Cjroen kwartsJexehin het hart. bben rrvr:;w, Bioloog Han Alta kocht „De Bremakker" Kamp voor vacantie vierende jeugd Waddenzee, lustoord voor ro Fijn en grof Een nieuw boek over Texel van D J. Dcalder Hjn fedér !ietnlere!3 jUISt als dest'ids gr/en' Lr6"' "US5en "fdnen" hltln^,» tV1SSers en hoeran als 'etioogste gebod: dat der liefde. BUITENLANDS WEEKOVERZICHT N3°anJWam °P 25 Juni de inval van de loch ™Xrnitten 00 mval op F°™°sa toch zouden riskeren, waardoor het tot ten ZATERDAG 19 AUGUSTUS 1950 TEXELSE 63e JAARGANG. No. 6453 COURANT Uitgave N.V- v h. Langeveld DeRooij Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11 ^tch}!nt0 Woensdags en Zaterdags Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp Boerenleenbank. Postgiro 652- Abonnementsprijs f2,75 per half jaar. .aan de rand der bossen. (bedoeld wordt „daarom" redactie) moesten wij tot vier uur in bed liggen. Dat was niet zo fijn, maar daar ging de bel. Nou mochten we opstaan." LOOPT DE VACANTIE op Texel ten einde dan wordt een groot kampvuur aangelegd. Voor twee kwartjes heb ik een sprokkelvergunning op de kop ge likt, aldus Han, en zie eens wat ze bij elkaar geraapt hebben! Er lag een in drukwekkende hoop takken, die 's avonds aan de vlammen prijs gegeven werd. Terwijl dan de vlammen hoog op laaien, voeren de kinderen allerlei leuke schetsjes op. Er wordt een spannend ver haal verteld en er wordt gezongen bij guitaarmuziek. Ieder kind beschouwt de avond van 't kampvuur als het hoogtepunt van dit kamp. Ergens in het dagboek stond: .„Toen we in bed lagen vond ik het fijn, alleen maar omdat het dan weer wat dichter bij het kampvuur v/as. Ha! de langverwachte dag was ge- ALS DE ZOMERVACANTIES beginnen, als de jeugd vier, vijf weken lang „van schoolgaan, lessen en leren bevrijd" wordt, ach dan is ons al veel schoons in de natuur gepasseerd. Dan is onze jeugd al veel ontglipt, dan zijn de meeste vogelfamilies reeds uitgebreid, dan hebben de meeste bloemen reeds gebloeid- Ook de brem. Op Texel groeit heel wat brem, bv- langs het fietspad, dat van De Koog naar Eierland voert en op de landerijen achter de hoeve „Vredelust", in Ger- ritsland. Wist u, dat daar een land ligt genaamd „De Bremakker"? Dezer da gen hebben wij er onze voetstappen gezet, nee, niet om te zien of de brem er tóch nog zou bloeien dat verwacht men medio Augustus niet meer! ook niet om te zien of de heide er weer zou pronken met haar paarse bloem pjes, wij kwamen er om enige ogenblikken te vertoeven temidden van de jon gens en meisjes, die twee weken of langer deelnemen aan het intensieve kampleven van „De Bremakker". ,,HAN EN SUUS" hebben hier onlangs bijna vier bunder land gekocht, grond welke uitstekend geschikt is voor een kamp. En bovendien buitengewoon gun stig gelegen: aan de rand van ons fraaie dennenbos waar de kinderen kunnen stoeien en spelen als 't eens geen strand weer is. Vanwaar ze slechts een korte wandeling behoeven te maken om zich in het zilte nat te storten: mets gaat uit eindelijk boven een zwemdag' De leiding bleek bij Han en Suus in uitstekende handen en als wij over de leiding spreken willen wij in één adem noemen de activiteit van assistente en leidsters, die allemaal hun beste been tje blijken voor te zetten. Zij weten zich zo goed te verplaatsen in de wereld van het kind. Vooral in de wereld van het stadskind, waar zijzelf doorgaans ook in de stad zijn geboren en getogen. Daar hadden zij het verlangen om er op uit te trekken, de natuur in, daar smeedden zij haar plannen voor de vacantie. Vacantie! Toverwoord voor de jeugd. Is het een wonder, dat de jongens en meisjes die twee weken op Texel veel te kort vinden! Maar wie goed heeft opge past mag volgend jaar terugkomen! 