Cjroai 'Zwartsjexeh in het harL,
mnr
300 JaarI
r j<:§^
Het jubilerende muziekcorps van Den Hoorn
ontving reeds f700.- als „eerste steen"
voor de muzieknis
De Ijssport in volle gang
Maar bij strenge vorst zijn onze gevederde
vrienden niet te benijden
Zelfstandige Handel of Coöperatie?
Snuif en wrijf
AM
ZATERDAG 28 JANUARI 1950
TEXELSE
63e JAARGANG. No. 6395
COURANT
Uitgave v h. Fa Langeveid De R.007
Boekhandel - Drukkerij - Bibliotheek
Den Burg Texel - Postbus 1 1 Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek Rotcerdamsche Bank en Coöp. Boerenlecnb.
Postgiro 65 2. Abonnementsprijs f 2.4 5 per halfjaar
Fanfarecorps ..D.E.K." van Den Hoorn
zal de 23ste Januari 1950 niet licht ver
geten, want van alle kanten heeft men
de ijverige leden gehuldigd ter gele
genheid van het zilveren jubileum. Het
feest v/erd gevierd in Loodsmanswelva
ren, in welk gebouw men de uitvoerin
gen pleegt te houden. Ditmaal was de
zaal feestelijk versierd. Stampvol was
het er, maardat is bij uitvoeringen
van „D.E.K altijd het geval, want dit
corps geniet aller belangstelling en
sympathie-
Er is al in dit hlad verteld, dat ook Den
Hoorn in het bezit hoopt te komen van
een muzieknis, welnu, men is reeds een
flink eind in de goede richting, want
Maandagavond heeft de heer Jurr.
Hcumkcs namens het Comité van de Mu
zieknis een bedrag van f"«0 aangeboden
als eerste steen" voor de nis. Ons
dunkt, dat daarvan al een aardig brok
muur kan worden opgetrokken!
De feestavond werd geopend door de
voorzitter, de heer Jb. Kiljan, die in het
hijzonder de heer en mvv- Rehorst en de
heer en mw. Riteco verwelkomde Wij
merkten voorts op de heer J. Schrama,
voorz- van Texels Fanfare, de heer A
Vonk, directeur van Texels Fanfare, de
heer Flokstra, directeur van VIOS en de
heer G. W. Oskamp, directeur van de V.
V.V.
Zes dames zongen een alleraardigst
openingslied, dat zeer in de smaak viel
in dit lied werd het jubileum her
dacht. Vervolgens richtte burgemeester
Rehorst zich in hartelijke bewoordingen
tot het corps. Namens het gemeentebe
stuur wenste hij D.E-K. van harte ge
luk. Hij kon tot zijn voldoening opmer
ken, dat de bevolking van Den Hoorn
zeer met het corps meeleeft en geen
wonder, want als er volksfeest wordt ge
vierd, als er weer een ingezetene uit
Indonesië terugkeert, kortom hij alle g-
legen'heden is D.E.K. present!
Het corps zo vervolgde de burge
meester, lean er zijn. Het heeft in de
lieer U. Bouwsma een goede directeur.
ID© burgemeester besloot met de wens,
dat het corps zal groeien en bloeien (de
jeugd trede toe!) opdat de bezetting by
de viering van het 50-jarig bestaan nog
groter zal zijn- Spr. verzekerde nog dat
D.E.K. kan rekenen op steun van B. en
W. wanneer er een muzieknis gaat ver
rijzen.
De lieer P. B. Riteco, oud-directeur
van D.E.K bood eveneens zijn geluk
wensen aan. Hij overhandigde een en
veloppe met inhoud. Hij schetste het ve
le werk, dat liet corps heeft verzet en
ging daarbij terug tot de oprichtings-
tijd. De eerste repetities werden gehou
den in de werkplaats van de lieer Jan
Dirk Troost Dat begin was moeilijk,
want bugels, trompetten en wat dies
meer zij, waren voor de leden nog ge
heel vreemde instrumenten! (Tussen
haakjes: die instrumenten kostten gld,
maar dat bleek geen onoverkomelijk be
zwaar: Den Honrn verlangde naai' een
eigen corps on tastte spontaan in de
buidel). Ook kwam er een vaandel (daar
aan bungeien al heel wat lauwertakken
en medailles).
