Cjroen c2warL- Jexels in het hartL,
Schraapzuchtige zee slokte het
strand op
De „Johan Hodshon"
op haar basis terug
na vier jaar
Strandfeest moest Woensdag worden uitgesteld,
maar de Texelse knalpotridders zetten door
y£> (c
Ontboezeming
De Russenoorlog was blijkbaar nog niet
sensationeel genoeg
„Mannen en zonen van het eilancl Texel
werden vastgebonden, terwijl de vrouwen
door de Russenwerden mishandeld
aldus schreef een „speciale verslaggever" van
„De Gelderlander"
I e-
ATERDAG AUGUSTUS 1949
TEXELSE
62 e JAARGANG No. 6346
COURANT
Jitgave v.h. Fa. Langcveld Dc Rooy
ioekhandel - Drukkerij - Bibliotheek
)en Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb.
Postgiro 65 2 Abonnementsprijs f 2,45 per halfjaar
Woensdag j). zou Texel zijn strand-
eest vieren. De organisatie was per-
ect in orde, de prijzen waren gecolDc-
eerd, voor de avondwandeling door duin
in dorp, achter het fanfarecorps van
)en Burg, waren lampions gekocht, de
iefhebbers van het gevecht om de man
in de vrouw stonden al te trappelen van
trijdlust, maar ach, de stormachtige
vind, vaak gepaard gaande met fikse
egenbuien smeet alle illusies in duigen
's Morgens om 8 uur had het comité,
Strandfeest negentienhonderd negen en
eertig een blik over de duinrichel ge
waagd, de zee bespied en het strand. De
:ee was er in al zijn majestueuze pracht
ui praal, witgekuifde golven rollen rus-
eloos naar het eiland, maar het strand
liet verstek gaan! En wat doe Je zonder
■en strand als Je een strandfeest op touw
(vilt zetten? Wat doe Je als de zee in
mar onhebbelijke schraapzucht haar wa
ter tot de duinen opjaagt? Hoe kan men
daar nu zandfiguren maken? De groot
ste krokodil als-ie geboren zou kun-
len worden zou een vroegtijdige dood
:ijn gestorven, nog vóór de jury door
djn monsterlijke afmetingen in extase
sou zijn gebracht!
De jury kwam, zag en keerde zeer
verdrietig van de zeekant terug: het
feest ging niet door! Misschien de mo
ordemonstratie 's avonds. De Koog
waande zich in hartje winter, de jonge-
fui huppelden speels door de straatjes
om warm te blijven, in de eerste
laats. Oudere badgasten spraken over
ie goeie ouwe tijd, waarin ze met Au-
ustusvaeanties zo hadden geboft. En
■nderwijl jankte de stormachtige wind
ar door. Hij botste tegen de duinen,
ijwipte omhoog, rende over de landerijen
haar het Oosten. Woei wapperend door
ie haren van de metselaars op de hoge
steiger langs de noordelijke muur van
ie in restauratie zijnde Ned. ITerv. kerk
te Den Burg. Buitelde verder door het
Park, over de heuvels van Zuidhaffei.
En trok zijn laatste sporen in het Texel-
stroom, waar de boten moeizaam verder
dansten.
Tragisch.
Het was juttersweer. Een dag om in de
dikste trui te kruipen en vanaf de aan
het strand grenzende duinenrij de zee
af te speuren in de hoop, iets van zijn
gading te vinden. Het juttersbloed kroop
echter waar het niet gaan kon. Het kroop
in twee dames-badgasten, die aan het
slag met verrukkelijke gezichten van het
woelige spel der golven genoten. Met
volle teugen heet dat en die golven ga
ven plots, geheel geïmproviseerd een
zg. schijnaanval op de kust weg, geprik
keld door de schijnoorlog op dc Veluwe,
moet u denken. Die golven kwamen in
eens vervaarlijk opzetten en voordat de
dames de stramme ledematen tot een
sauve qui peut hadden kunnen gelasten,
voor zq de kuierlatten hadden kunnen
nemen, was het water klotsend om de
benen geslagen aldus een ooggetuige,
die ons dit verhaal met opgestoken vin
gers deed.
