Cffoen ^warLr Jexeh in het hart
Onze Vroedschap kwam bijeen
Na 's avonds half twaalf geen rijwielen meer
onbeheerd langs de openbare weg
Schilderweg heeft tweede fietspad
nodig, maar a 1 s Horntje een haven
is dat minder urgent
krijgt
Fancy-Fair S.V.O.
Onder de pomp
In het Zuiclen van ons eiland
De grote Damavond in Casino goed geslaagd
J. A. v. Enst versloeg wereldkampioen
P. Roozenburg
Een
„Postabonné" aan het woord
en een dijk van 1 exel naar
Afsl uitdijk en Vlieland
WOENSDAG 2 AUGUSTUS 1950
63e JAARGANG. No. 6448
TEXELSE^COURANT
Uitgave N.V. vh. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bcmkrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp.
Boerenleenbank. Paatgiro 652-
Abonnementsprijs f2,75 per half jaar.
Vrijdag jl. vergaderenden onze Vroe
de Vaderen onder voorzitterschap van
de loco-burgemeester de heer S. de
Waard. Afwezig waren de heren Beum-
kes en Keijser.
Op haar verzoek werd mej. F. N. Rab
eervol ontslag verleend als onderwijze
res aan de o.l. school te Oosterend;
Mej. A. G. Potjewijd te Den Helder
werd benoemd tot onderwijzeres aan
voornoemde school.
Volgens het stembureau verkreeg mej.
Potjewijd 11 stemmen. Hiertegen pro
testeerde mw. G. Vrijdag-Keijser (VVD).
Volgens haar mening zou er één stem
blanco moeten zijn uitgebracht. Bij con
trole bleek dat juist te zijn. Hilariteit in
de vergadering.
Tot onderwijzeres aan de o.l. school te
Oudeschild werd benoemd mej. A. G.
Dros te Den Hoorn; tot onderwijzeres aan
de o.l. school te De Koog mej. IJ. P.
Prins, te Den Helder.
Ten behoeve van de bouw van twee
duplexwoningen werd aan de woning
bouwvereniging Texel een voorschot
verleend van f 20,060,en een grond-
voorschot van ten hoogste f 1904,20. De
heer Timmer meende, dat het aanbeve
ling zou verdienen, indien een openba
re inschrijving voor de bouw van deze
woningen werd gehouden in plaats van
onderhandse gunning aan de aannemer
van de vorige woningwetwoningen. In
het belang van een spoedige en goedko
pere bouw meende de voorzitter van de
woningbouwverniging Texel, de heer W.
Wassenaar, dit te moeten bestrijden.
Vervolgens werden enige bezettings
maatregelen vervangen door geldige
raadsbesluiten, o.a. heffing op de opcen
ten op de grond- en de personele belas
ting en de verordening op de keurings
dienst.
Breng hen in veiligheid!
De algemene politieverordening werd
in die zin gewijzigd, dat het verboden is
's avonds na half 12 rijwielen onbeheerd
langs de openbare weg te hebben.
Ten bate van de sportvereniging Oos
terend zal op 4 en 5 Augustus in de o.l.s.
een fancy-fair worden gehouden. Houd
een van deze avonden vrij: diverse
nieuwe attracties zullen er worden op
gesteld, o.a. een theetent, waarin u uw
dorst kunt laven na het knallen van de
ballonnen. Tevens vindt u het ijzeren
gordijn maar met prijzen, geweldig se
cuur werk om door de mazen heen te
glippen. En natuurlijk de loterijen, die
op deze avonden worden gehouden. Wilt
u een rijwiel winnen, koopt dan een lot
voor één kwartje! U hebt hier de kans!
Ook kunt u uw woede koelen in de vro
lijke keuken.... om daarna rustig de
prachtige handwerken te bezien en te
kopen. Krijgt u intussen honger: op naar
de oliebollen! Op de vraag wat zal de
toekomst brengen? zal een vermaarde
waarzegster het antwoord geven. Onze
waarzegster waarborgt u een fantasti
sche toekomst. En waar blijven onze
scherpschutters? Nu even kijken of de
bascule niet doorslaat.
Kortom er is te veel om op te noemen.
Komt en overtuigt u! Opening Vrijdag
avond 8 uur.
(Historisch zoals steeds!)
PAPA ALS CORRECTOR.
„Kijk, papa, zei een zoontje van een
badgast, wat is dat een mooi melk-
schaap!"
„Welnee", merkte ik op, „dat is geen
melkschaap, kiek maar ers goed!" Krek
kwam het ventje z'n vader er bij staan.