De heei: Riteco besloot niet de stimu
lerende woorden: „En nu op weg naar de
muziektent!"
De heer J. Schrama sprak als voorzit
ter van Texels Fanfare. Ook hjj felici
teerde het corps van harte-
De lieer Flokstra, dierecteur van
VIOS, huldigde het orps eveneens in 'n
warme toespraak, ook hij roemde de
prestaties van D.E.K Hij hoopte, dat tal
van jonge leden het muziekinstrument
ter hand zouden nemen: eenmaal als
adspirantlid begonnen krijgt men er al
lengs .steeds meer plezier in en ook een
fanfarecorps heeft steeds nieuw bloed
nodig! Spr. wekte de ouders op, hun
zoons te interesseren voor de muziek.
De heer Fiokstra hoopte, dat de VW
eens een .ieugd-corps naar liet eiland
zal uitnodigen (als dit mogelijk is, zal
de VW zulks zeker doen. Red.) Na
mens VIOS overhandigde spreker een
enveloppe; de inhoud daarvan gelieve
men te bestemmen voor de aankoop van
muziek.
We schreven reeds, dat de heer Beiun-
kes een enveloppe met f700 aanbood
voor de nis- Ook namens „De Zwaluw"
wenste de Leer Beumkes het corps ge
luk.
Hierna werd het muziekprogramma
gebracht. Onze correspondent schrijft,
dat er goed werd gespeeld. De nummers
4 en 6 werden echter wat. „zwak" weer
gegeven.
Na de pauze werd opgevoerd de re
vue D E.K. jubileert- Een schets, waar
in een zeer verliefde jongeling de zon
derlingst© listen bedacht om zijn uitver
korene aan de haak te slaan Volksdan
sen, ijssport, schels De Witte Kat, de
clamatie en tol slot het optreden van de
6 dames. Bij hel succes van de revue
denken wij moral aan de heren M. Wit
te en G. Kiljan.
De heer .Jb- Kiljan dankte in zijn slot
woord allen, die hadden medegewerkt
tot het slagen van de avond. Daarna
bleven vele danslustigen nog een uurtje
in de beste stemming bijeen halmu-
ziek door Ciaanen's Band..
D.E.K vol goede moed voorwaarts
naar het gouden jubileum!
VEEHANDELAREN KNOEIDEN MET
TBC-CERTIFICATEN.
Onlangs zijn te Groningen drie vee
handelaren gearresteerd, die witte ver
klaringen, welke voor Dbe-vrij rundvee
worden afgegeven, hadden vervalst
'Deze lieden hadden de witte verkla
ringen van voor de slacht bestemde tbc-
vrije koeien gebruikt om andere (be
smette) di>ren als tbc-vrjj tegen hoge
prijs te verkopen. Deze affaire moge
v oor veehouders en -handelaren aanlei
ding zijn de in hun bezit zijnde certifi
caten aan een nauwkeurig onderzoek te
onderwerpen, terwijl bij aankoop van 't
vee de verklaringen uiteraard eveneens
nauwkeurig op hun betrouwbaarheid
dienen te worden onderzocht.
Op de kleine slootjes vermaakt de jeugd
zich ook best: bierhui co een sliert van
gelukkige kinderen.
De ijssport is in volle gang: In Waal-
en burg, liet centrum van ons eiland, ligt
een prachtige baan, liet Jan Wilkesland,
dat 560 m. lang is en een totale opper-
i lakte heeft van 6,5 bunder. Daar kan
men dus van het eind! Voorheen w-rd
oeze liaan door IJsclub Waalenlbiirg ge
pacht. maar deze club schijnt met de
Noorderzon te zijn verdwenen en nu vin
den wij daar dhr Boot, de vogelwach-
ter van Natuurmonumenten, op post- Hij
is niet duur: een kwartje entree en de
jeugd tot 14 jaar mag gratis rijden. De
leden van Natuurmonumenten behoeven
geen entree te betalen.
De Elemert.
