Carla
De economische zijde van de
schapenhouderij
Hersengymnastiek
DE HERFST IN DE MODE
wint de grote prijs
van Rome
A. De economische toestand en ont
wikkeling in de loop der jaren.
Het Texelse sehapenbedrijf leverde
tot omstreeks 1880 als voornaamste pro
duet wol, terwijl het vlees en de schapen
kaas van minder betekenis waren.
Na de opkomst van de schapenhoude
rij in Australië, Nieuw-Zeeland en Zuid
Amerika, waar zeer grote kudden scha
pen in extensieve vorm worden gehou
den, trad er een sterke daling van de
wolprijs in.
Evenals Engeland dat gedaan had,
trachtte men ook in ons land om te
schakelen van een wol-vleesschaap naar
een vlees-wolsohaap. Deze omschakeling
slaagde fokteohnisch gezien uitstekend,
doch dit betekende geenszins, dat hier
mede ook finantiëel het sehapenbedrijf
blijvend geholpen was.
De bedrijfsvoering op een Texels
sehapenbedrijf is er op gericht, om de
lammeren op een leeftijd van 6 a S we
ken naar het vaste land te verkopen.
Alle lammeren, met uitzondering van
de voor eigen bedrijf noodzakelijke aan-
fok en een klein aantal stamboeklamme
ren, die lok op latere leeftijd nog ver
handeld worden, verkoopt men voordat
de droge zomermaanden aanbreken.
Het vetweiden van de lammeren ge
schiedt op de zwaardere gronden van
het vasteland. Tot 1926 werden deze vet-
geweide lammeren op lV? jarige leeftijd
geslacht en vers naar Engeland verkocht
In genoemd jaar verbood Engeland we
gens mond- en klauwzeer-gevaar deze
vleesimport, zodat in dat jaar een aan
zienlijke daling van de schapenvleesprij-
zen optrad. Vanaf 1926 zien wij dan cok,
met uitzondering van enkele jaren, lage
lammerenprijzen met tot gevolg slechte
bedrijfsresultaten voor de sebapenbe-
drjjven.
In verband met de moeilijkheden van
de export naar Engeland ging men zich
omstreeks 1928 meer toeleggen op de
Franse markt, Hiervoor nam men 9
maanden oude lammeren, die geslacht,
vooral naar Parijs werden verkocht.
Hiervoor leende zich het Texelse lam
echter minder goed. De lammeren in
Noordholland en Friesland worden plm.
2 maanden eerder geboren, zodat deze
wel aan het einde van de weideperiode
vet zijn, maar het Texelse lam bij voor
keur op 1'/ï jarige leeftijd vetgeweid
verkocht moet worden. De spoedig door
Frankrijk ingestelde contigenteringen
vormden een ernstige belemmering voor
de export van schapenvlees, waarvoor
ook de Belgische markt geen afdoende
oplossing bleek te leveren.
In toenemende mate ging men tevens
in deze jaren propaganda voor 't Texelse
schaap in het buitenland maken. Op de
ze wijze slaagde men er dan ook in, om
naar verschillende landen een aantal
fokschapen te exporteren.
Ondanks ai deze pogingen moet ge
constateerd worden, dat de schapen
houderij vanaf 1926, met uitzon
dering van enkele jaren, zoals 1931
en '37, tot '19 niet lonend is geweest.
Verschillende keren heelt de overheid
in deze moeilijk jaren moeten ingrepen
ooi de soüapeidioudery v oort te neipen.
uit is zowel geschied door net uit de
markt nemen van een groot aantal Jam
meren (in 1939 en 194UJ, als door een
speciale steunregeling voor de lexelse
schapenbedryveii, (in 1936 en 19391
waarojj een toeslag per lokooi werd ver
leend.
Gedurende de oorlogsjaren 1942 tot
en met 1946 waren de bedrijfsresultaten
door de sterk gestegen prijzen buitenge
woon goed, maar vanal 1946 zijn, door
de aanzienlijke daling van de lauinieren-
prijzeu, de Texelse schapeubedrijven
weer verliesgevend geworden.
