9
rocn
in het harlL,
„De schapenhouderij kan thans
een belangrijke bijdrage leveren
aan het economisch herstel van
ons land"
ORANJEBAL
De Destructor aan de Hallerweg
K. Hoogetoorn, voorzitter Texelsch Schapen
stamboek in Noordholland
Het vuur wercl met succes bestreden
WOENSDAG e SEPTEMBER 1950
TEXELSE
63e JAARGANG. No. 6457
COURANT
Uitgave N.V. vh. Langeveld DeRooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp.
Boerenleenbank- Postgiro 652-
Abonnementsprijs f2,75 per half jaar.
Texel hield zijn iokveedag
GERRIT-VAN-JAAP-VAN-GERRIT was Maandagochtend op de Groeneplaats
druk bezig met het oppoetsen van een ram, die deze dag zou meedingen naar
de zilveren wisselbeker, uitgeloofd door de N.V. TESO voor de beste een-jari
ge geregistreerde ram, op Texel geboren: de laatste hand werd gelegd aan
het exterieur van een prachtig dier, datwij gaarne de wisselbeker op zijn fiere
kop hadden willen zetten zo spontaan, onmiddellijk na z'n entree op het
Marktplein maar er waren méér (ernstige) candidaten voor genoemd
praedicaat: de rubriek eenjarige rammen telde 15 inzendingen en ach, de leek
ziet werkelijk geen verschil. Gelukkig zijn daarvoor deskundigen leden
van de jury en die weten het haarfijne van zo'n dier.
aanpast legt het locdje. Het verstand
rnoet in zaken spreken boven
het gevoel! De cijfers hebben
uitgewezen, dat de Texelse scha-
penboeren zich aangepast hebben,
want de schapenstapel is met een derde
ingekrompen. Hiervan was het gevolg,
dat de kostprijs van de jonge lammeren
daalde doordat de fokmoeders met
minder duur krachtvoer door de
winter konden worden gebracht:
zij kregen meer weideruimte, zo
dat de eigen bedrijven hen ge
durende de winter konden voeden. Een
gedeelte van de schapenhouderij die
uiteraard onrendabel geworden zou zijn
werd vervangen door de rundveehou
derij en de akkerbouw. (Spreker merkte
op, dat het betoog ,,de kostprijs der lam-
meren is verlaagd" misschien wat theo-
1 retisch klinkt en dat de prakticus zal te
genwerpen, dat de lonen en voerprijzen
zijn gestegen, doch deze omstandigheden
zijn nu eenmaal met te voorzien).
Met de schapenhouderij gaat het nu
goed. Velen zullen in de verleiding zijn
om de stapel uit te breiden, daar is geen
bezwaar tegen, maar ik wil u wel de
raad geven er voor te zorgen, dat de ge
hele stapel ook na de uitbreiding door 't
bedrijf zelf gevoed kan worden, dus ook
wat het krachtvoer betreft. Als men de
ze raad in de wind slaat, vrees ik, dat
men in dezelfde fout zal vervallen als
waaraan men zich vroeger schuldig
heeft gemaakt: wij zouden dan weer
zgn. étage-schapen krijgen, die met te
duur krachtvoer zouden moeten worden
onderhouden; een onrendabel bedrijf
zou daar het gevolg van zijn.
Afgelopen seizoen heeft goede prijzen
voor onze lammeren gegeven en ook
thans zit er nog muziek in de schapen
houderij. De grasgroei is weelderig, de
prijzen van vlees en wol zijn stijgende en
met de export gaat het goed, allemaal
gunstige factoren. De wol staat op een ni
veau, dat in een goede verhouding staat
tot het nivieau van de andere producten.
De oorlogsomstandigheden zijn daaraan
wel niet vreemd.
