Cjroen 'wartsJex els in het harL,
bcfifaion
We gaan vooruit
Nieuwe bonnen
2il
Oud-wiermaaier van Wieringen beweert
dat het zeegras terug komt
„Laat je maar niks wijs maken!
zeggen de Oudeschilders
'1
Tarzan in de wildernis
Oefenkamp „De Mok"
blijft bestaan
\TERDAG 27 AUGUSTUS 1949
jon-
zijil
edeid
BSta-l
f St.
mal
7ooif
kle-j
land
iode|
t La-f
heil
ver-l
EXELSE
62e JAARGANG No. 6352
COURANT
litgavt v.h. Fa LangcveJd Dc Rooj
ioekhandel - Drukkerij - Bibliotheek
►en Burg Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Baokrek Rocterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenb.
Postgiro 652 Abonnerr.entspri|s f 2,45 per halfjaar
ont-
ordl
iter-
ird'
w| omen, heeft veler teleiu'Stelling ge-
dit ekt. Welnu, dit bericht, zo wordt ons
ï-ge- an bevoegde zijde medegedeeld, berust
H
hj
lus.
aaslingen.
a,
ZE KOMEN WEL!
Het bericht, volgens hetwelk de Wie
er Sangerknaben niet naar Texel zullen
p een misverstand: de Wiener Sanger-
naben komen well Omstreeks eind Sep-
mber begin October zullen zij hier
Wij maakten melding van onoverko-
zyilielijke bezwaren ten opzichte van de
osten die aan het optreden op Texel
diferbonden zijn. „En todh moeten ze ko-
ien!" heeft Burgemeester Rehorei
Sj2 lijkbaar gedacht, want hij heeft toege-
;cbi egd, dat de vermakelijkheidsbelasting
[lie de gemeente nauwelijks ontberen
an!) voor deze gelegenheid zal komen
ses- s vervallen. De entrée kan op drie gul-
rots en worden gebracht. Spoedig hopen wij
enJe kunnen mededelen, wanneer de kaari-
scb-lerkoop begint.
Jetf
iehi
Paardensport
te
De Koog
bood tal van
aardige
taferelen
Een deelneemster aan het springcon
cours. Een koene sprong bracht paard
en ruiter met glans over de balk.
Mevr. G. Kikkert-Eelman, hoeve Vre-
deslein, en mej. Tr. van Twisk, Strand-
hotel, in oud-Texelse klederdracht bij
het nummer eenspan luxe tuigpaarden.
Dit is de vijfjarige bles Bertus van dhr
Fr. Dijksen uit de P.H. Polder, die Zater
dagmiddag de le prijs behaalde bij 't
concours eenspan luxe tuigpaarden.
Links nog een glimp van de eigenaar.
eui,"
can
iter
oii-S
Hiel
ds|
en.
bi)
Na het lezen van het opzienbarende
rtikel in de ,,Flevo-Bode", het lijfblad
5éJ}an de Wieringers, hebben wij meteen
ieile steven gewend naar onze vissers-
z,plaats, naar Oudeschild. „Het wier komt
"terug!" zeiden we, ,.wlj hebben het ge
lezen. In de Wieringer Crt.l" De reactie
"'.'was geheel anders dan wij verwacht
aojtadden: de Oudeschilders lachten ons
vierkant uit en ze geloofden er niets
'ciilan. „Het wier komt niet meer terug!
e"*Vordt misschien beweerd, dat het ziek
"ujs geweest eu nu aan de beter hand Is?"
[/.grapte er een... „Ja," zelden wij, toen
ikéeeptlsch en veel minder enthousiast
ui'idan toen wij het gesprek nog moesten
■"saanknopen.
en „Ikiat je maar niks w-ijs maken!
Maar het stond toch in de krant!"
ïielden wij vol en dat was blijkbaar
een gelukkig motief, want iemand
merkte op: ,,Man, je bent zelf van de
rant, dan weet je immers wel. dat ze
naar raak schrijven!"