In verband hiermede, en in aanmerking
nemende, dat de winsten van de oorlogs
jaren door fiscale maatregelen groten'
deels weer afgeroomd worden, zonder
dat rekening wordt gehouden met de
moeilijke vooralgaande jaren, hebben de
Texelse landbouworganisaties voor de
jaren 1946 en 1947 bij de regering weer
0111 steunuitkering gevraagd.
B. Overzicht van kosten en op
brengsten van enkele Texelse be
drijven.
Gedurende het boekjaar Mei 1947 tot
Mei 1948 werd op een zestal Texelse
bedrijven, onder leiding van het Hoold
van de Lagers Landbouwschool, het
noodzakelijke cijfermateriaal verzameld
voor liet opstellen van een rentabiliteits
berekening van de schapenhouderij.
Van deze groep bedrijven vertegenwoor
digen 3 stuks het eenzijdige sehapenbe
drijf, terwijl op de andere 3 bedrijven
naast schapen ook een behoorlijk aantal
melkkoeien aanwezig zijn.
Het is te betreuren, dat niet meer
deelnemers gevonden konden worden
daar hierdoor de basis maar smal blijft.
Toch geeft het verzamelde materiaal
wel voldoende uitgangsbasis voor het
vaststellen van enkele belangrijke con
clusies over de economie van het scha-
penhouden.
1) Verschillende gegevens zijn ontleend
aan de Jaarverslagen van he|t Rjjksvee-
teeltconsulentschap voor Noordholland
van Ir. de Vries.
Zoals in het voorafgaande gedeelte
reeds werd medegedeeld, vormt de ver
koop van de lammeren de belangrijkste
opbrengst van een sehapenbedrijf. De
opbrengsten aan wol en lammeren per
schaap kunnen op de volgende eenvou
dige wijze voorgesteld worden:
Wolproductie per schaap: 4 kg a plm.
f 2.is f 8.
Lammerenproductie gemiddeld plm. 1,5
lam peir ooi: a f 28.is f 42.
Om deze reden is in het hierna vol
gende overzicht dan ook de kostprijs
van het hoofdproduct, de lammeren, be
rekend, terwijl de opbrengst in de vorm
van wol, verkoop oude mokken en aan
groei lammeren op de kosten in minde
ring zijn gebracht. Zodra dan ook de
wolprijs verandert, treedt er eveneens
automatisch een verandering in de be-
MIJNHEER PIMPELMANS GAAT PAARDRIJDEN.
Plaatjes en versjes door G. TH. ROTMAN.
35. Deze sprong was echter nog maar
'n voorproefje. De schimmel kon nog
meer, en dat wilde hij laten zien ook.
Vlak voor hem verrees de tent van een
kaasboer. Briesend en snuivend zette hij
zich schrap, spande z'n achterpoten, en
36. Wip! Daar ging hij, en meteen
gingen door de sohok ook de konijnen
hokken er vandoor. Maar wat het erg
ste was, toen de schimmel over de tent
heen zweefde, kwam daar tot mijnheer
Pimpelmans' grote ontzetting juist een
vrachtauto voorbij.
rekende kostprijs van een lam op.
In het hierna volgende overzioht wor
den de kosten en opbrengsten per lam-
schap, zoals deze uit de verzamelde ge
gevens berekend zijn, weergegeven.
Op de gemengde bedrijven is de rund
veehouderij, evenwel ook het bouwland,
zo goed mogelijk van de schapenhouderij
gescheiden. Daar uiteindelijk een ge
mengd bedrijf een organisch geheel
vormt, is deze scheiding niet tot op de
laatste procent nauwkeurig door te voe
ren. Zo zij er bijv. op gewezen, dat een
belangrijk voordeel van het (houden van
schapen naast koeien nl. de gunstige in
vloed, die hiervan uitgaat op de melk
productie der koeien, in de hierna vol
gende berekening van de kostprijs van
een lam niet is ingecalculeerd. Deze
combinatie zal echter terdege zijn in
vloed doen gelden op de resultaten van
het bedrijf in zijn geheel.
(Wordt vervolgd.)
VOORLICHTINGSBUREAU
VAN DEN VOEDINGSRAD)
RECEPTEN.