De vieesprijzen worden beïn-
invloed door de schaarste aan slachtrijpe
varkens. Aan de export van slachtscha
pen en schapenvlees is de laatste jaren
grote aandacht besteed. (Voor Texel
blijkt de export van fokschapen naar
Peru van betekenis). Wij moeten trach
ten de markt te behouden. Een der voor
waarden daartoe is, dat wij een product
van goede kwaliteit leveren. Alleen door
een goede kwaliteit zijn we in staat goe
de markten te verkrijgen en te behou
den. Door zijn geslotenheid vormt Texel
een ideaal gebied vcor wat de gezond
heidstoestand van zijn vee betreft. Laten
de Texelse fokkers hun vakmanschap
echter niet alleen richten op de gezond
heid van het schaap, maar ook op de
kwaliteit! Gevraagd wordt een vrucht
baar schaap met een goede uier en goe
de vlees-vetverhouding en een gesloten
huid van een behoorlijke fijnheid. Hier
voor is registratie nodig, stamboekcon
trole op vruchtbaarheid, op rnelkgift
(door controle van de lammeren op jon
ge leeftijd), keuring van lichaamsbouw
en controle op gewicht en kwaliteit van
de wol. De practijk bewijst name
lijk, dat de fijnheid van de huid en een
goede vlees-vet-verhouding samengaan.
Spreker schetste het werk van de jury
als een voorlichtende taak. Hij wees er
ook op, dat het van groot belang is, dat
de schapenhouderij lonend blijft en niet
meer zoals vroeger door de overheid fi
nancieel behoeft te worden gesteund. De
schapenhouderij kan thans een belang
rijke bijdrage leveren in het economisch
herstel van ons land: de export brengt
millioenen voor onze deviezenpot op.
Dat is niet alleen van belang voor de
schapenhouders maar voor het gehele
volk.
Spreker opende fokveedag met de
hoop, dat deze in ieder opzicht aan zijn
doel zou mogen beantwoorden.
Loco-burgemeester S. de Waard wees
op de betekenis van het schaap voor
Texel. „Wat zou Texel zijn zonder (zijn)
Sic Transit F 5266, vorig jaar de
kampioen van de fokveedag, nu ont
troond door F 4687.
Gaarne laten wij, leken, de beoorde
ling dus aan de insiders over! Toch ge
loven wij, dat die deskundigen op een
Texelse Fokveedag geen gemakkelijke
taak hebben, dat zij de uitslag pas na
veel wikken en wegen bekend kunnen
maken. Ja, het is ieder jaar opnieuw
een spannende strijd, welke daar op de
Groeneplaats, op de Texelse Fokvee
dag wordt geleverd en de boeren zijn
dan ook steeds „bar benieuwd" wie
met de prijzen gaan strijken.
Zoals steeds werd deze fokdag weer
georganiseerd door „Het Texelsch Scha
penstamboek in N.-H en zoals steeds
kwamen het bestuur van dit Stamboek
en tal van genodigden bijeen om te luis
teren naar de toespraak van de voorzit
ter en om te luisteren naar de toespraak
van onze burgemeester, i.e. onze loco
burgemeester.
Om kwart voor tien nam de heer K.
Hoogetoorn. voorzitter van Texelsch
Schapenstamboek in N.-H. het woord.
Hij verwelkomde in het bijzonder het
Dagelijks Bestuur van onze gemeente (de
heer S. de Waard, loco-burgemeester, de
heer Th. R. Hin, wethouder en de heer
P. Beemsterboer, gemeente-secretaris).
B. en W. werd dank gebracht voor het
belangeloos beschikbaar stellen van het
marktterrein en voor de prachtige me
daille. Spreker heette vervolgens wel
kom de heren jury-leden en adspirant
jury-leden. „Het is van belang, dat wij
jonge mensen opleiden om later de ou
deren te kunnen vervangen", aldus
spreker. Speciaal verwelkomd werden
ook de heren Noordijk en Swart.
De voorzitter moest tot zijn spijt me
dedelen, dat de Rijksveeteeltconsulent,
de heer Ir. L. de Vries, die zich steeds
met grote ambitie aan deze tentoonstel
lingen wijdt, wegens ernstige ziekte niet
naar Texel kon komen (De hierdoor
ontstane vacature in de jury werd ver
vuld door de heer J de Jonge uit N.-
Beemster). Spreker wenst Ir. de Vries
een spoedig algeheel herstel toe.
