Cjroen ^warL-Jexels in het harL, Barre tocht over onbetrouwbaar ijs en door ijskoud water Hoor, wie*knort claar Bouw Gezondheidscentrum kan vermoedelijk volgend jaar beginnen Februari 1919 Klein scheepje raakte bekneld in onafzienbaar ijsveld Opvarenden werden door Cocksdorper hulpexpeditie gered Kostbare lamp gestolen WOENSDAG 13 DECEMBER 1950 TEXELSE 64e JAARGANG. No. 6485 COURANT Uitgave N.V- vh. Langeveld DeRooij Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenbank- Postgiro 652- Abonnementsprijs f2,75 per half jaar. Hierbij vindt de lezer een be schrijving 'van een bijzonder moeilijke redding op 19 Febru ari 1919. Een klein motorscheep je was op de Brezem halfweg De Cocksdorp en Harlingen, door het ijs ingesloten. Dertig ki lometer uit de Texelse kust. Er- was geen voedsel meer aan boord en de opvarenden verkeerden in een hachelijke positie. Vijf jon ge Cocksdorper vissers onderna men een expeditie naar 't schip. Het relaas van deze tocht werd door een der deelnemers te boek gesteld. Hij las het ons dezer dagen voor, toen wij in De Cocksdorp waren. .,Dat is hoogst interessant!" zeiden we, ,.dat is een boeiende beschrijving, mogen wij het pu- pliceren?!" Daar had de oud-redder vol strekt geen bezwaar tegen. 19 FEBRUARI 1919. Een snerpende Oostenwind jaagt over de Waddenzee, die in een onafzienbaar ijsveld herschapen schijnt. Het vriest dat het kraakt, 12-14 graden. Wie niet noodzakelijk buiten moet zijn, zit dicht op de kachel. Plotseling ontstaat beweging in de Dorpsstraat van De Cocksdorp. Wat is er aan de hand? De rederij Van Bekkum uit Purmerend heeft zich per telefoon met De Cocksdorp in verbinding gesteld, zij vraagt inlichtingen omtrent haar motorschip „De Tijd zal het Leren". Dit vaartuig is precies een week gele den 12 Februari uit Purmerend vertrokken met besteming De Cocks dorp. De 13e Februari is het scheepje de sluizen van Den Helder gepasseerd en vandaar doorgevaren in de richting van De Cocksdorp. Volgens opga ve van de rederij is er voor twee dagen voedsel aan boord. De bemanning bestaat uit tien koppen, nl. schipper Hollenberg, diens vrouw en zeven kin deren en de motordrijver J. van Bekkum. Men vermoedt, dat het scheepje op het Wad aan de grond is geraakt en daarna door het ijs is ingesloten. Dan verkeert het dus in een hachelijke positie. Zo lang er geen beweging in het ijs komt is de honger het grootste gevaar dat de op varenden bedreigt. Er moet hulp gebo den worden. Cocksdorpers proberen met een vlet met de achtervloed door het ijs heen te komen. Er staat een sterke Oostenwind en de mannen zijn dan ook spoedig met een laag ijs bedekt, want het overkomen de water doet onmiddellijk een ijslaag ontstaan Men moet trachten voor het invallen van de eb een bepaald punt in de Waddenzee te bereiken. Gelukt dat niet, dan moet men onherroepelijk te rug daar men anders door het opkomen de ijs wordt ingesloten en de vlet ver loren gaat. De redders zijn taai en uren lang worstelen zij door, maar de ele menten zijn sterker en men is tenslotte genoodzaakt terug ic keren. De volgen de dag wordt opnieuw een poging ge waagd, maar het blijft wederom onmo gelijk op die manier de schipbreukelin gen te bereiken. „Als wij ers probeerden om er over het ijs te komen?" zo opperden verschil lende vissers. „Dat is zelfmoord!" meenden ande ren, „dat is onmogelijk!" Maar ondanks de waarschuwingen besluit een vijftal vissers het waagstuk te ondernemen. Z:j weten, dat hun een strijd op leven en dood wacht. Nu geen gevecht met de woeste branding van de Eierlandse Gronden maar met de gehei men van de bevroren Waddenzee daar loert thans dc dood, op die stille, geheimzinnige Waddenzee waarop krui end ijs op sommige plaatsen ijsbergen heeft gevoimd zo van de veilige dijk af een grootse aanblik Men vertrekt 's morgens om 10 uur van De Cocksdorp. De expeditie is goed geproviandeerd: men heeft pakketten van 10 kilogram bij zich. Niets is verge ten. Onder de levensmiddelen bevinden zich pakken kindermeel en