Ja, ja, aan De Kóog kun je met storm
geweld wat meemaken. Nu moet ter ver
dediging van genoemde (doorweekte) fi
guren worden aangevoerd, dat de Kaap
met zijn stormbal op het appèl ontbrak.
Genoemd waterballet had zeker niet
plaats gevonden, als de waarschuwings
dienst hier actief was geweest, zoals
vroeger jaren.
Motorwedstrijd.
Zo verstreken de uren. Vele kinderen
hadden nog gehoopt, dat het weer tegen
de middag wat zou opklaren, maar de
goedwillende zon werd gen twee minu
ten het leven gelaten: dikke wolkencom
plexen slokten haar met huid en haar
op en brachten ter accentuering van
hun moordlust een kletterende bui.
Gelukkig kregen de meer gematigde
Weergoden tegen de avond de overhand,
deze slaagden er weliswaar niet in de
kou te verdrijven, maar het was droog
en de motordemonstratie kon dus door
gaan. Deze wedstrijd werd verreden op
het zgn. „Olieveld", waar rondom zich
vele honderden badgasten hadden ge
schaard. Het lag in de bedoeling om
klokslag half 8 te starten (met het oog
op de tegenwoordig al weer vroeg inval
lende duisternis) maar door een kleine
ZON, MAAN EN HOOG WATER.
De zon komt 6 Aug. op om 5.09; onder-
om 8,21. Maan: 8 Aug. V.M., 16 Aug.
L.K. Hoog w-ater ter rede van Texel: 6
Aug. 7,06 en 7,46. 7 Aug. 8,13 en 8,48. 8
Aug. 9,05 en 9,37. 9 Aug. 9,51 en 10,17. 19
Aug. 10,34 en 10,54. 11 Aug. 11,06 in
11,27. 12 Aug. 11,38 en 11,57.
Aan het strand ongeveer een uur eer
der.
„Op vijf meter smalle steile brug. Atten
tie!"
strategische fout vertraagde aanvoer
van vrouwelijke duopassagiers kon de
eerste motor pas na 8 uur wegschieten.
Er was ook van de zijde der motorrij
ders wel belangstelling voor: 13 motoren
reden mee. De organisatie had een zoer
lastig parcours uitgestippeld: in de eer
ste plaats was het Olieveld zelf al een
-moeilijk terrein en op dat veld stonden
wel 8 hindernissen en wat dies meer zij
Eerst moest om zgn. piquets worden ge
reden, kleine paaltjes, die op 4 m. van
elkaar stonden. Dan moest de passagier
een bal over een soort goallat gooien en
deze, terwijl de motor doorreed, aan de
andere kant van de lat weer opvangt li
Vervolgens moest de dame een hek ope
nen en na de motor en haar partner te
hebben laten passeren, weer sluiten. Het
moeilijkst u-as ook hier het ringsteken.
De meesten staken mis, waaraan de on
effenheid van het terrein natuurlijk veel
schuld had. Verderop stond een fles op
'n tafeltje En op die fles lag een kleine
(rode) bal. Die moest je er me! de ring-
steekstok afmeppen. Het optreden van
de dame, die dhr C. Mets naar de over
winning zou voeren, riep herinneringen
wakker aan Kenau's roemruchte strijd:
zij sloeg de hele fles in pulvers (Aan dc
finish bleek zij ook nog een schoen kwijt
te zijn!) Na die fles moest over een brug
worden gereden, daarop kwamen er weer
van die lastige piquets in zicht en ten
slotte moest een kringetje worden ge
draaid in een ring van nauwelijks vijf
diameter.
Er werd tweemaal gereden, maar de
tweede maal moest een andere passagier
worden meegenomen. Een der dames
dacht wel door de mazen te kunnen glip
pen, maar bij controlering van het resul
taat, 's avonds in hotel „De Toekomst",
kwam uit, dat zij ook de 2e rit had mee
gereden. Dhr Zegel verwierf daardoor
één 3e prijs, maar zon bij verloochening
der eenkennigheid ook een 4e prijs heb
ben behaald.
Geen mirakel.