Deze Schapcnfokdag is voor de scha
penhouderij in het algemeen en voor
Texel in het bijzonder een belangrijke
dag. Hier kunnen de fokkers tonen wat
zij bereikt hebben. Op deze dag plegen
ook vele fokdieren van eigenaar te ver
wisselen.
In de onrust van deze tijd heb
ben de fokkers hun vreedzame werk
toch weer met dezelfde toewijding ver
richt als in andere jaren, zij hebben
weer alle zorgen aan hun schapenstapel
besteed en aan de lammeren in het voor
jaar. Ik heb, aldus de voorzitter, grote
waardering voor de beroepsliefde van
onze fokkers. Het LEI-rapport werd in
1946 met tegenzin ontvangen, dit rap
port toch concludeerde, dat het uit fi-
nancieel-economisch oogpunt geboden
was om de schapenstapel in te krimpen
en het bedrijf gedeeltelijk over te scha
kelen op de Rundveefokkerij en de Ak
kerbouw. Dat was een bittere pil, want
de fokkers zijn aan hun schapen gehecht,
maar.... cijfers spreken en de econo
mie is nu eenmaal hard en wie zich niet
ULO-SCHOOL.
Gisteren zijn de lessen aan de Ulo
hervat. De school teil niet minder dan
VIJFTIG nieuwe leerlingen.
OVER HET MARSDIEP.
28 Zwemmers van de Marinewerf te
Den Helder deden een poging het Mars
diep over te steken. Elf hunner moesten
het opgeven, maar cie overige 7 wisten
wisten veilig en wel de Texelse kust
te bereiken De snelste zwemmer vol
bracht het traject in een uur.
SCHOUW.
Wij herinneren nog even aan de be
kendmaking van het bestuur der 30
Gem. Polders, dat de Schouw over de
Tochtsloot in het Kogerveld, „vanaf het
Waalenburgerhuis, langs het Oudedijkje
en verder tot de Staatsgronden", zal
plaats hebben op Woensdag 13 Septem
ber a.s.
TEXEL—VLIELAND.
Zondag heeft net motorbootje „De
Zeemeeuw" zijn laatste reis Texel-Vlie-
land v.v. gemaakt. Op deze lijn is het
ongunstige weer in aanmerking geno
men een flink aantal personen ver
voerd. Ook voor de zgn. robbentochten
bestond behoorlijke belangstelling. „De
Zeemeeuw" zal de dienst hier volgend
jaar met frisse moed hervatten
FLESSENPOST.
Een Engelse toerist, die 7 Augustus jl.
met het luxe schip Queen of the Chan
nel" (Koningin van het Kanaal) door
het Kanaal kruiste, heeft in de buurt
van de Franse kust een briefje in een
fles gestopt en in zee geworpen. Deze
fles werd Woensdag jl. door de heer De
Laat, dir. Paviljoen „Bosch en Duin",
Westerslag, bij paal 18 gevonden. „In
dien de fles gevonden wordt, wees dan
zo goed om mij bericht te doen: Jack
Gutteridoe, 24 Thomas Road, Clacton-on
-Sea. Essex, England".
De vinder zal hem schrijven.
HET CONCERT.
Voor het concert, dat Texels Fanfare
corps en de R K. Zangvereniging „Con
Amore" Donderdagavond in het Park
te Den Burg hebben gegeven, bestond
flinke belangstelling, en men heeft kun
nen genieten van een goed verzorgd pro
gramma. Het Fanfarecorps speelde we
derom voortreffelijk, zeer zuiver was
ook de zang van Con Amore, alleen
dient de uitspraak nog iets te worden
verbeterd
Eerst speelde het fanfare:
Baniermars (Alb. Meyns); De beide
blinden van Toledo (Ouverture E. H.
Mehul; arr. Gosling Mol); Fantaisie Ro-
mantique (J. R. v.d. Glas); Heil Europa,
mars, (F. von Blon).