geconden seerde melk voor de jongste telg van de schippersfamilie, een baby van twee maanden. Het groepje moedige mannen wordt nagestaard door velen, die hun hoofd schudden: „Wat moet daar van terecht komen!" De afstand tussen De Cocksdorp en de plaats waar het schip zich zou bevinden bedraagt ongeveer 30 kilometer. Men zal bovendien genoodzaakt zijn omwegen te maken wegens de diepe geulen die het Wad doorsnijden. Er blaast nog altijd een krachtige Oostenwind en het vriest nog steeds 10-11 graden. De expeditie is o.m. in het bezit van een kompas en een lange lijn. Dc eerste die van de lijn gebruik moet maken is J. v.d. Kooij. Hij zakt tot zij.i middel door het ijs. Spoedig heeft men hem weer op de wal en verder gaat het, altijd maar verder, scherp uitkijkend teneinde gevaarlijke plekken te vermijden. Het tweede slachtoffer is F. Buis, ook hij kan geluk kig weer spoedig met de lijn uit zijn onaangename positie worden verlost. Het tempo wordt versneld om voldoende lichaamsbeweging te krijgen: dat is erg nodig voor de twee mannen, óie al ken nis hebben gemaakt met het ijskoude water en tot hun middel doornat zijn. Dichte mist. Ineens staat men tegenover een wal van bevroren schuim, wel twee meter hoog. Die wal is niet /.o e:g breed maar toch duurt het een uur eer men er zich door geworsteld heeft. Men staat weer op het vaste ijs en heeft naar schatting de helft van de afstand afgelegd. Nadat de wind belangrijk in kraent is afgenomen, vormt zich in korte tijd een mistbank aan de Oosterkim. In enkele ogenblikken zijn de mannen door de dichte mist omringd. Het kompas wordt geraadpleegd, de koers opnieuw bepaald en voort gaat het. De heer F. Buis vindt een boots haak, hij neemt 'm mee, die kan immers te pas komen! Na een uur trekt de mist gelukkig op. Men ontwaart het gezochte vaartuig op een 7 kilometer afstand Het scheepje gaat voor een groot deel schuil achter opgestuwde ijsmassa's. Na enige tijd bevindt men zich op de rand van het ijsveld. Een brede geul open water scheidt de mannen van het ande re ijsveld, waarin net schip gekluisterd zit. Zo ver het oog ziet, valt er niets van een verbinding tussen de twee ijs velden te bespeuren. Er staat 14 voet water. Men tuurt eens naar het scheepje, maar daarop is geen kop te zien: die zit ten bij die vreselijke kou natuurlijk bij hun kachel. De sloep staat daar op dek hoe goed kan hij nu van pas komen! Er moet gehandeld worden, want als de vloed opkomt en de mannen zijn niet gevorderd, dan zal het er slecht voor hen uitzien! J. v.d. Kooij zegt: „Als we een half uur om de Noord zien te komen, kunnen wij er door, daar is de geul veel minder diep". „Oké!" Na een half uur peilt men de diepte van het water aan de rand van het ijs veld. Het komt tot borsthoogte „De pakketten levensmiddelen tillen wij boven het hoofd en wij laten ons vervolgens in het ijskoude water zakken. De kleinste reikt het water tot de hals. Voetje voor voet je trachten wij de overkant te be reiken, de geul is hier 200 meter breed. De diepte van het water neemt gelukkig niet toe en allen we ten de andere wal te bereiken. Eerst worden de pakketten op het ijs geschoven, waarna een onzer met vereende krachten op het ijs wordt getild. Daarop volgen dc anderen". Hierna moeten ze weer 3 kilometer in zuidelijke richting gaan om het doel te bereiken. Edoch, een der mannen begint tekenen van uitputting te vertonen. Hij gaat op het ijs zitten. „Even rusten", zegt hij. De anderen trekken hem echter overeind, want rusten in de kou zou hier de dood betekenen Men krijgt hem weer mee. Vreugdekreet. Eindelijk, om 4 uur, dus zes uur na de start, heeft men het schip bereikt. De mannen beuken op de ijzeren wand van het schip ter hoogte van de kajuit. Daar verschijnt het hoofd van de motordrij ver bovenuit de kajuit. Hij kijkt de mannen een ogenblik stom verwonderd aan en uit dan een kreet van vreugde Daar komt ook de schipper te voor schijn. Hij schuift een ladder neer en de Cocksdorper redders klimmen aan boord. Groot