k FRIEDRICH'S AVONTUUR Friezen op Texel EEN ROK.... DRIE )AS(ES Brammetje Flapoor en z'n vrienden Wm Toren van de Nederlands Hervormde Kerk staat op zwerfstenen Nu de zomer zijn einde nadert, zien we overal het verenigingsleven weer opbloeien. Ook de „Fryske Krite" op Texel begint zich weer te roeren en heeft op 15 Sept. jl. in ..Casino" haar jaarlijkse huishoudelijke vergadering gehouden, aldus het bericht ons dhr Sj Hoekstra, secr. Het is algemeen b. kend, dat de interesse voor dergelijke vergaderingen niet groot is en de Frie zen maakten dan ook geen uitzondering want de opkomst van de leden was he laas gering. Helaas, ja, want op deze eerste vergadering worden in de reg»l zeer belangrijke besluiten genomen n de aanwezigheid van een groot aantal leden is daarom van het meeste be lang. En dan te bedenken dal op deze avond beslist zou worden over het ai of niet bli,jven bestaan van de Krite. Elke Fries had aanwezig moeten zijn, want wij zijn er van overtuigd, dat, wanneer wij op Texel geen Krite meer zouden hebben en dus geen contact meer met elkaar, we dit toch als een gemis zou den voelen. Want al ben je al jaren uit, Friesland vandaan, en heb je hier je werk, je vrienden en kennissen en al is het ..Gouden Bolt-je" nog zo rijk aan natuurschoon, zodat het je elke' dag weer opnieuw bekoort, je bent en blijf'. Fries! Het is daarom ook niet te ver wonderen, dat alle aanwezigen eenpa rig besloten om de „Krite" hoog tc houden en met frisse moed door Ir gaan. Elke ver. heeft zijn ups en downs cn ook deze kleine ..inzinking", mis-. seinen zouden we het heter een ..kin derziekte" kunnen noemen, zullen w ■- weer te boven komen, wanneer we dit jaar allen actief zijn voor onze Fries gemeenschap op dit mooie eiland. Er werd besloten om in het komende seizoen 4 avonden te geven en wel 2 door eigen krachten te vullen en 2 door bekende Friese gezelschappen Verder kunnen we hier nog niets van zeggen, want de plannen zijn nog niet volledig uitgewerkt, maar we kunnen nu reeds de verzekering geven, dat de ze avonden beslist de moeite waard zul len zijn. Voorts zal er zeer binnenkort een verloting plaats hebben om de kas van de Krite te versterken. Wjj willen graag van deze plaats een beroep doen niet alleen op de Frizen, maar ook op alle Texelaars om deze lotenactie to doen slagen. Het gaat hiea- om een cul tureel belang van grote betekenis- Als eilandbewoner hebt u eveneens hetzelf de gevoel voor gemeenschapszin als ds Friezen. Ook u voelt zich één met uw eiland evenals we dat. doen. Pit is een van de redenen waarom een Fries zich op Texel thuisvoelt, en wij rekenen dan ook graag op uw medewerking. Het gaat in dit geval niet uitsluitend voor een ...materieel" doel, maar om het .,t<) be or not to be" van de Fryske Krite op Texel, die het waard is om te blijver, bestaan. En de prijzen van deze loterij zullen u zeker niet tegenvallen! Tot slot. vermelden we nog, dat. dhr A. de Vries en mevr. Bergstra van Ou- desehild bedankten als bestuurslid. De ze beide mensen hebben als penningm en secr. veel werk verricht en de woor den van dank die de voorz. aan het einde van deze vergadering tot hen richtte, waren dan ook volkomen op hun plaats. Het tegenwoordig bestuur van de Krite bestaat, thans uit de heren O. Go- enga, voorz., Sj. Hoekstra, secr., P- Oosterhaven, penningm., A-bma en R. Berkenbos. Friezin op Texel: Bent li nog niet lid van de Krite wordt het dan nu! Bent u wel lid steunt dan onze ver. door uw aller medewerking. Eala Fria resena! MOEDGEVEND. Een Bloemendaalse Dansschool adver teerde: „Dansles. Muurbloempjes