Enfin, toen hebben we bakzeil ge
laaid en de Oudeschilders zelf aan het
.voord gelaten:
„Het wier is niet verdwenen door een
)f andere ziekte. Het is het gevolg van
le afsluiting van de Zuiderzee, van het
en, eggen van de Afsluitdijk. Toer. die was
jedaan, was het met de wiermaaierij
»edaan. Van ziekte is geen sprake, het
-ei .vier is ondergeslipt. En dat gebeurde
:loor de sterkere stroom- Die stroom
eii bracht een dikke laag zand up de kl°i,
P' waarin het wier groeide. De stroom
heeft de waarden aangeslipt on de wol-
tel van de wierpianten is verstikt onder
dat slip- Onder het zand- Op enkele
'"kleine plekjes, waar de stroom minder is
Ülgebleven, kon het wier blijven groeien.
njDat hebben wij bv. geconstateerd, in
's'isloten vlak aan de dijk.
Het is een lelijke misrekening geweest
,:van de ingenieurs, want die hadden
[voorspeld, dat de stroom door de af
sluiting van de Zuiderzee zou vermin-
-deren. Maar het kwam precies anders
uit! Bij vloed is de stroom veel sterker
geworden. Het water valt bij normaal
tfj 45 om. lager en -het wast 45 cm. hoger
dan voor de afsluiting. Het laatste jaar,
voor de dijk werd voltooid, leverde dc
wier nog een reuze oogst. Dat was in
1929-1930- Er werd toen voor f75,000,
aan verdiend. Aan het cissen, hit
maaien, het transport- Het drogen, het
versen, het persen-
Natuurlijk hebben de vissers toen
meteen gereclameerd en steun gevraagd
maar aanvankelijk werd die steun ge
weigerd, want van hogerhand werd be
weerd, dat ziekte de oorzaak was en de
Afsluitdijk geheel vrij uitging. Tenslot
te kreeg een vijftal mensen enige steun
(van f 2,50 tot i" 5^Dat was veel te
weinig, maar de wiermaaierij en wat
daarmede in verband stond, was ni»t
hun hoofdbron van bestaan. Hun voor
naamste middel van bestaan was nl. h 4
11 beroep van sjouwerman of landarbeider.
De vissers konden aantonen, dat de Af
sluitdijk hun de hoofdbron van bestaa i
had ontnomen. De wiermaaiers visten
doorgaans niet.
Het jaar waarin de Afsluitdijk werd
dichtgemaakt was de wieroogst al veel
minder en het volgend jaar was het be
keken.
Hoe de Wieringer Crt. aan het bericht
komt, dat er onder Texel weer wier gaat
groeien is de Oudeschilders een raadsel!
J Fantasie, zeggen ze-
j Wij zijn op onderzoek uitgegaan. De
heer Jan Dogger van de Sluis aan de P-
H. Polder, waar op de Schanserwaard
destijds veel wier groeide, zeker over 'n
lengte van 3 km., en een honderd meter
diep, Jan Dogger heeft nog geen wiei
gezien. En hij gelooft evenmin, dat het
er zal komen, nu niet en nooit niet. In
De Mok is geen wier gesignaleerd er.
tussen Wieringen en Texel (op Stomp
Lutjewaard, Zachte Bed en de Wierbalk
waar de Wieringers vnl. visten) is ook al
geen hernieuwde groei te bespeuren.
Het wier, dat voorheen in De Mok
groeide werd ganzenpluksel genoemd
Het wier, dat in Maait werd opgevist,
droeg diezelfde naam. Omstreeks ker
mis gingen de maaiers voor het eerst
naar Op Stompe en zo. Daar werkten zij
met trekzeisen en laadden hun schuiten
met. het losgesneden wier. Er voeren in
die dagen tien schuiten naar de wier-
gronden-
De exploitatie was voor Wieringen
echter altijd belangrijker dan voor
Texel, daar Wieringen voor haar aan
sluiting aan Noordholland rondom in 't
wier lag.
