Stand der Landbouwgewassen op Texel
Heropening
Speciaalzaak
Martien Bakker
INDONESIË
WOENSDAG 7 JULI 1948 61e JAARGANG. No. 6238
TEXELSCHE COURANT
Op verzoek van de redactie van de
l'exelse Courant geven wij hierbij een
iverzicht van de stand der landbouwge
wassen op Texel. Voordat, wij de afzon-
jerlijke gewassen bespreken, eerst een
ilgemene beschouwing.
De omstandigheden waven dit voor
jaar in veel opzichten gunstiger dan hel
vorige jaar. De meeste gewassen konden
lit jaar tijdig gezaaid worden, zodat met
name de zomergranen met een voor
sprong van plm. één volle maand in ver
gelijking met 11147 begonnen. Ook het
vlas werd voor een gedeelte op een voor
nns eiland zeer vroeg tijdstip gezaaid.
Hetzelfde kan gezegd worden van de
loederbieten. Daarbij kan worden ver
meld. dat liet zaaizaad over liet alge
neen in een zeer goed zaaibed kon wor-
len ondergebracht.
De regenval was in de laatste maan-
len steeds beneden liet normale, terwijl
lok in de vroege voorjaarsmaanden zeer
iveinig water is gevallen, zodat de wa-
;erresèrve aan liet begin van de groei-
Jild zeer klein was. Dit komt ook uit in
ril zeer lage stand van hei grondwater.
Een gelukkige omstandigheid is. dat
iide weinige regen over een vrij grote
Bjjdsduur werd verdeeld, zodat van deze
regenval bet maximum-profijt werd ge
trokken. Hieraan is het dan ook te dan
ken, dat de schade, welke door de droog-
jïe werd aangericht, nog tamelijk beperkt
1)1 eet. Toch moeten we constateren, dat
met name in de Eierland.se polder in dc
laatste weken nog vrij ernstige droogte-
trimde is opgetreden. Ook in de P.H.
'Volder heeft de droogte nogal schade
gedaan, speciaal op de percelen, die van
zoute kwel te lijden hebben,
fl Thans geven wij een overzicht van de
diverse gewassen.
De wintergranen. Naar onze schatting
s de oppervlakte wintertarwe dit jaar
liet zo heel groot. De tarwe, die er staat
leeft een behoorlijk goede stand. De
•'interrogge staal er over het algemeen
:eer goed voor. Dit geit vooral voor die
ii-rcelen, waar dc bemesting tijdig werd
oegediend. In dit lerband willen wij
'i' reeds nu op w ijzen, dut naar onze
nening met name ook dc stikstofmest-
itol'fen op wintergranen veelal te laat
voeden gegeven.
I)e zomergranen. De stand van de zo-
uergerst is vrij goed. In Eierland heeft
ie droogte in dit, gewas nogal enige
icliade gedaan. Op meerdere percelen
legon de zomergerst reeds rypingsver-
tchjjnaelen te vertonen tn do regen van
ie laatste dagen zal niet meer kunnen
■oorkomen. dat verscheidene percelen
e vroeg rijp zijn en daardoor een lage-
■e opbrengst zullen geven. De stand van
Ie haver is goed, met uitzondering van
nikele percelen in de bouwpolders, waar
lok dit jaar de gevreesde aaltjesziekte
weer is opgetreden. De verbouw van dit
gewas wordt in Eierland, de P.H. Polder
en liet Noorden steeds moeilijker. Zo-
niertarwe wordt, ook dit jaar niet veel
bouwd. De enkele percelen, die er staan,
hebben, dank zij het feit, dat ook dit
gewas vroeg kon worden gezaaid een be
hoorlijk goede stand,
f Vlas. Er wordt dit jaar op ons eiland
zeer veel vlas verbouwd. Dit is te dan
ken aan liet. feit, dat de prijzen voor
strovlas dit jaar gunstig liggen. Ook
bet feit, dat thans het machinaal pluk
ken algemeen ingang heeft gevonden,
Verhoogt de animo voor de verbouw van
dit gewas. De stand van het vlas is voor
len deel zeer goed. Dit geldt vooral de
vroeg gezaaide percelen. Helaas vinden
we ook heel wat percelen, die er minder
goed voorstaan en waarin heel wat on
kruid voorkomt. De aanlokkelijke prijs
van het vlas heeft nl. tot gevolg gehad,
dut \oor de verhouw van vlas dii jaar
Ook bedrijven en percelen gekozen zijn,
die hiervoor niet voor 100 pet. geschikt
zijn. Ook in dit gewas heelt de droogte
enige schade veroorzaakt. Op andere be
drijven zal het gewas door legering vrij
grote schade lijden.-
Peulvruchten. De oppervlakte, ver-
Sound met het gewas groene erwten is
i, dit jaar kleiner dan normaai. De stand
van dit gewas is matig tot vrij goed.
