Cjroen kwartsJexeh in het harL.
ikïiïXm
DAMPO
Vlijtige Jeugd
Sint Nicolaasfeest ook voor armen
Texels zangclubje voor
de radio
CORSETTEN en
BUIKBANDEN naar maat
Specialiteit voor elk figuur
P. J. STEINBERG,
„Unitas"
wordt opgeheven
Schipper Jan Bakker met eremedaille
onderscheiden
Partij van de Arbeid luisterde naar
boeiend betoog
ilO]
A
«TEXELSE
Uitgave v h. Fa. Langcveld De R007
Boekhandel - Drukkerij - Bibliotheek
ile; Den Burg Texel - Postbus 11 - Tel. 11
ZATERDAG 19 NOVEMBER 1949
63e JAARGANG. No- 6375
COURANT
gei
00
un
rai
ek
ei
ra
•ta.
an
•ijl
xu
of-
ik<
m
H bi
ia
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek Rotcerdamsche Bank en CoÖp. Boerenleenb.
Postgiro 65 2. Abonnenventsprijs f 2,45 per halfjaar
Hiernaast een plaatje van
de tentoonstelling die de
leerlingen van de o-l. school
te De Waal Zaterdag en Zon
dag jlhebben gehouden.
Jammer genoeg kunnen
wij geen kleurenfoto aanbie
den: dan zoudt v zich heb-
en kunnen overtuigen hoe
fraai vele inzendingen be
schilderd waren. Je kon al
les stuk voor stuk bekijken!
Boven de tafel, waarop zo
veel moois is uitgestald, han
gen kinderslaapkamerlam-
pen, waarop de meest be
kende sprookjesfiguren zit
ten, staan of dansen. Vóór de
tafel, op de vloer, staan de
manden en dozen met pad
denstoelen, uit wijde om
trek vergaard.
De tentoonstelling werd
door zeer vele personen be
zocht en het financiële resul
taat zal zeker behoorlijk zijn.
De Verkennersgroep van Sint Je
roen (padvinders), heeft liet prachtige
plan opgevat een Sint Nicolaas-actie te
organiseren ten einde de armen van de
gemeente Texel ter gelegenheid van de
5e Dec. te knnnen verrassen. In daar
voor in aanmerking komende winkels
zal een ton worden geplaatst, waar men
.evensmiddelen, tabaksartikelen enz. enz
kan deponeren. Op de avond van Sin
terklaas zullen de gaven onder de armen
van alle gezindten worden verdeeld-
Dit prachtige streven heeft aller sym
pathiek ontmoet en op een aan de win
keliers gericht schrijven troffen wij dan
ook de handtekeningen van burgemees
ter Rehorst, van Ds. v. Reyendam, van
Ds. Van Veen, van Pastoor Persoon en
van de voorzitters der Middenstands-
HOEVEEL RADIOLUISTERAARS
TELT NEDERLAND?
Het aantal aangegeven radiotoestellen
in Nederland bedroeg op 1 Nov. jl.
1,1105,418 ttgen 1,289,776 op 1 Oct.
Op 1 Oct. warn er 521,523 aangeslote
nen op het Rijksradiodistributienet te
gen 523.678 op 1 September
.Zondag 27 Nov. a.s. om 7 uur 's ajv.,
zal een kinderclubje o-l.v. mevr. L.
Woudstra-Rozaelaar, Wilhelminalaan,
Den Burg, een 4-tal liederen zingen en
wel op uitnodiging van het I.K.O.R.
(Interkerkelijk Overleg in Radio-aange
legenheden). Dit is een van de clubjes
die wij iedere 14 dagen horen zingen.
Daarbij wordt dan tevens een en ander
verteld over de omgeving en zo kunnen
we de 27ste dezen- dan ook horen hoe
enige vragen over ons eiland zullen
wonden gesteld en (in Texei's dialect?)
beantwoord.
