Cjrocn Ttvartsjexels in het harL Onthulling monumentale bank werd treffende plechtigheid SCHOEN^ CRÈME 1944 Contrasten 1950 Damclub Texel Boot met Texelaars voer de haven uit De eilanders zongen het Wilhelmus uit volle borst De Duitsers waren verbijsterd! WOENSDAG 26 APRIL 1950 XELSE 63e JAARGANG. No. 6420 COURANT Uitgave N.V. v.h. Fa. Langeveld De Rooy Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdag» Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenbank- Postgiro 652- Abonnementsprijs f2,45 per half jaar. „DAT WORDT WOENSDAG ZEKER EEN KRANT VOL!" Zo meende men in Assen. Zo meende men op de boot- Zo meende men in de bus Een krant vol? Ja, inderdaad: voor het andere Texelse nieuws hebben wij dit maal slechts weinig plaats hoe belanrijk die kleine berichtjes op zichzelf ook kunnen zijn, ze raken vandaag op de achtergrond, want de krant staat in het teken van de onthulling van het monument te Assen. Op de Brink. In het hart van de Drentse Hoofdstad. Duizenden harten van dankbare mensen hebben daar Zaterdagmiddag feller geklopt toen dat plechtige moment was aangebro ken. Toen het monument onthuld werd. Als een stoffelijk blijk van dankbaar heid jegens het vele goede, dat de bewoners van Assen voor de van huis en haard, vrouw en kinderen, verdreven Texelaars hebben gedaan Het monument. Een bank, waarop men kan rusten. En peinzen. Zijn ge dachten kan laten terugvoeren naar die bange tijd, in die donkere maanden November en December van het jaar 1944- Een tijd, waarin het onrecht heer ste. Waarin onzegbaar leed is geleden. Waarin goede burgers als beesten wer den opgejaagd en behandeld. Maar een tijd ook, waarin wij dichter dan ooit naast elkaar stonden. De tijd, waarin banden van vriendschap werden aange knoopt tussen de gedeporteerde Texe laars en die, vele, bewoners van de mooie provincie Drente, die met hun lot begaan waren en misschien reecte uit haat en verachting jegens de bezetters voor de verdrevenen deden wat zij maar voor hen konden doen. Sindsdien zijn ruim vijf jaren voorbij gegaan Het. leven ging weer verder en Vlij gingen weer vender. In dit leven, dat zijn zorgen weer heeft en altijd heb ben zal. In dit leven, waarin men zo spoedig vergeet. De zwaarste beledigin gen ons aangedaan het warme hart zegt: ,.Aah, dat was zoDe honger die wij leden. De angst die ons veront rustte. Alles heeft zijn tijd. Dc prediker heeft het zo juist gezien: Er is een tijd om te wenen en een tijd om te lachen; een tijd om te kermen en een tijd om op te springen- Een tijd om te bewaren en een tijd om weg te werpen- Heeft de prediker daarmee ook bedoeld ,,Om tc bewaren de dankbaarheid in het hart om het goede, dat wij ontvingen?" Hoe dan ook: De Texelaars hebben de zer dagen getoond niet te hebben verge ten wat Assen, wat Vries wat de vele Drentenaren voor hen hebben gedaan, voor hen hebben betekend- Voor hen en hun gezin, ouders, verlooiden- Zij hebben hun dankbaarheid vertolkt In de aanbieding van stoffelijke blijken van waardering. Vries werd een kroon aan geboden. Assen oen monumentale bank- En de bewoners van Drente hebben deze stoffelijke blijken van waardering zeer, zeer gaarne aanvaard. Nov ember 1944. 'Sindsdien is er zo veel gebeurd Het'begon met de razzia's- Op het vredige Texel, dat alleen maar naar het uur van de Vrijheid hunkerde. Dat alleen maar dorst zeggen door haar afkeer jegens de methoden waar mede de volgelingen van de (zelf dolende en verdoolde) „Fulhrer" hun doel wilden bereiken niet het minst hoe zeer het verlangde naar het tijdstip waarop het Reelht zou zegevieren. Het begon met de razzia's. En dezer dagen kwam een ieder die de dupe werd weer levendig voor ogen hoe alles was gegaan- Hoe men uit bed ward gehaald, of van de straat werd opgepakt of uit (heit werk Men sprak weer over die tocht naar Assen Als beesten, gevaarlijke beesten, werd men voortgedreven. El lendig