ko men bij ons niet voor. Op alle lessen voor elke dame een heer en voor elke heer een dame." Kunnen de Texelse Dansscholen een dere service bieden? Wjj hopen het zeer. De herfstmode. d e een groot aantal mantelcostuums tcont. verschaft ons de mogelijkheid om op d mantelrok verschillende blouses jas es en Jum- pertjes te dragen We dienen er daarbij echter wel op te letten, dat de rok eenvoudig, en het er op te dra gen jasje van een bijpassende stof is. Wat de kleur betreft: blauw bruin en donkergroen geven de toon aan. ter wijl ook het diepe lila en donkerpaars in de mode blijven We geven u hierbij een voorbeeld van een variabel mantelcostuum, dat voor slanke zowel als voor zwaardere figu ren geschikt is K 3386/16. Heel eenvoudig is de lijn van dit mantelcostuum, dat evengoed als deux-pièces kan worden be schouwd Het achterpand heeft zeer origineel, een ruim klokkend schoot je. Benodigd voor 98 cm. bovenwijdte, 2.75 meter stof van 140 centimeter breedte K 3388/16 Zo'n. getailleerd Jasje ls practlsch en staat altijd bijzonder aardig. Ons model is met fluweel gegarneerd. Benodigd voor 92 cm bovenwijdte ca. 1.45 m stof van 140 cm. breedte. K 3389/16. Wanneer wij een lichte, nauwe mantelpakrok nebben, zal het erg leuk zijn om er zo'n jasje met vrolijk klokkend schootje op te dragen. Ben voor 98 cm. bovenw 1 45 m. stof van 140 cm breedte. Knippatronen zijn a f 0 50. bij vooruitbetaling, per postwissel te bestellen bij ..Bella Patronen Service". Kr. Nieuwe Gracht 66, Utrecht K3386/16 Is verkrijgbaar voor 98. 104 en 112 cm. bovenwijdte: KSSSS'IG voor 92, 100 en 108 cm bovenwijdte en K 3389/16 voor 90. 98 en 106 cm bovenwijdte De modellen zijn overgenomen uit „Bell a" Het Nieuwe Modeblad 9-*-roo. ügA V BI «WO BLIKSEM SLOEG IN. In de nacht van Vrijdag op Zaterdag bracht de bliksem met drie zware sla gen veel schrik onder de bewoners van Den Hoorn, waar het vaak geducht kan spoken. De woning van de familie Schilling aan de Herenstraat werd ge troffen, de stop van liet electrische riet sloeg door en een ganglampje werd verbrijzeld Er werd gelukkig niemand gekwetst. door G. Th. Rotman (Nadruk verboden) 109. Terwijl de vliegmachine over het Afrikaanse woestijngebied vloog, keken Bram en zijn vrienden de ogen uit, in de hoop, bekende plekjes te zullen ont dekken. Nu, dat duurde een poosje! De avond begon al te vallen, en ze hadden al onvermoeid naai' alle kanten rondge vlogen, teen Bram opeens uitriep: ,.Daai heb je liet huis van Sheik Ben Aiboel" 110- Tom schreeuwde nu in zijn neger taal, dat Mr. Habberton dalen moest en de machine streek, na een paar keer rondgevlogen te hebben, precies voor 't huis van de sheik neer. Deze kwam al op hef gesnor aanlopen en lachte ver rast op het gezicht van zijn oude ken nissen. Maar achter Ben A-boe stond nóg iemand, en die keek hélemaal niet vrien delijk. SEPTEMBER-MENU. Een van de dingen, waarvoor de huis vrouw dagelijks weer komt te staan is t bereiden van de maaltijden. Afwisseling is nodig. Niet alleen omdat verande ring van spijs doet eten", maar ook om dat op dit manier alle voedingsstoffen, die het lichaam nodig heeft om vol doende weerstand te hebben, een plaats krijgen in het menu. Bij de warme maaltijd kan deze vari atie in alle onderdelen aangebracht wor den zowel in soep en hoofdschotel als in het nagerecht, 'Belangrijk is hierbij, dat iedere dag verse groente wordt ge geven en dat eiwitrijke gerechten vlees of vis of kaas of eieren of peul vruchten en vooral melk of melkproduc ten steeds in de maaltijd voorkomen en elkaar afwisselen. Laat, men