„Nee, aan de P-H- Polderdijk is mets
te zien", zei dhr Dogger nog, ,.wel veel
mossels, die kwamen, toen het wier ver
dween. De hele Schanserwaard ligt er
mee bezaaid. Die waren er niet voor de
de Afsluitdijk werd gelegd. Jammer, dat
ze bij ieder tij droog komen te liggen,
daardoor is de kwaliteit niet geschikt
voor zaad of consumptie. Ze zouden ge
schikt zijn voor eendenvoer. Maar je
kunt er slechts met een bijzonder hoog
tij bij om ze met de kor, die achter de
schuit -wordt gebonden, op te vissen.
„In 1932 haalden wij nog 60 balen van
100 kg van Op Stompe", aldus vertelde
ons de rasechte wiermaaier A. Henkes.
Hij wou, dat dat goedje er nog maar
was, want er werd best aan verdiend
Maar niet alleen het zeegras verdween,
ook de krukels, de gepen, de haringen,
de roggen, dc garnalen"-
Henkes heeft nu een andere bron van
inkomsten aangeboord: hij heeft een
boot in de vaart gebracht, waarmede hij
met toeristen de Texelstroom opgaat. Hij
vertelt hun honderd uit over de visserij-
Hij maakt er een eehte visdag van, want
hij gooit het net overboord, haalt het
daarna weer binnen en de badgasten
zien dan geïnteresseerd toe, want Hen
kes gaat. de garnalen meteen aan boord
koken- En hij laat de toeristen dan eten,
zoveel ze maar lusten. En iedeieen smult
er van.
Toch zou Henkes blij zijn als dat
wier werkelijk terugkwam. Hij gelooft
er echter niets van.
Maar een Wieringer beweerde.
Wij zijn dezer dagen virrast geworden
door enige mededelingen omtrent de
groei van zeewier op de Wadden, aldus
de IHevo-Bode.
Is er dau nog wier? zult u zich afvra
gen. Ja, inderdaad lezers, het is er nog,
of, liever gezegd: „het is er weer!"
Het blad vervolgt:
Laten we nog geen bespiegeling n
maken over een herleving van de zee
gras-industrie, de tijd is daarvoor nog
wel erg vroeg en ons voorlopig eens be
palen tot de stand van zaken
Het oude twistpunt, aan welke ooi-za
ken het verdwijnen van de wier mort
worden toegeschreven, willen wij eerst
nog even op de voorgrond stellen
De vissers schrijven dit verdwijnen
toe aan het totstandkomen van de Af
sluitdijk. Het water aan de Noordkant
zou daardoor een hoger zoutgehalte
hebben gekregen, bij vloed is het water
peil hoger enz., enz allemaal factoren,
die de ontwikkeling van de plantengroei
in de weg staan-
De wetenschap zegt: de wier is ziek.
De verschijnselen op de Wadden heb
ben we ook aangetroffen in Amerika,
daarna in Frankrijk, toen Nederland,
vervolgens Denemarken. Het zal zich
vroeg of laat herstellen.
Deze laatste lezing heeft er op Wie
ringen rooit erg „ingewild" en de fei-
ZAANSE GOUDZOEKERS WEER
ACTIEF.
Wie mocht menen dat de Zaankan-
ters, die vorig jaar 't initiatief namen
om te gaan speuren naar het goud van
de „Renate Leonhardt" bewesten Texel,
hun pogingen hadden opgegeven na dc
vergeefse reis naar het wrak, heeft zich
vergist. Gisteren hebben ze weer een
tocht naar het wrak gemaakt, dat wel is
waar op de zeebodem rust, maar waal
hoven nog steeds een vorig jaar uitge-
zette boei drijft.
Men had het apparaat meegenomen
(zelf geconstrueerd), waarmee steek-
proeven genomen konden worden tot op
40 m. diepte. Voorts maakten de bekende
wichelroedeloper de heer Verloop uit
Utrecht en zijn zoon de tocht mee- Ook
reeds vorig jaar waren deze twee met
bemoedigende berichten thuisgekomen,
na een reis naar het wrak.
ten schenen de vissers in het gelijk te
stellen.