Een van onze vragen, die wij mevr
Wondstra stelden, was natuurlijk hoe zij
op de id ie. kwam een zangclubje te vor
men- We vernamen, dat de I.K.O.R. vo
rig jaar Dec. via de radio de luisteraars
opwekte om alom in den lande zang-
clubjes te vormen. Zo stichtte mevrouw
Wondstra de Texelse, die in Jan. van
dit jaar met 6 leden begon en thans ge
groeid is tot 23 leden. ,.Maar er kunnen
er nog best meer bij, dus wie na de uit
zending lid willen worden, zijn van har
te welkom", aldus de leidster.
Vrijdag 25 Nov. komen de mannen
van de radio al met hun aparaten naar
het eiland om met de kinderen de gene
rale repetitie te houden. Gezongen wor
den 4 liederen uit ..Wie zingt mee?",
uitgave der Ned. Zondagsschool Vereni
ging, nl. het bekende openingslied
Doet ons loflied vrolijk reizen, en ver
volgens: Kom, Heer, in ons midden,
Eén naam is onze hope en Jezus zegt,
dat hij hier van ons verwacht.
Keizerstraat 47-49, Den Helder
/.ON. MAAN EN HOOG WATER.
De zon komt 19 Nov. op om 8,09, on
der om 4,42. Maan: 20 Nov. N-M, 27
Nov. E.K. Hoog water ter rede van
Texel: 19 Nov. 8,00 en 8,28. 20 Nov. 8,52
en 9,16- 21 Nov. 9,41 en 10 02. 22 Nov.
10,27 en 10,46. 23 Nov. 11,12 en 11,29. 24
Nov. en 12,00. 25 Nov. 0.16 en 12,45
Aan het strand is het ongeveer een
uur eerder hoog water.
verenigingen, de heren O. J. v.d. Kooi
en P- Swarthof.
„Texelaars, „God heeft de milde ge
vers lief". Geeft niet blijdschap. Wie
zijn naaste, de minder bedeelde, met
Stoffelijke gave, op feesten als die van
Sint Nicolaasavond gedenkt, zal er wél
by \aren.
Beproefde hulp bij
verkoudheid voor Va
der, Moeder en kind.
INGEZONDEN
Gilze-Ryen, 14 Nov. 1949
Geachte redacteur.
Naar aanleiding van uw bericht in de
krant van jl. Zaterdag 12 Nov- jl., be
treffende de veroordeling van de keer
K. R„ uitgesproken door de Officier van
Justitie te Alkmaar, ineen ik te mogen
opmerken, als de betrokken deserteur
zijnde, dat dit bericht, zo niet onjuist,
dan todh wel zeer vaag was.
Het ware beter geweest, indien de
journalist die dit bericht heeft geschre
ven, zich eerst, op de hoogte gesteld
had van de feiten, zoals die o.a. in ihet
Noord Hollands Dagblad" vermeld
stonden
Desertie heb ik nl. gepleegd om werk
te verrichten dat inij noodzakelijker
leek dan liet werk dat ik op Gilze-
Rijen deed, waar bovendien al een
plaatsveiwEnger voor aangesteld was.
'Het werk, 'hetwelk ik in mijn deser-
tietijd verridht 'héb, was in liet. open
baar- By mijn arrestatie werd helaas
ook de beer K. R. betrokken.
H'ier is m.i. echter geen sprake van
onderduiken, daar ik in het openbaar
gehandeld heb. M. SGHOO.
Op verzoek van vele leden hield de
Vereniging tot Uitkering by Overla
den Unitas" te Den Hoorn Woensdag
avond in ..Loodsmanswelvaren" een bui
tengewone alg. vergadering om nog
maals te praten over 'de voor- en nade
len van opheffing. Als vertegenwoordi
ger 'van de „Groot Noordhollandse" was
aanwezig de heer S. Kuiper, die aan
drong op opheffing van he: Hoornder
fonds en overgang naar de „Groot
Noordhollandse". 26 van de 27 aanwe
zigen stemden vóór overgang naar de
„Groot Noordhollanülse". twee leden
stemden blanco. Niet één Heek er te
gen; Het oude fonds keerde f 78 uit. da
„Groot Noordhollandse" f 98,
Unitas heeft 65 jaar bestaan.