vooral ook profiteren van '1 fruit en de haring zolang deze zo goed koop zijn. Vergeet bij het fruit vooral de jeugd niet. Iedere vrucht draagt, tot haar gezondheid bij! Hieronder vindt u een voorbeeld van een September-menu: Zondag: tomatensoep met rijst pnn- eessebonen, komkommer, gehakt, aard appelen caranvelvla. Maandag: bloemkool, rest gehakt, aardappelen hroodschotelt.je met ap pelmoes. Dinsdag: sla, gebakken haring, aard- appelpurée custardvla. Woensdag: andijvie, ei. aardappelen, bruine saus gont met appelmoes of gestoofde peren. Donderdag: vermicelliesoep appel moes, rolpens, aardappelen fruit. Vrijdag: bietjes, gestoofde vis, aard appelen, botersaus griesmeelpap. Zaterdag: macaroni met uien en to maat, komkommersla yoghurt- (Slot). 'Door de ligging, ver van alle centra, vervallen hier echter grotendeels de structurele factoren. Voor deze kerk komt de gothiek neer op de spitsboog- ramen, portalen en arcaden, de profielen en de tamelijk lichte, ruime opvatting. Zoals bij alles uit het verleden van Texel, slui't ook hier weer de bouwstijl geheel aan bij Friesland, vooral de bak- steenbouw en de drie typische rosot- achtige nissen boven de westdeur ge tuigen daarvan. Trouwens hel is be kend, dat in de vroege middeleeuwen de kerken van Texel een bezit, waren van de Augustijner Abdij te Ludingakerk? in Friesland, nabij Franeker. De iets uit de voorgevel springer.de toren is in de kerk ten dele 'ingebouwd Binnenin rust de toren op twee zware zuilen, liet westportaal, onderin de to ren aangebracht, is buitengewoon mooi van kleur, door de afwisseling van gele en rode baksteen. Vooral de gele bak stenen zijn van een buitengewoon groot formaat, zelfs zo, dat men er de zuiltjes van de blinde arcaden in de toren van heeft kunnen maken. Boven dit portaal zijn drie rosetnissen. waarvan de vei- wantschap met de Friese kerker al werd opgemerkt. Dan volgt een lijst, waarboven de to ren iels smaller wordt. Hier versieren 2 grote spitsboognissen, die ieder weer onderverdeeld zijn, het oppervlak. Een spitsbooglijst vormt de afsluiting run de tweede verdieping. Weer inspringend is de derde verdieping, waarvan alle "i hét onderste deel de arcade tussen de twee hoekfialen aansluit bij de al genoemde twee verdiepingen- De delen hierboven, versierd met iets gebroken rondboognissen, spitsbooggalmgatei: open balustraden en stenen spits, missen de gele stenen en zijn geheel in rod? baksteen. Alle ramen in de kerk, waaivan er enkele dichtgemetseld zijn, worden dooi de spitse bogen afgedekt. De muren worden gesteund door zwa re beren met schuine afdekking. Zwakke bodem. Het middenschip wordt gedekt door 'n houten tongewelf, de twee zijschepen door kwart-tonnen. De constructiemetho- INGEKOMEN PERSONEN. Francisc-us A. J. v. Beers v A'dam, N. Witsenstr. 4 n. Weststr- h-6. Gerrit v.d. Kolk v. Huizen, Weeshuisstr. 5 n. H 84 Arnoldus E. Auwens v. BaienkarsDei, Tuitjehorn H 26 n- Molenstv. 18. Bob Kuijt v. A'dam, Valentijnkade 29hs. naar Waalderstr. 47. Petrus Veeken v. Ven huizen V 357a n- Kogerweg 3. Hamke K. Veenbaas v. Wieringen, Hofweg 3 n. E 18. Albert Buis v. Opmeer, Middelweg A 23 n. C 2, Pietje Stoepker v Wlerin- genneer, Hoornseweg G 69 n - B 30. VERTROKKEN PERSONEN Casper C. A. v. Wel. v. Molenstr. 