Cjrocn c2tvarL-Jexels in het .andarbeidersbond bracht een avond van ernst en jolijt r Mensen in nood Gesprekken hij de Pomp Last van zenuwen? Heeft de Texelse schapenfokker zijn taak niet ten volle verstaan? Ir De Vries liet zich critisch uit. - ZATERDAG 22 JANUARI 1949 TEXELSE 62e JAARGANG No. 6290 COURANT el Uitgave v h Fa Langeveld Dc Rooy Boekhandel - Drukkerij - Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 1 1 Tel 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags Bankrek Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb. Postgiro 65 2 Abonnementsprijs f 2,45 per halfjaar i Voor een stampvolle zaal trad het 1 A tot Z cabaret Dinsdagavond in I)e Oranjeboom op om de leden van H de Algemene Nederlandse Landar- belderebond enige uren kostelijk te amuseren. Dat zij daarin wel zouden slagen, trok niemand In twijfel, want het waren oude bekenden! En een gezelschap, dat de eerste keer niet voldoet krijgt niet gauw een tweede kans! P Eerst hield de heer Portegies, een kort toespraak: ,eI Spr. gaf een overzicht van de zware -strijd, die de arbeidersklasse heeft moe ten levefen voor een menswaardig be staan Een 60-70 jaar geleden ging het de arbeidersklasse zo slecht, dat zij n niet voldoende voedsel ontving, in loni- pen gekleed ging en in krotten woonde, i- Dit was geen uitzondering, maar een e algemeen beeld. Spr. herinnert zich de 'f bedeling van twee kwartjes voor de ouden van dagen, die verder gelukkig >t moesten zijn met wat turf en wal erw- •- ten. De schande, waaronder de arbeider- klasse leeide, deed de drang naar betere levensvoorwaarden geboren worden. •J Men kwam in verzet, men kreeg liet inzicht, dat het zo niet langer behoefde Ie gaan, dat men zich moest gaan ver enigen in een arbeidsbeweging. Na de eerste wereldoorlog deed het proletari aat zich gelden, het stelde eisen en werd bewust lan zijn waarde Wij kregen '11 betere levenspositie. Het algemeen kiesrecht gaf ons in vloed in liet parlement, verschillende Sociale wetten werden van kracht. Als de dwaasheid van iiet kapitalistische stelsel zieli niet had doen gelden en de productie niet zodanig had geleid, dat crisis en werkloosheid ontstonden dan ïou de arbeidersklasse, dank zij de eclinisehe mogelijkheden, een veel bete- •e positie hebben kunnen veroveren. Toen kwam de tweede wereldoorlog. \Vjj werkten aan plannen voor sociaal- scoijomisehe samenwerking en wederop bouw. Daaruit werd samenwerking ge- loren op organisatorische wijze, gekris- lalliseerd in de Stichting van de Arbeid 11 de Stichting van de Landbouw t ooi- je agrariërs. Onder de figuur van een progressieve regering gingen wij aan iet bouwen en wel onder zeer moeilijke nnstandigheden. Zoals alle landen van Suropa ondervond ook 011s land een [rote terugslag als gevolg van de oor- log Wij kregen 16 milliard gulden ichuld, dat is f1699 per hoofd der he- olking. Onze fabrieken waren leegge- ool'd dooi de Duitsers, liet verkeers wezen ontwricht, het volk uitgeput door [ehrek aan voedsel, de grond uitgeput loor gebrek aan bemesting. De wereld- ïandel ontwricht, geen geld en geen •uilmiddelen voldoende. Maar wij gin- ;en ons werpen op de wederopbouw van iet land. Doch wat was de toestand op Ie wereldmarkt moeilijk, doordat deze 0 zeer onderhevig was aan de prijsstij ging. Deze situatie leidde tot zekere or- lening en tot zekere leiding Er moest en loon- pn prijspolitiek worden inge- oerd, die niet door iedereen wordt, be- [repen, maar toch een zegen v oor ons and genoemd mag worden Wü he ilikken over cijfers, waaruit blijkt, dat iet levenspeil en de koopkracht hier ergeleken met