Unitas is 1 Nov. 1884 in werking ge
lreden. Het was 20 Oct. 1884 toen in een
alg. vergadering van het te Den Hoorn
toenmaals 'bestaande ziekenfonds de
inogeiyioheid van het stichten van een
onderling begrafenisfonds onder 'het
oog werd gezien. De besprekingen had
den een gunstig verloop en een week
later reeds vierd de Vereniging opge
richt. Reeds dadelijk traden 70 perso
nen als lid toe, uit wie als bestuursleden
gekozen werden: Joh. E. Weurdinge, di
recteur, G. Duinker, secr-, A. A. Lap,
penningmeester, 'D. B. Lap, "B. Hin en
Aib. Smit. comm. van loezicJit.
Eerste 'bode van het fonds was dhr
Jn. de Porto- Hij genoot een jaarwedde
van. f2,—.
BEROEPEN.
By de Geref. Kerk te Den Burg werd
tot predikant bi-roepen Oand. A. G.
Kornet, te Zaandam.
DUINAFSLAG
ACHTER DEN HOORN.
Ook achter Den Hoorn zijn de duinen
door de laatste storm weer belangryk
afgenomen
Wie met te grote snelheid rijdt
Die kan niet sloppen meer np tijd!
VEILIG VERKEER.
Hijnhardtjes: de cachet,
die pijn verdrijft en kou afzet. Doos 40 en 75 ct
BOOTDIENST T-E.S.O.
TEXELDEN HELDER V.V.
Op werkdagen:
Van Texel: 5,20; 7,45; 11,45; 11,50; 1750
Van Den Helder: 6,30; 10,20; 13,00;
1420; 19,30.
Op Zon- en alg. erkende Chr. Feest
dagen:
Van Texel: 7,45; 11,45; 17,50
Van Den Helder: 10,20; 13,10; 19,00
Prinses Wilhelmina verrichtte de plechtigheid
Ter gelegenheid van het 125-jarig be
staan van de Noord- en Zuidhollandse
Red'dingmy., zijn de directeur van deze
my., de heer H. Th. de Booy en 80 red
ders onderscheiden. De plechtigheid
vond Dinsdag plaats in de Haagse Rid
derzaal. Prinses Wilhelmina reikte per
soonlijk een aantal onderscheidingen uit:
de heer II. Th. de Booy, directeur, offi
cier in de Orde van Oranje-Nassau, de
lieer Mees ToxopeuS, schipper van de
„Insulinde", ridder in de Orde van
Oranje-Nassau, de heren Douw e Tot,
schipper van de ..Brandaris" en de heer
W. de Jager, schipper van de „Konin
gin Wilhelmina", Broeder in de Orde
v.d. Ned. Leeuw, de heer J. Bakker,
schipper van de „Joan Hodshon", de
eremedaille in goud verbonden aan de
Orde van Oranje-Nassau.
Er werden voorts eremedailles uitge
reikt in zilver en medailles voor mens
lievend hulpbetoon.
De Min.-president Dr. Diees huldigde
de gedecoreerde ,,wakk're mannen"
in een korle rede. Prins Bernlhard kon
tot zyn spyt wegens ziekte niet aanwe
zig zyn- Na liet officiële gedeelte betrad
geheel onverwacht Koningin Juliana de
zaal, waai zij zioh aan verscheidene
redders liet i oorstellen. De receptie
werd bezocht door i ersolieidene minis
ters, en led°n van het corps diploma
tique.
,,Tot de redders hier in deze zaal aan
wezig cn evenzeer aan die anderen, die
hier met zyn, moge worden 'gezegd, dat
ons ivolk trots op hen is, da; ons volk
meeleeft met 'hun stryd tegen het ge
vaar", aldus dr. Drees.