85 KINDEREN in een kamp, in vacan- tiestemming dat is nog heel wat an ders, dunkt ons, dan 85 kinderen als scholieren in de bank' Want hier willen zij nu eenmaal de hele hand, waar de va cantie, de vrijheid, hun een vinger toe stak! Welk een tact is er nodig om ze te leiden! Welk een inspanning! En toch schijnt hier, in dit kamp, alles als van zelf te gaan. De kinderen doen met graagte wat van hen verlangd wordt. Dat heeft ons verbaasd De teugel, die hen leidt is volkomen onzichtbaar en wordt ook niet gevoeld en toch gedragen zij zich zoals de leiding het wenst. Dat hier alles in orde is, blijkt zonne klaar als men er een paar uurtjes zoek brengt. Als men de reveille heeft mee gemaakt, als de nieuwe dag geplukt zal worden en de vlag plechtig wordt ge hesen. Dat hier alles verloopt volgens de re gels blijkt zeker ook uit de properheid van dit kamp. Men vindt er geen stroo tje. Voor, achter en opzij van de tenten treft de bezoeker de zindelijkheid en binnen de tenten is dat eender. Daarvoor hebben wij groot respect. De muizen zul len hier niets van hun gading vinden! OM ZEVEN UUR gaat de bel. De vlag wordt gehesen, de kinderen wassen zich of worden gewassen want er is ook een kleuterkamp met jongens en meisjes van 3-6 jaar! Daarna worden de boter hammen verorberd en hoe! De leiding hoeft nooit te klagen, dat ze niet willen eten! Slapen doen ze ook best, ofschoon ze wel eens laat in slaap vallen, doordat aan de tentgenoten eerst de vele avontu- en-van-de-dag moeten worden verteld het kamp is een groot aantal tenten rijk. Tot twaalf uur wordt hier wacht gelopen. Wij hoeven zeker niet uit te weiden over de vele mogelijkheden bij spel en sport! Noemen wij slechts de volksdan- WAAR BLEVEN DE DUO-ENGELEN? sen, die zeer in de smaak vallen. Tot de afdeling sport rekenen wij gevoeglijk Door het minder gunstige weer is de ook het zgn. stokbroodjes bakken. Daar- behendigheidsrit, welke motorclub „Texel" Dinsdagavond op het terrein aan de Kaapweg te De Koog organi seerde, geen groot succes geworden. Slechts elf motoren namen aan de wedstrijd deel en onder het geringe aan tal toeschouwers bleken zich geen duo engelen te bevinden, zodat de voor de dames uitgeloofde prijzen weer ingepakt moesten worden! 's Is jammer, dat het weer niet meewerkte, nu ging men lie ver naar de Bios en toch schijnt de zon...." of naar het „Casino", waar de danslustigen zich best vermaakten. Wat de behendigheidsrit betreft, men had verschillende hindernissen gemaakt en het was de kunst om deze in record tijd te „nemen". Het snelst was C. Mets, die als nummer één met een doos siga- ren ging strijken; 2. werd C. Zegel (siga rettenkoker) en 3. O. J Agter (sigaret tenaansteker). ZON, MAAN EN HOOG WATER. De zon komt 19 Aug. op om 5,32; on der om 7,54. Maan: 20 Aug. E.K., 27 Aug. V.M. Hoog water ter rede van Texel: 19 Aug. 0,36 en 0,53. 20 Aug. 1,13 en 1,35. 21 Aug. 2,— en 2.28. 