den vijand". Im
mers, de Russen heulden aanvankelijk
met den vijand.
De Procureur-Fiscaal was van mening,
dat de Russen wel degelijk vijanden van
de Duitsers waren geworden, doch hij
gaf toe, dat de Russen weinig principieel
waren geweest. Reicening houdend met
de leeftijd van verdachte eiste hij een
gevangenisstraf van een jaar.
Hierna verscheen P. W. Lap in de be
klaagdenbank, die voor deze zelfde zaak
De autobusdienst tussen Den Hoorn
en De Koog wordt Maandag 18 Febr. ge
opend De vertrektijden zijn:
Van Öen Hoorn 7,15, 15,30 en 18 uur;
van De Koog 7.15. 15,30 en 18 uur; van
Den Burg naar De Koog en Den Hoorn
6,50, 15,en 17,30 uur.
Er wordt niet gereden over De Westen,
maar over de Hoornderweg.
DROEVIG ONGELUK.
OOSTEREND. Een droevig ongeluk ge
schiedde Dinsdag, toen de ongeveer vier
jarige Marinus Griek bij het spelen in
een kolk raakte Het knaapje 'verdronk
jammerlijk.
eveneens te Amsterdam had terechtge
staan.
Het Gerechtshof heeft gemeend, aldus
de verdediger mr. Endt, dat verdachte,
nadat de schuur tevergeefs door een Duit
se patrouille was onderzocht, geen reden
had, den Rus aan te geven, daar er geen
gevaar voor ontdekking meer bestond.
Deze Georgiër hield zich echter niet vol
doende schuil en al spoedig waren enkele
mensen ervan op de hoogte, dat Lap een
Rus verborgen had Zodoende was het
gevaar voor oiitdekking bijzonder groot.
De verdediger vestigde voorts de aan
dacht op de leeftijd van verdachte. die
bovendien reeds enige maanden was ge
ïnterneerd. Gevangenis zou voor dezen
man een zeer zware straf zijn. De tweede
verdediger wees erop dat verdachte had
gehandeld uit angst. Bovendien zou hier
niet kunnen worden gesproken van ver
raad, daar verdachte den Georgiër had
aangeraden, de schuur te verlaten, het
geen de man had geweigerd.
Rekening houdende met de omstandig
heden eiste de procureur-fiscaal 6 maan
den gevangenis. Uitspraak over 3 weken.
Vereniging tol bestrijding van l.b.c.
onder liet rundvee.
In de op 7 Febr. gehouden algemene
vergadering van ie vereniging, die onder
leiding stond van den heer A. J. Keijser,
werden de aftredende bestuursleden her
benoemd. In plaats van wijlen den heer
J. C. Kager werd Jb Roeper Johzn tot
secr-penningmeester benoemd..
Door den wnd. secr., den heer E Noor-
dijk, werd verslag uitgebracht over de
laatste 3 jaren, waarbij bleek, dat het
reactie-percentage zeer gering is en de
3 laatste jaren 1,2 pet., 0.5 pet, en 0,3
pet. bedroeg. Open vormen kwamen niet
voor. In de meeste gevallen werd de re
actie geconstateerd bij ingevoerd vee
Het aantal leden bedroeg in 1945 457
Door den heer Noordijk werd meegedeeld,
dat de laatste Texelse veehouder, die nog
niet was aangesloten, thans ook lid van
de vereniging is geworden
De rekening sluit met een voordelig
saldo van plm. f 900 De contributie wordt
weer vastgesteld op f 0,85 per onderzocht
dier. Nog wordt besloten, dat bij voor
komen van mond- en klauwzeer op ons
eiland, hiertegen onmiddellijk door de
vereniging maatregelen zullen worden
genomen
(Van onzen specialen verslaggever).
Een ogenschijnlijk dom en bedeesd
mannetje keek Woensdagmiddag uit de
verdachtenbank met kleine gluip-oogjes
naar den president van het Bijzonder Ge
rechtshof te Amsterdam, toen deze hem
omtrent zijn personalia ondervroeg. Deze
Texelaar, Renée Hoogerwerf genaamd,
afkomstig van Aardenburg (Z. VI.),
moest terechtstaan, verdacht van verraad.