Toen in vroeger jaren de Elemert
door de heer J. Zoetelief werd geëxploi
teerd, was dat een aardig baantje Het
was niet groot, maar liet lag idyllisch in
de luwte van een dicht bosje, 's Avonds
werd de baan verlicht en steeg de ijs-
pret tot de hoogste graad! Maar....
thans bekommert zich niemand om dit
baantje. Je ziet er geen baanvegers
meer en 's avonds worden er geen .am-
pen meer ontstoken, (de fundamenten
voor de lichtmasten zijn echter nog aan
wezig).
De prilste jeugd vermaakt er zicli met
sleedjerijden en verder trachten de peu
ters er de perste streken te maken op de
gladde ijzers.
De Geul.
IJsclub ..De Geul" heeft een prachtige
baan. Daar v ordt druk gereden. De baan
ligt. zoals hekend, ten zuiden van Den
Hoorn
De Muy.
Ook in de Muy wordt geschaatst. Dit
is de baan v oor De Koog en Zuid-Eier-
land. Zolang de lepelaars afwezig zijn
kan iedereen hier (gratis) gaan zwieren
„Ik wou dat ik een vogeltje was"
Verscheidene soorten vogels zoals
mussen, meeuwen, roodborstjes en kool
mezen zijn gewend bij winterdag, te re
kenen op de piëteit van de (goedhartige)
mensen, dus van de dierenvrienden, die
de vogels gedenken niet kruimels brood,
een restje aaidappelen. ppii zvvoert. spek,
een soepbeen en zo meer. Maar. er
zijn zoveel andere soorten gevederde
v rienden, die vèr va:i de huizen blijven,
ook al zouden ze van honger omkomen,
neem bv. de tureluurs, de bergeenden,
de zee-eenden, de smienten, dedodaarzen
en de wulpen wij kunnen zo nog wel
een poosje doorgaan!
Deze vogels, die wij gemakshalve „de
schuwe soort" zullen noemen, hebben 't
tegenwoordig niet best, nu de winter zo
streng is geworden: temperaturen van
5-8 graden kun je moeilijk als tekenen
van een zachte winter beschouwen....
liet is niet mogelijk deze vogels te hel
pen, zo min als wij iets kunnen doen
voor een olieslachtoffer.
Velen zullen vragen: „Is u wel goed
ingelicht? Zijn er dan nog tureluurs?
Zijn er dan nog wulpen? En bergeenden?
En al die andere vogels, die hierboven
zijn genoemd?" Ja, ze zijn er! Wie
Woensdag langs het kanaal van Waal-
en Burg ging en wel in de buurt van de
Molen in liet Noorden, kon daar allerlei
soorten vogels vinden. Met Teun Brou
wer zijn wij er een uurtje op uit getrok
ken en zagen vlak achter Oost in een
kleine wak een gewone eend, een koet
en 4 dodaarzen Dat was dicht bij de
Waddenzeedijk. Even klommen we op de
dijk en zagen een enorm ijsveld met vele
kreken. IJs eit nog eens ijs zo ver het
oog reikte- Er vlogen enige vluchten
smienten, waartussen zich nok eenden
bevonden. Wij volgden het kanaal. Het
was er luw, want de wind, die trouwens
niet sterk was, werd opgevangen door de
vrij hoge dijk.
Veel tureluurs.
Wij hebben ons verbaasd over 't grote
aantal tureluurs. Ze zaten hier en daar
bijeen langs de oever van het kanaal.
Meestal weggedoken tussen de graspol-
letjes, waarop de zon scheen. Enkelen,
in ieder geval minder dan de helft, hiel
den zich onledig met 't zoeken van voed
sel langs de waterkant aan de rand
van het kanaal bleek op sommige plaat
sen nog ejn klein plekje ijsvrij te zijn
gebleven. Som ging een tureluur op de
wieken, maar zijn roep was toch niet zn
enthousiast als van de zomerAls
het niet harder vriest blijven die hier
overwinteren- Ook telden wij wel 35 ka-
noetstrandlopers. Opeens scheerde er
'n 6-tal toppereenden langs de molen van
het Noorden.
Te druk.