22 Aug. 2,54 en 3,35. 23 Aug. 4,14 en 5,08. 24 Aug. 5,46 en 6,39. 25 Aug. 7,14 en 7,51. Aan het strand is het ongeveer een uur eerder hoog water. .in het zilte nat komen. We waren al gauw uit de veren en al gauw klaar met eten. We zouden hout gaan sprokkelen, maar wij wisten een omgewaaide boom. Het kampvuur was prachtig. Er wa ren een paar jongens en meisjes bij, die ik niet kende, misschien wel uit het dorp. De leidsters hebben ook een stuk je gedaan „Kiespijn". Ik heb me ziek gelachen. Het heeft tot kwart voor 12 geduurd. Er hoefde 's nachts geen wacht te zijn, want ze sliepen toch alle maal zo. Hans heeft 'n mooie toespraak gehouden". L rr Ik#* schoons in de natuur over lazen wij in het (keurig bijgehou den) jeugddagboek: Vrijdaq 28 Juli '50. Gisteren hebben wij stokbroodjes qe- bakken, voor de kinderen, die nog niet hadden gehad, aldus vertelt ons Aleid Beukenkamp, 10 jaar oud. De kinderen die al hadden gehad moesten een to neelstukje oefenen. De stokbroodjes waren met stroop belegdMmm, dat was zalig. Berta zei: „Ik geef je geen stroop op je broodje voordat je me een hapje geeft. En wij lachten er hartelijk om. Toen hebben wij lekker gegeten Na het eten moesten wij rusten. We hebben heel veel keet gemaakt (in plaats van te rusten redactie). Toen (Ingezonden mededeling). AAMBEI ENZALF voorzien van de naam M1JNHARDT hclph alhjd sen V. In de Waddenzee tus- n de driehoek Texel- lieland-Harlmgen hou den zich volgens de schippers die dit gebied dikwijls doorkruisen naar schatting wel twee duizend robben op. Van af de vuurtoren kan men de robben in grote groe pen (soms van 30 tot 40 stuks!) waarnemen als zij Tp de banken liggen te zonnen. Van de gele genheid om de vuurto ren te beklimmen, wordt druk gebruik gemaakt: Dinsdag jl. werd hij door bijna 400 toeristen beklommen! De Cocksdorp en om- wandeling over de dijk. geving zo bericht onze correspondent verder is Dii de u trek. Men vindt het echter jammer, dat hier in het Noorden van Tevef k m sen liggen, zoals tussen Den Hoorn en De Koog. Onze Itït. g0e,n k°S" wijls een wandeling ever de dijk tussen de vuurtoren en°De Cocksdorp In veler gedachten is het nog niet zo heel lang geleden dat meester Daalder als onderwijzer aan de openbare lagere school in Oosterend werkzaam was. Heel wat lezers zulien zich de gedrongen kor te man met het voetgebrek herinneren, Men zag hem op geregelde tijden in De Burg, waar hij als voorzanger in J „Vermaning" dikwijls zijn forse gel. deed horen. Maar zijn eigenlijke dom was Oosterend, waar hij een man betekenis en gezag is geweest. bracht hij met zijn vrouw als hi van het eiland geboortig zijn ki^" ren groot, daar was hij de onderwr die begreep, dat zijn taak niet tot dé1" ren van het klasselokaal beperkt <^e te blijven. Hij bekleedde talrijke Ac~ ties, was de raadsman van zeer soms trad hij als bemiddelaar orfsen wat al te hard van stapel lopend ve raars, die ieder oor zich van Mng waren, dat slechts zij en niemancPers het Heilig Evangelie op de juisWnier interpreteerden. Zij allen baden de- A JTacI 'In a!1 AA ÏITll^An Istpn van i)ven 'rfr °°k al weer een man T 'g kent Oosterend de LtL'a J verzoening tussen zelfde God, zij allen wilden Jsten 1 zijn. Dit wist meester Daaldei e kon I hij bij uitbarstingen van te grcMrig- heid het kalme en