Cjrocn 'Zwarts jexeh in het
rm
„Vred<
Jtoliano
PUROL
DAM PO
/Historisch Kersluerlicuuj
Hulpeloos kincl stal de harten
ruwe jutters
der
KöU op dé borst
Hers t fees t IQ 50 Openbaar Lager Onderwijs Den Burg kreeg een nieuwe school
Hoe leeft men in
Zuid-Afrika?
ZATERDAG 23 DECEMBER 1950
TEXELSE
64e JAARGANG. No. 6488
COURANT
Uitgave N.V- vh. Langeveld <5 De Rooij
3oekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags
Bankrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp.
Boerenleenbank- Postgiro 652-
Abonnementsprijs f2,75 per half jaar
door K. W. AFMAN
Het moet op Texel gebeurd zijn, lang
geleden. Een oud man vertelde het mij,
toen we op een duin stonden en over de
zee staarden. De ondergaande zon kleur
de schuimkoppen van de branding en
wierp een rosse gloed over het verweer
de gezicht van de verteller. Toen hij uit
gesproken was, viel de nacht. Zwijgend
zochten wij onze weg naar het pad, dat
ons weer naar huis bracht. Maar in de
duisternis bleef mij bij het licht, dat van
het oude gezicht afstraalde, de glans in
de ogen en de ontroering die ons beiden
bevangen had.
Ik wil u dat verhaal vertellen, als een
vriend, die iets van de blijdschap, die
hem vervult met u wil delen.
Op de avond voor de heilige Kerstda
gen, strandde er een schip. Een felle
sneeuwjacht joeg de ogen dicht van de
zwarte drom, die op de duinen stond. Ze
stonden daar onbewegelijk, de mannen
en jongens van het eiland, maar hun ge
dachten waren rumoerig en bewogen als
de woedende zee, die om de banken
raasde.
De boot was uitgevaren. Soms zagen
ze haar als een donkere tor voortklau-
wen op de rug van een golf, dan weer
scheen het alsof de zee haar had bedol
ven. Maar telkens dook zij op en nader
de meer en meer het wrak. De sneeuw
jacht werd dichter en het was, alsof er
op het strand een grauw-witte muur
werd opgericht, die het drama daar op
zee voor de toeschouwers wilde verber
gen. Toch bleven ze staan, dicht opeen,
hun ogen tot nauwe spleten toegekne
pen, hun handen gebald in de zware
duffels en hun gloeiende, begerige ge
dachten wild als de storm jagend over
het strand, over de branding, naar het
wrak. Morgen! Morgen! Dan zouden ze
sluipen naar het strand, want dan gaf de
zee buit! Dan spoelden er vaten en kis
ten aan. Dan was het giauwe strand be
dekt met de resten van het wrak. Dan
lagen de goede gaven te wachten in het
trillende schuim
Zo stonden ze daar, het lichaam stal
en gekromd tegen ce felle stormwind,
huiverend in hun zware kleding, maar
vastbesloten om er bij te zijn.Mor
gen!
Eindelijk kwam de boot terug. De
sneeuwjacht was gaan liggen en allen
zagen ze en telden de koppen.
Twee zielen moesten aan boord ge
nomen zijn. Als een gegrom ging het
rond onder de sombere groep. Elkaar
bespiedend daalden ze langzaam af
langs het duin. Flarden schuim joegen
door de lucht en sloegen stuk tegen hun
lijven.
Daar sprongen de roeiers al tot het
middel m het water en sjorden de boot
naar het strand. Nu was het, of de ban
gebroken was on sterke jonge kerels
stormden de zee in en grepen het touw
en de boordranden en keken schuw naar
de man en de vrouw, die in elkaar ge
doken voor de schipper zaten.
De kiel schuurde over het zand, maar
de mannen rukten en duwden met al
hun krachten en hcog op het strand
kwam de boot te liggen. Wankelend
richtte de man zich op. Zijn gelaat was
bleek en bezorgd, toen hii zich naar de
vrouw overboog.
Deze keek hem aan met een glimlach,
maar ze perste met een pijnlijke kreet
haar handen in haar schoot. Ach, God,
ieder zag het. Deze vrouw droeg een
kind en haar uur was gekomen. Sterke
handen hieven haar op en droegen be
hoedzaam de kostbare last het duin op.
De vrouw steunde zacht en de man
naast haar hield stevig haar hand vast,
alsof hij het lijden wilde wegnemen. Zó
bereikten zij de schaapskooi achter het
duin en de man wees met een kort ge
baar. Het werd tijd, het uur had gesla
gen en hier was een dak om onder te
schuilen tot het volbracht was.