Aan een of meer Duilse militairen zou hij
hebben toegegeven, dal J P. Donker, J.
Schelfhout en A :1e Jong door hem, ver
dachte, in uniform gekleed en gewapend,
bij de toenmaals in opstand gekomen Rus
sen op Texel zouden zijn gezien.
Zoals bekend, hebben de in Duitse
krijgsgevangenschap geraakte Russen, die
in Duitse dienst waren getreden, een
opstand georganiseerd, waaraan ook
Nederlandse vrijwilligers medewerkten.
Op zekere dag zijn de Duitsers bij Hoo
gerwerf op bezoek gekomen en hebben
onder bedreiging met allerlei are dingen,
Hoogerwerf bewogen, mededelingen te
doen over de drie genoemde leden van het
ondergrondse verzetswerk. Aanvankelijk
voelde verdachte daar niet veel voor,
maar door de felle bedreigingen is hij
ten slotte toch door de mand gevallen en
heeft mededelingen gedaan.
Bij het verhoor van getuige R. Schaap
kwam aan het licht, dat Hoogerwerf in
derdaad een zeer bang mannetje is, die
gedurende de bezettingsjaren in angst en
Het was in Dec. 1945 een kwart eeuw
geleden, dat de Zusterkring to Den Burg
werd opgericht. In een feestelijke samen
komst, die Vrijdag 8 Febi. j.l. werd ge
houden, werd dit jubileum'gevierd op
een wijze, die bij alle leden en genodig
den als een blijde herinnering zal voort
leven. Al heeft de vereniging ook. verlie
zen te betreuren (slechts 10 leden ble
ken er over te zijn van hen, die de op
richting hebben meegemaakt), de Zuster
kring heeft zijn bestaansrecht duidelijk
bewezen en telt thans ruim 50 leden.
De vergadering stond onder leiding van
mev. Sj. v. d. Veer-Hovinga, die ver
schillende gasten in het bijzonder wel
kom heette, de kerkeraad, leden van an
dere Zusterkringen Jongerenkring, Zon
dagsschool en niet in de laatste plaats de
echtgenoten der leden.
Het ligt voor de hand, dat op deze
avond het verleden weer levend werd ge
maakt. Mevr. T. Zuidewind-Keijzer liet
allerlei gebeurtenissen uit de afgelopen
25 jaren de revue passeren. Ook oogstte
de Rijmkroniek (door den Rijmelaar sa
mengesteld), die door mej..E. Langeveld
werd voorgedragen veel waardering. Het
toneelstukje, dat door drie „zilveren" le
den op keurige wijze werd opgevoerd,
stond in 't teken der herdenking, en heeft
in kort bestek een indruk gegeven van
het werk, dat door de Zusterkring is
gedaan en in de toekomst verricht zal
worden. Enkele malen heeft de heer J.
Visser de aanwezigen van zijn orgelspel
laten genieten Hij speelde „Fugetla"
(van M. J. van den Eisen); Impromptu"
(van Joz. Berghout) en ..Festal March"
(van E. Parlow).
Van de gelegenheid lot het houden van
toespraken werd druk gebruik gemaakt.
Ds. Th. v.d. Veer opende de rij, ook spre-
YVEER SINAASAPPELEN VOOR
JEUGDIGE PERSONEN.
Het Centr. Distributiekantoor deelt
mede, dat personen geboren in 1925 of
la4er wederom in aanmerking komen
voor 500 gram sinaasappelen. Men moet
hiertoe bon B 73, C 73, D 73 of E 73 der
bonkaart K 602 uiterlijk Zaterdag 16 Fe
bruari a.s. bij een detaillist in groente en-
of fruit inleveren. Inlevering bij andere
detaillisten is niet toegestaan. De afleve
ring der sinaasappelen zal zo spoedig
mogelijk gebeuren
MAXIMUMPRIJSREGELING HOOI.