andere landen, zeer [mistig zijn De stijging der kosten van leveiison- lerhoud van '47 tot najaar '48 bedroeg 11 ons land 4 pet.. 111 Engeland 7. in Amerika 10, in België 20, in Canada 23 •11 111 Frankrijk 76. In het onderling erdeekje Frankrijk dus het meeste! Daar woidt een vrije loonvorming nage- treefd, daar zijn de prijzen sinds de he- rijding tweemaal zo snel gestegen als je lonen; 60 pet. van wat men nodig leeft in Frankrijk moet op de zwarte narkt worden gekocht, onidai ook de Jistributie niet wordt beheerst Onze loon- en prijzenpolitiek heeft '11 ladelige kant in de ogen van hen, die en en ander niet willen zien in het licht ,-an de mogelijkheden. Nederland heeft eonomisch liet zwaarst geleden van alle ïuropese landen. Thans is onze werier- ipliouw- de gunstigste van Europa. De prijsstijging in liet buitenland lieeft lie- aas een streep door de rekening van de egering en de bedrijven gehaald. Ook loor die van de vakbeweging want w'ü noopten, dat wji voor onze arbeid veel 'erder een gunstige positie aan de ar- -eiders hadden mogen brengen. Nu le en wjj economisch gezien in een veel timer positie in vergelijking met voor Ie oorlog. Toen waren wij een der rijk- te landen van Europa, thans is ons land een van de armste. Doeli dank zij onze samenwerking konden wjj verder 1 arbeiden aan verbetering van de sociale (Wetgeving en voorzieningen: sociale be- e Jastingpolitiek door heffing op kapita len, bij waardevermeerdering en pro gressieve heffing op inkomsten. Het vroeger zc rijke land deed weinig voor de werklozen, het verarmde land doet heel wat meer voor lien en geefl hun gelegenheid door overbruggingsuitke- riiig en het verschaffen van werk hun positie tot op vrij grote lioogte te hand haven. W ij hebben ons ook gew orpen op de noodzakelijke productieverhoging 0111 daardoor een hoger vort)ruik moge lijk te maken. Dank zij de medewerking i an de arbeiders is dit streven met suc ces bekroond. Onze nation, productie is van '47 op '48 niet een milliard toegeno men. En voor '48-'49 mag dezelfde stij ging worden verwacht. Van het gehele nation, inkomen genoot de arbeiders klasse i« 1910 36 pet., in 1938 47 pet. en thans 60 pet. Dank zij de medewerking, die haar weerga niet vindt. Daaraan hebben wij als arbeiders liet grootste deel hijgedragen. Als wij niet zo welbe wust waren geweest, en ons hadden la ten leiden door ongebreidelde actie luid den wü dit nooit bereikt. Dooi- gebrek aan arbeidskrachten lag er een kans om de lonen op te drijven, maar wij hebben ons beheerst. Wij hebben geloof ge schonken aan wat onze organisatie en onze regering als richtlijn uitstippel den Wij hebben gewerkt, geproduceerd en daardoor de wederopbouw mogelijk gemaakt Wij verdienen respect. Het is «iet moeilijk de kop 111 de wind te ste ken. Wij zijn de paupers van 1870 niet meer, maar door onze krachtige organi satie hebben wij een plaats in ons volk en de maatschappij ingenomen, die ver antwoordelijkheid van ons vraag!. Wij zijn niet meer, degenen die niets heb- ben te verliezen dan de ketenen, wij zijn degenen, die in eigen vlees kunnen snijden. Wij hebben de strijdbijl echter niet hegraven. Of de klassestrjjd ons van de andere kant niet weer zal worden opge drongen, daar ben ik niet zeker van. In belang van het land en het volk en de arbeidersklasse vooral is een soc.