VARIATIES OP GESTOOFDE VIS
1 kg schelvis of kabeljauw, 2 uitjes,
1 blikje tomatenpuréei, l'/s bosje selderij
wat boter of margarine, zout, peper,
maizelna, 2 kopjes water, l'/t eetlepel
mosterd.
De vis schoonmaken, wassen, inkerven
en zouten. Een klontje boter of marga
rine smelten. Gesnipperde ui, de gesne
den selderij en de tomatenpuréei hierin
smoren. Twee! kopjes water toevoegen
en de vis uit het vocht nemen. Dit met
watek- aanvullen tot Vj liter. Met wat
aangemengde maizena het vocht binden
en het geheel op smaak afmaken met
peper en zout.
In plaats van in tomatensaus kan men
de vis ook stoven in kerriesaus, papri
kasaus, mosterdsaus enz.
TEXEL IN DE GROTE PERS
Gedurende de afgelopen week vonden
wij in onderstaande bladen artikelen
welke beitrekking hadden op ons eiland.
Voor belangstellenden zijn deze bladen
altijd in onze Boekhandel ter inzage|.
In het. October nummer van „Arts en
Auto" vonden wij het gedicht „De Dok
ter" dat in onze editie van 4 Aug. j.l.
voorkwam. Bovendien had men thans
dit gedicht aardig laten illustreren door
Dr. Beine uit Amsterdam. Als opmer
king plaatste men aan het slot van
dit. gedicht het toevoegsel, dat de
autoriteiten, die belast zijn met de
distributie van nieuwe auto's, hierdoor
wel een zeer scherp beeld zullen krijgen
van de toestanden, die ontstaan, wan
neer de practiserende artsen niet over
een bedrijfsauto beschikken!
In de „Verkeerscourant" van de VW
troffen wij een artikel aan van onze
Texelse VVV administrateur de heer
Oskamp. Hij beschrijft hierin de herfst
over Texel. De zetter van dit. blad moet
evenwel ook zelf eens een reisje naar
Texel maken. Van het „Gouden Boltje"
heeft hij blijkbaar nooit gehoord, want
in het artikel heeft hij het over „stiller
en stiller wordt het op het Gouden
Bootje
Het artikel was verlucht met een
mooie foto van de heer Binsbergen.
BILJARTCLUB OPGERICHT
Zaterdagavond j.l. vond in Casino een
vergadering plaats om tot oprichting
van een biljartclub te komen.
De heer W. J. Zijm opende met een
kort woordde vergadering en verwel
komde tevens de heen* Coevert die hij
dank bracht voor zijn sportieve hulp om
het oprichten van een club te doen
slagen.
Als naam voor de nieuwe biljartclub
werd gekozen „Del Vooruitgang".
Het voorlopig bestuur werd als volgt
samengesteld: Thijs Bakker, voorzitter,
P. Logman, secretaris en W. J. Zijin,
penningmeester.
Besloten werd de clubavonden in Ca
sino des Woensdagsavonds 8 uur te
houden. Er kunnen nog enkele nieuwe
leden worden aangenomen.
Oplossingen
1. D.E.K.betekent Door Eigen Kracht
2. De technische! installaties van
„Radio Scheveningen" bevinden zich
te IJmuiden.
3. In de eelrste maanden van 1948 kon
69°,o van alle aangegeven voorwerpen
welke in de treinen verloren waren ge
raakt aan de eigenaars worden terugge
geven.
4. Ons bankpapier wordt gedrukt bij
de fa. Joh. Enschede te Haarlem.
5. Een half in het kwadraat, is gelijk
aan de helft ervan.
BIJBELS FILMWERK IN DEN BURG
EN OOSTEREND
Op Woensdag 13 en Donderdag 14
October a.s. zal resp. in Oosterend en
Den Burg het prachtige Bijbelsei film
werk „Jozef in Egypte" worden vertoond
Deze filmavonden zijn georganiseerd
door het Leger des Heils van Den Hel
der en wed met een tweeledig doel. Ten
eerste om de Bijbelse film meer bekend
heid te geven in alle lagen van ons Ne
derlandse volk. De Bijbelse film is zulks
volkomen waard en wij raden dan ook
christenen zowel als buitenkerkelijke
hartelijk aan, kennis ie nemen van bo
ven vermeld belangrijk filmwerk.