waren de eerste tijden toen men dag aan dag door regen en wind op de heide moest werken- Met koolsoep in du maag of niet in de maag- Met door weekte kleren aan het lijf. Met luizen in het stro. Maar men bleef hopen. Ook toen Hitier het. Ardennenoffensief liet losbarsten. Ook toen Max Blokzijl nog hoog van de toren blies. En zeker toen de bevolking van Assen en Vries alles in het werk stelde om de bewoners van bet eiland Texel te helpen waar moge lijk was! Tussen Drente en Texel lagen vele kilometers bezet land en bezet wa ter. Maar nauwer en nauwer werd de band die Hitler niet verbreken kon- OM DAT het 'hem aan een machtig, geeste lijk wapen oniibrak. Al die gebeurtenissen zijn de revue vv eer gepasseerd- Er is veel gepasseerd en daarom kunnen wij, deze inleiding besluitend, op de vraag ,-Dat. wordt Woensdag z.eker een krant vol (over Assen en Vries),, maar één antwoord ge ren: „Met vier pagina's zouden wij zelfs nog niet een fragment kunnen weerge ven van wat zidh rond de deportatie heeft voorgedaan. Hierover zijn boekeu le schrijven!" De Texelaars zijn weer thuis- In de kerk van Vries, in liet koor, hangt een koperen kroon, die de Texelaars schon ken. Michiei d: Ruyten' schonk eens een kroon aan de kerk van Oudeschild. Dc vlootvoogd, de admiraal, ,,een man van vuur en staal". Hij hakte er op in als het Vaderland in gevaar werd gebracht. De naai Vries gevoerde Texelaars hebben er niet op kunnen inhakken, maar zij bobben zich lijdelijk verzet. Zij behoor den lol de groep van millioenen, die Hitler nachtmerries hebben bezorgd. De onvvilligeii met wie Hitier geen wereld kon vangen- Leden van het Verzet dat er van meet af aan was en waartegen niet te vechten viel- Op de Brink van Assen staat oen bank- Met het wapen van Assen en het wapen van Texel.. Met dj woonden „Nov. 1944—April 1945- Aangeboden door de Texelaars als dank voor de genoten hulip en gastvrijheid"- De bank is maar nietig, als wjj rondblik ken: om de Brink staan flinke gebou wen: Het Gememtehuis, het Gebouw vuil het Provinciaal Bestuur, het Politie bureau. liet Asser Museum- Grote win kelpanden. Hoog reiken de ;akken der bomen. 'Voor de bank bloeien kleine paarse bloempjes- En toch: dit geslacht en de toekomstige geslachten zuilen al lereerst worden getrokken tot die bank- Men zal er de woorden lezen en zich herinneren. En men zal met eerbied vervuld zijn. Die grote gebouwen rond om, zij staan daar als een cordon van beschermers. Beschermers van dat klei- tere symbool van de Liefde (tot de naaste), de Hoop en het Geloof (dat het Hecht, altijd zal blijven zegevieren). KOMT GE VAN TEXEL? „Komt ge van Texel? Had u dat dan gezegd, dan had u hier warm kunnen eten!" Aldus de kastelein van „Quatre Bras" een café in het dorp Vries. Wij hadden hem koffie laten brengen, er ons brood opgegeten en waren met hem aan het bomen geraakt. Ineens had hij door: „Die zijn ook van Texell" Toen wij zouden opstappen en vroegen „Hoeveel krijgt u van ons?" (De koffie) antwoordde hij prompt: „Nee, nee, laat u zitten, als u van Texel komt behoeft u niet te betalen!" Buitengewoon fraai lenteweer gaven ons de 21, 22 en 23 April jl. Men kon zidh koesteren in de zon. De tocht naar Drente was een heerlijke trip. Welk een contrast met die andere tochten in Nov- en Dec- 1944! Toen was het weer buiten gewoon slecht. Het regende en sneeuw de. Nu scheen de lentezon, toen zaten we in de donkere dagen voor Kerstmis. Nu ging men vrij'willig, voor zijn genoegen, toen werd men opgejaagd- Zij, die naar Drente zijn geweest, toen en nu, zij zullen onwillekeurig vergelij kingen hebben getrokken. Nu ging men met goede vervoersmiddelen, toen te voet en in het gunstigste geval per trein, en wat voor een trein! Zonder rui ten en die ruiten kon men niet ontberen, waar ijzige koude door de wagons zoog- Nu opende men soms het raam om die frisse, zuivere lentelucht binnen te