n Veldbonen staan er goed voor. Helaas
vonden we de laatste dagen in enkele
p®ercelen de gevreesde bon mluis al weer.
Mogelijk zal de regen van de laatste da-
ij gen een ernstige uitbreiding van dit
kwaad voorlopig voorkomen,
t Koolzaad. Hoewel dit voorjaar enkele
f percelen koolzaad omgeploegd moesten
worden als gevolg van de aantasting
van de larven der koolzuadaardvlo, is
toch de oppervlakte koolzaad op ons ei-
(1land nog wel van enige betekenis. Dit
gewas heeft naar onze mening een gun
stige bloeitijd gehad en de bezetting
3 lijkt dan ook zeer goed. Wel moet wor
gden geconstateerd, dat ook dit jaar de
lfsnuitkever in de hauwen nogal enige
irfr'bade zal doen. In zeer veel hauwen
vinden we ook nu weer het gaatje, waar-
fdnor de snuitkever de hauw heeft ver-
laten. Het, is nog zeer moeilijk te zeggen
„hoe de opbrengst uiteindelijk zal zijn.
Aardappelen. Wij menen, dat dit ge-
j was een minder gunstige stand heelt
qan vorige jaren. Het laat zich aanzien,
dal de Ioofontwikkeling dit jaar gerin-
ger zal zijn dan normaal. Bovendien heb-
®Pn vcel percelen een onregelmatige
stand als gevolg van een minder goede
r kw aliteit van het pootgoed. In enkele
s geallen had dit tot gevolg, dat het ge-
TEXELSE MAKKT.
[Den Burg, 5 Juli 1048. Aangevoerd:
240 lammeren f24-f30; 4 koeien f450-
f GoO; 21 biggen f 40-f 70. Voor de leve
ring: 14 n. kalveren.
was omgeploegd werd. De pootgoedte-
lers moesten verschillende teleurstellin
gen incasseren door liet voorkomen van
een hoog percentage viruszieke planten
in de gewassen. In meerdere gevallen
ieidde dit tot afkeuring var liet. gewas.
Verder kunnen we constateren, dat di
verse landbouwers overgegaan zijn van
de pootgoedteelt op de teelt voor con
sumptie.
Dc voederbieten. In 't algemeen kan
worden gezegd, dat de bieten er zeer
goed \oor staan. Dit gewas heeft tot nu
toe met weinig moeilijk-heden te kampen
gehad. Zulks in tegenstelling met diver
se streken aan de vaste wal, waar liie-
tenvlieg en bietenkevertje vrij veel scha
de hebben gedaan. Vooral de v roeg ge
zaaide bieten staan er gunstig voor.
Gras- en kunstweiden. Voor zeer veel
grasland is het weer dit voorjaar te
droog geweest. Heel veel hoeren klagen
over 'n te lage hooiopbrengst. Dit in te
genstelling met vorig jaar, toen de hooi
opbrengst ondanks het iate voorjaar
over het algemeen goed was. Meerdere
boeren -menen, dat ook de zeer droge zo
mer en herfst van 11)47 nog een zeel- on
gunstige invloed uitoefenen op de gras-
opbrengst van dit jaar.
Wat de kunstweiden betreft, mogen
we constateren, dat de opbrengst over 't
geheel goed is. Er is van deze percelen
een behoorlijke opbrengst van een hoog
waardig product verkregen. In dit ver
hand moeten wij opmerken, dat een pe
riode van droogte voor kunstweiden
over het algemeen minder funest is dan
vooi blijvend grasland. Helaas is de op
pervlakte kunstweiden niet zo groot, als
gevolg van de droge zomer v an 1947, die
oorzaak was, dat de inzaai op veel plaat
sen mislukte.