Ten tweede is de opbrengst van deze
avonden bestemd voor het restauratie
fonds van het Leger des Heils in Den
Helder, iets dat ongetwijfeld uw sym
pathie heleft.
Rest ons te vermelden dat als voor
programma 'n film over de walvisvaart
zal worden vertoond, een onderwerp wat
iedere rechtgeaarde Texelaar zal inte
resseren. Des middags zal er voor de
jeugd een aantrekkelijk jeugd-prograni-
rna wezen. Lees de advertentie in dei cou
rant van heden.
Kapitein C. A. Verwaai
Bevelvoerend off. te Den Helder
HUISSLACHTING
Under verwijzing naar elders in dit
blad voorkomende officiële bekenma-
king, wordt medegedeeld dat de regeling
betreffende het slachten van varkens
dezelfde is als die van het vorige jaar.
Bij slagers wordt dus geslacht op
Maandag en Zaterdag; aan huis kan uit
sluitend geslacht worden op Woensdag.
INGEZONDEN.
Naar aanleiding van ons artikel over
„Iets nieuws op de woningmarkt" ont
vingen wij onderstaand arlikel van de
heer N. Schermer.
Er zijn van dergelijke woningen reeds
meer dan 30 verschillende typen op de
woningmarkt, doch vele daarvan verke
ren nog in liet stadium van kinderziekte
en gezien de prijzen van dergelijke wo
ningen dikwijls ver boven dei prijzen van
permanente woningen liggen wil het.
nog niet erg met dit soort woningen.
Ondanks dat de bouwprijs hoog is, kan
men er minder hypotheek op krijgen,
als op een normale woning, (een hypo
theek geve|r zei eens tegen mij, zo'n
huis kan door ratten en muizen worden
opgecoiisumzerd) en dit is m.i. dan ook
oorzaak dat dit soort woningen tijdelijk
zal zijn.
Ook uit een oogpunt van welstand,
komt dit soort woningen ver achter bij
de permanente.
Een ander bezwaar is, dat het meestal
één étage woningen zijn en daarom meer
straat lengte «n riolering vragen. En ten
slotte noch de Staat noch de particulier
kan woningen blijven bouwen die onren
dabel zijn.
Men moet dan ook m.i. in eerste in
stantie zoeken naar nieuwbouw welke
rendabel is, of worden kan. Zijn we zo
ver dan kunnen we ook de| kwaliteit van
bewoonbaarheid weer gaan opvoeren en
gaan denken aan centrale verwarming
en warmw ateirvoorziening.
Daarom is men thans bezig met een
ander systeem woningbouw, waaraan
ook de Minister zijn goedkeluring heeft
gehecht, dat zijn zg. Duplexwoningen,
normaal gebouwde woningen, doch in
gericht \oor twee gezinnen die geheel
onafhankelijk van elkander kunnen wo
nen, en waaraan drie belangrijke voor
delen verbonden zijn nl:
ie. Door toepassing van (fat systeem
kan de woningnood tot de helft van de
tijd terug gebracht worden.
2e. Dit woning-type is bij de. huidige
huurprijzen bijna rendabel te maken,
zonder rekening te houden mejt event,
huur verhoging.
3e. is de woningmarkt weer verzadigd
zodat men hogere eisen aan bewoning
gaat stellen dan zijn de)ze woningen met
een kleine wijziging weer tot courante
woningen té maken.
De J. Arthur Rank-star Sally Ann Howes, ontvangt de herfst met alle gratie op
het bordes van dat prachtige Tudorhuis Wickham Court.