Zwijgend droegen de mannen haar
binnen. De koppen van de schapen za
gen verwonderd naar het licht van de
stormlamp, dat ontsteken was. Maar
willig schoven ze op zij en drongen bij
een in een hoek. Vlugge handen schik
ten een bed van stro en hooi en de man
knielde neer bij zijn vrouw. De anderen
verdwenen stil. Ze zagen elkaar niet
aan, maar elk ging zijn weg. En boven
het dreunen van Je branding uit hoor
den ze een kreet, of was het een snik?....
Toen de eerste terugkwam met zijn
vrouw, de armen beladen met dekens en
'doeken, hoorden :e een zwak gehuil.
Ontroerd keken ze elkaar aan en verle
gen traden ze binnen.
De man hief het hoofd op, kwam hun
met snelle passen tegemoet en schud
de hun de hand, terwijl de tranen
langs zijn wangen neergleden in het
kroezige haar van zijn baard. Het licht
van de stormlamp trilde over het bleke
gezicht van de jonge moeder. Maar haar
ogen glansden vol vreugde, nu haar
kind geboren was.
Ook de andere mannen kwamen te
rug en elk bracht mee, wat het hart hem
had ingegeven. De schaapskooi werd
een paleis van goedheid en menselijk
heid De gestalten van de mannen ble
ven ruw en stug, maar hun wilde ge
dachten waren rustig en vredig gewor
den.
In het grauwe morgenlicht zwierven
de jutters langs het strand. Hun handen
grepen het aangespoelde hout en huis-
laad en moeizaam beklommen ze het
duin om hun zware lasten op te stape
len bij de schaapskooi.
Want hun was een kind geboren
In verband 'met de Feestdagen
zal op Woensdag 27 December
GEEN Texelse Courant worden
uitgegeven; ons eerstvolgend
nummer verschijnt op ZATER
DAG 30 December.
DE DIRECTIE.
HOE VORM IK MIJN PERSOONLIJK
HEID?
Het is in onze tijd, nu de strijd om het
bestaan dagelijks moeilijker wordt,
noodzakelijk, dat ieder zijn goede ei
genschappen zo veel mogelijk ontwik
kelt. Velen, die wel over de nodige ca
paciteiten beschikken, kunnen toch niet
slagen, omdat zij daazvan niet ten volle
profijt weten te trekken. Gebrek aan
zelfvertrouwen speelt hierbij een grote
rol.
Om de geestelijke eigenschappen te
kunnen ontwikkelen zal in De Koog een
cursus gegeven worden. Dinsdagavond
hield de docent van deze cursus, de
heer Jac. Kool uit Nieuwe-Niedorp, in
,,De Toekomst" een contactavond.
Op een voor ieder bevattelijke wijze
zette de heer Kool uiteen, hoe door het
verkrijgen van de nodige zelfkennis tal
van schijnbaar onoverkomenlijke moei
lijkheden kunnen worden opgelost. Er
zijn in de mens negatieve en positieve
krachten werkzaam. De negatieve zijn
remmen in de mogelijkheid om zich te
uiten. Het is hierdoor, dat men vaak zijn
beurt op vergaderingen, om iets van be
lang ten berde -e brengen, voorbij laat
gaan. Het is dus zaak de positieve ei
genschappen te ontwikkelen en zich zo
tot een persoonlijkheid te vormen. Het
spreken in het openbaar zal dan vanzelf
minder moeilijkheden opleveren.
Aan de hand van voorbeelden uit de
practijk toonde spreker het belang van
dit alles duidelijk aan
Hoewel de practische psychologie voor
De Koog iets nieuws is, gaven zich ver
scheidene aanwezigen voor het volgen
van deze cursus op. Stellig zullen nog
meerderen van deze gelegenheid, om
hun persoonlijkheid te ontwikkelen, ge
bruik willen maken. Dinsdag 9 Januari
wordt in ,,De Toekomst" de eerste cur
susavond gehouden. Er is dan nog gele
genheid tot deelname
(Ingezonden Mededeling).
NA EEN AANRIJDING.
Er zijn mensen die verstek laten gaan
als zij voor de reenttank moeten ver
schijnen. De Texelse motorrijder H. M
de R. wilde er echter zelf bij zijn als
zijn zaak behandeld werd. Zo stapte hij
destijds stipt op tijd op het bekende
matje, maar de zaak moest worden aan
gehouden om andere getuigen te horen.