Sprekend tot de redders, zei de heer
De Boo.v o.a.: „Wij zorgen \oor de bo
ten, maar u doet het werk, en u doet
dat werk vrijwillig. Onze mooie, merk
waardige organisatie met haar vier en
twintig stations van Rottumeroog tot
Schipper J. Bakker, die Dinsdag door
Prinses Wilhelmina persoonlijk werd
onderscheiden met de eremedaille in
goud, verbonden aan de Orde van
Oranje-Nassau.
m
Loosduineii kan alleen door u in stand
blijven. Het is iets heel hyzonders, dat
gy, onze medewerkers, hier allen by-
een zyt en zo goed doet uitkomen, dat
u als het ware één grote familie vormt-
Zo is schipper Bakker opnieuw onder
scheiden, immers onlangs werd hy ge
huldigd niet de bronzen medaille, ver
bonden aan de Orde van Oranje-Nassau.
Hy is 15 jaar schipper op de Cocksdor-
per reddingboot.
ESPERANTO EN DE U.N.E-S.C.O.
Tijdens een vergadeiing van de U.N.
E.'S.C.O., in de Intern- Arbeiders Hoge
school te Kopenhagen gehouden, he
sprak de Amerikaanse afgevaardigde
en bekende Esperantist, de heer Mark
Star, de grote voordelen van het Espe
ranto als internationale taal.
NAAR OOST-AZIE.
Met „Ontwikkelingsclub Oosterend"
gaan we Zaterdagavond, dus vanavond
in gedachten naar Oosi Azië (China
Japan, Siberië). Leider is de heer W.
II. Lap, die daar vroeger jaren als offi
cier ter koopvaardy vele duizenden kilo
meters over de „woelige baren" heeft
gedobberd. Maar er kwam ook dikwyls
land in zioht, vreemde havens, vreemde
mensen met vreemde gewoonten. Rij
ken, armen, betrouwbaren, onbetrouwba
ren. Ryke landstreken, arme gebieden.
Over dal alles zal de heer Lap van
avond dus vertellen- Op zyn bekende,
genoeglyke wyze. En daarby zullen tal
van aardige plaatjes op lie; doek wor
den geprojecteerd.
..OntlW'ik kef ingsol un Oosterend" no
digt iedereen 'hartelijk uit!
VEE VOOR 40 PCT- TUBERCULEUS
OP GOERBE-OVERFLAKKEE.
De veestapel van het eiland Goeree-
Qverflakkee is voor 40 pet. tuberculeus,
er komen op het eiland zo goed als geen
tbc-vrye bedryven voor. De veelvuldig
voorkomende gevallen van tbc onder do
bevolking, zyn een gevolg van de be
smette veestapel. Nog vaak wordt door
de bevolking van het eiland ongekook
te of niet voldoende gekookte melk ge
dronken, hetgeen ernstig gevaar voor
besmetting oplevert.
Dit is in liet, kort de conclusie van het
vry opzienbarende rapport, dat de he
ren Frijting, dierenarts te Midüelhar-
nis en Den Eenzamen, hoofd van de
landbouwschool Ie Sommelsdyk, hebben
opgesteld over de verbreiding van de
l under-lbe op het eiland.
De zaal van „De Oranjeboom" was
zeer goed bezet, toen de Party van de
Arbeid daar Dinsdagavond by een kwam
om te luisteren naar de bekende radio
spreker, de beer K. Voskui' en naar <1J
zang van ,,De Siem des Volks".
Na het openingswoord door de voor
zitter, de heer N. de Jong, zong „De
Stem" zeer verdienstelijk iiet strydlied
van de Party v.d. Arbeid en „Morgen
rood", de nieuwe toneelbelichting vol
deed daarby zeer; langzaam kwam de
dag in rode gloed de duistere wereld
verlidhten.
De heer Voskuil schetste hierop de
problemen en moeilijkheden, die '11 we
reld, die naar rechtvaardigheid streeft,
ontmoet. Hy besprak eerst het verleden,
het donkere verleden van de kapitalis
tische maatsdhappy, waarin de gemaak
te winst door een kleine kern van be
voorrechten, kapitalisten, werd opge
streken ten koste van de arbeiders, Ge
lukkig brak een nieuwe tyci aan, ver
kregen door strijdlustige werkers, die
met een \ast doel voor ogen in het lie
den staan- Dat is een heel verschil met
degenen, die 'het lieden met verbijste
ring en verwarring aanschouwen en
maar één verlangen heWbeu: terug naar
een tyd van „rust" en „vrede". Daaruit
komt het consenvafisme voort. Dit cons,
werkt belemmerend op de nieuwe maat
schappij, die komen, moet.