Tot slot willen we nog opmerken, dat
er in de gewassen minder onkruid voor
komt dan vorige jaren. Dit is vooi een
goed deel te danken aan de met veel
succes uitgevoerde chemische onkruid-
bestrijding. Ook wat liet grasland be
treft. kunnen we met. genoegen, constate
ren, dat op veel plaatsen de bestrijding
van stekels met groeistoffen met succes
ter hand is genomen. C.v.Gr.
VERHOGING VLEESRANTSOEN.
Het vakblad „Vee- en Vieeshandel"
spreekt de verwachting uit, dat over 14
dagen liet vleesrantsoen voor volwasse
nen van 4 op 5 ons zal worden gebracht.
Later in de herfst waarschijnlijk, zal het
rantsoen, liet pond per maand nog met
t ons overschrijden.
in verlichtings-
en elec. artikelen
van
DEN BURG. Zoals Zaterdag in ons
blad werd bekend gemaakt, heeft dhr
Martien Bakker zijn zaak in verlieh-
tings- en electrische artikelen opnieuw
geopend.
We hebben dhr Bakker naar aanlei
ding van dit feit een bezoek gebracht en
ons er van kunnen overtuigen, dat er in
deze branche een massa mooie artikelen
te koop zijn en.bovendien concurre
rend. Dit is ook mogelijk, doordat dhr
Bakker rechtstreeks zijn goederen be
trekt van de fabrikant, wat dus een di
rect voordeel is.
Het is verrassend, wat tr vandaag de
dag gefabriceerd wordt, ook in eigen
land, tegen prijzen die in i.cl kader van
deze tijd passen, want het is toch zo, dat
men algemeen van mening is, dat de
centen raster zitten dan enkele jaren ge
leden.
Dhr Bakker heeft zijn rijwielzaak van
de hand gedaan, opdat hij zich geheel
kan wijden aan de verkoop ran verlieh-
tings- en electr. artikelen.
Om deze feilen heeft dhr Bakker ge
meend, er goed aan te doen zijn zaak te
vergroten. Het oude kantooi is bij de
rvinkel getrokken op een rvijze, die het
geheel een fraai aanzien geeft. Talrijke
bloemstukken gaven aan deze herope
ning tevens een feestelijk aanzien.
We schreven over een massa artike
len en zo is het inderdaad als ge dit al
les ziet. Noemen we slechts huiskamer-
lampen, kronen, ganglantaarns, slaapka-
merveriicliting, wand- en schemerlamp
jes, electr. wasmachines, electr. kookfor-
nuizen, stofzuigers, straalk-iehels, orna
menten, enz.
De TL-buisverlichting met zijn warm
aandoend effect ontbrak evenmin en
dan de Phili-shave, het, electr. scheer-
apparaat, dat gratis geprobeerd mag
worden. Dhr Bakker liet ons verder nog
het nieuwste electr. weide-afrastering
apparaat zien. iels bijzonders voor onze
boeren.
Een aardig zitje is rechts van de in
gang aangebracht, zodat liet kooplustige
publiek op zijn gemak iets kan uitzoe
ken.
Zo is eT dus voor elck wat wils te
koop. Vermelden we tenslotte de vaklie-
litcleii. die deze herbouw tol stand ge
bracht hebben, t.w. Fa. Bakker en Koorn
timmerwerk. H. Bakker, metselwerk, P.
Graal, schilderwerk en de Fa. Vlessing,
de vloerbedekking, gordijnen, enz.
Dhr Bakker verzorgde zelf de electr.
aanleg. We feliciteren dhr Bakker met
deze uitbreiding met de wens, dat hij er
veel succes mee mag hebben. Z.
OVER HET ALGEMEEN GEEN
DRUKKE KERMIS.