Toen wij bij de Schorren kwamen was
de eerste ontdekking een steenloper, een
trekvogeltje, dat - zoals dit exemplaar -
wel eens in ons land wil overwinteren en
overzomeren. De kreken waren natuur
lijk dichtgevroren. Twee bonte strand-
lopers, die in Noord-Europa broeden
(vermoedelijk in W.-Siberië) hadden het
zo druk met liet zoeken naar voedsel, dat
zij er niet aan dachten op de wieken te
gaan eer wij hen op drie, vier meter ge
naderd waren, loen vlogen ze een nieter
of lien verder en gingen daar weer ern
stig naar een hapje eten zoekenOf
er veel te vinden is? Wij betwijfelen het.
l."e Schorren lagen er als uitgestorven,
want de planten houden hun winterslaap.
Heel ver, tegen de horizon, kwam op
eens een roomgele wolk van vogels aan
zetten Het leger steeg op, dook neer en
herhaalde dat zo enkele malen tot wij
hen uit liet gelzieht verloren. Teun ver
moedde. dat het bonte strandlopers wa
ren alle kans, dat hij gelijk heeft,
want zijn oog is nog scherp!
Rotganzen zagan we vandaag niet. Dat
v erwonderde ons wel, want hij staat ge
boekt ais een „talrijke wintergast, voor
al op Wadden''
De heer J. Drijver, secretaris van de
Ver. tot Behoud van Natuurmonumen
ten in Nederland, schreef ons vanuit
Amsterdam de volgende brief:
Naar aanleiding van de mededelingen
over het voorkomen van rotganzen, door
u zeer schadelijk wild genoemd,, wil ik
er uw aandacht op vestigen, dat 't aantal
van deze vogels aan de Nederlandse kust.
de laatste jaren veel geringer is dan
voorheen Misschien, zo vervolgt de
heer Drijve", houdt dit verband met de
verdwijning van het zeegras, omdat het
ml. deze plant was, waarop de rotgan
zen aasden Men maakt zich begrijpelij
kervvyze ongerust over de sterke ver
mindering v an de rotganzen. In die be
l ichten hebben wij aanleiding gevonden
dit jaar te laten aantekenen, hoeveel var
dit soort vogels er voorkwamen op de
Schorren achter de polder de Bendracht,
v roeger een zeer belangrijk overvvinte-
ringsgebied. Waargenomen werden:
op 15 Oct. 42 rotganzen; op 20 Oct. 30;
op 26 Oct. 150; op 4 Nov. 200; op 10 Nov.
20; op 22 Nov- 90; op 1 Dec. 19; op 3 Dec
60; op 13 Dcc. 7; op 14 Dec. 11; op 2 Ja
nuari 20 stuks.
De aantallen schommelen dus nog al;
in liet eind van Oct. en het begin van
Nov had blijkbaar een doortrek van rot
ganzen plaats naar Zuidelijker streken
De bespreking over bovengenoemd on
derwerp op Dinsdagavond jl. in De Lin
deboom trok door een misverstand van
de heer Kikkert (er was nl. tevens in
Hotel Texel een lezing over emigratie),
niet de belangstelling die men over dit
actuele onderwerp mocht veronderstellen
Toch viel het aantal bezoekers, onge
veer 70 man, niet tegen.
De spreker, de heer Doppen van de
Stichting Zelfstandige Handel en In
dustrie, die op verzoek van de Texelse
Graan- en Kunstmesthandelaren de
avond vulde, vertolkte op zeer vlotte
wijze liet standpunt der Z-H.I. en be
toogde het volgende.
De ZH.I. verenigt slechts bedrijven
in zich, die op zelfstandige grondslag
worden gedreven. In ve'.e gevallen
treedt zij dan ook op als opponent van
de coöperaties. Dhr Doppen weigerde
uit te gaan van een zwart-wit-sch erna.
uaarby al wat coöperatief is, a priori
belasterd wordt. Hy voerde 't vraagstuk
terug tot de maatschappiigedachte. Hy
wees er op, aat de zelfstandige boer, de
middenstander en de handelaar gemeen
hebben dat zyi zelfstandig zijn en dus op
een en dezelfde basis stoelen- Onze
maatschappij wordt voorts gestut door
Iwee pilaren zonder welke zij ineen zou
storten, t.w de vrije keuze van everan-
ciers en de concurrentie. Beide zullen de
zelfstandige onderneming dwingen zijn
werk zo goed mogelijk te verrichten en
zijn product zo gaaf mogelijk af te le-
v eren. Zonder concurrentie ontstaat een
toestand, waarbij men door monopolie
bv. ongestraft de wet kan overtreden, dat
iedere overeenkomst met wederzijds
goedvinden mnet geschieden.