-eeon. samenwerking liet meest te prefereren. Wij dienen dan ook waakzaam te zijn, liet manna valt nooit uit de lucht. Het is verkeerd als de massa het vaak te ge makkelijk opvat, omdat er 1111 eenmaal een positie voor hén is geschapen, die een groter leveiiszekerlieid biedt, dan wij ooit gekend hebben. Wij moeien op onze qui-vive blijven, onze beweging versterken. Wij moeten op de massa kunnen steunen. Wij moeten ons verder bekwamer, en verder ontwikkelen. Al les wat ons levenspeil bepaalt hangt af van de kracht, die wij zelf ontwikkelen. Onk de rouwen dienen te begrijpen, dal. de vakbeweging er niet is als een uitvinding voor liet. plezier van hun mannen, maar voor het, belang van het gezin, voor de kinderen en bun toe komst. Wékt, zo besloot spr., de ongeor ganiseerden op zich aan te sluiten. Xa deze toespraak was het woord aan het A tot Z cabaret. Dit ensemble, be staande uit Jan de Ivleün Ap Hofstee, Rio van der Bascli, Netty Reket en Harrv Klompenmaker, bracht de revue „Hoe zit dat toch?" Zij hadden 19 nrs. op hun repertoire en het werd dan ook ver over 12 eer de finale werd gegeven, maar dii gezel- schap wisl voortdurend Ie boeien. Het publiek genoot zeer. Wjj kunnen niet alie schetsen noemen, maar apart willen v ij er en .vermelden het optreden van Jan de Kleijn en Ap Hofstee in „Hoede wereld danst". In de dolsite creaties tra den zij voor liet voetlicht. Wjj zagen het aanvallige bakvisje over het podium vleugelen, wij zagpn ook de laatste openbare vertoning van een stok-oud vrouwtje. Zeer goed werd ook uitge heeld hoe de ene moeder meegesleurd door de dwaze grillen van een naoor logse, zwaar besmette, lichtzinnige we reld, over de verzorging van haar baby dacht en hue liefdevol en degelijk de van plichtsbetrachting ven-ulde vrouw haar kind behandelt E11 zo waren er meer stukken niet een tendenz, die wij ook op dergelijke avon den zeer waarderen FILM NIEUWS Boven de met wolken bedekte Alpen vliegt een Dakota-lijnvliegtuig de ge wone route. Maar het zal geen gewone vlucht worden, want er raakt een motor in brand en de machine moet een nood landing maken op een gletscher-helling. Niemand is gewond. Men kan geen con tact krijgen met de bewoonde wereld, de voedselvoorraden raken op. Men stelt alles, zelfs de gevaarlijkste onderne mingen in het werk om weg te komen Het is een en al spanning. De film „Mensen in nood" is geba seerd op het drama, dat zich ongeveer 2 jaar geleden afspeelde in de Zwitser se Alpen, toen een Dakota van de Ame rikaanse luchtmacht een noodlanding maakte op een gletscher. Heel de we reld leefde mee met de 13 ongelukkige inzittenden van het toestel. „Herrit, wat heb ik liet in Jtl'n rug!" „Ja man, hel waren zware planken, een prachtig gezicht, as dat strand zo vol ligl!" Ik lielj liet toch liffet over 't strand! Je denkt toch niet, dat ik jut?! Dal is verboden!" Mijnharde', Zenuwtablecten helpen U er overheen. WANNEER MOET IR NAAR HET DISTRIBUTIEKANTOOR? Donderdag 27 Januari Uitreiking levensmiddelen- en tabaks- kaarten. 9-10 uur Roeper tot en met Rijswijk 10-11 uur Saai t.e.m. Sdkkerle 11-12 uur Sinke t.e.m. Smith. 1,30-2,30 uur Sneep t.e.m v. Swinderen 2,30-3,30 uur v. Sijp t.e.m. Tjjws. 3,30-1,30 uur v. Uden t.e.m. de Veij Stamkaarten. Mede nemen: Inwisselingsbon 901, Tabak 07 en Diversen 10 Denkt u er om uw aanvraag werkkle ding? Tot 28 Januari, niet op Donderdag ZITTING CONSULTATIEBUREAU. De zittingen van dit bureau, elke 2e en 4e Woensdag van iedere maand heb ben plaats als volgt: Voor Bulten Den Burg Van half twee tot half drie. Moeders welke per auto komen gelieve precies om half twee aanwezig te zün. Dit voor komt langdurig wachten. Voor Den Burg. Van half drie tot uiterlijk half vier. lil 1948 bedroeg liet aantal zittingen zestien, met 1152 consulten en 201 nieuw ingeschreven babies. Een vriend, die nij mijn feilen toont Aan de woorden van