is de vreugde. In allerijl worden verschillende kledingstukken bij elkaar gezocht, terwijl de mannen zich van hun natte en bevroren kleren ontdoen. In tussen zijn de Kinderen van de schipper naderbij geslopen en in een ogenblik hebben zij de broodzakken van de Cocksdorpers te pakken. Ze gunnen zich geen tijd om de zakken netjes te openen, ze trekken ze eenvoudig stuk en begin nen als wolven te eten! Na de verkleed partij zien twee mannen er wel wonder lijk uit: zij zijn in kleren van de schip persvrouw gehuld! De ketel van de gas generator wordt opgestookt en de plun je in de machinekamer te drogen gehan gen. Na een uur of drie zijn de kleren droog. Twee redders wilden toen liefst meteen de terugtocht aanvangen. De anderen voelden daar niets voor, im mers, het is vloed geworden en al staat de maan helder aan de hemel, de tocht zou in het nachtelijk uur toch te ge vaarlijk geworden zijn. Het is allen dui delijk, dat men aan De Cocksdorp de TEXELSE MARKT. Den Burg 11 Dec. 1950. Aangevoerd- 2 koeien f 700-f 800; 5 biggen f 30-f 50. 11 n. kalveren f 40-f 60. DE STEM DES VOLKS. Onze zaaluitvoermg wordt begin Fe bruari gegeven. Ons programma bevat weer geheel nieuwe nummers, zowel voor dames- als mannenkoor. Na de pauze een pittige levue, samengesteld door mevr. Craanen, zodat we weer een goed programma mogen verwachten Dit is voor hen, die de zang willen be oefenen een prachtgeiegenheid, nu kun nen ze juist nog deelnemen aan de repe tities. Komt u hedenavond naar de Ulo school, alwaar nog steeds de repetities worden gehouden. Maar denk er om, aanvang 8 uur precies. Tijdens een hevige storm werd de ver- kenningslichlboei van het Molengat van zijn ankers geslagen Met grote vaart dreef dit kostbare baken naar de kust. het strandde bij paal 16 op ons eiland. Dat was Zaterdag n de prille ochtend. Zondagmiddag was de boei nog onaan geroerd, maar toen men Maandagmor gen de situatie kwam opnemen met het oog op het transport, bleek een„jutter' de kostbare koperen lamp van de boei te hebben afgeschroefd. Zo'n lamp kost het Loodswezen (en uiteindelijk het Ne derlandse volk) f 2500, kostbare devie zen, want het apparaat komt uit Zwe den. De dief kan er misschien voor een paar rijksdaalders aan koper af krijgen. De lamp was 14 dagen te voren pas op de boei aangebracht, de nieuwste uit vinding, die moest bijdragen tot verho ging van de veiligheid voor onze scheep vaart, die het vooral bij storm verre van gemakkelijk heeft als de gevaarlijke gronden voor onze kust gepasseerd moe ten worden. Het spreekt vanzelf, dat de politie de zaak in onderzoek heeft genomen. Dit is geen jutterij meer, dit is zuivere dief stal en dan nog diefstal van de laaghar- tigste soort. „Er zijn geen woorden voor te vinden", aldus een der instanties, die nauw met ons Loodswezen samenwerkt. F 2500 aan deviezen weg, maar dat is eigenlijk nog het allerergste niet: het gemeenste is, dat een laag individu hier de scheepvaart van een geleidelicht heeft beroofd bij nacht en ontij! „Jutter", dit preadicaat verlenen wij u weer zodra u de kostbare lamp „te vondeling" legt. KUNSTLIEFDE. Over de zgn. „Honderd gulden ten toonstelling", welke het Genootschap „Kunstliefde" te Utrecht heeft gehou den, lazen we in een der dagbladen het volgende: Wie exposeren. De bekende en meest gerenommeerde leden van Kunstliefde, mensen als Otto van Rees (Tuinbeeld en Stilleven), Wil lem van Leusden ^Dode Ekster), mevr. Adriani-Hovy (Tuinbeeld), hebben ook hier werk ingezonden Luigi de Lerma is met een paar belangwekkende mono types vertegenwoordigd, maar ook met aardewerk, dat zijn beste streven presenteert. Louis Wij mans, die zich nooit op de voorgrond plaatse, heeft dit maal niet ten onrechte van zijn collega's de „ereplaats" gekregen in de lange zaal met een van zijn opmerkelijke zuide- lijk-zonnig aandoende strandgezichten Jan van Ham zond sfeer-gevoelige ge zichten van Texel in, w.o. er zijn, die hij heet van de naald meebracht van zijn jongste verblijf op dit