Die had meer verstand van ons Texels
wolvee, want die onderwees: „Een
melkschaap, hoe kom je daar bij? Dit is
^^y^nelkschaap^ dit is een stier!"
Vastgesteld werd een algemeen kap-
verbod van houtopstanden in de ge
meente, behoudens de goedkeuring van
het gemeentebestuur. Hiermede beoogt
men het dorpsbeeld te beschermen te
gen het lichtvaardig kappen
Ter verwezenlijking van het uitbrei
dingsplan in onderdelen te Den Burg
(plan Secretaris Jonkerstraat) werd in
het belang van de volkshuisvesting voor
de som van f 2750,grond aangekocht
van de heer C. P. Keijser te Den Burg.
Rondvraag.
De heer Bruin vraagt naar de moge
lijkheid om aan de weg Den Burg-Oude-
schild een tweede rijwielpad voor één-
richtingverkeer aan te leggen. Wethou
der Hin verzocht deze kwestie aan te
houden in verband met de toekomstige
havenplannen.
De heer Zijm spreekt zijn instemming
uit met de beperking van de maxi
mumsnelheid voor de Molenstraat tot 30
km. Volgens spreker zouden er in Den
Burg meerdere straten voor in aanmer
king komen. Deze kwestie zal nader
worden bekeken.
Voorts breekt de heer Wassenaar nog
een lans voor de aanleg van een ge
meentelijk sportterrein.
Hierna sluiting.
GESLAAGD
Bij de 17 Juli jl. te Amsterdam gehou
den examens van de Federatie Stenogra
fie „Groote", slaagde mej. G. Vlas, Ou
deschild voor kantoorstenograaf, 130
lettergrepen. Zij werd opgeleid door mej.
W. J. Dijt Cd.
A. de Jong, Den Hoorn, T. A. Bays, D
Bakker en A. C. Reij, Den Burg, deden
te Alkmaar met goed gevolg examen
voor het Mulo-diploma A.
In totaal hebben 15 van de Texelse
Mulo-candidaten het begeerde diploma
behaald en wel 12 diploma A, 2 diploma
B en 1 aanvullend diploma.
AMBACHTSSCHOOL.
Hieronder volgen de namen van de
Texelse jongens, die Vrijdagmiddag na
de eindexamens aan de Ambachtsschool
te Den Helder het getuigschrift ontvin
gen en wie overgingen van de le naar
de 2e klas:
Zij kregen het getuigschrift.
Metaalbewerkers: D. S. Bakker; B.
Druif; C J. Ellen; R. Kok; H. de Waard,
en A. Brans.
Motorrijtuig- en rijwielhersteller: P.
de Wit.
Electriën. J. de Haas; P. Keijzer; K.
Korver; A. Vonk; G. Zijm.
Scheepmaker: K. Bakker.
Timmeren: C. M .Bakker; M. Boon; C.
Daalder; W. Zijm.
Wie overgingen.
Van de le naar de 2e klasse werden
bevorderd:
Metaalbewerkers: A. C. Bonnet; G.
Boogaard; G. A. Buys P. Doornbos; P.
Kikkert; A. N. C. Ran; A. M. Smit; H. v.
Sijp.
Scheepmakers: P. Schagen.
Electriens: G. A. Keijser; J. N. Parle-
vliet; B. Troost.
Timmerlieden: D. Haker; C. Molenaar;
B. Vlaming; D. Westdorp.
„Het Klif" «an Den
Hoorn, dat alleraar
digste dorp aan de
Zuidpunt van ons ei
land. Heel vroeger lag
Den Hoorn vlak aan
de zee: hier woonden
de vele loodsen en
aan die tijd herinne
ren o.a. nog „Loods
mansduin", „Loods
manswelvaren" de
naam van het hotel
restaurant. Ook vindt
u ei nog een heel
oud gebouwtje, waar
in vroeger de roei-
reddingboot gestation-
neerd was.
Thans wonen in Den
Hoorn, met zijn vele
boerderijen, voorna
melijk wol veehouders
In 't voorleden ligt het heden;
In het n u wat worden zal.
W. Bilderdijk.
20 Juli 1950.
DE WADDENZEE, het Friese, 't Gro
ninger en het Uithuizer Wad. U kent
a. het kaartje van „Romeinsch Neder
land" uit de atlas uwer kinderjaren? Van
plm. 2000 jaar geleden dus?
b. En slaat u nü wel eens de atlas op?