dii gedicht moesten we denken op de avond, dat Ir. de Vries, Rijkst eeleeltconsuleiit te Alk maar. op uitnodiging van de Ver. voor Bedrijfsvoorlichting en de Ver. van oud-leeilingen sprak voor de Texelse schapenfokkers. Ir, de Vries heeft een groot respect voor de Texelse schapenfokker uit de vorige eeutv, die er in geslaagd is door een doelbewuste kruising en terugkrui sing met Engelse rammen, ons oude Texelse .schaap om te vormen tot het schaap, dal wc nu kennen: liet. Verbe terde Texelse Schaap. Aan de andere kant heeft hij duidelijk critiek iaten ho ren op latere geslachten, die te veel ge teerd heliheii op „oude roem", terwijl zij hun taak in het lieden niet goed heb ben gezien. De vergadering stond onder leiding au dhr Joh. Roeper, voorz. v.d. Ver. voud-leerlingen. Deze opent de ver gadering met een hartelijk welkom aan Ir. de Vries, dhr C. Roeper, inspecteur v.h. Texcls Schapenstamhoek en de plm. honderd aanwezigen Spr. merkt op, dat het een verheugend feit mag genoemd worden, dat nu de schapenfokkerij op Texel meer en meer tot een onderdeel van liet bedrijf gaat. behoren er aan de andere kant belangstelling hliikt te be staan om de kwaliteit van het overblij vende fokmateriaal op te voeren. Hier na krijgt Ir. de Vries liet woord. Spr. begint met een overzicht van de Texelse schapenhouderij van de laatste eeuwen. Reeds vanouds is het. een be drijf geweest, waarvan de financiële uitkomsten aan zeer grote schommelin gen onderhevig waren. Tijden van ar moede wisselden af met perioden van welvaai t. De Texelse schapenfokker heeft hier vaak op gereageerd door zijn bedrijf aan te passen aan de gewijzigde omstan digheden. Een voorbeeld daarvan is ons tegenwoordige Texelse schaap, dat in zijn geheel vrucht is van deze aanpas sing. Een eeuw geleden was ons Texel se schaap ni. een vvol-vlees-schaap, d.vv. z „dat men een fokinrichting voorstond, waarbij in de eerste plaats gelet werd op de kwaliteit en de opbrengst van de wol en pas in de tweede plaats op de vlees- productie. De industrialisatie in de vo rige eeuw had tot gevolg, dat enorme mensenophopingen ontstonden en dit had weer tot gevolg, een grotere vraag naar vet en Vlees Daarnaast werden in andere werelddelen grote gebieden maagdelijke g'rond in gebruik genomen, waar de schapenhouderij hoofdbron van bestaan werd. De i raag naar wol werd steeds ge ringer, de prijzen daalden en de Texel; se fokker heeft zijn taak verstaan. HU heeft het oude Texelse schaap, dat een wol-vlees-type was, omgevormd tot ons tegenwoordige schaap: een vlees-vvol- tvpe. waaibij de productie van vlees op de voorgrond is gekomen Het mag een geweldige prestatie worden genoemd, dal de fokkers er tegelijk in slaagden om de kwaliteit van de wol op een hoog peil te houden Tevens wisten zij ook te behouden de soberheid en het aanpas singsvermogen van de oude Texelaar. De fokkti-s hebben dit weten ie berei ken zonder registratie en Stamboek Spr. wees er op, dat. naast de krui sing ook liet veranderde milieu had medegewerkt b'j het tot stand komen van ons tegenwoordige ras. De ontwa tering werd verbeterd en kunstmest- en Amerikaans krachtvoer deden de rest. Welke van deze factoren de grootste in vloed heef; gehad, is niet uit te maken. De generatie van 199(1-1926 heeft ge profiteerd i an het werk der fokkers uit de v orige eeuw. Want pas toen Texel klaar was, begon men aan de vaste wal met de omvorming van hel sdhapenras. Hierbij ging N.