De tweede maal idem. Toen de Texelaar
voor de derde maal door de Zaandamse
kantonrechter werd opgeroepen er
lag nu sneeuw en ijs snorde hij we
derom naar de Zaan. Dit alles omdat hij
destijds een aanrijding in de Zaan
streek had gehad. De aanrijding was
weliswaar met ernstig geweest, maar ja,
het recht moest zijn loop hebben! Laat
hij voor de derde maal te horen krijgen,
dat de zaak aangehouden moest worden
om andere getuigen te horen! Dat loopt
de spuigaten uit, dacht de Texelaar. Hij
wees er de edelachtbare rechter op, dat
hij helemaal van Texel moest komen,
straks dus weer de lange rit door de
kou! De rechter „voelde mee" en sprak
de man vrij wegens gebrek aan bewijs
zodat het dossier naar het dood archief
verhuizen kon.
(Ingezonden mededeling)
Kom, neem een hamer en een spijker
En sla met forse hamerslag
De staldeur dicht, waar achter eenmaal
Het Kindje in de kribbe lag.
Kom, neem een bijl en sla verbeten
De allerlaatste kerstboom om,
En trap de bellen en de sterren
Tot pulver met uw christendom.
De vréde daalt? Ha! bommen dalen!
Geen engelen- maar vliegtuiazang.
Geen eer' zij God in hooaste Hemel,
Maar doodsgerochel, koud en bang.
De wereld zingt. de wereld huivert'
De kerstboom brandt. Korea brandt!
De kaarsen worden weer ontstoken
En donker is 't aan alle kant!
Wij zingen van het houten kribje,
Gezellig bij de kerstboom thuis....
Maar als het kind een man gaat
worden
Slaan wij meedoog'loos Hem aan 't
kruis!
Dit is de nood van onze wereld,
Dit is het kwaad van onze tijd:
Dat wij de Heer gekruisigd hebben,
Wij zijn de koer s ten haven kwijt!
Dit geldt de leiders dezer aarde,
Dit geldt ons allen evenzeer;
Wij zoeken niet Hem na te volgen,
Maar telkens weer onz' eigen eer!
Wat helpt een bidden voor de vrede
Wanneer in eigen hart en huis
Men telkens weer zijn eigen weg gaat,
De Vredevorst slaat aan het kruis?
Dit is het enig ware Kei stfeest.
De vrede die wordt uitgestort,
Dat men niet bij de kribbe staan blijft.
Maar dat het hart de kribbe wordt!
HUIB FEN1JN.
99
Is het toeval, dat de mensen de don
kere winter hebben verlicht met de feest
dagen, zodat er dit jaar zelfs drie in één
week samenvallen? Allicht spreekt hier
geen toevalligheid; eerder poogt de
mens in de duistere dagen des jaars zijn
blik te richten op het licht, dat toch
over onze donkere wereld weer op zal
gaan.
In deze dagen kan hij zitten in de be
sloten afzondering van de warme huis
kamer, deuren en gordijnen gesloten te
gen de koude van builen en deze beslo
tenheid schenkt hem momenten van stil
zijn en rust en- hij denkt dat hij niet al
leen de koude, maar ook het onvredige
gevoel der ontwrichte wereld buiten
heeft gesloten en dat hij in een inner lij
ke vrede aan zichzelf overgelaten, de
rust kan vinden, waarnaar hij vergeefs
zoekt, zolang hij leeft.
Wat bracht 1950 voor de een: een lang
durige ziekte, de ander wist nog vele
guldens bij elkaar te leggen.
Maar beiden beamen, dat in de laatste
cn plechtigste dagen van het aflopende
jaar de boodschan van de vrede niet is
gebracht.
Een boodschap van cle vrede is de be
langrijkste boodschap die nu in deze
zwarte wereld gebracht kan worden. Dit
zijn ware woorden die ik hier neer
schrijf, maar direct rijst bij mij de ge
dachte, dit te zeggen is niet zo moeilijk,
het 1e bereiken, zelfs alleen maar het
doen van stappen om te pogen deze
belangrijkste alier boodschappen eens te
brengen, is niet zo eenvoudig Eerst zelf
je overgeven aan de vrede, ieder per
soonlijk. Maar er is iets in ons persoon
lijk leven, dat ons allen in de weg staat,
om te streven naar vrede op aarde.