Sally draagt de creatie in het bronsrood en koperbruin tweed, dus volkomen in
overeenstemming met de kleuren der vallende bladeren. Aardig gevonden is
het uitgeschulpte schootje, dat iets afstaat door de nauwsluitende taille. Om al
les in harmonie te houden, liet Dorville de kraag en reverspuntjes eveneens
afronden, terwijl de rok opvalt door haar simpelheid, een tikkeltje klok-aange-
knipt en vloeiend aan het tailleband gezet. Een gezellig finger-tip maakt het
toilet compleet. Sally's nauw om het hoofd sluitende hoed van vilt, is van een
zeer apart donker-beige en werd gedecoreerd met een z.g. frou-frou van vis
arend.
door HEDDA LINDNER
„En ik dacht, dat ik de enige was, die
achter het geheim was gekomen, want
de politie en het hotel doen alles wat
zij kunnen om te voorkomen, dat het be
kend wordt Voor de slechte indruk op
de andere gasten natuurlijk."
„Neen, dan bent u te laat," zegt Thun-
gern lachend.
„De Vicomte heeft ons het grot?
nieuws vanmiddag al in Monte verteld."
„Dan moet de Vicomte nog betere be
trekkingen hebben dan ik", zegt mr.
Frangois met een wanhopig teleurgesteld
gebaar. En dan verandert hij het onder
werp van gesprek. „Zijn de dames en
heren al lang hier?" vraagt hij hoffelijk.
„Al meer dan vier weken," antwoordt
Thungern en Lilian voegt er aan toe:
„Eigenlijk is onze tijd hier al afgelopen.
Maar het weer in Duitsland is op het
ogenblik zó slecht, dat we aarzelen om
te vertrekken."
„Het moet .heerlijk zijn, zo de vrije be
schikking over zijn tijd te hebben, ik
moet morgen helaas weer naar mijn
werk terug. Maar misschien reist u over
Genève naar huis. Dan zouden we daar
ean herhaling van deze prettige avond
kunnen geven."
„Ik ik weet nog niet Lilians blik
gaat onderzoekend naar Carla. „Ik vil
de liever nog wat in Zwitserland blijven.
Wat heb jij voor plannen, Carla?"
„Ik?" Carla kijkt haar glimlachend
aan. „Ik richt mij natuurlijk naar mijn
man."
Het zijn vaak kleinigheden, die ons
leven richten.
Omdat de knoop van Lilian's strand-
schoen afsprong, toen ze met Carla en
de Lanval een wandeling wilde gaan
maken, kon ze tot haar grote verdriet
niet verder meegaan. Maar ze wild? on
der geen voorwaarde dat ook de anderen
nu naar huis zouden teruggaan. En zo
gingen die twee dus alleen verder.
De Lanval keek tersluiks naar zijn ge
zellin. Hij wist niet, waaraan het lag,
maar dit was de eerste vrouw, die een
waarachtig diepen indruk op hem ge
maakt had. Soms leek het, of zijn be
moeiing enige indruk maakte. Zij was
bevangen in zijn aanwezigheid en dat
was een goed teken. Maar altijd als hij
meende een aanknopingspunt te hebben,
een bewijs, dat zij werkelijk belang in
hem stelde, voelde hij haar zich ontglip
pen. Het was een opwindend spel en zo
langzamerhand was hij, die eerst niet
anders dan avontuur gezocht had, ge
grepen door een echte hartstocht. Maar,
bet was iets onmogelijks, dat de Vicom
te de Lanval iets begeerde, dat onbe
reikbaar voor hem bleek. En ook deze
kleine, Duitse barones zou hij hebben,
er mocht gebeuren wat wilde. Alleen zou
hij moeten voortmaken, anders vertrok
ze en haar tot in Duitsland nareizen
was niet mogelijk. En zo begon hjj weer
over het onderwerp, dat Carla altijd met
angstig kloppend hart verwachtte.
„O, zwijgt u alstublieft, Vicomte,"
zegt Carla. „Ik mag niet naar u luiste
ren en ik wil niet naar u luisteren.
U weet, dat ik getrouwd ben."
„Getrouwd!" zegt hij ernstig en na
drukkelijk en die toon jaagt Carla het
bloed naar de wangen. Op dit ogenblik
komt er een gevoel van haat tegen baar
man in baat op.