la ten- Toen werd men door 'n Duitser uit gescholden en bedreigd als men een voorbijganger groette; nu wuifde men zoveel men wilde- En niemand dacht aan spionnage. De chauffeurs wat hebben zij de reis keurig gereden stopten waar zij intuïtief aanvoelden dat men ju'ist in dat stadje de benen wilde rek ken, een kop koffie wilde drinken. Of een glas van het bier, dat weer zo best is Ook in Drente- Nu kon men gaan en staan waar men wilde, men kon naar bed zo laat men wilde en sommigen raakten Zaterdag avond heel laat onder de wol! Toen moest men geducht rekening houden met het uitgaansverbod. En zo zijn er nog zoveel andere ver gelijkingen te trekken- Wat een ver schil bij nog geen zes jaar geleden! Daarom noemden wjj dit stukje „Con trasten", maar nog preoi.s hetzelfde was dc gastvrijheid, waarmede dn bewoners van Assen en Vries de Texelaars tege moet traden- Even gul en hartelijk- Ja, de vriendschapsbanden die in 1944 wer den aangeknoopt, waren sterk, van goe de makelij. Ze zijn onverbrekelijk ge bleken! Damclub Texel" hield medio April een bijzondere bijeenkomst. Het was nl- de laatste keer, dat de heer Steenhuis de voorzittershamer hanteer de. Zijn vertrek betekent voor onze ver eniging een groot verlies, want zeer veel hebben de Texelse dammers aan de scheidende voorzitter te danken. Dat bleek ook wel uit de grote opkomst van de leden: ze waren bijna aiiemaal pre sent! De lieer Steenlhuis opende de avond met een kort welkomstwoord en reikte meteen aan de clubkampioenen in de A-, L- en C-klas de kampioensmedaille uit. De hoer S- v-d- Slikke bracht in een keurig gedicht aller dank over voor het vele werk, dat de heer Steenhuis in het belang van de damsport heeft gedaan- Het gedicht was vergezeld van een fraaie sigarettenkoker met inscriptie „Ter herinnering aan Damclub Texel". Ontroerd dankte de heer Steenhuis voor dit onverwachte maar zeer gewaar deerde geschenk. Niet u, aldus de heer Steenhuis, heeft reden tot dankbaarheid, maar ik, die in uw vereniging altijd met zeer groot genoegen de damsport be oefende- Damclub Texel, zorg to bljj'ven wat u altijd was. Een mooie ver- met een heel bijzondere sfeer, waar elke club een voorbeeld aan kan nemen. Uw vriend schap zal steeds met genoegen herdacht worden. De heer G- Dros memoreerde in toet kort de verschillende gebeurtenissen, welke tijdens het voorzitterschap van de beer Steenhuis hadden plaats gevonden en onder grole instemming van de ver gadering werd /meester Steenhuis" tot ere-voorzitter benoemd- 'Het was al aardig laat geworden eer de simultaan-weidstrijd tussen de heer Steenhuis en de andere leden van de club kon aanvangen- Het werd een groot succes voor de 'heer Steenhuis: de eind stand was 33-17 io zijn voordeel, nl- 14 gew., 5 remise en 6 verl. De 'heren C- Burger, J- Vonk, N. de Graaf, P. Bakker, G. Dros. J- Stam, W- A- v- Zeijlen, J- A. v. Enst, D. Bakker, A. Vinke. H- Gomes, S.van Meerwaarden, D- v-d- Werf, C- v-d. Werf. moesten het onderspit delven, terwijl door S- Ros, W. J. Boon, P. Jan sen, J. Huisman. A v-d- Slikke remise vvertd, bereikt- Alleen In de heren P- Kooij, J. Vinke, A. Stolk. Joh. D. Bak ker, Jb- Koorn en D- Lap moest de heer Steenhuis zijn meerderen erkennen. AI met al een keurig resu'iaat dus. en een waardig besluit van het damseizoen 1949-1950. Zondag 3# April: De Toneelgroep van de Maria Congre gatie brengt in „Casino" ..Truusje Meijer", blijspel in 3 bedrijven. (Ingezonden mededeling). U BENT ER ZO MET EEN MOSQUITO 12 November 1944 ONDER GROTE BELANGSTELLING is Zaterdagmiddag op de Brink te Assen de monumentale Bank onthuld, welke was aangeboden door de Texelse gede porteerden en de vele andere eilandbewoners, die de Assenaars zeer erkente lijk zijn voor de wijze waarop zij de Texelaars hebben geholpen, in die moei lijke, angstige tijd, toen alom de hakenkruisvlag nog wapperde, toen de Duit sers nog hun