Het Bedrijfschap Hooi, Stro en Ruw-
voeder maakt bekend, dat in verband met
de verhoging van de persdraadprijs een
nieuwe maximum-prijsregeling geldt voor
alle afleveringen van hooi op of na 1 Ja
nuari 1946. Voor deze prijsregeling wor
den belanghebbenden verwezen naar de
publicatie in landbouw- en vakbladen.
kend namens de kerkeraad. Mevr. Roe-
per-v.d. Oord, mevr. Wuis-Dros; de heer
J. Stam, mej A. Kraai boden namens de
vereniging, die ze vertegenwoordigden,
gelukwensen aan, die vergezeld gingen
van aardige geschenken: planten, thee
blad en een formidabele taart (van de
Zusterkring te De Koog).
De presidente deelde bij het beant
woorden der toespraken mede, dat ook
de kerkeraad een cadeautje had gestuurd
in de vorm van een royale gift en verder,
dat Ds. de Maar en enkele oud-leden van
hun belangstelling blijk hadden gegeven
Niet onvermeld mogen blijven de ge
zellige pauzes, waarin de Zusterkring zich
een gulle gastvrouw betoonde. Jonge da
mes maakten zich verdienstelijk bij het
ronddienen van thee en versnaperingen
Aan het slot werd een verloting gehou
den, van plm. 70 orijzen, w.o. zeer be
gerenswaardige artikelen, zodat de span
ning niet ontbrak
Zeer voldaan gingen de aanwezigen
huiswaarts De Zusterkring mag op een
geslaagde jubileumviering terugzien.
Zekere bedrijven hebben last van on
gezond land, waarop de schapen ongans
worden. De dieren worden ziek, men
geeft ze pillerf of dcet ze van de hand,
maar het kwaad blijft in de weiden zit
ten. Ook de koeien, die op deze weiden
lopen, worden besmet, maar zij hebben
er weinig hinder van. al wordt de lever
er erg ziek van Een weide, waarop deze
besmette runderen lopen, blijft voor de
schapen gevaarlijk.
De bedoeling van deze oproep is te
trachten, deze besmette weiden gezond te
maken. De veehouders kunnen dit doen
door mede te werken aan het onderzoek
van de Veeartsenijkundige Dienst, die
mevrouw Wibaul in staal stelde, gedu
rende enige jaren een diepgaand onder
zoek naar de oorzaken en de bestrijding
van het ongans worden der schapen te
verrichten. Allereerst zal het nodig zijn,
nauwkeurig te weten, welke bedrijven en
weiden ongezond zijn, ten einde zo spoe
dig mogelijk nög in dit jaar met de be
handeling te beginnen Hierover zullen u
binnenkort enkele vragen worden ge
steld. De bedrijven kunnen gewoon door
gaan, daar de te nemen maatregelen niet
ingrijpend zijn.
Hel Bedrijfschap voor Vee en Vlees
heeft naast het Departement een flinke
subsidie beschikbaar gesteld, zodat aan
deze behandeling geen kosten voor de
veehouders verbonden zijn.
Over dit onderwerp zal op Donderdag
28 Febr. a.s. een 'ezing .worden gehouden
door mvv. dr. N. Wibaut-Isebree Moens,
om 8 uur in Hotel Texel.
beven voor deportatie naar Duitsland
leefde. Als geluige Schaap hem niet op
tijd naar binnen had gestuurd, zou hij de
Duitsers waarschijnlijk nog meer hebben
verteld. De vrouw van getuige Schaap
was beter afgericht. Zij werd herhaalde
lijk door de Duitsers ondervraagd, maar
wist nooit iets. Verdachte heeft volgens
deze getuige niet de bedoeling gehad, ver
raad te plegen.
De president: „Verdachte, zegt u eens,
waarom u onmiddellijk aan de Duitsers
vertelde, wat u wist"
Verdachte: „Ik was bang, president,
dat zij mij wat zouden doen. Het is
niet de eerste keer, dat een revolverloop
op mijn borst was gericht".
De President- „Ja, maar zo erg was de
ze bedreiging toch niet".
Verdachte (in snikken): „Ik was bang.
president, ik was doodsbang"
Geluige Seinstra, opsporingsambte
naar van de P O D cUe het vooronder
zoek in deze zaak verrichtte: „De drie il
legale werkers zijn door de haast misda
dige loslippigheid van Hoogerwerf gefu
silleerd".