De Lanval doet of hij haar schaamt?
niet opmerkt,
„U zegt „getrouwd", barones" zegt
hij kalm. „Maar een kind kan horen, dat
dat een leeg woord is als u het uit
spreekt. Ik
Maar dat is Carla te veel. Woede,
schaamte en verbittering overstelpen
haar. Het Franse spreekwoord „C'est
seulement la vérité qui blesse" gaat aau
haat- in vervulling. Zij blijft staan en
roept woedend, zonder op voorbijgan
gers te letten, tegen de Lanval: „Dat is
dat is schandelijk! Schandelijk, hoort u!
U hebt geen recht u in mijn aangelegen
heden te mengen ik gaat u weg!
Gaat u dadelijk weg!"
Hij glimlacht. Hij heeft geen woord
verstaan van wat zij zegt, want in baai-
opwinding heeft zij Duits gesproken,
maar haar opwinding toont hem duide
lijk hoe diep hij haar geraakt heeft.
Hij zegt volkomen kalm: „Ik heb u niet
uit nieuwsgierigheid of een ander on
waardig motief geobserveerd madame.
Ik heb alleen trachten uit te maken of
de vrouw, die ik liefheb en die ik ni?t
gelukkig kan noemen, haar vrijheid zou
kunnen terugkrijgen. Daarom heb ik op
veel ding :n gelet, madame. Op dingen
en mensen, Eén van die mensen was uw
man."
Carla kijkt hem angstig aan, als ver
wacht ze iets ergs. En het komt.
De Lanval gaat voort:
„Ook de baron heb ik geobserveerd en
het doet mij leed te moeten zeggen dat
zijn gevoelens blijkbaar in andere rich
ting gaan dan naar zijn vrouw."
Carla wordt doodsbleek. Zij heeft de
laatste weken niet nagedacht niet
willen nadenken over de verhouding
tussen Stephan en Lilian. Ze beeft al
leen gevoeld dat die verhouding niet
was wat ze vroeger was en dat gevoel
heeft haar hoop gegeven. Maar de woor
den van deze vreemde slaan die hoop
weer de bodem in en het lijkt haar plot
seling of ze een wanhopige strijd heeft
gevoerd, een strijd tegen windmolens.
Zij wil verder gaan en struikelt bijna.
De Lanval neemt haar arm en zij verzet
zich er niet tegen. Ze begint in zijn na
bijheid iets van troost en steun te voelen
in haar vreselijke eenzaamheid.
Zo lopen ze langzaam verder. Beneden
hen ligt de zee, stil als een spiegel, in
d? zonneschijn. Geen geluid is er te bo
ren.
Geen geluid? Ja, toch een vreemd
geluid breekt de dromerig? stilte, een
zeer zwak geluid, maar er is iets sm?-
kends, iets ran doodsangst in, dat de
jonge vrouw uit haar verstarring doet
ontwaken en luisteren.
„Wat is dat? Hoort u dat?" zegt z?
plotseling. I)e Lanval heeft haar a,-m
losgelaten.
„Ik hoor niets, madame," zegt hij.
Met een zucht keert zij zich om en
daar is het weer, ditmaal duidelijker.
Het is een klagend, piepend geluid en
het komt van achter een klip aan het
strand. Carla snelt naar de rand van de
lage rots waarop zij staan. De Lanval
volgt haar iliet weinig enthousiasme.
Als hij haar heeft ingehaald, ziet hy de
oorzaak van deze onaangename onder
breking. Een kleine, witte hond is blijk
baar te water geraakt of gesprongen en
tracht tevergeefs op de lage klip te ko
men. De stroming is daar vrij sterk en
belet hem blijkbaar naar het strand te
ontsnappen. Het dier is vrijwel uitgeput
nu en dan v erdwijnt zijn kop onder wa
ter, maar telkens worstelt hij zich met
taaien levensmoed er weer uit en tracht
langs do glibberige» steen uit het water
te komen tevergeefs. En dan klinkt
even zijn piepend gejank op.
„Gauw! Gauw!" zegt Carla. „Hij kan
het niet lang meer uithouden. ,U kunt
langs dit pad naar de klip komen en
hem uit het water trekken."
„Daar naar toe? Waarom madame?
Om een hond die een bad neemt? Die
zal straks wel merken dat hij naar het
strand moet zwemmen, de domoor, ik
kan niet geloven, dat het u ernst is."
(Wordt vervolgd.)