Daarna bracht het koor:
Het Russische Vesperkoor (D. Borni-
anski). Sneeuwklokje (S. Sanders); Het
kerkje (E. Becker); Mijn Moeder's lied
(G F. Pauw); Jansen - Cantate (Arthur
Claessens); Óns lied van de zee (P. Har-
tog).
Texels Fanfare speelde vervolgens:
Oceana, wals (Francis Popy); lm Rei-
che des Indra (ouverture Paul Lincke);
Colonel Bogev, mars (K. J. Alford); Ge-
denck Clanck, melodiënkrans naar Vale
rius (bewerkt door P. J. Wist).
Dit laatste nummer werd onmiddellijk
gevolgd door de taptoe van B. P. Bisse-
link. Het was uitstekend. Jammer ech
ter, dat de muziekliefhebbers zoveel
hinder ondervinden van de kinderen, die
naar hartelust op en van de banken
kruipen en elkaar vrolijk toeroepen,
terwijl op het podium van de nis ge
tracht wordt de puntjes op de „i" te
krijgen. De heer Boom ergerde zich
zichtbaar, toen de kinderen zo actief wa
ren, terwijl het fanfarecorps zich in
spande om de luisteraars op de beste
muziek te vergasten, welke het geven
kon.
„Wat moeten we doen?" zei de direc
teur van de VVV. „Zo kan het niet lan
ger. Ik voel cr veel voor om de kinderen
slechts toegang tot het Park de verlenen
indien zij onder geleide zijn".
Dit zou inderdaad een goede oplossing
zijn.
schapen?" Gezien de structuur van
Texel's bodem in het zuiden van het ei
land is het schaap onmisbaar. Mijn colle
ga, wethouder Hin, noemde het daar
„dieren met gouden bekjes". Het schaap
vervult een belangrijke taak in het om
wisselingssysteem (achter de koeien).
Maarwat zou de schapenhouderij
zijn zonder het Schapenstamboek? Wat
zouden de fokkers bereiken zonder het
Schapenstamboek? Spieker hoopte, dat
iedere schapenhouder zich zou laten in
schrijven. Aller streven moet gericht
blijven op verbetering van het product.
Dat het Schapenstamboek daarbij een
zeer grote rol speelt, is duidelijk. De heer
De Waard hoopte, dat de fokdag een
succes zou worden, in het belang yan het
Schapenstamooek, de veehouders en de
Texelse gemeenschap
(Zie vervolg 2e pagina)
Brand bij Vonk!" Deze alar
merende roep ging natuurlijk
als een lopend vuurtje door Den
Burg. Redt fietsen en radio's",
werd er gezegd, als variant op
een zeer bekende Texelse uit
drukking en dat deed men dan
ook rap- Wij woien (zoals vanzelf
spreekt) meteen present om de
strijd tussen water en vuur te
volgen, en ook hadden wij de ca
mera gereed, maar zo van de
straat at viel er van de brand
weinig te bespeuren: er dwar
relde wat rook uit het werk
plaatsje, meer niet. Dat de vlam
men het gebouwtje niet in een
rokende puinhoop hebben veranderd, was te danken aan het kloeke optreden
van de brandweer en van hen, die het vuur met emmers zand te lijf gingen.
Toch werd er nog aanzienlijke schade aangericht, zoals wij Woensdag reeds
meldden.
Op de foto (ongeveer in het midden, met hoed op) de commandant van onze
brandweer, de heer J. Veldstra.
VIJF POND SPEK VOOR EEN GULDEN dat was voor de (tweede) We
reldoorlog, in de dagen, dat bv. de lammeren voor 3 gulden verkocht werden.