Aan ons allen de taak, het is een zwa
re taak, maar tegelijk een mooie op
dracht, om dit iets, wat eigenlijk de
oorzaak is van de sombere schaduwen
die over onze wereld vallen, aan te pak
ken waar we kunnen.
Onze persoonlijke wil tot vrede is
eerste vereiste en voimt de waarachtige
sterke basis, van waaruit de wereld
naar het licht gevoerd kan worden.
De winter is he* somberste en naar-
geestigste jaargetijde, maar hij houdt te
vens in zijn bevroren grond de voor
waarde verborgen voor de lente. Wij
hebben onze drie feestdagen om over de
duisternis naar het licht te zien, ons
daar vast te grijpen cm het vertrowen
in de toekomst van een nieuwe tijd niet
te verliezen.
De donkere dagen die we nu beleven,
mogen ons daarom ook niet het verre
licht van de vrede doen vergeten, mo
gen ook niet het vertrouwen ontnemen
Wanneer wij persoonlijk de vrede in
ons dragen, is dat vertrouwen te sterk
verankerd in ons hart, dan dat wij zou
den kunnen versagen m de strijd, die
nog altijd gestreden moet worden en die
voert naar de verkondging van de bood
schap van de vrede, de belangrijkste
boodschap, die op onze wereld gebracht
kan worden. JAC. BRUIN.
ZON, MAAN EN HOOGWATER.
De zon komt 23 Dec. op om 8,50; on
der om 4,29. Maan: 24 Dec. V.M., 1 Jan.
L.K Hoog water ter rede van Texel: 23
Dec. 8,48 en 9,02. 24 Dec. 9,25 en 9,39. 25
Dec 10,03 en 10,18 26 Dec 10,39 en
10,49. 27 Dec. 11.13 en 11,27. 28 Dec.
11,45 en 29 Dec. 0,00 en 0,21.
Aan het strand is het ongeveer 1 uur
eerder hoog water.
De nieuwe openbare iagere school te Den Burg,
grote belangstelling is geopend.
welke gistermiddag onder
De zaal van Hotel Texel was stamp
vol, toen Siem de Waal daar Dinsdag
avond op uitnodiging van „Het Nut" een
causerie hield over Zuid-Afnka. Het is
een zeer genoeglijke avond geworden
wie had anders verwacht: Siem
heeft er slag van om op populaire wijze
te vertellen van netgcen hij in de we
reld ontmoet, van hetgeen hij ziet
zijn opmerkingsgave is scherp en zijn
belangstelling voor alles wat er op de
wereld te koop is, groot.
Toen het bestuur van het Nut Siem
lot „een causerie" uimodigde, antwoord
de onze Texelse Zuid-Afrikaner- „Dat
doe ik graag, maar laten we dan niet
spreken van een „causerie", maar van
een praatje op het pud.um.
En zo stond hij daar dan, na een korte
inleiding door de voorzitter, de heer Chr
v.d. Kolk, op zijn eigen, spontane wijze
te speechen. Zoals hij het bii u en ons
thuis zou doen, als oud-Texelaar, die
heel goed op de hoogte is gebleven met
het lief en leed op ons eiland! of
schoon hij al sinds 1936 met een heel
korte onderbreking de Texelse lucht niet
meer heeft ingeademd. Het was er in
tiem en gezellig in Hotel Texel.
Siem vertelde eerst hoe groot Zuid-
Afrika wel is oijna zo groot als W.-
Europa, hoe dun bevolkt het is, hoe de
Regenng-Malan werkt enz. Siem maak
te ons (Ome Piet natuurlijk niet
meegerekend) al du eet emigratielustig,
toen hij vertelde, dat de belasting er
ons pas zoekt als ons inkomen boven de
f4000 per jaar ligt. In Holland voelen
wij ons van meet af aan door Lieftinck
geschaduwd en hier s al zo weinig zon
in tegenstelling tot Zuid-Alrika, waar
een heerlijk klimaat heerst de zon heeft
er ook bij winterdag een flinke kracht.
Natuurlijk valt er ook regen, maar die
komt niet verraderlijk omlaag, zoals
hier. Men heef', er ten bepaalde regen-
periode en dan regent het ook heel hard!
De boeren zouden het klimaat wellicht
iets anders nog willen hebben: wat
méér regen en dan over meer dagen ver
deeld. Nu gebeurt net maar al te dik
wijls, dat een enorme droogte hun boer
derijen teistert. Als het heel erg is
wordt onder het vee een ware slachting,
aangericht, dan „vrek" het vee in groten
getale, 't Is gebeurd, dat er zo'n 80 pet
omkwam. Maar de boeren laten zich met
ontmoedigen, zij zeggen: Ons moet
maar weer begin".