-Holland voorop en men heeft hierbij gebruik gemaakt van Texelse schapen en rammen. En al heel spoedig l'.eeft Texel toen concurrentie ondervonden van de fokkers'uit Noord- Holland. In 1997 werd het Schapenstamhoek op gericht. De oprichters hadden zich tot taak gesteld: De verbetering van liet schapenras in het algemeen. Men had toen nog geen idee over het meest ge wenste ras. Sommigen dachten aan het Engelse Lineolnras, anderen aar, de Wensleydalers en zo waren er ook fok kers, die het van liet Texelse ras ver wachtten. In liet begin werden wel 16 rassen geregistreerd Toen m 1914 de wereldoorlog uitbrak was reeds bewe zen, dat de vraag naar het Texelse ras het grootst was. Toen tijdens (1e we reldoorlog van 1914-T8 geen invoer van buitenlandse rassen mogelijk was, heeft de Texelaar van deze voorsprong kun nen profiteren en in 1918 bleek dan ook dat het Texelse ras als overwinnaar uit de strijd kwam. Tijdens de wereldoor log had men ni. ook onderzoekingen Verricht over de vruchtbaarheid en de levensvatbaarheid van de diverse ras sen en het bleek toen, dat het Texelse schaap, ondanks een iets geringere vruchtbaarheid dan andere rassen, toch liet meeste aantal lammeren kon groot brengen door zijn hetere levensvatbaar heid. Spr memoreert ook de oprichting van de Ned. Wolfederatie in 1913 Aanvan kelijk kon ze geen voet aan de grond krijgen. In 1915 komt evenwel de Fede ratievoorzitter in de Commissie tot vaststelling van de wol prijzen en deze w ist gedaan te krijgen, dal een uilbeta ling van de wol naar kwaliteit werd in gevoerd. Men is zich toen in N.-Hol land meer gaan toeleggen op een betere wolkwaliteit, de zuiverheid nam loe en de noodzaak van invoer van Texels fok materiaal werd kleiner Dc afzet van geregistreerd materiaal v an Texel is nooit groot geweest. De Texelse schapenhouderij dreef op de afzet van de*weidelaiinneren Zolang de export van schapenvlees geen moeilijk heden ondervond ging dit ook behoor lijk goe-I. Zo werd er in 1913 reeds 6,5 millioen kilo schapenvlees naar Enge land uitgevoerd In 1926 sluit Engeland zijn grenzen voor de invoer van scha penvlees en vanaf deze tijd dateert de misère in het Texelse schapenbedrijf. In 1935 brachten de vveidelamineren f 5, per stuk op. Na 1930 is toen de aanpassing op Texel begonnen. Er werd veel land gescheurd en daarnaast werd de rundveehouderij uitgebreid. Toch bleel de schapenhouderij een zeer be langrijk onderdeel van het bedrijf en Ir. de Vries is van mening dat de aan passing op veel bedrijven nog verder zal moeten gaan. Hij verwijst hiervoor naar het Rapport van het LE.I «int vo rig jaar is verschenen. Toch zal ook na deze omzetting de schapenhouderij nog wei van zo'n om vang zijn. dat het de moeite waard is 0111 de vraag te stellen, welke wegen we kunnen bewandelen om dit onderdeel zo te behartigen, dat de financiële uitkom sten bevredigend zijn. Spr. merkt op, dat de geregistreerde fokkerij op Texel lot hu toe van be scheiden omvang is geweest. De Texel se fokker zag de noodzakelijkheid daar van niet in, omdat de afzet van gere- EEN NIEUWE KOP BOVEN ONZE COURANT. Onze nieuwe kop werd ont worpen door de knappe typogra fische ontwerper Nan Platvoet, ge- boortiq van ons eiland. Met deze kop herstellen wij de traditie van voor de oorlog om ook onze krant uiterlijk zo aan trekkelijk mogelijk te maken. Wij vertrouwen, hiermede in de geest van de lezers te hebben gehan deld. Directie Texelse Courant. SCHAATSLIEFHEBBERS OP NAAR „CASINO" is daar dan een kunstijsbaan aangelegd? zult u vragen, neen, dat in niet het ge val, maar Woensdag 26 Januari a.s. zuilen daar prachtige films worden ver toond, waarover heel schaatsenrijden minnend Texel in verrukking zal raken. Het feest gaat uit van de Friese Krlte die beslag