geliefde eiland. PREDIKBEURTEN. Ned. Herv Gemeente Oosterend. Woensdag (heden) samenkomst in de school van Oost, om 8 uur. Donderdag (morgen, 14 Dec.) 8 uur Doopzitting aan de pastorie. N. H Gemeente Den Hoorn: Vrijdagavond 15 December, 8 uur Bij belkring in de P.H. Polder ten huize van de familie Van Lente. gezinnen, familie, ia het hele dorp in grote ongerustheid verkeert. „Maar ik zeg tegen mijn maats: „Van ongerust heid is nog nooit iemand gestorven, één nacht zeker niet! Als wij nu gaari, schieten wij er ons hachje bij in". De volgende ochtend vertrekt het vijf tal bij het aanbreken van de dag en na een voorspoedige tocht bereikt men om tien uur „durp". Groot is de blijdschap om de behou den thuiskomst, dankbaarheid in aller harten, dat ,deze gevaarlijke onderne ming tot zulk sen goed eind is ge bracht". Onder dit relaas lezen wij: ..Deze tocht is destijds niet doorgegeven aan de N.Z. H.R.M. De deelnemers behoorden echter allen tot het personeel van de Redding maatschappij, vier tot het vaste perso neel, een was reserve loeier." DEZE BIGGETJES waren nog slechts enkele dagen oud toen hun moeder stierf. Hoe verder door dit (moei lijke) leven? De gehele worp werd gedistribueerd. De twee die u hiernaast ziet, weiden door de familie Jac Eelinan, Oudeschild-C., ge adopteerd. Komt u eens een plaatje maken", aldus ver- I zocht men onze fotograaf. Die er heen en toen hij de woning von de familie Eel- man betradliep het tv/eetal biggetjes er vreugdig knor rend door de kamer. Ze wa ren ioen 14 dagen! ,,U had ze moeten zien, toen ze drie dagen waren, ze leken wel van marsepain!" aldus oma Eelman, die hierop haar kleinkinderen verzocht: „Geef ze de fles eens, jon gens!" Toen de flessen melk op de proppen kwamen waren de kleine krulstaarten met een een toonbeeld van le vendigheid. 's Nachts slapen ze in eenL mand, maar als 's morgens de lamp wordt opgestoken zijn ze meteen bij de pinken. „En hoe staat het met de zindelijkheidheid?" vroegen we. „Dat valt wel mee, nou ja. ze gedragen zich net as de meeste babies P.S. Ze groeien als kool. Op de Donderdagavond in „De Oran jeboom" gehouden ledenvergadering van de afdeling Texel van Het Witte Kruis, heeft het bestuur het schetsplan voor het te stichten Gezondheidscen trum voor Texel te Den Burg laten cir culeren: een tekening die uiteraard nog enige wijzigingen kan ondergaan van het gebouw, waarin het Consulta tiebureau voor zuigelingen en kleuters zal worden gevestigd met annex een gebouw ten dienste van de fbc-bestrij- ding, enz. De bouwkosten werden op ruim f 88,000 geraamd. (Zonder inventa ris). Het voor dit doel gestichte fonds is reeds f 23,000 groot, w.o. een bedrag van f 5000, geschonken door TESO, terwijl op een flinke Rijkssubsidie mag worden gerekend. De voorzitter, de heer J C. Rab, was ten aanzien van de bouwplan nen zeer optimistisch gestemd. Hij heeft de indruk, dat de betrokken instanties de afdeling Texel van het Witte Kruis zoveel mogelijk willen steunen en daar om sprak hij als zijn vertrouwen uit, dat volgend jaar met de bouw za) kunnen worden begonnen! Het bouwterrein ligt achter het Wijkgebouw, dus aan de Wit te Kruislaan. Het gebouw voor het consulteren van zuigelingen en kleuters beschikt o.a. over een wachtzaaltje. een zaaltje met een flink aantal boxen, een kamer waai de administratie wordt gevoerd, de zui gelingen worden gewogen en ingeschre ven en een kamer waar de dokter con sulteert. De afdeling tbc-bestrijding heeft een grote wachtkamer, een dok terskamer en een kamer waar men kan worden doorgelicht. Ook zagen wij een gebouw voor de concierge die t.z.t, ook als badmeester voor het te bouwen Badhuis zal optreden. VOOR HET EERST mocht de voor zitter het welkom toeroepen aan een „tot in alle hoeken" gevulde zaal. Ter verduidelijking dient te worden opge merkt, dat het bestuur nu niet bepaald de grootste zaal van het eiland had uit gekozen, opzettelijk, want men wilde eindelijk eens een ledenvergadering zien, waarop geen stoel onbezet