En c. hoe zal een kaart van Nederland
er uit zien wanneer er niets meer in te
dijken valt, wanneer Waddenzee en
Fr., Gr. en Uithuizer Wad zijn droogge
legd? Onmiddellijk valt het op, dat de
toekomstige kaart c. in hoofdlijnen over
eenkomt met de oude kaart a.
We zion, dat in het kaartbeeld de IJ-
sel domineert en daarom beginnen we
bij Westervoort, (ten O. van Arnhem).
Als nu even boven Arnhem de Rijn zou
worden afgesloten, dan zou 2/3 van het
Rijnwater, dat bij Lobith in ons land
komt, door de Waal en 1/3 deel door de
IJsel worden afgevoerd, m.a.w. 2/3 van
de rivierklei komt bij Hoek van Holland
en zuidelijker in de Noordzee en komt
ten dele door het Marsdiep, Eierlandse
Gat, enz. als zeeklei in de Waddenzee
enz. en het 1/3 deel van de rivierklei,
afgevoerd door de IJsel, komt, als straks
de Oosterpolder is ingedijkt bij Urk in
het IJselmeer. Omdat na het tot stand
komen van de Afsluitdijk in 1932 het
IJselwater zich over een groot bassin
verspreidde, kan net hoger worden van
de bodem van het IJselmeer per jaar
maar weinig geweest zijn. Als straks de
zuidgrens van het IJselmeer wordt ge
vormd door de lijn Enkhuizen, Urk (een
paar km. ten zuiden hiervan), Kamper
eiland (ook weer een paar km. zuidelij
ker), dan is het bassin van het IJselmeer
van 314000 ha. tot 110,000 ha. terugge
bracht. D.w.z. dat er per jaar een slib-
laag gevormd wordt, die 3 x zo dik is als
voor de drooglegging van de N.O. pol
der. Dat dit meer bedraagt dan men zo
oppervlakkig zou denken, is te bewijzen
met het volgende: In 1900 werd op Texel
een dam gelegd naar het Grote Schor
vanaf de dijk. 30 Jaar later was de in
ham aan de noordzijde dichtgeslibd. De
dikte van deze kleilaag is minstens 1 Vz
m., dat is dus meer dan 5 cm. per jaar.
In de toekomst kan wel blijken, dat het
bovengenoemde gebied van 110,000 ha.
op plm. A.P. peil komt te liggen.
Vroeger leerden we: „De IJsel komt
ten W. van Kampen in de Zuiderzee".
Als de Oosterpolder voltooid is wordt
dit: „De IJsel komt bij Urk in het IJsel
meer". Als de dijk Enkhuizen, Urk,
Kampen is voltooid, dan zal het heus zo
lang niet meer duren of we moeten zeg
gen: „De IJsel komt bij Kornwerder
Zand en Den Oever in de Waddenzee".
Bovendien is dit tot 110,000 ha. terug
gebrachte IJselmeer veel ondieper dan
het zuidelijke bassin. Vanaf Urk zal een
Oostelijke IJselarm gaan door de Val
van Urk bijna zuiver Noord langs de
Friese kust naar het Kornwerder Zand.
Dit is van veel belang voor -de afwate
ring van Friesland, ook voor het inlaten
van IJselwater bij droogte. Een Westelij
ke IJselarm leidde men vanaf Urk in
Noordwestelijke richting zo kort moge
lijk langs Enkhuizen en Medemblik naar
Den Oever. Er kan, als er genoeg klei
is aangeslibd, een driekolkspolder ge
vormd worden met de basis naar boven,
terwijl de top naar het Zuiden wijst. De
basis wordt dan gevormd door de Af
sluitdijk. Reeds nu, dus ver voor de in
dijking van deze driehoekspolder, houde
men deze toekomstige Oostelijke IJsel
arm en Westelijke IJselarm als toelei-
dingskanalen (onzichtbaar, doordat alles
nu nog één watervlakte is) op diepte.
Uit de Westelijke IJselarm kan in de
toekomst bij droogte IJselwater in N.-
Holland binnengelaten worden. Als men
beide rivierarmen zo recht mogelijk
houdt, blijven er tegelijk boezemmeren
over. Voorzover dit nuttig of nodig is
(met het oog ook op de scheepvaart)
brenge men de Oostelijke en Westelijke
IJselarm tot Den Helder, of tot Harlin-
gen fn zo nodig verder, op diepte.
Na eventuele drooglegging neme men
als afstand tussen de dijken langs de
IJselarmen een afstand, die gelijk is aan
de afstand tussen de bandijken van De
Waal, of één, die deze overschrijdt.
Nu komen we aan de Waddenzee.