Enige jaren na de afsluiting was ei
geen sprietje wier meer te bekennen.
„Zie je wel", zei men, wij krijgen gelijk,
't Is de schuld van de Zuiderzeewerken".
Slech',9 zéér weinigen hebben liet ge
loof in een terugkeer behouden en één
dezer weinigen gaf ons thans zijn visie
op deze affaire.
Onze zegsman, een oud-wiermaaier
deed ons de verrassende mededeling dat
de wiervelden zich herstellen. Reeds eni
ge jaren is dit proces aan de gang. Tus
sen Wieringen en Den Helder zijn reeds
hele veld-en met jonge kerngezonde
planten, evenals onder Texel en Ter
schelling. Ze breiden zich snel uit- H"t
gewas is nog niet 100 pet., de stengel 's
goed, ook voldoende lang maar smal-
(Ons werd een flinke bos van dat
goedje onder de neus geduwd en 't was
heus geen surrogaat! Red. Flevo-
Bnde).
Er komen echter steeds meer br°d2
halmen. Wie de moeite wil nemen bij
laag water bij van Ewjjcksluis enig'
honderden meters het Wad rr te lopen
kan zich overluigen.
Tien .jaar geleden kon men daar en
ook elders totaal niets vinden. Nu lig
gen er al weer bossen w ier op de steen-
glooiing- Dit alles is hoopgevend.
Onze v erteller die altijd aan de zijde
van de wetenschappelijke opvatting
heeft gestaan, en zijn overtuiging uit
waarnemingen hier en in het buitenland
heeft gevormd is er stellig van over
tuigd dat bet zeegras reeds voor de af
sluiting ziekteverschijnselen vertoond'-.
Ook toen reeds rotten op vele plaatsen
de halmen vóór het rijpen van de wortel
los. In Denemarken bv- deed zich aeu
paar jaar later hetzelfde voor en ook
daar verdween spoedig alle wier
Thans verscheen dezer dagen in een
onzer dagbladen een advertentie van T
Deens koopman die wier aanbood. Aan
dit adres zal naar d» situatie in Dene
marken worden geïnformeerd.
De natuur is grillig, aldus onze zegs
man. De wier was weg en we kregen
hier op de Wadden hoe langer hor
meer van die „sla", zoals de vissers het
noemen. Waar kwam dat vandaan? I-i
het Ijsselmeer kwamen millioenen mug
gen. De bot, toch geen zoetwatervis,
tiert daar maar wat goed We zien in
flora en fauna allerlei merkwaardige
verschijnselen. Er is nu al jarenlang
iepziekte", ook dat gaat wel weer over
De iep zal niet uitsterven en ook de wier
niet De bewijzen zijn er-
Wat kan men tegen dergelijke posi
tieve beweringen inbrengen? Wij gelo
ven stellig, dat de tijd is aangebroken,
dat de wetenschap zich opnieuw voor de-
zaak moet gaan interesseren en dat er
uitgebreide onderzoekingen worden in
gesteld.
Intussen houden we ons voor medede
lingen van vissers die omtrent de stand
van het zeegras nadere mededelingen
kunnen doen, ten zeerste aanbevolen-
Het. is o.i nog te vroeg om te juichen,
maar de zaak is zeer belangrijk en we
zullen zeer dankbaar zijn voor iedeir
inlichting die ons uit visserskringen be
reikt.
Als ik zo ons krantje door lees,
Treft het mij geregeld weer,
Dat de brave Tesselaren
Met iets nieuws zijn in de weer.
Consultatiebureau, Badhuis,
Waterleiding, Co, wanneer?)
Tafeltennissportwedstrijden,
En weet ik veel wat nog meer.
