(jroen cZwartsJexels in het hart-, „Ik b Siem de Waal was in Wenen „Fotografeer hier maar niet, daar houden de Russen niet van! Vliegen is een normale bezigheid geworden fjies naar Londen en et nes iveest" WOENSDAG 10 JANUARI 1951 TEXELSE 64e JAARGANG. No. 6492 COURANT Uitgave N.V v h. Langeveld DeRooij Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 Tel 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags Bcmkrek.: Rotterdamsche Bank en Coöp. Boerenleenbank Postgiro 652 Abonnementsprijs f3,15 per half jaar. Eerste Kerstdag 5 uur in de morgen, bracht de trein me in Wenen. In de mot regen en door stralen, goor van de dooiende sneeuw, ging ik wandelend op weg naar de Alserstrasse, het doel van mijn reis. Ik wilde nl. eens weten, hoe het eigenlijk met mijn vriend Max Frey was gegaan, van wien ik nimmer meer iets gehoord had. Om half zeven kwam ik in hun woon buurt aan. M'n hart klopte even in m'n keel, toen ik zag hoe het gedeelte daar door bommen geteisterd was. Links en echts waren de gebouwen, grenzend aan het pand van de familie Frey, wegge bombardeerd. Ook aan de overkant. Maar hun gebouw v/as er goed afgeko men. Alleen de balkonnetjes lagen er ge deeltelijk af. .Stemming, vrolijkheid, open om zes uur. Sluitingstijd onbepaald", stond op de vensters. De familie bezit hier nl. een iestaurant. „Elisabeth Frey" stond er op de deur. Ik belde voorzichtig. Het bleef stil. Toen luider. Gestommel, licht en moeder Frey vroeg wie er was. „Siem", zei ik Het was 15 jaar geleden dat ik hier geweest was. En in die tijd was er ont zettend veel gebeurd. We hadden ver schillende malen geschreven maar onze brieven bereikten nimmer hun doel. Nu was ik er zelf en lang hebben we in die vroege morgen over alles en nog wat gesproken. Max v/as gezond gevangen genomen, dat wist men, maar na die tijd verdwenen. Waarheen? En dat is. waar moeder Frey al die jaren over gepiekerd heeft, nog piekert en wie weet hoe lang nog. Gezond gevangen genomen en mets meer van gehoord. Dat was alles. Wat denkt u, vroeg ik Het antwoord was, wat ik later nog dik wijls "in Wenen heb gehoord. Gewone soldaten zijn tamelijk gauw terug geko men, maar de intelligentie is het moei lijker gemaakt En was Max Frey, die op zeer jeugdige leeftijd reeds doctor in de rechten was en daarnaast meer als liefhebberij talen studeerde, waarvan hij er reeds elf vloeiend sprak, geen intelli gente boy? Allen die hem kenden ho pen mc-t je mee, moeder Frey. Een raadsel Stil gezeten heeft ze inmiddels niet. De van binnen beschadigde zaak werd hersteld en na enige maanden liep het bedrijf weer als vanouds. Ik ben een week in Wenen geweest en vraag me steeds af, waar toch al het geld vandaan komt. Want alles is even duur en de lo nen zijn naar vei houding niet ho ger dan vijftien jaar geleden Maai er zijn zo goed als geen werklozen, in vergelijking met 15 jaar geleden. Dat al die kroegjes toch avond aan avond bezet zijn, bioscopen enz. idem, is mij nog een raadsel. Ik vermoed dat men de grens van noodzakelijke le vensmiddelen. kleding en meubilering lager stelt dan bij ons en dat men in het immer vrolijke Wenen een Opera, een avond uit, een zuippartijtje m Heurin- gen en een slokkie na het werk even be langrijk acht als in Holland een kleed op de vloer of een bloem op de tafel. En de Wener denkt blijkbaar, waar het ene is, kan het andere niet zitten. We drin ken maar, het eten is ook duur. Ik was een week in deze