Iedereen kan nu begrijpen, dat 't niet
gaat alleen om de bedijking, maar dat
de waterafvoer van de IJsel, plus het
overtollige water van de polders van
N.-Holland, Friesland en ten dele van
Utrecht en Gelderland een grote rol
speelt Over 100 jaar of 50 jaar of mis
schien nog eerder zal men kunnen zeg
gen (als we de sluizen in de Afsluitdijk
even wegdenken): „De IJsel komt bij
Den Helder en Westerschelling-Oostvlie-
land in de Noordzee". Aan Waterstaat is
het best toevertrouwd het stroomgebied
van de IJsel van Westervoort tot de
Noordzee te regelen. De belangen van
de zeehaven Harlingen met achterland,
alsmede de verbinding van deze stad
met Amsterdam, en die van de andere
kustplaatsen kunnen niet buiten be-
Het door damclub „Texel" georgani-
seerde festijn, het optreden van Wereld
kampioen P. Roozenburg, kan met gul
den letteren in onze annalen worden
vermeld.
Met eré dient ook de sportieve mede
werking van de damclubs van Oosterend
Den Hoorn en De Koog genoemd te,
worden. Zonder deze clubs had het ge
schouwing blijven Nu kan ik het
Fr., Gr. en Uith. Wad gerust aan de
Friezen en Groningers overlaten, al mag
ik terloops nog opmerken, dat de Lau-
wers en de Eemsmonding ook voorkwa
men op het Romeinse kaartje van Ne
derland.
Nu zal ik over de indijking zelve niet
zoveel meer zeggen.
1. Als er genoeg zeeklei is bezonken,
een dijk leggen van Den Helder naar
Den Oever, zo gewenst met een lichte
bocht naar het noorden.
2. Idem van Oost-Vlieland naar het
zuidoosten met aansluiting op de Af
sluitdijk bij Kornwerder Zand, zodanig,
dat water voor ontzilting kan worden
ingelaten en een dijk van Texel naar
ongeveer het midden van de Afsluitdijk
zodat Texelstroom er buiten blijft (met
het oog op Den Helder).
3. Reeds nu dadelijk Texel met Vlie
land verbinden. Als deze dijk er een
maal ligt zal er weinig onderhoud zijn
omdat er duinvorming zal zijnt doordat
de Vliehors er ten westen van blijft.
Ook de Eierlandse Gronden kunnen zand
leveren. Gebeurt dit niet, die dijkaan-
leg dan, dan gaat het zand verloren. Ik
mag verwijzen naar het verdwenen On
rust en de wandelende eilanden.
In de Tex. Crt. van 22 Maart 1950
wordt vermeld uit het jaarverslag van
de Vereniging tot Behoud van Natuur
monumenten, „dat de vooruitzichten
voor het natuurmonument Griend, de
bekende vogelbroedplaats in de Wad
denzee, helaas ongunstig zijn. Steeds
verder wordt dit eilandje door de zee
aangetast en uit een onderzoek van de
Rijkswaterstaat bleek, dat hier weinig of
niets tegen te doen is; op de lange duur
zal hier een kale zandplaat ontstaan, die
als „vogelbroedplaats zijn waarde zal
hebben verloren".
Omstreeks 1890 werd door een Texel
se familie aan wie het eiland hoorde,
hier nog hooi vandaan gehaald. Tevoren
(wanneer precies?) was er een herder
met de schapen, die hij hoedde, ver
dronken. Daarna liet men het drijven.
Tot welke gemeente het eiland hoorde,
weet ik niet. Toen Natuurmonumenten
het in 1916 kocht, was het nog 23 ha.
groot. Een Noordhollandse boer zou
zeggen: „Geschikt voor 23 koeien". Hier
kan de Commissie Landaanwinning
Friesland zich beter aan wijden.
Toen in 1894 op Texel het poldert je
„De Volharding" instroomde (16 ha.)
had men in Eierland (3189 ha.) op de dijk
bij De Cocksdorp de wacht betrokken.
Hier ging het gevaar voorbij, maar bij
paal 22 was aan de Noordzeezijde 't zee
water door een karrespoor bijna binnen
gedrongen, zonder dat dit de aandacht
had getrokken. Dit was ook een offen
sief van De Slufter,' overeenkomstig het
geval, dat de Tex. Crt. van 18 Jan. 1950
beschreef. Late men zich niet blindsta
ren dus op de N.O.-punt en het gevaar
bij paal 22 niet onderschatten.
Ontzilting.