18 n. Lisse, Heereweg 277. Jannetje Bakker v. Oudeschild 190 n- Bergen, Loudelsweg 20. Johanna Keijser v. B 203 n. Deven ter, Zwolseweg 80. Lena Zutphen v. Iv 49 n. Leideh, Rapenburg 59. Klaas Bak ker v. O 12 n- Haarlemmermeer, Kerit- hoflaan 48. Lucia C. M. Ettema, van Schoonoordweg 41 n. Bergen, Loud -L- weg 20. Geertruida J. Bakker, v. H 12 n- Den Haag. Ledeganckplein 47. Maria G H. Schrijen v. Schildereind 64 n. Haar lemmermeer Spieringvveg 523. Frederik Steigstra, v. O 88 n. Aalsme°r, Stom- meerweg 2. Agatha G. v. Zurk v. De Koog 33 n. Leeuwarden, DiepenbroeK- straat 64. Harmen Watzema v. De Koog 34 n. Heerenveen, Schans 30. Foekjc Meindertsnia v. C 45a n. Deventer, Tes- senmaoherstr. 9. Wilhelmus Schouten E 84 n- Leusden, Dodenweg 6. Harmen van Dijk v. Kerkstr. 2a n. Den Helder, Buitenhaven. Adriana M. H. Lampers v. C 82 n A'dam, Koninginneweg 1S8- El- friede M- Beers v. Groeneplaats 13 naar Roermond. Voogdijstr. 10. Antonia Wit te v. Weverstr. 20 n. Venlo, Doesbong- straat 2. Aafje Koom v. W 60 n. Haar lem, Verspronekweg 110- Geertruida A. Bakker v. H 10 n. Bussum, Graaf Jan- laan 52. de van deze houten gewelven, die in ze noordelijke provincies de slenen welven vervangen, sluit geheel en aan bij de scheepsbouwDoor (ie zvva! bodem was een stenen afdekking om gelijk. Na deze globale beschrijving zal probeerd worden een datum vast te s len voor de verschillende delen, grond van de bouwstijl- Honderd jaar ten achtei Men moet daarbij in aanmerk nemen, dat Texel steeds een verre boek is geweest, die wellicht hond jaar ten achter was. Het koor moet omstreeks 1470 ge teerd worden. Het schip zou men vijf of tien jaar later daarbij kuni aansluiten Ivoor en schip vormen eenheid, maar welk contrast vormt onderste deel van de toren daarmee. gedeelte boven de blinde arcade s bij de overige kerk aan. Het schijnt) verschil hier komt door de restaur, van de toren, zowel met de gevel, vv de toren in geplaatst is, als met de o rige kerk. Wanneer de gehele westgevel v sierd was geweest met grote bakste: in kleurcontrasten van rood en geel, was daarin niets bijzonders geweVst. uiers steeds gat' men bij mldd'deeir kerken grote zorg aan de westgei voor de gelovige de poort tot de hen voor de ongelovige de voorspiegel van de in liet geloof te verwachten melse pracht Dat dus de toren en portaal rijker zijn uitgevoerd hoeft niet te verwonderen of op een grot ouderdom te wijzen. Wel is vreemd het verschil met rest van de voorgevel: de puntge- waartussen de toren geklemd is. Gefundeerd op zwerfkeiei Veilig kan gezegd worden, dat d gevel niet oorspronkelijk ls. Daa: wijst de losse constructie van de link en rechterzijde van de puntgevel, opzichte van de toren. De teren st stevig gefundeerd op enige grote zvve keien; rle gevel is verzakt, los gebrol van de toren. Verder zijn de profie van de twee ramen in de westgevel heel verschillend van die van de over vensters. Ze zijn echter wel ge'ijk aai raam boven het zuidportaal en het ra in de derde travee (d l. de ruimte tusi twee zuilen of steunberen) aan de noo zijde, waarvan ik al opmerkte, dat iets mee gebeurd moest zijn Ten sb wijst een stukje muur, van deze' structuur in rode en gele baksteen de toren, 10 cm. breed, en enkele ters hoog, een strookje, dat rechts on< tegen de toren aansluit, in de muur v de puntgevel, erop, dat er vroeger andere wesfgpvel moet zijn geweest, een eenheid met de toren vórmde. Het is moeilijk te zeggen, wanneer westgevel en ook de reeds genoen delen aan zuid- en noordgevel ver: derd zijn Na mijn oordeel zal het na 1539 beurd zijn; immers, toen ,.vie! de vr gere toren onder de voet", aldus reeds genoemde handschrift. Men dat niet al te letterlijk moeten opvalt bedoeld zal zijn, dat toen liet boven deel van de toren, de spits, instortte, balustrade en de spits, die de toren sluiten, beide uit 1604, wijzen erop, i men toer, pas tot