Uit het requisitoir van den advocaat
fiscaal bleek overduidelijk, dat ook het
Openbaar Ministerie, ondanks de ernstige
gevolgen van dit verraad, verzachtende
omstandigheden aanwezig acht „Wij
hebben hier te doen", aldus het Open
baar Ministerie, .met een zeer bang
ventje, dat niettemin door zijn onverant
woordelijk gepraat de dood van drie
voortreffelijke Nederlanders op zijn ge
weten heeft. Ik acht zelfs een zekere
mate van opzet aanwezig aangezien ver
dachte, naar mijn mening, geen ogenblik
getracht heeft, zijn mond te houden. Toch
wil ik rekening houden met de bijzonde
re omstandigheden van verdachte en
vraag het Hof een correctie van een jaar
gevangenisstraf op te willen leggen met
ontzegging uit de beide kiesrechten voor
het leven"
De verdediging zocht haar kracht in het
angstcomplex, dat verdachte zich ge
vormd zou hebben .„Zeer zeker is geen
opzet aanwezig. Verdachte is dooi de
mand gevallen als gevolg van de ons
allen bekende brute wijze van optreden
der Duitse terroristen Ik vraag bij deze
een uiterst clemente straf voor mijn cli
ent". Aldus besloot de verdediger zijn
langdurig pleidooi.
Uitspraak over 14 dagen.
Vertegenwoordigers van de Ameri
kaanse Gravendienst van -het Amerikaan
se leger, zoeken ihans in dit gebied naar
begraven zowel als onbegraven overblijf
selen van gesneuvelde Amerikaanse Mili
tairen.
Een ieder, die inlichtingen kan ver
strekken aangaande overblijfselen van
Amerikaanse Militairen, ook indien men
niet geheel zeker is omtrent hun Ameri
kaanse nationaliteit, gelieve die inlichtin
gen te verstrekken aan den Burgemees
ter van zijn gemeente.
Gevallen waarvan men reeds eerder
melding heeft gemaakt, behoeven niet
opnieuw opgegeven te worden
Binnenkort zal een vertegenwoordiger
van de Amerikaanse Gravendienst zich
met den Burgemeester van iedere ge
meente in verbinding stellen
Met name worden inlichtingen verzocht
aangaande de volgende punten:
a Naam, rang, identificatie-nummer.
b. Plaats waar gesneuveld.
c. Datum van overlijden
d. Plaats waar begraven (indien op be
graafplaats, nummer van graf en rij).
e De wijze waarop het graf is aange
duid.
f. Persoonlijke eigendommen, welke op
het lijk werden gevonden.
g. Naam en adres van personen, die
de voorwerpen ondei „f" genoemd, in
hun bezit hebben.
h. Bijzonderheden aangaande de wijze
waarop hij sneuvelde
i. Naam en adres van alle personen die
daarvan op de hoogte zijn.
j. Naam en adres van diegenen, die
de opgravingsdienst naar de plaats van
het graf kunnen geleiden.
Wij vragen dringend uw medewerking,
daar het Amerikaanse leger op de hoog
te wenst te zijn van alle plaatsen waar
Amerikaanse Militairen begraven zijn,
teneinde ze over te kunnen brengen naar
permanente Amerikaanse begraafplaat
sen.
ROBERT M. LITTLE JOHN,
Major-General U.S.A
American Graves Registration
Command.
HOE VINDT DE ZEEMAN ZIJN WEG?
DE WAAL. Voor de tweede maal in dit
seizoen heeft de heer Wiersma van Den
Hoorn een lezing voor ons gehouden en
deze is evenals de eerste keer uitnemend
geslaagd.
Spr. gaf ons eerst een overzicht over de
werelddelen, hun oppervlakte en de we
reldzeeën met haar bewoners. Veel wist
hij ons daarvan te vertellen Vervolgens
nam hij ons mee op een reis naar Ame
rika Hij de kapitein wij de passagiers en
toen we onzen loods hadden afgezet, volg
de al spoedig de sloepenrol. Toen er mist
kwam opzetten moest vaart worden ge
minderd en soms zelfs gestopt worden,
er tussendoor vertelde spr ons van een
werkelijke aanvaring, welke hij in Het
Kanaal had meegemaakt en waarbij hij
12 man redde. Toen we door Het Kanaal
waren en „de gronden" achter ons lieten
heel laconiek verleide spr dïkl je bij
„de gronden" wel staande kon drinken,
want het was er 509 meter diep had
den we de oceaan voor ons.