verzoenende0161*! zijn dat de partijen weer tot eï wist te brengen Zoals hij het ook cjls is geweest tussen boeren en visscWant even groot als de klove tussedn6n" en „groven" vvas de scheiding P hen, die op zee en op de akker fbrood verdienden. Meester Daalder had een sonde ren, dat er zijn mocht. Zij hd hun weg in de wereld gevonden. s over een van hen, over Dirk Daa-n zijn nieuwe boek, dat wij iets nwillen vertellen. Omstreeks een halijw ge leden ging deze Daalder, zijn vader zou hij dan een Rijkscr wor den, naar de destijds befai Rijks kweekschool voor onderwijz Haar lem Hij werd onderwijzer, nader hand op. werd ieraar Nedé. ver toefde lang in de tropen, rfde op vallend goed een opvoed? tijd schrift en is thans direcfan een middelbare school in Alkm Jaren geleden schreef -n boek „Schimmenspel", dat Daalder's jeugdjaren op Texel en kweek schooljaren tot onderwerp Te wei nig Texelaars hebben dit.gelezen, dat eigenlijk in geen enkpiotheek in elk der zeven dorpen inbreken. Nooit werd beter en me kennis van zaken, met meer begr de toe standen in het destijds ini20 ver scheurde Oosterend gesch Daalder is 'n man van gezag gew-maar in z'n hart bleef hij de eem Texelse jongen. Een man, die e doekjes om windt, maar óók eerdie door veel levenservaring mild oordeel is geworden. „Fijn en grof" is de |enis van een Texel's meisje, Janmer en Aai Visman, een Texelsi De na men moeten iedere lezerf^d wel vertrouwd in de oren 1 want ze kunnen niet Texelser geloven niet, dat Daalder een P Jannie of Aai op het oog hee: t°en hij zijn boek schreef. Dit ?vens niet nodig zijn, want de idyjde schrij ver ze schetst is besta^ssen alle Jannies en alle Aais Het boek is bedoeldnge men sen. Helaas behoren wpdert lang niet meer toe, maar (fis hebben wij het aan één stuk U- Uit boek is niet voor jonge mern het is geschikt voor iedeiar óf om met Nienke van Hic' spreken voor „kinderen van P* tachtig Iedere eilander lelijk be leven op^orlegrond Vaf oni jT"0 dat de bevolking 1-eaeeerrie H ueeuwen door anders oWn n. U bevolking der overige in Óudecr^M rn ls dorp van boeren, child wonen mensen van de ren °osten?nd verblijven boe- 0 ?ra ln eén woonkern. En zo wel onder de boeren als de vissers treft menvrijzinnigen en orthodoxen aan - in nen. In Oosterend wonen nog steeds veel mensen met een eigen willetje. Men loopt er met gaarne in een ander gareel dan waarin men zichzelf heeft gespan nen. Zo was het in het verleden en men zegt dat het thans nóg zo is. Dat eigen willetje heeft echter óók zijn goe- j ?nt was cr één dovP dat zich gedurende de opstand der Georgiërs be ter heeft gehouden? Ere wien ere toe komt, ook de Oosterenders. Daalder beschrijft het leven in Ooster end zoals het een halve eeuw geleden was. Sedertdien is er op Texel veel ver anderd. Er wordt niet meer gevochten tussen Oudeschild en Den Burg op Bos jesdag en een jongen die op een ander dorp uit minnen gaat wordt er met meer met stenen weggejaagd. Boeren en vis sers, „fijnen en „groven" staan zeker met meer zo fel tegenover elkaar als voorheen en in handel en wandel heeft men wel iets meer begrip voor elkanders overtuiging gekregen. De Oosterenders gevoelen zien tegenwoordig thuis op al le dorpen, hun horizon is verruimd Het ij daarom belangwekkend te lezen hoe de toestanden en de opvattingen vijftig