Over de wedstrijd nog dit: de piquets
werden keurig genomen, niemand maak
te een fout en dit was eigenlijk geen mi
rakel, waar Texel bekend staat om zijn
kronkelende wegen! Het bal over de lat
werpen bleek een onmenselijke taak
want 17 de°lneemsters van de 26 maak
ten een fout. Iedere dame slaagde met
het openen en sluiten van het hek, maar
bij 't ringsteken staken er 16 mis. Zes
maal werd de fles waarop die rode bal
lag, geraakt of fles noch bal getroffen en
dat was ook fout. De brug ward keurig
gertomen, slechts één motor reed de
plank mis. Het kringetje rijden was al
lesbehalve gemakkelijk: 7 motorrijders
moesten de benen even aan de gronl
voelen en 4 van de ridders reden er uit.
De snelste rijder was dhr L. Bakker met
1 min. 32 sec. Dhr P. C. Roeper huldig
de het devies „Safety first" en kwam r,a
2 min. 40 sec., binnen.
De uitslag.
Omstreeks kwart voor 10 werd dooi
de voorzitster van het comité, mw. Lu-
berti, de uitslag bekend gemaakt, en wel
in Hotel ,.De Toekomst", waar het ge
zellig druk was. Dhr W. Vlas met mej.
Hetty Boerman werden nr. 1; Jan Agttr
met mej. Tiny Sikking nr. 2; dhr C. Ze
gel met. mej. Ali van Heuzen nr. 3; dhr
L. Bakker met mej. Jos v.d. Berg nr. 4;
dhr Ab. Zielman met mej. A. Zwart nr. 5.
Zij mochten allen een aardige prijs ont
vangen. De dame, die de duo van P. C.
Roeper's motor had beklommen en on
danks de regen van strafpureten moedig
voortvoeht werd met een levensgrote
zuurstok beloond en mej. Nellie Sikking,
wier motor strandde, werd met een
zwaar stuk nougat getroost.
Naar dhr C. Mets ons meedeelt hoopt
Motorclub „Texel" dit seizoen nogmaals
voor een wedstrijd worden geïnvi
teerd.
Het strandfeestoqmité bestaat uit de
dames mw. Luberti, mw. Boogaard, mej.
N. Eelman en de heren G. W. Oskamp,
Piet Vermeulen, P. Eelman, R. Kiewiet,
M. Boogaard en Akkerman, terwijl als
jury werden benoemd de badgasten Pb
Rintel, A. Vurens en J. A. Zwaag)
DISTRIBUTIEKANTOOR.
In het tijdvak van 8 Lm. 20 Aug. a.s,
is het Distributiekantoor dagelijks ge
opend van 10-13 uur. Zaterdags gesloten.
't Is vacantie, beste vrinden
Nou, ik weet er alles van.
'k Heb mijn badpak thuisqelaten
En mijn olie jekker an.
't Baden is thans overbodig,
Water heb ik, méér dan nodig,
't Komt met stromen uit de lucht,
Waarvoor ik het strand ontvlucht.
Maarwie weet, is het inmiddels
Weer een beetje opgeklaard.
Zitten wij niet meer gedwongen
Aan de huiselijke haard.
Dan komt alles weer naar buiten,
Iedereen rekt fijn de kuiten.
En het motorrijverkeer
Is weer rust'loos in de weer.
En maar iossen, en maar rossen,
Rij je niet, zo heb je niet.
Heus je staat er van te ijzen
Als je dat bij tijden ziet.
En vooral over het „Hoekie"
Zou ik werkelijk een boekie
Kunnen vullen, legerschaar.
Want wat loert daar het gevaar.
Hooggeachte knalpotridders,
'n Motor is geen kindersjees.
Heus, ge moogt er vlug mee lijden,
Maar waarom toch dat gerace?
Waarom dat onnodig haasten,
Denk om 't leven van uw naasten.
Toon u werkelijk een heer,
Ook in TEXEL'S snelverkeer.
HUIB DE RIJMELAAR.
TELEGRAM UIT DEN HOORN.
Onze Hoornder correspondent bericöl
ons:
Zondags is het zeer druk bij paal
het strand is daar mooi breed. Het- mooie
fietspad, dat naar het strand loopt,
brengt vele gasten naar zee.
Ook in het dorp is het dagelijks zjer
druk. De toren van de N.H. kerk wordt
weer druk (beklommen. Ook de Loods
mansduin en De Geulduinen trekken
veel belangstelling.