een definitieve v tooiing kwam. Een andere mogelijk!) zou zijn: na de Hervorming- Dit acht niet waarschijnlijk. Want hoewel berii wordt dat in 1571 de Watergeuzen ,.s lieerden de kerek van de Bun lit" t( zullen dit slechts kleine beschadiging aan het. houtwerk zijn geweest. Zei zullen zij niet in die ene dag van h verblijf de westgevel hebben kunx slopen. Grote overeenkomst Uit hjt voorafgaande bleek, dat inderdaad grote overeenkomst best. tussen de jaren die het handschrift geeft, en de dateringen, die men grond var. do stijl aan het gebouw geven. Vele punten, die hier onopgeme bleven, zijn nog twijfelachtig. Ik no slechts de afsluiting van het koor- spade :al hierbij misschien licht 1 1-' gen". FEUILLETON 23). Dat is waar, knikte Dunham. In mijn fabriek wachten we dus op uw alarmbevel- Verder hebben we nog men sen met motorfietsen nodig, die de hoofd strijdmacht bjj elkaar kunnen tromme len. Sommigen wonen een dagmars van de dijk af, herinnerde John. Ja, daar moeten we rekening mee houden, zei Mayenne. De twee mannen namen afscheid. Ons staat dus een prettige tijd te wachten, zei Dunham. Richard Mayenne bleef glimlachen'.'., maar met een bezorgde trek over zijn ge zicht voor Dunham staan. Jij hebt het gevaarlijkste baantje, Charly. Ze zullen jou later als hoofdaanstichter van dit al les beschuldigen. Och, dat kan mij niet schelen, ant woordde Dunham. Hij was bezig de ve ters van zijn hoge schoenen vaster aan te halen. Als Friedrieh Wilhelm terug komt, laat u mij dan zo gauw mogelijk vveten of hij iets naders heeft, gehoord over de gouden doos, zei hij haastig. Toen gaf hij Mayenne de hand, zonder hem aan te kijken, en voordat Mayenne het goed en wel wist, had Dunham kar.s gezien op slinkse wijze de kamer te ver- la ten. HOOFDSTUK XI. Toen de trein over de eerste bruggen van New Orleans donderde, ontwaakte Friedrieh Wilhelm- Direct na het ver trek van de trein had hij zijn slaapcou- pé opgezocht, want aan slaap was hij do laatste nachten wel iets te kort gekomen Nu stond hij opgewekt en volkomen uit gerust op keek eens uit het raam om te zien waar hij was, trok het wasgersi uit hel ingebouwde kastje aan de wand en begon zich te wassen. Hij constateerde, dat de trein pas over een kwartier het station van New Orleans zou binnen'o- pen, zodat hij weer ging zitten cn nog 'n sigaret opstak. Toen werd er zacht op zijn deur ge klopt. Hij riep binnen!" keek echter niet naar de deur, omdat hij zeker meende te weten, dat het de conducteur was. Geschrokken draaide hij zich met een ruk om toen een vrouwenstem la chend vroeg: Hen je nu eindelijk uitge slapen? Isabelle d' Argusson stond bij de deur. Friedrieh kwam overeind, gooid" zijn sigaret weg en stootte een soort vreugdekreet uit. Isabelle drukte hem op zijn plaats terug, ging tegenover hem zitten en zei: Je grootmoeder heelt mij namelijk opgebeld om mij te vertellen, hoe gelukkig ze zich voelde. Bij die gele genheid hoorde ik, dat je van plan was, direct naar New Orleans te gaan en van daar naar New York te vliegen En toen kreeg ik zeil zo'n onzinnig veilang?n naar de stad, dot ik daaraan eenvoud g geen weerstand kipi bieden Om elk uur van de dag alle mensen over het hoge water te horen jammeren en er op geen enkele wijze tussenuit te kunnen knij pen, dat hing mij ineens de keel uit. Ik liet mij direct naar het station brengen en haalde op het laatste nippertje de rein. En nu wil je in New Orleans naar de schouwburg gaan of naar de opera? Ik wil niet alleen naar de schouw burg gaan, ik wil, dat ik er naar too wordt gebracht, zei ze met een