Zoals uit het voorgaande blijkt levert
de ontzilting geen moeilijkheden op. Met
het water uit de Oostelijke IJselarm kan
men ook het eventueel drooggelegde
Friese Wad ontzilten.
(Wordt vervolgd.)
heel niet zo'n massaal karakter gekre
gen. Nu zag de heer P. Roozenburg zich
tegenover 42 borden geplaatst. Roozen
burg kwam, zag en overwon. Want met
76 van de 84 te behalen punten toog de
wereldkampioen weer huiswaarts.
Slechts eenmaal moest hij capituleren
en wel tegen J. A. v. Enst, die na zeer
veel spanning zich de meerdere toonde
Van alle kanten werd de heer v. Enst
gelukgewenst met dit fraaie succes, dat
ook hem zelf zichtbaar genoegen deed.
Zes deelnemers wisten zich door middel
van remise te handhaven. Dit waren de
heren D. Lap, H. Steenhuis, S. Ros, C.
Dijker, J Visman van Damclub Ooster
end en H. Gomes. De overige 35 deelne
mers, t.w. C. Lap, G. Wilner, G. Dros, C.
v. Heerwaarden, J. Vonk, S. v. Heer-
waarden, S. Lap, W. J. Boon, J. Vmke,
J. Huisman, C. P .Burger, P. Jansen, A.
Homma, P. Kooij, J. J. Rijk, J. Kikkert,
P. Bakker Dzn., A. v.d. Slikke, D. Witte,
Cor Bakker Jzn., C. Bakker, G. Kikkert,
P. Kok, C. de Bruin, de Klerk, C. Groen
hof, P. Kotman, W. A. v. Zeijlen. C. v.d.
Werf, A. Bakker, H. Mulder, P. Bakker
Jzn., J. Trap, K. Bakker, D. v.d. Werf,
werden door Roozenburg na verloop van
tijd tot overgave gedwongen.
In zijn openingswoord had voorzitter
Dros allen hartelijk welkom geheten en
speciaal de heer Roozenburg, waarbij hij
de wens had uitgesproken, dat de heer
Roozenburg een vriend van ons eiland
zou worden en dat allen zouden mogen
genieten van topprestaties van onze we
reldkampioen Beide wensen zijn in ver
vulling gegaan, want alle aanwezigen
waren vol bewondering over het gemak
waarmee de soms moeilijke situaties
werden opgelost en tijdens een onder
houd dat wij in de pau2e met de heer
Roozenburg en diens verloofde mochten
hebben, verklaarden beiden zeer enthou
siast te zijn over ons eiland en zeker nog
eens te zullen terugkomen!
Het was dan ook goed gezien van het
bestuur van Damclub Texel om als her
innering aan deze avond een exemplaar
van het Texel boek van v.d. Vlis aan
de heer Roozenburg aan te bieden. Deze
nam het geschenk in grote dank aan.
C. Dijker gehuldigd.
Ook een tweede kampioen werd ge
huldigd, nl. de heer C. Dijker Jr. die eni
ge tijd geleden kampioen van N.H.
Noorderkwartier werd. Hem werd een
fraai zakdambord aangeboden.
Na de pauze werd een blindpartij ge
speeld tussen de heer P. Roozenburg en
de ere-voorzitter van Damclub Texel, de
heer H. Steenhuis. Wat toen door de
wereldkampioen werd gepresteerd,
grenst aan het ongelooflijke. Stel u voor,
geachte lezer, stil in een hoekje te zitten
zonder dambord en uw tegenstander met
het bord voor zich. En toch wist Roozen
burg na een vlotte partij de heer Steen
huis te verslaan. Met een applaus, dat
Texelse dammers dank voor dit fraaie
staaltje van damkunst.
Het was dan ook een dankbaar ge
stemde voorzitter, die de heer Roozen
burg en alle aanwezigen dank bracht
voor de verleende medewerking.
usA autza3 pao3 ^oo uep sbm ;oh
aangroeide tot een ovatie, brachten de
Aanstaand seizoen.
De tijd gaat door en de Texelse dam
mers denken al weer aan het volgend
seizoen. De Oosterenders, de Kogers en
de dammers van Den Burg en misschien
ook van De Cocksdorp zetten zich al
schrap om de beker, die al tweemaal
door Den Hoorn is gewonnen, ook eens
te bemachtigen. Dat belooft dus span
nend te worden, want Den Hoorn wil
behouden wat ze heeft. Heeft u interesse
voor de damsport, wordt dan lid van een
der Texelse damclubs. U bent hartelijk
welkom, want bij elke club is nog plaats