Zeker, de Jhr Ortt mocht er zijn, een
zeewaardige boot, maar er gaat tociï
niets boven je eigen schuit, vond de ba-
manning van de Oocksdorpar redding
boot en ze was dan ook blij, dat ze de
,„Joan Hodshon" weer kon binnenha
len, met. de vlag in top! Een pleziertocht
je werd het, Zaterdag, het laatste tra
ject van een groot avontuur: April 1945
toch was men-met de Joan Hodshon het
Eierlandse Gat uitgevaren oiil naar En
geland over te steken cn daar hulp in
te roepen in de strijd, die op ons eiland
tussen Duitsers en Russen was ont
brand!
U kent dat verhaal! Schipper Bakker
kent dat verhaal ook, hij stond aan het
roer, toen de Noordzee doorkliefd werd,
maar de motordrijver, II. Nieboer, die
Zaterdag jl. gespannen toeluisterde, toen
de nieuwe motor van de Hodshon werd
aangeslagen, die motordrijver moest in
April 1945 verstek laten gaan, want:
„Ik zat toen in 't kamp in Amersfoort".
Ja, Nieboer hadden ze te pakken: wel
drommels, wat had hij ook niet uitge
haald: hij had het vertikt om zijn post
duiven op het bureau van de Duitsers af
te geven, althans hij had bet. vertikt om
ze een kopje kleiner te maken, zijn dui
ven en dat moe3t natuurlijk worden ge-
straf
Maar goed, Nieboer is weer motordrij
ver bij de N.-, Z.- Holl. Reddingmij en
vandaag is hij weer actief: wij varen
over Texelstroom. De boot is de Jhr.
Ortt, die zo gauw als maar mogelijk was
naar De Oocksdorp was gerequireerd,
toen de Hodshon alsmaar in Engeland
bleef. De Hodshon had, zoals bekend,
Engeland heelhuids bereikt, maar toen
eqn Engels oorlogsschip haar zuu bin
nènslepen werd er een ongelukje ge-
De „speciale verslaggever" van „De
Gelderlander" is misschien bang ge
weest, dat zijn bijdrage over ons eiland
door de decoratie van genoemd dagblad
terzijde zou worden gelegd, als het geen
aanspraak zou kunnen maken op „sen
sationeel".
Natuurlijk bestaat ook de mogelijk
heid, dat de verslaggever zich door een
of andere- grappenmaker heeft laten be
dotten, m.a.w. het kan zijn dat de ge-
interviewde hem maar wat op de mouw
heeft gespeld. Een wrange grap overi
gens .vooral waar een ernstig, verschrik
kelijk onderwerp wordt besproken als de
Russenoorlog.
Voor wie weten wat zich hier in wer
kelijkheid heeft afgespeeld, is zijn ver
haal meer dan belachelijk. Vreemd, want
hij begint z'n verhaal goed over de rijk a
flora en rauna. Propaganda spreekt uit
zijn opmerking „Toeristen, zelfs u-t
Frankrijk, België, Engeland en Spanje
groeten er u in schakeringen van het
goed-Hollands „Hallo", tot „Adieu" en
„M-orning". Dankbaar zijn wij hem ook
voor de paar duizend lepelaars, die hij
ons meer geeft dan wij feitelijk recht op
hebben. Maar dan volgt de ontspo
ring Dit schrijft hij:
....En toch weten maar zeer weinig
toeristen, die in 'n zalig dolce fair nien-
te" verpozing zoeken langs de warme,
stranden van De Koog of Westerslag,
welke tragedie nog zo kort geleden 200
Texelaren de dood bracht en intense
droefheid bracht op dit nu weer zo vre
dige eiland.
T^xels bloedbad.
Het was op een van die vele prachti
ge zomeravonden, dat we een Texelaar
vroegen naar de betekenis van sikkel en
hamer op het Russische kerkhof, een
vreemde situatie voor een bevolking, die
zóveel van de Russen heeft te lijden ge
had. Een boekje, dat hierover verscheen
moest op last van de regering worden
verdraaid, omdat de Sovjet-Unie pro
testeerde tegen de „beledigende in
houd". Nochtans was deze eerste uitga
ve van A tot Z waar. Maar de oplage-
werd in beslag genomen.