'Het kapitalisme steunde op twee zui
len: le de exploitatie van de werkers;
ten 2e de koloniale volken. Daaruit
heeft het kap. zijn welvaart opgebouwd.
De rykdom stapelde zioh op in West-
Europa, waar nochtans gebrek werd ge
leden door de arbeidersklasse. Maar de
werkers veroverden politieke rechten en
zo veel meer, waardoor een beter le
venspeil ontstond-
Toen na de tweede wereldoorlog de
welvaart door het optreden van Hitier
was verdwenen, stonden wij een schijn
welvaart. te handhaven, die er in feite
niet meer was. In 1943 hadden wy aan
alles reeds gebrek (op Texel zal dat
minder zyn geweest natuurlijk). Wel
nu, zonder hulp van over de grens zou-
'den wij thans in dezelfde behoeftige po
sitie verkeren als zss jaar geleden.
Vervolgens behandelde spr. de ver
houding en het streven van verschillen
de politieke partyen in ons land. De R.
K Staatsparty werd na de oorlog niet
meer ongericht, omdat men een dehüele
vreesde. Toen kwam een 1? K. Party,
die zodanig was. dat men door bepaal
de sluizen toch de gewienste stroming
kon verkrygen. De drang raar vernieu
wing in de R.K. kringen (alsmede in die
van de Protestanten) was zo sterk, dat
de K.V.P. vooruitstrevendheid vertoon
de. Er zou, zo werd aanvankelijk be
toogd. geen plaats zyn voor een conser-
vatistisahe vleugel- De oprichting van
de K.V.P alsmede van d" Ohr. Hist.
Unie was voor ons een teleurstelling,
ofschoon hun verkiezingsprogramma er
een was (daarop moest de regering ge
baseerd worden) van zodaingheicl. dat
zij niet ceel van het onze verschilde:
alle drie waren ze progressief. Zii had
den de grote meerderheid en toen is er
ontzaglijk veel gepresteerd Het herstel
dat toen verrricht is is een voorbeeld
voor de hele wereld.
De regering Schermcrhorn-Dreee
hpeft onmiddellijk de sociale zekerheid
bewerkstelligd als eerste doel, dat, ver
wezenlijk! moest worden. Dat. is goed
gezien. Drees was de centrale man van
het verzet, tijdens de bezettingstijd heeft
hij zyn plannen degelijk kunnen voor
bereiden. Zonider stryd riep hy een
stroom van maatregelen in liet leven. In
de tijd, dat de twee grote partyen de
K.V.P. en de P. v.d- A. nog zonder eni
ge wrijving konden samen v erken.
Het land moest nok economisch opge
bouwd worden zodat voorkomen 'moesten
worden de fouten van h?t ongezonde
verleden. Dat streven was aanleiding
tot hernieuwde strijd. In de KVP is lang
zamerhand doorgedrongen de invloed
van de conservatieve vleugel, waarvoor
geen plaats zou zyn- Maar die todh een
warme plaats gekregen heeft.
Spr. behandelde hierop de situatie in
Azië. waar Europa niets meer te vertel
len heeft. Het was ook de zin van onze
strijd, dat wy wilden, dat de koloniale
overheersing (Indonesië) vlug plaats
zou maken voor een verhouding, waar
in twee staten onafhankelyK zouden sa
menwerken. Er weiden pogingen be
raamd om tot elkaar te komen, maar
extreme stromingen (aan beide kanten)
hebben die pogingen gedwarsboomd en
belemmerd.
De P. v.d. A en de Vooruitstrevende
Indonesiërs (Sharir) zouden elkaar zon
der moeite of stryd hebben gevonden.