Maar het allernieuwste, dat mij
Thans onder de ogen kwam,
Is de boksmatch tussen Kikkert
En een onvervalste ram.
Nu, ge voelt het wel, m'n lezer,
Aan zo'n wereldschokkend feit,
Moest door mij, dat kan niet anders
Dadelijk een lied gewijd.
Spanje heeft zijn stierenvechters,
En Sint Joris sloeg de draak,
Waarom dan geen ramgevechten
Als een oorzaak van vermaak?
Texel, dat alreeds bekend was
Om zijn ongekende pracht,
Om zijn schapen en zijn vogels,
Heeft thans weer iets nieuws gebracht.
Ja, we gaan vooruit, m'n vrinden,
Texel kan er wezen, hoor,
Schapenbout en ramsgevechten
En de wereld draait maar door.
HUIB DE RIJMELAAR.
MLiMNIKUWfe.
Ja, waar zou Tarzan zich beter thuis
voelen dan in de woestijn? In de jungle?
Temidden van wilde dieren, die ontzag
hebben voor deze figuur? Deze Tarzan
wordt betrokken in een strijd op leven
en dood. Een strijd tussen samenzweer
ders, die het aantrekkelijke, meisje Con
Conny van moord beschuldigen en haar
tot de strop veroordelen, Tarzan wordt
overmeesterd en in de gevangenis ge
worpen.
De chimpansee Chela en de jonger.
Boy proberen Tarzan te bevrijden, voor
dat liet doodvonnis ten uitvoer kan wor
den gebracht. Alles en alles zetten deze
drie er op om Conny te redden- En dan
brengt de film taferelen van de grootste
spanning. Adembenemend-
DE VRIJGEZEL EN HET BAKVISJE-
Dat is een geheel ander genre. Maar
niet minder boeiend.! Een verhaal over
liefde, die gevaarlijke vonken strooit
rond licht ontvlambare harten. IJdel is
die liefde niet, maar zij heef', heel wat
verraderlijke klippen te omzeilen eer zij
haar doei kan bereiken, J aiouzi? en
meer obstakels werpen allerlei hinder
nissen op. Daar wij weten, dat mets
sterker is dan de liefde, twijfelen wij
niet of Amor zal de nodige kruiden wel
laten wassen.
Neerlands Nieuws-
Nederland wint de Honkbalwedstrijd
van België. Legeroefeningen op de S'e-
luwe. Speedwaywedstrijden in 't Olym
pisch Stadion te A'dam. Tentoonstelling
't Is maar een weet! Zo min als we nog
rijden op een fiets met een groot voor
wiel, zo min wassen we wol nog in ge
wone zeep.
Wol moet gewassen worden in de al-
kalivrije Echfalon. zelfs regelmatig ge
wassen worden. Dit, is de veilige manier
Het beste bewijs hiervoor is wel. dat
de huisvrouw, die al haar wol alkalivrij
wast in Echfalon. blijft, beschikken over
een onberispelijke garderobe-
„Gouden Handen" te Ede. De 8 km
zwemwedstrijden in de IJssel National?
Jeugdruiterdag in Heemstede Naar ds
Ronde Tafelconferentie, aankomst oj
Schiphol.
Wereldnieuws.
Prins Bernhardt neemt deel aan Inter
nationaal springconcours in Londen De
Noormannen landen in Gr.-Brittannië.
Communistische agitatoren uit Engeland
verwijderd Staking van de Parijs?
naaisters.
AUTOBUSDIENSTEN TESO.
De Koog Den Burg:
7,—; 8,30: 9.10W; 9.30Z; 10,20; 11.10;
12.15; 13:45; 14.30; 15,—; 15,30; 16,10;
17,10; 18,—; 18.30: 19.30; 21,—; 23,15.