bleef! Dat is gebeurd, er moesten zelfs nog 'stoelen worden bijgeplaatst! In zijn openingswoord richtte de voor zitter een bijzonder woord van welkom tot Zuster Mulder en Dokter Elias. Na lezing der notulen door de secreta ris, de heer H. C. Remmers, deed de voorzitter enige mededelingen over het te stichten Gezondheidscentrum. Dokter Elias merkte^op, dat er ook behoefte be staat aan een instelling welke het Nood- ziekenhuisje kan vervangen. De voor zitter antwoordde, dat het in de bedoe ling ligt een gedeelte van het te stichten gebouw te reserveren voor het uitvoe ren van operaties („Noodgevallen"). De opzet zal zeer bescheiden moeten zijn, er zouden 2-4 bedden kunnen worden ge plaatst. DE PENNINGMEESTER, de heer P Beemsterboer, deelde mede, dat nie mand de begroting 1951 was komen in zien. Nu, dan heeft men het voorhoofd ook niet behoeven te fronsen: de finan ciële vooruitzichten zijn niet bepaald rooskleurig, er is een ongedekt tekort van rond f8000. Men hoopt, dat de ge meente haar subsidie zal willen herzien en op f 3500 zal willen brengen het bestuur van het Witte Kruis heeft daar toe reeds een ontwerp-brief aan B en W. opgesteld. Thans bedraagt de ge meentelijke subsidie f 1400, vóór 1934 bedroeg ze f 1500. De gemeente stelde als voorwaarde, dal een derde ver pleegster in dienst zou worden gehou den. Acht leden worden in sanatoria ver pleegd, terwijl aan verschillende gezin nen versterkende middelen worden ver strekt. De tbc-bestrijding wordt voor 1951 op f 5100 Oegroot f 4500 daar van wordt door de gemeente Texel en de Provincie betaald. Medegedeeld werd voorts, dat de lote rij ongeveer f 13,000 heeft opgebracht. Deze heeft dus toch nog een behoorlijk resultaat opgeleverd In antwoord op een desbetreffende vraag werd medegedeeld, dat de zieken auto in beheer is bij TESO. Deze auto is ook eigendom wan TESO. Zoals bekend heeft TESO onlangs een nieuwe zieken auto gekocht. Die kostte f 22,000. BESTUUR Hierna volgden verschil lende bestuursverkiezingen De voorzit ter en de secretaris werden met algeme ne stemmen herkozen. De heer D. Dap per werd met 15 stemmen benoemd tot bestuurslid voor Den Burg; voor De Cocksdorp de heef A. van Hoorn (21); Oosterend de heer F. Witte (22); De Koog mevr. Kuneman (16); De Waal de heer IJska (21). De afgetreden bestuurs leden mevr. Vrijdag-Keijser, Den Burg en de heer H Daalder, De Cocksdorp, ter vergadering aanwezig, werd dank gebracht voor hun werk. Voor De Koog was afgetreden de heer S. v.d. Vis, voor Oosterend mevr. Renout, voor De Waal Ds. Janse. Juist voor de Rondvraag werd aange sneden betrad burgemeester De Koning de vergaderzaal. „Ik heb eerst een ande re vergadering oijgewoond", aldus de burgemeester ach, het Hoofd onzer gemeente zal weinige avonden aan ei gen haard zitten! Geschenk uil Amerika. Op 5 December werd aan het Wijkge bouw oen groot pakket bezorgd. Het be vatte 12 lakens en 12 slopen, het was een geschenk van de Nederlandse vrou wen in New York. Deze lakens en slo pen zijn bestemd voor tbc-patiënten die Ihuis verpleegd worden. Een der leden vroeg inlichtingen in verband met het consult van Zuster Cornelisse. Medegedeeld werd, dat Zus ter Cornelisse zitting houdt voor het be kende Kraam-Centrum Texel-Den Hel der, dat over ien groot aantal gediplo meerde krachten beschikt Aanstaande moeders wordt dan ook geadviseerd zich tot deze instelling te wenden. In zijn slotwoord sprak de voorzitter de hoop uit. dat de bouwplannen vol gend jaar uitgevoerd kunnen woeden dat zal dan de kroon zijn op het werk van het bestuur, dal deze zaak zo uit stekend heeft voorbereid! DIENSTREGELING N.V. T.E.S.O. tot en met 29 April 1951: Op werkdagen: Van Texel: 5,30; §6,25; 7,50, 11,50; 14,50; 17,55. Van Den Helder: 6,30; §8,15; 10,30; 13,20 16,20; 19,30. Op Zon- en Alg. erkende Chr. Feest dagen: Van Texel: 7,50; 11,50; 17,55, Van Den Helder: 10,30; 13,20; 19,30. Ingaande 2 April 1951 iedere Maan dag

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1950 | | pagina 1