betove rend lachje, Dat zou mij een genoegen zijn, zei Friedrieh, maar morgenochtend heel vroeg vlieg ik al naar New York en als ik terugkom, ga ik direct naar Fort Co- ligny terug, want vader heeft me daar nodig. Jammer, zei Isabelle. Ze speelde met haar collier, glimlachte voortdurend maar had daarbij toch een ernstig vooi- komen. Haar gezicht was zacht enmoo', maar zo nu en dan veranderde het plot seling, zodat er een heerszuohtig? of ui terst gevoelige trek over gleed Wat doe je vanavond? vroeg ze plotseling Friedrieh keek haar aan, aarzeldo even mat zijn antwoord en zei toen- Ik heb nog het een en ander met mijn pro curatiehouder Hampton te bespreken en ik zal wel vroeg naar bed gaan, want ik geloof, dat het vliegtuig heel vroeg ver trekt. De trein liep het station binnen. Isa belle maakte een bevallige beweging met haar hand en vroeg, terwijl zij opstond, haastig, bijna ademloos. Wil je vanavond om negen uur bij mij komen dineren? Hij knikte. Goed. die uitnodiging neetn ik graag aan, Isabelle. Vóór het station namen ze afscheid van elkander. Het regende. Bovendien was het onnatuurlijk warm- Nevelslier ten trokken over de stadspleinen, toni Friedrieh zich in een taxi naar zijn huis liet brengen- Na een poosje zag hij d lichten van het Charles Hotel voor zich uit. Hij tikte tegen de tussenruit van de auto en gal de zwarte chauffeur orders te stoppen en dan op hem te wachten, want in de hal van dit hotel had de maatschappij, welke de vliegdienst Nev. Orleans Washington Philadelph.a New York onderhield, haar kantoor. Zeker, mijnheer, zei de bediende. Wij zullen een plaats voor u reserveren. Morgenochtend om half zes vertrekt u van het vliegveld New Orelans, 's mid dags om half zes bent n in New York. Toen hij daarmee klaar was, liet Frie drieh zi"h naar huis rijden, waar hij ge ruime tijd dommelig in hot lauwe water van de badkuip bleef liggen om pas weer fris en monter te worden toen het kourii water van de douche over zijn lichaam stroomde. Intussen liet een huisknecht de procuratiehouder Hampton, die Frie drieh per telefoon had verzocht naar hem toe te komen, in het kantoor- Hamp ton was een kleine, magere man, die het weinige haar, dat hein nog restte en dat aan weerszijden langs zijn kale hoofd groeide, met opdringerig ruikende bril lantine als een krans om zijn hooft had geborsteld Het spijt me, dat ik u aan avondgenoegens moet onttrekken, Friedrieh. Mijn genoegens, mijnheer Mayen zijn van zeer verscheiden aaixl, a woordde Hampton. Ik kijk slechts t hoe mijn lieve vrouw onze zeven kim ren opvoedt. Hij ging op de rand van een stoel ten, vouwde zijn handen en scheen alles voorbereid te zijn. Ik moet naar New York, Hamph zei Friedrieh. Wat was er vandaag de beurs te doen? Op de beurs? Daar was het vanda net als gisteren, een ware heksen-ke De mensen gooiden hun graan weg zure melk, mijnheer Mayenne. Wat in New Orelans aan graanproducten li is voor een appel en een ei op te kopi Maar niemand koopt iels, omdat led een voor de stad liet ergste vreest- de beurs werd mij ontelbare malen vraagd: wat doet mijnheer Hampton? De procuratiehouder trok zijn ja recht- Ik heb geantwoord: Mijnheer H yenne is op het landgoed van zijn vai en viert er zijn verjaardag. Uitstekend! Ik weet nog niet 1 lang ik wegblijf. Koopt u in deze das niets, mijnheer Hampton. Gaat u g< verplichtingen aan. Ik geloof, dat alles is, wat ik u nu heb te zeggen, wil u er niet langer van af houden te zien hoe uw vrouw uw kinderen i voedt. (Wordt vervolg!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1949 | | pagina 4