In April '45 was Texel een ware ves
ting met 120 bunkers en er was 'n kamp
voor Russische krijgsgevangenen. Do
Duitse legerleiding eiste, dat de Russen
zouden tekenen voor de verdediging van
Texel. 85 pet, ging hiermee accoord op
voorwaarde, dat zij niet zouden worden
ingezet tegen de geallieerden. De 15 pet.
op
weigeraars werden zonder pardon
bet Texelse vliegveld gefusilleerd.
De 6e April besloten de Russen tot op
stand, toen een detachement Russen in
Noord-Holland tegen de_ afspraak werd
ingezet tegen de geallieerden. Zij maak
ten gebruik van het feit, dat zij door de
Duitsers waren bewapend en tevens dat
de bezetting in de bunkers liail om half
was. Elke Rus nam een Duitser voor
zijn rekening.
In een ogenblik werden 1200 Duitsers
neergestoken.
Texel was in handen van dc Russen
Op het marktplein in Den Burg werden
de burgers gedwongen te komen kijken
naar het ter dood brengen van de Orts-
kommandant en zijn slaf. Afschrikwek
kende wreedheden speelden zich hieral'
Talrijke Duitsers werden eenvoudig
doormidden gehakt. Mannen en zonen
van- het eiland werden vastgebonden,
terwijl de vrouwen werden mishandeld
door de Russen.
Bij slecht weer wisten 3500 Duitsers
met landingsboten \an bet vasteland uii
voet aan val te krijgen.
Een ware guerilla brak daarop uit. De
polder Eierland brandde flag en nacht
Zestig boerderijen werden in de as ge
legd. De Texelaren formeerden een le
gertje van 709 man en streden aan de
zijde van de Russen om hun eigendom
men te verdedigen en uit vrees voor-
Duitse represailles. In Den Burg stre
den 399 Russen tegen een tienvoudige
overmacht. Toen eind Mei nog geen
hulp opdaagde, ging de reddingboei
van De Oocksdorp naar Engeland.
Bij aankomst aldaar werd de beman
ning 14 dagen vastgezet....
Toen Duitsland tenslotte capituleerde
hield de strijd op.
De 280 overgebleven Russen werden
in Rusland gefusilleerd „wegens het te
kenen voor het Duitse leger", maar uit
achting voor hun heldenmoed komt eik
jaar een Russisch attaché een krans
leggen bij het monument op bet Russi
sche kerkhof en de beeltenis van Seliota
Kamadsja, de leider van de opstand."
U ziet, geachte lezers, er is bijna
geen juiste zin bij. Het is een aaneen
schakeling van onwaarbeden of over
dreven voorstellingen van zaken.
Ook de naam Schota Kamadsja is
enigszins fout gespeld. Dit moet zijn
Lolad.se Sohwalda, wiens beeltenis ech
ter al geruime tijd geleden werd gesto
len.
maakt met bet gevolg, dat de Hodshon
vrij zwaar aan de achtersteven werd be-
schadigd. Bij de revisie moest de motor
zijn kunsten vertonen en omdat de jury
niet zo erg pal' stond over diens kunnen
werd meteen besloten een betere motor
in te bouwen. Maar er was nog geen
deugdelijke te vinden en mede daardoor
is de terugkeer van deze boot vertraagd.
Maar nu gaan we haar weer halen en de
reserveboot gaat meteen terug.
Om een uur of acht waren ze van de
Noordoostpunt vertrokken en tegen half
10 zouden ze in Oudesehild aankomen
om daar een lid van de Reddingscommis
sie, dhr H. C. Remmers, aan boord le
nemen. Maar de boot was nog onzicht
baar toen er vér na half 10 eens een
blik over de waddenzee werd geworpen
vanaf het havenkantoor te Oudesehild..
Nog w-at geduld en jawel even voor
kwart over 10 kwam de Jhr. Ortt bin
nenlopen.
„Wij hadden een tijdje aan de grond
gezeten, bij de Kerken", vertelt de mo
tordrijver, „het water was ook nog zo
laag!"