jaar geleden waren. Beslist anders dan nu, al geven wij dadelijk toe, dat er ge lukkig ook nog veel hetzelfde gebleven De grootste bezorgdheid van de vrije wereld gaat niet meer zo zeer uit naar Korea, nu wel geble ken is, dat het gevaar voor een uitbreiding van het conflict tot een algemene oorlog geweken is, of liever niet beslaan heeft. Het is nu in de eer ste plaats Formosa, dat de bezorgdheid van de Amerikanen en de Westelijke we reld opwekt. Dit grete eiland voor de kust van het communistische China is lange tijd in Japanse handen geweest en gedurende de laatste wereldoorlog is het aan het nationalistische China van Tsji ang Kai-sjek toegezegd. Na de verplette- lende nederlagen van Tsjiang op het vasteland is deze naar Formosa overge stoken, dat nu zijn laatste bolwerk is Het leger van Tsjiang is talrijk, doch dat hij veel steun vindt bij de ongeveer zes mill,oen inwoners, is niet aan te nemen. Van het ogenblik af, dat Tsjiang van het vaste land verdreven is, tegen het eind van het vorige jaar, is er sprake geweest van een invasie van de communisten op Formosa. Jonken en landingsvaartuigen werden door de communisten verzameld waar de bommenwerpers van Tsjiang' voortdurend op loerden. Noord-Koreanen in Zuid-Korea Enkele dagen later kondigde president Truman aan, dat Amerika Zuid-Korea op alle mogelijke wijzen zou steunen. Tegelijk ke Yerklaring s'elde hij Formosa onder bescherming van de Amerikaanse °u. Jvaa L hij de nationalisten ver zocht hun actie met vliegtuigen tegen 't Chinese vasteland te staken. tv,,™ 'remans bedoeling. Trumans bedoeling was hierdoor For- ,™lte neutraliseren, zodat de kans op localisenng van het conflict in Korea 't grootst zou zijn Deze eenzijdige actii rieht Amer'kar^n, bovenal ook ge richt op het behoud van het strategisch belangrijke Formosa voor de met-com- munistische wereld, wordt niet gedJkt door de Veiligheidsraad en van het be- fvdifel O er enk0le W^ehjke landen twijfel gerezen aan de juistheid van het besluit, vooral daar landen als Engeland ben 0Pr"mumstlsche legime erkend heb ben en dus met veel voelen kunnen voor een bescherming van Tsjiang. Zouden Ver6 Staf611 Z'Ch da" aan de Zljde van df v»l i moeten scharen voor het ge- oorlog tussen rood China en de Vei Sta ten zou kunnen komen' Hier voelen zij eel weinig voor. Amerika wil nu zeker heid en heeft Engeland verzocht zijn houding inzake Formosa nader te bepa- Wm f Aziatlsche landen, waar India het meeste gewicht in de schaal legt be- s.aat voor het regime van Tsjiang bn- het'er s.ympd,hie en dit maakt het er voor de Amerikanen niet gemak- 'ik0r ,°P Militair gesproken is zelfs Tsjiang beter dan Formosa in eommu- hun sCt handen' maar de weerslag van hun steun voor hem kan hun de niet zo buitengewoon grote sympathie, die zij in Azie bezitten, kosten. Van een leraar in de Nederlandse taal kan men verwachten, dat hij een meer dan oppervlakkige belangstelling voor het dialect van zijn geboortegrond zal hebben. Bij ons weten is er nimmer een boek over Texel verschenen, waarin zó veel Texelse dialectwoorden en uitdruk kingen opgetekend zijn. Menige echte Texelaar, vooral van Oosterend, waar de oorspronkelijke omgangstaal zich htlfa' ,da"°P ?e andere dorpen gehand haafd heeft, zal zich verheugen over de hanteertaar°P Daalder de Texalse