bevelen blaften, toen zoveel ellende werd geleden door hen, dl* het vaderland trouw wilden blijven als het moest tot in de dood. 200 personen, die merendeels uit huis «n op straat waren opgepakt en de reis naar Leeuwarden onder de meest on gunstige weersomstandigheden te voet moesten afleggen- Doornat en ver kleumd kwamen zij op enkele pleister plaatsen aan, waar de Burgerij met hun iot was begaan- Ik wil hier nog eens mijn hartelijk,; dank uitspreken voor hetgeen de bewoners van Wieringen en Witmarsum hebben gedaan can hen van het nodige te voorzien. Ook Leeuwarden bleef ruiet achter; enkele zieken werden liefderijk in het Noo.iiziekentouls opga- nomen. De tweede groep van circa 600 perso nen, bijeengebracht in de U'.o-sdhool en Vt eeshuds, vertrok op Zondagmorgen 1! Nov., mei de oorspronkelijke bedoeling uok deze reis te voet af te laten leggen, doah vanwege het buitengewoon sledht» weer kwam de order, dat de reis oor boot naar Harlingen en vandaar te voet naar Leeuwarden zou gaan. Doornat kwam men aan de haven te OudesahJld aan. vaar het haventerrein was afgezet, zodat afscheid nemen niet meer mogelijk, was. U kunt zich voorstellen met welke angst en droefheid de achtergeblevenen de boot zagen vertrekken en uoolt zullen «ij het moment vergeten, dat de man nen spontaan het Wilhelmus aanhie ven, toen de boot de haven ultstoomde en dit met ontroerde stem door allen aan de wal werd overgenomen, zo ont- rend was dit zelfs, dat de moffen het met verbijstering moesten aanhoren. Dooi- het personeel van i'LSÜ werd ai hot mogelijke gedaan om de bootreis zo uiagelyk mogelijk te maken- Onder zware regen en sneeuwbuien werd de toont van inarlingen naar Leeu warden ondernomen, waar men des nachts nat en verkleumd op het station aankwam- Verdere bestemming was toen nog onbekend. Naar later bieek. moest men wachten op de eerste groep, die doornat en vermoeid via Witmarsum zou arriveren. Zodra de boot van Texel was vertrok ken weiden direct pogingen in 'het werk gesteld om te weten te komen, waar- noen de rets zou gaan en dank zij de buitengewone medewerking van Direc teur en personeel van de telefoonkanto ren Den Buiig, Hariingen en Leeuwar den, kwam het bericht door, dat ASSEN voorlopig net einddoel zou zijn. Ge tracht weid om contact te krijgen met onze jongens in Assen- Ook daar bleek de medewerking van Directeur en tele foonpersoneel, benevens van varsahil- lende partioulioren, buitengewoon te zijn en wij vernamen hoe de jongens waren ondergebracht. Op 5 December. Hadden wjj gehoopt, dat het bij deze iwee transporten zou blijven, de Texe laars moesten ervaren, dat deze hoop IJdel bleek, Dec. 1944 werd ln de be wuste St. Nlcolaasuacht wederom een luzzia door de S-D. gehouden en werden circa 130 man zgn. STAAPSGEVAAK LIJ KEN ongeacht hun leeftijd opgepakt, waarvan plm- 100 man naar Assen en Vries en plm. 30 man naar elders wer den getransporteerd. 2569 pakketten- Toen wij wisten, dat onze mannen in Assen bij de O.T. te werk waren gesteld, werden vanuit Texel pogingen in het werk gesteld om te trachten enigerlei contact te houden en werd deze poging met succes bekroond, en was het ons zelfs gelukt om op eigen verantwoordelijkheid en onder censuur v. d- Duitsers, 'kleren en levensmiddelen te zenden en werd 't comité verantwoordelijk gesteld voor eventuele contrabande. Verder wil ik hierbij memoreren de gevaarvolle toch ten over de afsluitdijk, die al- regelma tig onder spervuur der Spitfires stonld. doch door de heer Jac. Sdhoorl en zijn heipers met tractor en aanhangwagens tot een succesvol einde werden gebracht waarvoor wij hen grote dank verschul digd waren- In totaal werden 6 toohten ondernomen waarmede 2569 pakketten zijn vervoerd. Het behoeft geen betoog, dat de komst van de heer Schoorl steeds niet enthousiasme in Assen werd be groet. Ook de ondergedokenen in Fries land, Groningen, Drente en