De Texelse kermis is weer achter de
rug en we kunnen wel zeggen, dat liet
niet druk geweest, is, zodat bij velen de
vraag naar voren kwam of het gemeen
tebestuur er niet wijs aan zou doen om
de kermis voor de helft in te korten, ge
lijk reeds in het Zaterdagnr. geschreven
werd. De drukte op de laatste 2 kermis
dagen, vnl. die van Zondag, hebben wel
bewezen, dat de exploitanten en café
houders liet hoofdzakelijk van de laatste
dagen moet hebben.
Het is nu zo, dat verscheidene stand
houders maar weinig verdiend zullen
hebben na aftrek van hun staangeld,
vrachtkosten, enz.
De Zaterdag en Zondag gaven aan de
kermis een levendig aanzien en vooral
Zondagavond met hel regenachtige
weer, was het vooral in „de Oranje
boom" eli in „Casino", alsmede in de
andere lokaliteiten bijzonder druk. Ver
schillende attracties waren voor slui
tingstijd al gesloten, w.o, ook de Afri-
ka-Showtent, waar o.a. experimenten
met gloeiende stangen weiden gegeven.
De ondernemer, die hier. alleen de laat
ste dagen stuud, sloot al vroeg, zodat hij
blijkbaar al genoeg verdiend had.
Men begon al vroeg met net afbreken,
zodat er Maandagmorgen \an vele ten
ten niet veel meer te zien was en het
gewone Maandagse beeld van de markt
zich allengs herstelde.
Zo is deze kermis weer .oorbij en de
gene, die hiér nog lust in heeft, kan zijn
hart nog in Den Helder ophalen, waar
deze week kermis is.
KEKMISCABARET IN „CASINO".
De eigenlijke kermis heeft weliswaar
weinig versoheidenheid geboden, de di
verse amusementsgelegeniicden in Den
Burg brachten een afwisselend pro
gramma. In „Casino" kwam Vrijdag en
Zaterdag j.l. het cabaretgezelschap Teun
Klomp en zijn makker op de planken.
Hun cabaret blijft op Nederlandse bo
dem staan, in hun nationaal costuum ge
stoken zou het ook moeilijk anders kun
nen. Docli hiermede hebben zij hun
taak dan ook niet direct gemakkelijk
gemaakt. Zij brengen ons de liederen
van Volendam, de haring en de Holland
se molens. Er is in ons land een tijd
perk geweest, dat dit cabaret triomphen
oogstte, de tijd van Pisuisse, Dirk Witte
en I-Iullebroeck. Maar met ditzelfde ca
baret heeft Pisuisse reeds veel geld ver
speeld. Dit wezenlijke cabaret verdween,
liet bleek immers een gevecht tegen de
bierkaai te zijn en liet café-coneert
kwam er voor in de plaats. Door enige
sketches kwam er enige afwisseling in
hun vocale prestaties. Hierin lag vooral
Teun Klomp (Jan Blok) zijn grootste
kracht; zijn voordracht gal' meermalen
uitstekend spel te zien, vooral in het ko
mische genre, terwijl zijn makker
(George du Bree) over eau volumieuse
stem beschikte.
In liet verdere programma maakten
we kennis met de gooclielprestaties van
Mr. Santos. De staaltjes telepathie, wel
ke deze artist in zijn tweede helft van
zijn optreden weggaf, dwongen ieders
bewondering af.
Bij het aanschouwen van de prestaties
van de muzikale clown Toby Rix, beseft
men veelal nauwelijks wat er allemaal
aan vastzit, voordat een nummer precies
is uitgebalanceerd, zodanig, dat elk paar
noten, die gespeeld worden, elke hou
ding, elk armgebaar hun juiste in.tensie
krijgen. Grock, de Zwitser, is altijd nog
het grote voorbeeld voor dit genre kunst.
Tobv Rix behoort tot de verdienstelijke
vertegenwoordigers welke ons land in
dit genre bezit. De liefhebbers hebben
hun hart kunnen ophalen aan zijn mond
harmonica, klarinet en later zangpresta
ties.
W|e hebben Wim Bos als accordeonist
en pianist in actie gezien, deze avond
had hij mede de taak van conferencier.