Den BurgDe Koog:
6,40: 8,—; 8,60; 10,—; 10,45; 12.—;
13.15; 14.—; 16.—; 15.45; 16,45; 17,25;
18.—; 19 20,30; 23,—.
van 28 Aug. tot en met 10 Sept. 1949
Voedingsmiddelcnkaarten 909
281 vlees (A,B, Dl is 100 gram vlees
282 vlees (A, B) is 300 gram vlees
283 vlees (D) is 100 gram vlees
284 Algem. (A.B.D) is 250 gram rijst
286 Algem. (A, I>) is 200 gram kaas nf
250 gram korstloze kaas
294 Algem. (D) is 100 gram kaas of 125
gram korstloze kaas
(D? letters achter de bonnummers ge
ven de kaarten aan; waarop de betref
fende bonnen voorkomen!.
Bonkaarten ZA, ZB, ZC. ZD, ZE, MD.
MF MH 910 (bjjz. arbeid, a.s- moeders en
zieken).
Geldig zjjn de bonnen gemerkt met de
letter X.
Bovenstaande bonnen kunnen reeds
op Vrijdag 26 Augustus worden gebruikt
De niet-aangewezen bonnen 264, 265,
268, 269, 270, 271, 273, 275, 276, 277. 278
279 algemeen kunnen worden vernietigd
Generaal-Majoor de Brujjne heeft
Dinsdag jl. een beizoe kgebracht aan het
Amphibisch Oefenkamp De Mok- De
generaal verklaarde, dat het in de be
doeling ligt, dit kamp permanent te ma-
,ken en ook de outillage daarmede in
overeenstemming te brengen. De kosten
daarvan zullen over meer dan één be
groting moeten worden verdeeld- Een
dergelijke opleiding is voor het Korps
Mariniers beslist noodzakelijk, en het
voormalige water\liogtiugkamp De Mok
(dat wel nooit meer als zodanig in ere
zal worden hersteld) biedt daartoe uit
stekende mogelijkheden.
Nauwelijks twee maanden geleden zet
ten voor het eerst na jaren Nederland
se militairen voet aan wal op het voor
malig watervliegkamp De Mok. Zij
kwamen daar in een volkomen desolate
omgeving, in een ruïneus oord, beüaaid
met puinhopen en half-verwoeste ge
bouwen En zij brachten niet zich de op
dracht. binnen de kortst mogelijke lijd
van deze chaos een bruikbaar oefen
kamp te maken. Gelden waren niet dis
ponibel, maar de wil was goed en het
..moederkamp" van de mariniers t.e
Doorn hielp waar dat mogelijk was. On
der de stimulerende leiding van kapitein
II. Engels ging men aan de slag. En
binnen gezien de omstandigheden
bijzonder korte tijd konden de mannen
/verhuizen van liet tentenkamp naar de
wind- en waterdicht gemaakte gebou
wen De opleidingen konden beginnen
en er werden reeds drie cursussen afge
werkt,
Was Uw wol veilig in
ALKALIVRIJ
35 ct p«r pak. Netto 100 gr
VAN EN NAAR TEXEL.
Hier volgt de zomerdienst van de N.V.
TESO (Texels Eigen Stoombootonder
neming):
Van Texel: 5,20 W; 6,15; 7,45 W; 9,30Z
9.50W; 11,45; 14.40W; 15.40Z; 16.50W;
17.45W; 17.50Z.
Van Den Helder; 6.30W; 8.25Z; 8.30W;
10.20W; 10.30Z; 12.10W; 13,W; 13.10Z
16.20W; 16.40Z; 17.30W; 19,—Z; 19.30W.
ZON. MAAN EN HOOG WATER.
De zon komt, 27 Aug. op om 5,44. on
der om 7,38- Maan: 30 Aug. E.K., 7 Sept
V.M. Hoog water ter rede van Texel:
27 Aug. 11,31 en 11,55. 28 Aug. n
12,10. 29 Aug. 0,33 en 12,51 30 Aug. 1,12
en 1,34. 31 Aug. 1.53 en 2,21. 1 Sept- 2,46
en 3,29. 2 Sept. 4,09 en 5,00.
Aan het strand is het ongeveer een
uur eerder hoog water.