Over het wachtdoen en zonschieten gaf
spr. een duidelijk overzicht. Toen we de
haven van New York naderden, wenkte
het Vrijheidsbeeld ons een eerste welkom
toe en was onze reis ten einde.
Van het stellen van vragen werd graag
gebruik gemaakt en zo werd nog even
over de z.g wilde vaart gesproken.
Met genoegen denken we aan deze
avond terug.
Zich baserende op uitvoerige beschou
wingen, door lichtbeelden geïllustreerd,
heeft mr. Etmans, sprekende op uitnodi
ging van de N.V.B een warme verdedi
ging gegeven van de politiek der Neder
landse regering ten aanzien van Indone
sië
Nadat de voorzitter van dc afd. Texel
der N.V.B., dc heer Van Dommelen, den
spreker en de vele belangstellenden, die
Dinsdag 12 Febr. naai Hotel Texel waren
getogen, had welkom geheten, gaf mr.
Etmans te kennen, dat zijn doel was het
leggen van de basis voor een onafhanke
lijke beoordeling van het Indonesische
probleem Als inleiding wees hij op de
drie elementen, die deze beoordeling be
heersen:
1. Het zou onjuist zijn te zeggen, dat
een groot Indonesisch volk vecht voor
zijn vrijheid; er is n.l. in Indonesië een
zo grote verscheidenheid van beschaving
religie en cultuur, aat men het grote ge
bied, ondanks zijn geografische eenheid,
als 'n verzameling van verscheidenheden
en tegenstellingen moet beschouwen.
Men kan dus net zonder meer zeggen,
dat dit gebied zelfbestuur moet worden
gegeven.
2. Het is evenzeer onjuist te beweren,
dat het Westen het Oosten overheerst.
Sinds eeuwen heeft de Westerse bescha
ving op het Oosten ingewerkt, van een
zuiver Oosters volk is dus geen sprake.
3. Het Indonesische probleem heeft een
internationaal karakter. Nederland kan
zich niet meer, zoals vroeger, beschouwen
als onafhankelijk, het moet opgaan in een
groter verband en naarmate 't meer hierin
slaagt, kan het beter zijn vrijheid behou
den. De oplossing van het Indonesische
probleem ligt hierdcor op internationaal
terrein en de mogencheden, op wier me
dewerking we zijn aangewezen, dienen op
hun beurt rekening te houden met de pu
blieke opinie van hun land.
Na deze inleiding volgde de vertoning
van een serie lichtbeelden, waarin vooral
de nadruk werd gelegd op de grote con
trasten in natuur, cultuur en religie van
Indonesië, alsmede op de synthese van
Oost en West.
Desondanks, aldus betoogde spr., is In
donesië een eenheid, niet alleen geogra
fisch. doch ook economisch en politiek.
Die eenheid vindt zijn oorsprong zowel in
het verleden als in de ontwikkeling dei-
laatste tientallen jaren.
Tegenover de stromingen, die, zoals de
communistische, directe erkenning ei
sen van de regering-Sjahrir en de repu
bliek Indonesia of. zoals de reactionnaire,
eerst het gezag willen herstellen, plaat
ste mr. Etmans de politiek van minister
Logemann, welke erop is gericht, met alle
zoeven genoemde factoren rekening te
houden en die bovendien beoogt, de Ne
derlandse vrouwen en kinderen in de
concentratiekampen zoveel mogelijk te
redden. Deze politiek is door de omstan
digheden voorgeschreven.
Na de voorstellen van onze regering
aan een beschouwing te hebben onder
worpen, eindigde spreker zijn belangwek
kend betoog met het uitspreken van de
hoop. dat een weg voor beide volken
moge worden gevonden om, tot beider
welvaart, samen in één verband te leven.
Met een woord van dank aan spreker
en aanwezigen, sloot de heer Van Dom
melen de vergadering Van de gelegen
heid, vragen te stellen, werd geen gebruik
gemaakt.