De vlotte manier van optreden maakt
hem ook in deze creatie acceptabel, de
inhoud van zijn conference bevatte veel
fragmenten van het repertoire van Fer
ry, zodat dit voor lien, die ook deze avon
den bezochten, niet veel origineels be
vatte. Doch Wim Bos mag reeds enkele
beroepen afgewerkt hebben (via gedipl.
typograaf en seheepstekc-naar kwam
Wim in de artistenwereld terecht), 'zijn
grootste kracht ligt toch wel in zijn ac-
cordeonspel. In dit cabaretprogramma
waren enkele soli opgenomen. Na een
eigen bewerking van een valse-musette
volgde een fox-medley en hierin kon
Wim zijn staaltjes van accordeonteoh-
niek volkomen uitspelen. Hierna volgde
de gebruikelijke concessie aan het pu
bliek: een populaire potpourri.
Het gehodene op beide avonden, wel
ke gedeeltelijk bezet waren, stond op 'n
dusdanig hsehaafd peil, dat. alle bezoe
kers ongetwijfeld hieraan prettige her
inneringen zullen bewaren.
Zaterdagmiddag gaven Jan Oort en
Mr. Santos niet zijn poppenkast een
voorstelling voor de kinderen. Het was
jammer, dat niet meer kinderen deze
middag bijwoonden, doch dc aanwezige
schare Heeft ten volle genoten.
IR. A. II. BOERMA EN IR J. S.
KEIJSER GERIDDERD.
Bij Kon. Besluit zijn benoemd tot Rid
der in de Orde van de Ned. Leeuw, de
liern Ir. A. II. Boerma en Ir. J. S. Keij-
ser, aan wie eervol ontslag is verleend
reap, als Regeringscommissaris voor de
Buitenlandse Agrarische Aangelegen
heden van het Min. van L„ V. en V. en
wnd. Dir.-Generaal v.d. Voedselvoorzie
ning.
BOUWVERGUNNINGEN.
Behoudens goedkeuring van de We- i
deropbouw werden door B en W. de vol
gende bouwvergunningen verleend:
aan dhr W'. D. Bikker, ten Den Burg,
tot 't bouwen van een woonhuis aldaar;
aan dhr A. Ellen te Oosterend, tot het
bouwen van een woonhuis aldaar.
DRANKWET.
De Drankwetvergunning van dhr L
den Braven voor het Hotel „De Toe
komst" is overgeschreven op dhr C.
Bonne te De Koog. Aan de lieren W. J.
Zijm „Casino" en P. Swarthof, Weverstr.
is een verlof A verleend.
MUTATIE
TER GEMEENTE-SECRETARIE.
Ter vervulling van de vacature S.
Ivrijnen, is door B en W tot adjunct-
commies ter gem.-secretane benoemd
hr K. C. Kaan te Koudekerke (Z), thans
2e ambtenaar ter secretarie der gemeen
te Arnemuiden.
JEUGD EN OOGSTHULP.
Evenals het vorige jaar zal ook deze
zomer de Nederlandse jeugd de hoereu
helpen hij het binnenhalen van de oogst.
Wederom heeft de Ned. Jeugdgemeen
schap een actie ondernomen om de jeugd
cp deze wijze in te schakelen hij de voed
selvoorziening. In totaal zullen er 7
jongens- en een raeisjeskamp worden in
gericht. Alle kampen zijn in de Noord-
hoek van N.-Holland, hoofdzakelijk in
de Anna-Paulowna, in de Wieringer-
mèer en op Texel. De oogstperiode
duurt van 12 Juli tot 16 Aug. met het
zwaartepunt in het tijdvak 12 Juli tot 31
Juli. Er wordt in ploegen gewerkt, met
dien verstande, dat na twee weken land
arbeid telkens een groep wordt afgelost
door verse krachten. De maaltijden wor
den gezamenlijk gebruikt ii.«de kampen
cn de „amateurs" krijgen bovendien nog
het normale land arbeidersloon uitbe
taald.
INGEKOMEN PERSONEN.