Middel en doel.
Coöperatie, als middel veroordeelde de
lieer Doppen niet geheel, omdat zij een
welkome aanvulling of correctie kan zijn
in het ecoit leven- Coöperatie als doel
leidt z.i. echter onvermijdelijk tot totali
tarisme en collectivisme en dus tot j
staatsvormen, die volkomen vreemd zijn
aan onze democratische normen. Speci
aal had deze spreker bewondering voor
de eerste (©operatoren, de hoeren, die
zich voor 1906 tegen locaal monopoJisme
verdedigden met hun coöperatieve aan-
en verkoopverenigingen. Het waren de
ze coöperaties, die in wezen de vrije
keus in die jaren ën de concurrentie
herstelden. Daarna heeft zich in ons
land een cooperatiewezen ontwikkeld,
geleid door ambtenaren, die om eigen
belang op coopertie-uitlbreiding aan
sturen zonder het belang van bv de
boeren in het oog !p houden.
De confessionele standsorganisaties,
aldus de heer Doppen, hebben zich
hiervan afgewend: zij erkennen slechts
het principe dat coöperatie hoogstens 'n
middel is nooit een doel en dat. 't prin
cipe der zelfstandige handel te allen tij
de praeva'eert.
Economisch achtte spr. de coöperatie
overbodig waar goede verhoudingen
bestaan tussen de boer en de handel en
middenstand. Sociaal bezien betekent to
tale coöperatie de totale vernietiging
van de handel en de middenstand, ter
wij] op algemeen maatschappelijk plan
dc verhouding zelfstandige handel-co-
operatie in wezen terug te voeren is tot
de verhouding zelfstandigheid van de
mens-gpineenschapsbezit. De totale
cooperatoren jagen z.i. op tot een nieu
we klassenstrijd: die lussen de boerende
handel en middenstand Het gaat er om,
aldus besloot dhr Doppen zijn uiteen
zetting, dat thans de groep van zelfstan
digen boeren, handelaren, midden
standers - éón front vormen om zichzelf
te verdedigen tegen dit totale coopera-
lisme.
De avond werd opgeluisterd met eni
ge zepr interessante films.
|- VKr&r-.-.-r
i
v*.
waar zij meet voedsel kunnen vinden
dan in onze omgeving.
Naar ik vernam, komen ook in de
Mok. waar vroeger regelmtig rotganzen
in vrij groten getale konden worden
waargenomen, deze herfst en winter
practisch geen rotganzen voor-
In het algemeen komen rotganzen zich
weinig of niet binnendijks voeden en
met de schade zal het dns nogal meeval
len. In liet laatst van Maart kunnen
soms weer grotere troepen totganzen
worden vastgenomen, waarschijnlijk op
de terugtocht naar de broedplaatsen".
Vreemd geluid.
Achter de dijk lag een soort wiel met
een plek open water. Daarin zwommen
veel smienten en nog veel meer berg
eenden. Telkens zagen wij er een troep
je bergeenden neerstrijken. Als zo'n le
gertje over je hoofd kwam, hoorde je
duidelijk het slaan van de vleugels in de
harde vrieswind. Het is een vreemd ge
luid- Maar die bergeenden konden liet
met dit winterweer niet erg vinden, ten
minste zo scheen liet ons toe, want tel
kens weer gingen zij de lucht in en vlo
gen ze zomaar ergens heen. Misschien
worden zij al onrustig door een sterk
verlangen naar het voorjaar, want het is
bekend, dat vele van hen zelfs bij stren
ge koude in c-ns land overw interen. Hier
ontmoetten wij ook verschillende malen
enkele wulpen. Reeds van verre hoorde
je hun roep: „tuut, tuut". Teun ontdek
te ook nog vijf kramsvogels, die lot diep
in de winter (vooral onder invloed van
vorst) doortrekken. Vele overwinteren,
misschien was dit quintet zulks ook van
plan. Een slranèleeuvverik, broedvogel
van N.O -Europa en Noord-Azië, sloot
de revue.