Overijsel hebben van deze transporten geprofi teerd, hoe dat gegaan is zal ik u maar niet vertellen- Met de post liep het in den beginne niet zo erg vlot. doch door het instellen van koeriersdiensten, kwam daarin een belangrijke verbetering. Door het telefonisch contact, dat Ik met zeer veel moeite in stand kon hou den. wisten wij, dat de bevolking van (Zie pagina 3, 4e kolom). De heer A- van der Meulen. Het monument, dat de Texelaars heb ben geschonken staat niet ver van een anider monument, een monument voor hen, die vielen ,,Voor allen, die hun le ven gaven voor de strijd voor Vrijheid en Recht". Twee monumenten, niet ver van elkaar. Het één opgericht voor hen die vielen, het an'der opgericht door hen die de bevrijding mochten beleren. Dood en leven... Waren zij ooit dichter bij elkaar als in die oorlogstijd? Wisten wij vandaag wat ons morgen te wachten stond Wijzigde de toestand zich niet van uur tot uur? Wisten wij ooit wat de Duitsers met ons van plan waren? Sleepten zij niet voor het vuurpeleton mensen die nog nimmer een lid van de Duitse weermacht hadden kwaad ge daan? Vijf jaren van angst kropen tergend langzaam voorbij- A1s men niet beter wist, als men niet wist, dat de hoop hen, die in de moeilijk ste omstandigheden verkoelden, veel ieed werd aangedaan, dat die hoop hen kracht gaf en deed leren, zou men zidh afvragen hoe men er is doorgekomen! De Texelaars, die de monumentale bank aanboden, zijn geen martelaars ge weest, maar todh hebben, zij het kwaad te verduren gelhad. Als 'beesten werden zij weggevoerd- Wij weten hoe het met d) deportage gegaan is- Grote afstanden moesten te voet worden afgelegd. Door sneeuw en regen, duisternis en koude. In Assen noch Vries wachtte hen een lieflijk tehuis- Zij werden sombere loka len binnengedreven. Daar konden zij de vermoeide leden in het stro uitstrekken. Geen droge kleren lagen er klaar, g^en stevig maal stond gereed- 't Was alles leed en vernedering. Maar de bevolking van Assen en Vries heeft do verdreve nen de helpende hand gereikt De Texe laars zullen dat nooit vergeten! En zo tieten zij hier dit monument-van-danlk- bnarhetd bouwen- De Stafmuziok van het garnizoen had zioh recht tegenover het monument op gesteld en terwijl pittige muzi k uit het koper kwam, stroomen een grote menig te naar de plaats van de onthulling. Als eerste spreker voerde bij de ont- hullingspleohtigheid het woord de heer A. v-d. Meulen. Hoe moeten wij hem noe men? De man, die er voor gezorgd heeft, dat de Texelaars in Drente regel matig van post werden voorzien en ook zelf konden schrijven- En deze post werd dan overgebracht door de heren Chr- v-d. Kolk en F. Sdiarp- Per fiets van Assen naar Texel! En hoe keurig werkte de ravitailleringsdienst: bijna 2600 pakketten gingen naar Drente! Nog vee) meer hulp werd geboden en steeds stond de 'heer Van der Meulen klaar, dag en nacht! Hij wieu-p zich op als hoofd van het Texelse Nieuwsbureau dat zeer populair werd door zijn actuele bulletin. Namens de Texelaars onze ihulde! Hier volgt de rede die de heer Van der Meulen hield: Mijnheer de burgemeester, dames en heren wethouders, gemeenteraadsleden, leden van het ere-oomité en ontvangst comité, dames on 'heren. Zo is dan de lang gekoesterde wens in verruiling gegaan om persoonlijk onze dankbaarheid te uiten en het zij mij vergund een kleine terugblik te werpen op de periode van Nov. 1944 tot en met April 1946- Op de 10e November 1944 kwam het bevel dat alle mannelijke inwoners van Texel van 17-35 jaar zich moesten mel den om zgn. elders te werk te worden gesteld. Er werden razzia's gehouden en arrestaties vonden plaats. Vele pogingen om op het eiland onder te duiken hadden niet veel succes. Men kan zioh voor stellen in welk een angst de eilanders venkeerden! Het eerste transport bestond uit plm-

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1950 | | pagina 1