spraak Er is meer in dit boek dat te loven valt. Want het Oosterender volksleven is er met kleurige verven in geschilderd op een wijze als alleen een volledig in- i gewijde het vermag te doen. Kostelijk is de beschrijving van een trouwpartij, die Aai Visman meemaakt. Het bezoek aan I t j Drukke diplomatieke activiteit. In de Ver. Staten was de afgelopen veek een drukke diplomatieke activiteit lovnr °Vu0r Formo£a' waarbij vooral ook India betrokken schijnt te zijn Het eindd0el blijft de neutralisering van rormosa, zodat daar de lont uit 't kruit vat verwijderd kan worden. Politiek ge sproken is het nu zaak voor de Ameri- kaanse regering duidelijk te maken, dat oe bescherming voor Formosa geen aïfo V" °"idt V,°0V het reSime van Tsji- heln al"Sf a'2al zij daarb>J moeilijk heden ondervinden van de republikein se oppositie in eigen land, die vast wil henftehiï°Kden i33'1 Tspang Vael kwaad heeft het bezoek van Generaal Mac Ar thur (de Amerikaanse opperbevelhebber in Japan en Korea), aan Tsjiang Kai-sjek aan de Amerikaanse zaak berokkent. De communistische propaganda, die het in toch al zo gemakkelijk heeft (wij weze,nuer enkele weken geleden nog op) vindt hierin krachtig voedsel voor di an- Vervolg 2de pagina, 1ste kolom). velen geeft een lange en harde werktijd nog immer een slechte sobere beloning. Den Burg7hét"toen"nog"deftfge'donT I Da^deJs'Td 7" Jexel hebben wij ,^aI,O.7t0re"d z'0h -I-lijk nooit h£| jaar' lang in het leven op^ort6giond stelt zal er zich mee n- Immers dit boek is eenvoudig En deze --e wvi. „utfiuge aorp, waar Oosterend zich eigenlijk nooit he lemaal thuis gevoelde. En nimmer zijn e Texelse volksfeeslen, de pret van de Meierblis Sinterklaas en de kermis be- ter uitgebeeld. Voortreffelijk is het le- ven der vissers opgetekend, die na een weex zwalken op zee, de plunjezak op de schouder, door de weiden van Oude schild naar Oosterend terugkeren. De zorgen van de vrouwen als het stormt de angst aL sommige blazers niet of over tijd zijn teruggekeerd. Zo was het en, wij schreven het reeds, zo is het in veel opzichten nog. De vele vreemdelin gen, die thans ons eiland bezoeken mo gen dit bedenken. Mogen zij ook begrij pen dat op het terecht zo veel geroemde eiland met zijn vriendelijke bevolking heel wat leeft, dat hun ontgaat. Zo de nieuwe tijd veel veranderd heeft, voor een deel der Texelaars is het leven nog immer een strijd om het bestaan. Voor ttj rgcwees.1 xe ziin. Want zeker zijn er bedenkingen tegen „Fijn en Grof aan te voeren. Er is even wel zo weinig goeds over ons eiland ver schenen, er is zóveel oppervlakkige journalistiek bedreven, dat wij dit nieuwe boek met wilden critiseren op zijn zwak- ■ere gedeelten. Het werd geschreven uit de herinnering, die de wonden van het verleden heeft geheeld. De gevoelige jongen, die Dirk Daalder eens was is een volslagen man geworden, die 'met wijsheid de afgelegde levensweg heeft overzien. Lange tijd richtte hij zijn blik op de jaren zijner jeugd, op Texel, op üosterend, zijn geboortedorp. Met liefde sloeg hij het tafereel van weleer gade Welnu, zoiets verdient slechts lof. Moge alle cntiek dan achterwege blijven en mogen wij dit boek aan alle Texelaars van harte en met warmte aanoevelen. v. d VI rgen

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1950 | | pagina 1