Strandleeuwerik. let wel, géén
veldleeuwerik, trouwens al zouden wij
een veldleeuwerik hebben ontdekt je
kunt hein bel gehele jaar door ontmoe
ten zijn opwachting is pas dan van
betekenis als hij al zingend hoger en ho
ger in 't blauw stijgtZodra wij die
zang weer horen behoeven wij er niet
meer aan te twijfelen dat de lente op
komst is. Welnu, meestal gaat de leeu
werik in de eerste week van Februari
al zingen. En spoedig zijn we zo ver!
De Ned. Herv. kerk te Oudeschild, die
300 jaar geleden werd gebouwd. In 1740
werd zij uitgebreid en wel met de noor
delijke vleugel, die duidelijk op de toto
te zien is, en de catechisatiekamer.
Naar wij vernemen zal het 300-jarig
beataan v an de Ned. Herv. Gemeente en
kerkgebouw te Oudesohild op Maandag
8 Mei worden herdacht
De kerk werd in 1656 in gebruik ge
nomen, de gemeente van Oudeschild
werd in datzelfde jaar zelfstandig,
nadat zij deel had uitgemaakt van .de
Ned. Herv. Gemeente Den Burg
Voor de kerk in 1650 werd gebouwd,
werden de godsdienstoefeningen geihou-
•den in een houten schuur, die tot een
der eerste huizen van Oudeschild be-
liooide en waarvan ook nog een frag
ment te zien is op een oude tekening,
gereproduceerd in hot boek „Texel".
A.s. Zomer (Juni-Juli) kan de beslis
sing door „Den Haag" inzake de restau-
ïatieplannen tegemoet worden gezien. De
beslissing zal wel gunstig luiden, want
naar rle heer Termaat in het. Maand
blad van de Ring Texel van de Ned.
Herv. Kerk meedeelt, is men hoopvol uit
„Den Haag" teruggekomen.
Uw verkoudheid van neus,
keel of borst weg met
■j-j
BEROEPEN.
Ds. J. II. van Haisema, predikant te
Ermelo, werd beroepen bij de Geref- Ge
meente Den Burg.
DRIE EN VEERTIG IN EEN NEST
Op de hoeve „Weltevreden" nabij De
Cocksdorp werd een nest met 43 muizen
ontdekt! I)e kleine knagers zullen er
wel niet mee tevreden zijn geweest, dat
zy hun warme nestje moesten verlaten.
NED. HERV. ORATORIUM
VERENIGING TE ALKMAAR.
De lieer J. Dalenberg, voorzitter van
dc Ned. Herv. Oratorium Vereniging te
Alkmaar, schrijft ons:
In verband met de verspreide berich
ten, dat de Matthaus-Passion dit voor
jaar niet in Alkmaar zou worden uitge
voerd, zouden wij het zeer op prijs stel
len wanneer u in uw courant aan onze
Texelse vrienden ter kennis zoudt willen
brengen, da! de Malthaus-Passion op 22
en 23 April a-s. wel wordt uitgevoerd, te
Alkmaar.
Zoals steeds niet eerste rangs solisten.
Zelfs willen wij het onze Texelse vrien
den gemakkeliik maken door er voor te
zorgen, da! bij aankomst van de boot te
Den Helder, het reisbureau „De Mag
neet" met bussen klaar staat om de be
zoekers voor het Alkmaarse kerkge
bouw te brengen en bij afloop natuurlijk
weer retour. Hiermede wordt het over
haaste vertrek om bij afloop de trein te
kunnen halen, geheel voorkomen. Men
kan zich voor busvervoer Den Helder
Alkmaar richten lot. „Reisbureau de
Magneet", Voordam, Alkmaar, aan welk
adres levens kaarten kunnen worden be
steld.