De K.V.P. werd intussen gedwongen
een zwaai naar rechts te maken door de
oprichting van een R.K- Bén Mans Par
ly. Na veel stryd en zorg hebben Ne-
uerland cn Indonesië, elkaar tenslotte
nog op een gelukkige manier gevonden
en als de haat en 't verschil van opvat
ting niet al te groot geworden zyn, 'be
staat er-een kans op goede, vruchtbare
samenwerking.
Als hel Kapitalisme de bevolking van
Indonesië niet had geëxploiteerd, maar
had opgevoed, op hoger sociaal peil had
getrokken, betrokken had in het be
stuur en een eigen weermacht had gege
ven dan had de geschiedenis heel an
ders gelopen en het zou dan tevens de
vraag zyn geweest of de Japanners In
donesië dan zo vlug in handen hadden
gekregen Thans, in de afgelopen oor
log, kon het de Ind. met ceel sahelen,
door wie ze geregeerd werden
Spr. wees vervolgens op het commu
nisme, dat opduikt en grond krygt. als
de arbeiders naar heneden getrapt wor
den. Dan laten zy zich gauw door scho
ne beloften paaien en daarmede heeft 't
conwn in China aardig succes geboekt.
Amerika is daar uitgepraat Wy moe
ien afwachten, hoe liet daar in andere
landen van Oost-Azië zal aflopen
Gelukkig blijven Chinezen altijd Chine
zen en daarom mogen wy enige ver
wachtingen biy,ven koesteren in die zin,
dat bebwyfeld mag worden of China
zioh door Moskou de wet za' laten lezen.
Als Indonesië communistisch zou wor
den (volgens spr. ziet het er niet naar
uit), dan zou dat voor ons land een do-
delyke slag betekenen. In Batavia is
jammer genoeg veel verknoeid, veel
meer dan in Den Haag
Spr. nierkte voorts op, dal. velen in de
bezettingstijd geloofden, dat na de oor
log een ander Rusland te voorsdhyn zou
treden. Wie had tydens de oorlog nog
van de Comintern., van het communis
me, in Rusland gehoord? Velen ver
wachtten een wereld zonder reden voor
vrees, zonder gebrek. Amerika (Roose
velt), ging de wapens naar de sloper
brengen, maar Rusland toonde geen
goede wil en het ging zich sterker be
wapenen- Molotof kreeg er zyn zin, hy
wilde naar het Oosten, Zidanof-, die naar
liet Westen wilde, kreeg ziin zin niet
enging dood.
Rusland heeft intussen 400 divisies
opgebouwd en beschikt over vele zwa
re wapenen. Wie daarop let. begrypt.
dat West-Europa zich ook in militaire
zin moet aaneensluiten. Behalve mili
tair moet Europa echter ook econ. in
ternationaal verbonden worden. Anders
staan wij er slecht voor. Dan komt weer
liet spook van de crisis als gevolg van
overproductie van bepaalde artikelen en
daardoor zou het commun. weer een
kanis krygen.
'De enig mogelyke toekomst is er een,
waarin de ene groep de andere niet
meer exploiteert, het ene ,olk het an
dere niet meer overheerst- Door socia
lisme kan samenwerking lol stand ko
men. Daarvoor komen wy stryders te
kort. Het is onze taak meer te doen dan
onze stem alleen uit te brengen op de P.
v.d. A. Ook op dit rustige eiland moeten
wy degenen, die onze kant uit willen,
omdat zy die toekomst zien als een
rechtvaardige, met oBs verenigen cn
doen opmarcheren naar de overwin
ning. (Applaus).
Na de pauze zong ,,De Kiem" Eens,
Het. lied van de Vlag en De Roden Roe
pen-
Nadat vele vragen door de heer Vos-
li iul waren beantwoord, sloot de heer
De Jong de avond met ben byzonder
woord van dank aan de spreker. Ook
dankte hy „De Stem" voor zyn mede
werking; hy hoopte ook de volgend'
keer op de zangers en zangeressen te
mogen rekenen.