heeft gelegd op drie film» over de Elfstedentocht, resp. in 1933, in 1940 on in 1946-1947. Voorts zien wjj wedstrijden in hardrijden voor dames en heren. De entrée is zeer laag gesteld, n.l. 69 et Daar gaan wij heen, want ijs willen wij zien! De schaatsliefhebbers hebben ons al eens gevraagd, hoe het toch zit met die haan aan Den Burg Ach, al hadden wij er een, zolang hel niet vriest (gelukkig!) kunnen wij toch niet zwie ren. Maar weest niet ontmoedigd, het is nog lang geen voorjaar, er kan nog van-alles gebeuren, weet U wel, dal de winter van 1929 pas in Febr. goed in zette!! Mocht er ijs komen, dan krijgen w p .weer wedstrijden natuurlijk. Wel licht kunnen wij Woensdagavond iets opsteken, leren, hoe te starten, welke tactiek te moeten toepassen om het eerst door de finish te kunnen vliegen! Kou en griep heer?chl al erwegen Mljnhardt Poeder* zijn zeven gistreerd vee altijd maar zeer klein is geweest. Heeft men, aldus Ir. de Vries, evenwel alles gedaan wat. mogelijk is om dit beter te maken? Spr. is van me ning, dat de fokkers te veel geteerd hebben op de oude roem. Men ging er van uit, dat er geen kwaliteitsverschil was tussen geregistreerd en ongere gistreerd materiaal. Bjj de afzet is no dig afstammingsbewijs, want zonder dit beeft inéii geen enkele waarborg bet'ref- fen'de de produetöeeigensehappen der dieren. Men heeft niet willen inzien, dat hop groter het aantal ingeschreven schapen was, hoe groter onk de keus voor eventuele kopers zou zijn. Verder geelt een grotere deelname, aan het Stamboek ook de mogelijkheid van een strengere selectie en als gevolg daar van een opvoering van de kwaliteit. Verder meent spr. critiek te moeten la ten horen op het feit, dat men te veel uitstekend fokmateriaal van Texel heeft laten wegkopen. De fokker vuil de vast» wal had laak meer geld over voor een goede ram dan de Texelse fokkers. En dit ondanks het feit, dat de fokker van de vaste wal zjjn ram vaak voor een geringer aantal schapen moet gebrui ken dan de Texelse hoer. De inzending op de Schapenfokdag blijft beperkt. Een te klein aantal fok kers neemt hieraan deel. Er zijn wel enkele dieren met topkwaliteit, maar daarop volgt veel te snel de grote mid denklasse. T)e hetere helft is in een te klein aantal aanwezig. Het gevolg is geweest, dat de Schapenfokveedag op Texel is teruggelopen tot een vrij onbe langrijke gebeurtenis. Spr. wijst hierbij op liet verleden toen de Texelse boot te klein was om de vele belangstellenden te vervoeren. Weliswaar moet worden toegegeven, dat er ook ongunstige factoren zjjn, die de Texelse boer niet in zijn band heeft Over het algemeen worden de lamme ren op Texel te lant geboren Ook de voedingsversohilien met de vaste wal spelen een rol Het Texelse bedrijf leent er zich minder goed voor om een gedeelte der dieren te houden tot op 1 '/«-jarige leeftijd en ook dit is een handicap, want meermalen is juist naar deze dieien goede vraag Maar daarnaast moet tooli ook wor den opgemerkt, dat de Texelse fokker te weinig aandacht heeft besteed aan allerlei afwijkingen bij de dieren. Men heeft niet genoeg gelet op grimmel- kleur, zwarte vlekjes en vossigheid en dit terwijl deze afwijkingen reeds lang als ongewenst worden beschouwd. De Stamboeken in alle andere provincies zijn opgericht op voorbeeld van dat in N.-Holland. Uit ons reglement hebben ze overgenomen het ongewenst zijn van genoemde afwijkingen en we kunnen 't hen dan ook slecht kwalijk nemen, wan neer ze nu weigeren schapen met deze gebreken van ons te kopen. (Wordt vervolgd).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1949 | | pagina 1