Wat was in die dagen dus een kadaver waard? Niet veel, zoudt ge zeggen, maar
als ge weet, dat er ieder jaar zo'n 50,000 kg. afgekeurd materiaal aan de Hal
lerweg in de grond moest worden gestopt, is het zonneklaar, dat hier voor een
belangrijk bedrag verloren ging. Afgekeurd materiaal! Zeker, maar dat zou
men een betere bestemming kunnen geven dan weg te werpen in een kuil, in
kuilen, die reeds het gehele terrein, bestemd voor het begraven van kadavers,
in beslag namen. Zoals bekend is toen door het Gemeentebestuur overgegaan
tot het inrichten van een destructor: aan de Hallerweg verscheen een keurige
installatie, waar genoemd materiaal kan worden verwerkt lot het waardevolle
vlees-beendermeel en tot technisch vet, ja er wordt zelfs bouillon getapt!
Die zaak loopt daar best: er zijn in
tussen al 52 varkens van gemiddeld 120
kg. gemest en „afgevoerd" om plaats te
maken voor nieuwe adspirant spekbui-
ken, die daar zo een maand of vijf bij
de heer Grisnich in de kost blijven.
De heer E. Noordijk, Hoofd van de Ve-
terinair-Hygiënische Dienst heeft ons
Donderdagochtend uitgenodigd om de
installatie te komen bekijken. Alle afge
keurde dieren en organen worden, nadat
ze zijn verkleind in een autoclaaf ge
bracht er is een grote en een kleine.
Aan het materiaal wordt 40 liter water
toegevoegd en het geheel wordt door een
(Ingezonden mededeling)
Er is maar één Dancing
en dat is „Casino"
Na afloop Volksfeesten op
Woensdag en Donderdag a s.
wordt op onze spiegelgladde
vloer een gezellig
gegeven, o.l.v. H. Craanen,
in 'n geheel nieuw repertoire.
Stemming en gezelligheid,
vlugge en nette bediening.
Om de stemming der Oranje
feesten te verhogen, is onze entree
maar 50 CENT (bel. inbegrepen)
MIJNENVEGERS.
Vrijdagmiddag waren zeven mijnen
vegers in actie op de Noordzee, ter hoog
te van Texel. Ze „verkenden' het ter
rein op enkele kilometers uit de kust.
Ontploffingen van zeemijnen hebben we
niet gehoord, het is voor de Texelse kust
blijkbaar veiliger dan voor die van Ter
schelling, waar na de oorlog verschillen
de schepen op een mijn liepen. Soms
dringt een behoorlijke ontploffing door
tot achter de Texelse duinen, de Marine
is bezig met het opruimen van de zgn.
Kathy-mijnen, welke niet ver uit de
kust op de zeebodem of daaronder!
rusten.... souvenirs van de Duitsers!
NAAR DE JAARBEURS.
Een gezelschap Texelaars heeft giste
ren per TESO-touringcar een bezoek aan
de Jaarbeurs te Utrecht gebracht. Het
werd een geslaagde trip.Dinsdag 12 Sep
tember a.s. wordt een nieuw uitstapje
naar de Jaarbeurs georganiseerd.
INGEKOMEN PERSONEN.
Wilhelmus F. v.d. Kooij, v. Warmond,
Mgr. Aengenentlaan 1 n. Molenstr. 18.
Jacob Mijwaard en gez„ v. Velsen, Hya-
cinthenstr. 16 n. W 31. Adrianus A.
Zuurbier, v. Koedijk, Benedenweg 116 n.
Gravenstr. 3. Henncus P. van Lierop. v.
Someren, Kraaiendijk 1 n. E 61.
VERTROKKEN PERSONEN.
Cornells T. B W. Jas, v. Schildereind
94 n. Tilburg, Trouwlaan 212. Lien Ro-
bertus v. Warmoesstr. 52 n Winschoten,
Blijhamsterstr. 42. Piet M de Groot, van
Molenstr. 18 n. Berkhout, Spierdijk, C
69. Koenraad Molenaar v. Dr. J. P Thijs-
sestraat 8 n. Schagen, Laagzijde 39.