grote stad Wonderlijk en onbegrijpelijk op vele punten. Een derde van het aantal Oos tenrijkers woont in deze stad! Er is geen achterland dat de:e stad haar geweldige omvang rechtvaardigt. Een hoofd zonder lichaam. Kan '.oiets in de toekomst, als alles weer eens normaal gaat worden, eigenlijk bestaan? In het huidige Wenen merkt men daar echter weinig van. De trams zijn vol. En alles wat naar vérmaak zweemt is vol En de mensen? Ik heb er dozijnen ge sproken. De stad is door de Vier naties bezet. De Russen hebben wel het meeste. Het viel mij op hoe juist in het door hen bezette gedeelte de meeste fabrieken liggen De Russen <chijnen meesters in het delen te zijn „Lang niet safe"? Men had mij verteld, dat het in Wenen lang niet safe zou zijn. Maar niets is minder waar dan dat. Of laat ik liever zeggen, ik heb er niets van gemerkt. En heb toch in die weck heel wat rond ge tuind. De door Rusland bezette gedeel ten trokken mij het meest Fotograferen werd mij door een insider zeei afgera den. Daar schijnen de Russen niet van te houden. Overal in het door hen bezette gebied trof men reclameplaten aan over de door de Amerikanen aangedane „gruwe len" jegens de Koreaanse bevolking. Enorme foto's van Ome Joe hier en daar en ik heb sikkels ger.oeg gezien om al het koren op ons gouden Boit.je in Aug. te oogsten en genoeg hamers om alle Oosterenders en Oosters van een exem plaar te voorzien, teneinde er een com plete keislag laag puin mee te slaan om er de weg van Oost naar Oosterend mee te bedekken al was het alleen maar SIEM DE WAAL. Vanmorgen om 7 uur is hij per vliegtuig van Schiphol naar Zuid-Afrika terugge keerd. Zaterdag is hij weer thuis. om onze Thijs Reuvers er een plezier mee te doen (wordt aan gewerkt. - Red.) Russische soldaten heb ik nimmer te voren meegemaakt maar als ze allemaal zo praterig zijn als hier in Wenen, dan is er niet veel gezelligs aan. Behalve bij één officiële gelegenheid, heb ik hen geen woord horen spieken. Dal was al zo in de trein, toen onze paspoorten ge controleerd werden. En Oostenrijkse be ambten hobbelden voor hen uit en vroe gen met hun spreekwoordelijke beleefd heid om ons hun paspoort te tonen. De Rus zelf nam het zwijgend aan en gaf 't even zwijgend terug. Ik ben overtuigd, dat hij geen Duits machtig was, maar is het zo moeilijk om een paar woorden of net maai dankie te zeggen? Ik heb er in de stad verschillende aangesproken, maar geen woord komt er uit. De weg naar zo en zg? Schouders ophalen en doorlopen. En toen voelde ik even hoe anders de Russische mentaliteit is dan de onze. En misschien begrijp ik nu iets van het feit dat velen van hun krijgsge vangenen niet schrijven mogen en waar om ze op internationale bijeenkomsten zo anders zijn dan onze vertegenwoordi gers daar. Maar .preken kunnen ze. Er was nl. in Neuburg een Kerstfeestvie ring voor de Weense Kameraden, aange boden door de Russische weermacht. Ik had geen toegangskaart, maar met de vuist omhoog (denk er nm, de linker, had Thijs Tiessen gezegd) ging ik naar bin nen Er stond een enorme kerstboom Stalin als Kerstkindje Een Russische officier sprak ons in zijn laai met een prachtige stem toe. In ge brekkig Duits werd het vertaald. Toen zouden er kerstliederen gezongen wor den. Ik was benieuwd welke. De enige bekende was „O Denncboom" En daar bleef het bij! Hoewel Oostenrijk ei toch ook nog an dere op na houdt, schenen die er niet voor in aanmerking te komen Nog een