Maria P. Smit, v. Venhuizen, Meeweg
II 257 n. De Waal 79. Margaretha M.
lveijzer v. Dc Lier, Hoofdst.r. 86 n. Ko-
gerstr. 76. Theodorus M. v. Lankveld
Boekei, Bov. Huis C 121 n. C 117. Cor
nells Stoepke/ v. Bloemendaal. Tram
weg 3 n. E 8. Frits Nijland v. Bloemen-
daai, Westerlaan 35 n. Oudeschild 59.
Adriaan C. Bakker Alkmaar, Stati
onsweg 166 n. H 8.
VERTROKKEN PERSONEN.
Jannetje Dros v. Enunalaan 12 n. Den
Haag, Vreeswekstr. 317. Pietje Stoep-
ker v. B 30 n. Middenmeer, Hoornseweg
G 69. Gerrit A. Vlaming v. Kerkstr. 8 n.
Oostzaan C 131. Anna van Halen v. De
Koog 105 li. Heerlen, Kampstr .260. Pie-
ter W. J. Logman en gcz. v. Wilhelmi-
nalaan 8 n. A'dam, v.d. Pekstr. 81 I.
MUZIKALE RONDGANG FANFARE
„D.E.K." EN STRIJD OM DE MAN
EN DE VROUW.
DEN HOORN. De verjaardag van
Prins Beruhard op 29 Juni j.l. werd op
een feestelijke wijze herdacht. Het fan
farecorps „D.E.K." maakte een muzikale
rondgang door het dorp. Er was veel
volk op de been.
In het schoolgebouw werd dhr Bouws-
ma een mooie foto aangeboden van het
korps als een aandenken aan het mu-
zoekconcours te Schoorl.
Hierna werd een wedstrijd gehouden
nl. de Strijd om de man en ue Vrouw met
de volgende uitslag:
Strijd om de vrouw: I. S. Lap Bzn.; 2.
.1. Blom Kzn.: 3. N. de Bruijn.
Strijd om de man: 1. .1. Commandeur;
2. Lies Kok 3. A. Langen ld.
Tot slot. speelde liet koros liet. Wilhel
mus. dat met veel aandacht werd aange-
lioord.
UITGA Vï
v h Fa. LANGEVELD DE ROOIJ
Boekhandel - Drukkerij en Bibl
Den Burg Texel Postbus 11
Telefoonnr 11 Postgiro 652
Bankrekening: Rotterd Bankver
en Coöp. Boerenleenbank.
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Postabonnementen f 2,25 p. half j
Verantw Redacteur: J. ZEEMAN,
Emmalaan 92, tel 157 Den Burg
HET AANTAL TEXELSE
KIEZERS.
Het aantal kiezers is over de ver
schillende ntembureau'8 als volgt
verdeeld:
Den Burg 1 994, Den Burg II 1108,
I)e Cocksdorp 445, Eierland 334,
Den Hoorn 471, De Koog 426, Oos
terend 803, Oudeschild 595 en De
Waal 265. Totaal 5441. Hiervan
stemmen er 75 elders, zodat er 5306
Texelse kiezers overblijven.
Met de buitenkiezers (1336), zul
len in totaal 6702 personen vaudaag
hier hun stem uitbrengen.
EEN VERGELIJKING MET DE
KAMERVERKIEZINGEN VAN
17 MEI 1940.
Om bij de verkiezingen van heden een
vergelijking te kunnen maken met de
laatste stemming van 17 Mei 1940, geven
wij ten dienste van onze lezers hieronder
nogmaals de uitslag van Texel op die
datum, In volgorde van de toen geldige
lijstnummering.
Partij van de Arbeid 2400; R.K. Volks
partij 1176; Ant. Rev. P. 553; Chr. Ilist.
Party 190; P. v.d. Vryh. 383; C. P. N. 262
Prot. Unie 32; St. Geref. Party 18; Bel
lamy Party 6.
Bij dc uitslag van de verkiezing 1948
dient men er rekening inee te houden,
dat er deze keer 1336 kiezers van bulten
Texel mee zullen stemmen, nl. Den Burg
1 Nieuwst. 159, Den Burg 11 Ulo 186,
Dc Cocksdorp 68, Eierland 28, Den
Hoorn 95, De Koog 703, Oosterend 34,
Oudeschild 39 en De Waal 24.
KERKCONCERT TE OUDESCHILD.