Vele zwarten hebben eveneens vee
en vrouwen. Vee en vrouwen, dat
betekent rijkdom. Wij denken, dat het
Bestuur en de (Hoofd)assistent(en) van
onze Bedrijfsvereniging niet gauw het
besluit zouden nemen om een zwarte
voor te dragen als lid, de zwarten heb
ben maling aan voorlichting. Als de
blanke adviseur zegt: „Verkoop je vee.
want je stapel is veel te groot, het vee
trapt je weiden stuk, als de regen komt
hou je geen „kruimel" teeltaarde over",
dan staat de zwarte al spoedig op zijn
achterste poten, hij laat zich niet advi
seren, wantrouwt de blanken en kort
geleden is een groepje blanken, dat voor
de zoveelste maal de zwarten probeerde
te overreden, met speren, messen en an
der gevaarlijk spul aangevallen er
vielen doden.
Neen, de aparlheidpolitiek is in feite
zo gek nog niet. Maar de oplossing zal
zij niet brengen. „Blank en bruin" be
hoeven elkaar niet te haten, maar tussen
haat en afstand liggen de woorden cul
tuur en beschaving en die spreken ook
in Zuid-Afrika nog ten pittig woordje
mee.
Siem heeft in de loop der jaren heel
wat brieven ontvangen van landgenoten
die lust hadden om naar Afrika te gaan.
Wie aanpakken wil cn zijn vak verstaat,
heeft in Afrika een goede kans om voor
uit te komen ongeschoolden hebben
daar maar een karig bestaan, Tenzij men
over zoveel geld beschikt dat men zelf
een bedrijf kan beginnen een vesti
gingsvergunning heeft men niet nodig
bouwvaklieden verdienen er een gega
randeerd loon van f120 per week, de
meesten verdienen twee, drie tientjes
per week méér. En na gedane (week)ar-
beid is het goed toeren door Kruger's
Nationaal Wildpark of bergtoerisme be
oefenen in het Drakonsgebergte.
Als wij weten hoeveel wij verdienen
willen wij ook wel weten hoeveel wij
moeten uitgeven! Het voedsel is er niet
duurder, het fruit véél goedkoper
(f 1,75 voor een zak sinaasappelen bv.!),
de kleding is er ongeveer even duur als
hier De huren zijn er veel üoger dan
in Nederland, men betaalt er op zijn
minst f 120 per maand voor een woning.
Er werden Siem heel wat (schriftelij
ke) vragen gesteld. De heer De Wilt (ge
boren ceremoniemeester en balleider)
wilde wel eens weten hoe het in Afrika
met het amusement staat. Antwoord: De
Afrikaner houdt van dramatische toneel
stukken. Een voorstelling waarbij de
zaal driekwartier zit te snikken van ver
driet is een enorm succes. Dit land is
nu eenmaal dramatisch de Boeren heb
ben er gevochten tegen de Engelsen, te
gen de zwarten, tegen de barre droogte,
tegen de sprinkhanen. Het drama is hun
lief geworden.
Vraag: „Hoe leven de vrouwen er?"
Antwoord: „Zij hoeven er beslist niet
harder te werken dan hier. Het zware
werk wordt doorben Boy kafferjon
gen opgeknapt. Duur zijn de zwarte
werkkrachten niet: zij mogen geen vak
leren en verdienen ongeveer een tiende
deel van het loon van de blanke. U be
grijpt, aldus spreker, dat het communis
me de zwarten onder zijn vaandel pro
beert te krijgen. Eens raakte een knecht
van Siem met hem m gesprek over „de
politiek". „Communisme, alles samen
delen, prachtig'aldus concludeerde de
kaffer ..Maar dan moet ik de helft van
Winterhanden v w TT
Wintervoeten
Winteroren
jouw vrouwen hebben!" sprak Siem. De
kaffer krabde eens over zijn donkere
kroeskop en ze;: „Nee, als je het goed
bekijkt is het communisme toch niet in
orde".
Na afloop van zijn praatje mocht Siem
ccn hartelijk applaus in ontvangst ne
men cn een schilderijtje van een Texel
se schapenboet, gemaakt door Jan van
Ham.
DAAR NIET
HIER WEL
het lekkerste middel
tegen verkoudheid
30 cent
1 per 100 gram