Meen niet, lezer, dat de bemanning
hier in voor hen vreemd water zat, Zij
wist best waar ze zat, maar als ze had
moeten omvaren, zou ze nog veel meer
lijd zijn kwijt geweest en toen het water
waste schoten ze weer dadelijk los. Ja,
wie hier recht door zee wil gaan, heeft
het niet gemakkelijk, dan moet je de
eonsekwensie aanvaarden.
Voor dc- landrot is er welhaast geen
prettiger manier van reizen denkbaar
dan een tochtje in een open boot, een
kleine schuit, zoals de reddingboot van
De Oocksdorp. En de landrot geniet dan
ook met volle teugen. Hij blikt, over d3
wijde zee, die zilver water draagt in het
zuiden, waar de zon haar stralen door
het luchtige wolkendek heeft gepriemd,
de wijde zee, die grauw en onheilspel
lend dreigt in het westen, waar lage
wolken hangen, donkere wolken met
vrachten water.
Een bui.
Daar komt een bui omlaag, lijj klet
tert in op liet strak gespannen zeil van
de Jhr. Ortt. De zee wordt even heftiger,
nu wij voor het Marsdiep komen. Ah, het
wordt ook nog een geslaagde oefentocht!
Het avontuur is in liet spel, meent de
landrot, maar de schipper staat daar
maar druk te bomen met een andere
zeeman, beiden van top tot teen in hot
oliepak. Soms komt een instructie aan
de roergangster, een onderwijzeres, die
met kwasie kennersblik de zee bespied:,
die dit blijkbaar (ja heel goed blijkbaar)
veel aardiger nog vindt dan les te ge
ven aan de w-eetgierige jeugd. Maar nu
kan liet ook: nu is de zee zo mild ge
stemd, beïnvloed door de zomer! Nu kan
irderer onderwijzeres op de commando
brug staar, en de koers bepalen op
deze plek, let wel! nu de lucht helder
is, die zon schijnt, de haven van Den
Helder scherp getekend voor ons lig;
Nu is het sturen geen kunst, slechts
amusement! En misschien heeft stuur
man Bakker ook hierom dadelijk toege
stemd. toen hem gevraagd was, aan De
Oocksdorp, haar straks, in beter water,
als remplacante Ie benoemen.... Want
liet kan zijn, dat bij zich te groot acht
vonr die kleine golfjes.Hij heeft het
anders meegemaakt cn vreest niet voor
de toekomst! Want hij kent zijn Hodshon
en bij kent zijn Gronden. En hij bewon
dert. de sterke branding en de kokende
zee. Ach, hij is als de toreador uit het
zonnige Spanje, die met verrukking de
prachtige lijnen van de stier bewondert
cn inmiddels weet, dat uit die prachtige
lijnen net gevaar zal voortkomen
De Jhr Ortt loopt de Ilelderse haven
binnen. Waar de „Dorus Rijkers" zijn
meerplaats heeft, ligt een boot langszij,
e.cn kleinere boot, het zou een spruit van
de Rijkers kunnen zijn, het is de Joan
Hodshon, de geheel gereviseerde Hod
shon, die popelt om liet ruime sop le
kiezen cn wij geven hem dat geluk: am
per ligt de Jhr. Ortt aan of de spullen
worden overgeladen. De motor wordt
aangeslagen. Zacht, maar toch zw-aar
van kracht komt de machinerie in wer
king en na enkele ogenblikken loopt de
Hodshon de buitenhaven uit, koers zet
tend naar De Oocksdorp, naar zijn sta-
tion, waar straks weer werk aan de win
kel zal komen, want meen niet, dat te
N.Z R M. daar voor de luxe zo'n boot
heeft geplaatst! Trouwens wie zou dat
ook kunnen denken? Zijn de Eierlandse
Gronden niet wijd en zijd berucht?
Naar die Gronden zet de Hodshon
koers om paraat te zijn als de noodklok
luidf., als mensenlevens in gevaar zijn en
de grimmige golven een vastgelopen
schip willen verbrijzelen. Ja, dan is er
werk aan de winkel voor de stoutmoedi
ge redders die vandaag fantasieloos
over het water blikken, en, weer thuis
gekomen, misschien niet eens beseffen,
dat ze vandaag op het water zijn ge
weest!