Met deze vestigen wy de aandacht op
liet uitgeschreven kerkconeert, dat a.s.
Maandag 12 Juli te Oudeschild wordt ge-
honden in de N. II. kerk door het Oude
schilder kerkkoor met medewerking van
mw. Y. Stegemwi-Deinum, sopraan, J.
Visser, orgel en C. Spruit, lluit.
Niet alleen de bewoners van Oude
schild, maar ook de overige Texelaars
wekken wij gaarne op, dit mooie con
cert bij te wonen.
TONEELUITVOERING
VOOR DE V.V.V. „TEXEL".
Zoals uit liet door de VW Texel"
uitgegeven programma blykt, is er voor
morgenavond een toneeluitvoering aan
gekondigd. Als eerste vereniging hoopt
op te treden „Het Klein Toneel" van
Oudeschild met „Er staat geschreven".
De ver. te Oudeschild behaalde in de
toneelwedsti-yd der Texelse toneelver.
met dit stuk een 2e prijs, alsmede enke
le personele pryzen, zodat de badgasten
e.a. belangstellenden iets goods te wach
ten staat. Zie adv. in dit nr. voor kaart
verkoop, enz.
COLLECTE.
Aan dhr C. B. Termast te Oudeschild
is vergunning verleend tot het houden
van een collecte Ie Oudeschild ten be
hoeve van de Ver. tot Werkverschaffing
aan hulpbehoevende Blinden.
BEVOLKING EN NATUUR.
De grote uitvinder Edi
son vond iudertyd de
kooldraadlamp uit. Dat
heeft hem heel veel
moeite gekost, maar ze
brandde slechts 2 da
gen achter elkaar, zodat
het geen financieel suc
ces was! De proefnemin
gen hadden wel reeds
f100,000 gekost, maai er
zat niets anders op dan
door te gaan. Het zoe
ken naar een gloeidraad
die een veel langere le
vensduur verzekerde,
begon opnieuw. Alles
wat maar enigszins met
koolstot te maken had.
werd onderzocht: papier,
stro, carton, schryfpa-
pier in alle denkbare soorten, cellulose,
fibre, zwam, kokosdraad, alle soorten
hout, vlas, hennep, kwik, werden door
Edisons assistenten in het grote labora
torium onderzocht. Het aantal onder
zochte sloffen steeg tot 6C00. Maar na
ettelijke maanden zwoegen, dag en
nacht, was de ideale stof niet ontdekt.
Tot Edisons oog viel op een Japans
waaiertje van het palmblad, vastgebon
den met een handje van hamboe. Dit
bandje werd onderzocht, waarbij hel
bleek /lat het materiaal aan de eisen vol
deed. Zó werd de electrische lamp ont
dekt: door een hoogst bekwaam techni
cus, in een met alle mogelijke hulpmid
delen als werktuigen, boeken, bekwame
medewerkers enz. voorzien laboratori
um. Hoe deden onze verre voorouders
hun ontdekkingen, die tot, fundamentele
uitvindingen leidden? Ze werkten alleen,
zonder hulp. Technische kennis, theore-
Tekening: J. SINIA.
tisehc en praktische bezaten ze niet. Het
is een genie geweest, die bv. door wrij
ven van hout rook ontwikkelde en daar
na door blazen tonder wist te doen
gloeien! Onze voorouders vonden uit: de
vutirzaag, vuurboor (zie tekening); het
wiel (denkt de wereld eens zonder krui
wagens, wagens, karren, auto's, jeeps,
kanonnen, tanks. Ze vonden uit de vlnk-
haak, 't mes, de hefboom, de hamer, de
|>yl, de veer (hieruit uitstond de spiraal-
veer, die horloges en klokken drijft,
oceaanverkeer mogelijk maakt). Uit wil
de planten kweekten ze eetbare granen
enz. Hun uitvindingen waren oneindig
veel moeilijker dan de onze! Zo be
schouwd verbleekt het schelle licht van
Edisons gloeilieht in al zyn glorie voor
het schemerig lichtje dat onder de han
den van de man uitstraalde, die rokende
tonder tot gloeien aanblies (zie de man
rechts).
Dr. H. F. TILLEMA.