Wouter de Vries en gez .v. W 31 n. Vel
sen, Hyacinthenstr. 16. Cornelia J. de
Wit, v. E 58 n Voorschoten, Veursche-
weg 180. Aafke W. de Vries, v. Schilder
eind 74 n. Harderwijk Sanatorium „Son-
nevanck". Elisabeth F Slort, v. Wilhel-
minalaan 22 n. A'dam, Koninginneweg 3.
oliebrander op een temperatuur van 120
gr. gebracht, bij iVz atmosfeer. Vijf uur
lang wordt gestoomd, daarna wordt de
vloeistof afgetapt: technisch vet en
bouillon worden in grote emmers opge
vangen: de bouillon wordt door de var
kens geconsumeerd en het vet gaat naar
een zeepfabriek (alle ziektekiemen zijn
natuurlijk dood). De gestoomde massa
verhuist door middel van een prachtig
werkende takelinrichting naar een in
stallatie, waarin het wordt gedroogd:
een grote trommel, voorzien van schoe
pen alsmaar ronddraaien, terwijl een
oliebrander vier uur lang warme lucht
(70 gr. is de meesi geschikte tempera
tuur) door het materiaal voert. Dat
droogt prima. (Buiten ziet men de water
damp door een schoorsteentje ontsnap
pen). Na deze bewerking beschikt men
over zgn. vleesmeel oftewel diermeel,
dat varkens graag lusten. (Er zijn al vee
houders, die verzocht hebben dit pro
duct te jnogen kopen, maar jammerg©-
noeg wil de Inspectie van de Volksge
zondheid te Haarlem daarvoor geen toe
stemming verlenen).
Alvorens het meel de varkens wordt
gepresenteerd, gaat een monster ervan
naar Utrecht, waar het op ziektekiemen
wordt onderzocht: steeds heeft men zeer
gunstig bericht ontvangen: het meel is
puik.
De beenderen worden in een electri-
sche hamcrmolen tot beendermeel gema
len en dit product wordt in de iuiste ver
houding aan het vleesmeel toegevoegd.
Men krijgt op deze wijze een diermeel
van prima kwaliteit. Deze electrische
beendermolen maakt 4000 toeren per
minuut.
Het vet gaat, zoals gezegd, naar een
zeepfabriek (in Haarlem). De kwaliteit
werd geroemd wij zouden hier een
pluim willen steken op de hoed van de
heer Grisnich, die met de practische uit
voering is belast, maar zijn uitdrukkelij
ke wens is, dat wij zijn werk niet roe
men. En dus.
De installatie, de destructor dus, heeft
een capaciteit van 700 liter inhoud. Er
kan dus een behoorlijke hoeveelheid af
gekeurd materiaal worden verwerkt en
naar aanleiding hiervan willen wij graag
de aandacht vestigen op hetgeen de heei
Noordijk zeide en de publicatie ervan
trouwens ook zeer op prijs stelde: „De
Gemeente Texel heeft een belangrijk
kapitaal in deze destructor geïnvesteerd.
Deze zaak kan alleen goed draaien als
alle boeren ervan doordrongen zijn, dat
alle gestorven dieren naar de destructoi
gebracht moeten worden. Van de cada
vers wordt een waardevol pioduct ge
maakt. Men begrave dus geen enkel ca
daver bij de boerderij, maar stelle de
melkrijders er even van op de hoogte,
dat men een gestorven dier heeft. De
„Eendracht" doet op haar beurt hiervan
bericht aan de destructor. Men dient
daardoor een groot economisch belang!
U moet ze eens bekijken, de varkens,
die hier gemest worden! Thans worden
hier 25 varkens gemest. Binnen afzien
bare tijd zullen ze zich ook te goed kun
nen doen aan groenvoer, voor de teelt
waarvan aan de dienst een perceel grond
aan de Hallerweg beschikbaar is gesteld.
Hoewel hier dus uitstekend materiaal
wordt verkregen en dit een zekere waar
de vertegenwoordigt, moet worden aan
genomen dat een en ander de gemeente
toch een belangrijk bedrag zal kosten.
Maar door het werk van de destructor
wordt de Volksgezondheid belangrijk ge
diend en daarom zal niemand een even
tueel „nadelig saldo" als een bezwaar
aanvoelen!