toespraak, waarbij Stalin de plaats van het Kerstkindje innam en toen volgde een traktatie. Verder merkt men van de Russen heel weinig. Als ze patrouilleren maken ze al heel weinig drukte en de manier waarop ze door de stad lopen, daar zou een Hollandse soldaat jaloers op zijn als hij het ook zo lekker gemakkelijk doen mocht. Toch voelt men hier de druk van de bezetting. Het niet vrij zijn. En dat komt af en toe tot een voorzichtige ui ting. Bv. in de Staatsopera waar ik twee maal was. Ik zag ei Duizend en een Nacht en Die Fledermaus. Het was si De muziek, de zang de aankleding van het toneel Ik heb me ogen uitgekeken. Humor en bezetting Maar zoals ik zei, hier en daar sprankel de de Wccnse humor en de bezetting er prachtig gecombineerd doorheen. Als in de Fledermaus de nooit nuchtere portier moet antwoorden waarom hij toch altijd zo dronken is zegt hij: ,,Ja, zie je, Bier van de Amerikanen, wiskey van de En gelsen, cognac van de Fransen en Wod ka van de Russen. Dat kan mijn maag al lemaal niet verdragen. Als hij voor de lege provisiekast staal zegt hij: „De gas ten hebben alles meegenomen' En als de lamp slecht brandt zucht hij: „Arme Oostenrijkse lamp, de olie is bijna op." Overal in de stad zie je nog de oor logsverwoesting. Geheel gebombardeer de gebouwen waar nog mets van opge ruimd is Wat zijn we dan in Holland veel verder gekomen! Verder zag ik nog nimmer een zo verwaarloosde stad als Wenen. Ik heb niet één gebouw gezien waar de laatste 10 jaar een verfkwast op geweest is. Maar er wordt zeer weinig gekankerd. Ik sprak met mensen, die in de Ameri kaanse zóne wonen en in de Russische werken. En omgekeerd. De lonen zijn hetzelfde. En de mensen zijn niet onte- DIE HARL1NGERS TOCH! Het wrak van de Hoydal, het Noorse houtbbotje, dat tijdens een November storm in 1928 ten Noorden van De Koog strandde, wordt ieder jaar door de bad gasten met grote belangstelling beke ken. Ja, een tocht naar de resten van de Hoydal betekent een attractie. Komt men er echter 'oij hoog water, dan is er van het wrak weinig te zien! Bij eb kan men er evenwel omheen wandelen, dan ligt het rondom in het zand. De Terschellingers boden hun gasten blijkbaar een soortgelijke attractie in een trip naar een daar vastgelopen lan dingsvaartuig, maar dat geval is onlangs door de Harlinger's in de wacht gesleept. Aldus concluderen wij uit een bericht, dat wij dezer dagen in de Harlinger Cou rant lazen. In het artikel „De belang rijkste feiten in 1950 voor Terschelling" stond nl. het volgende: „De vreemdelingen zullen in de ko mende zomer echter vei stoken zijn van een trip naar het landingsvaartuig op de Bosplaat. De Harlingers hebben het nl. de Terschellingers afgekaapt" Millioen maal. Zaterdag heeft in tal van dagbladen dikwijls op de voorpagina een foto gestaan van het wrak van de „Hoydal". Naar schatting is .le foto in meer dan een millioen kranten afgedrukt! Prachtige reclame voor Texel als va- cantie-oord ONGELUK. Vrijdag is de heer J. Jongedijk, slager in de Noodslachtplaats met zijn rechter hand tussen de beenöermolen geraakt, waarbij hem een vinger van de rechter hand werd afgeknepen. WEEKBERICHT DER P.T.V. TEXEL. In de week van 1-6 Jan. werden aan gevoerd 62845 stuks eieren. De kg-prijs aan de pluimveehouders bedraagt f 2,14. Vorig jaar werden in dezelfde periode aangevoerd 56,136 stuks eieren. De prijs per kg bedroeg foen f 2.Door de win ter liep de productie enigszins terug. BAZAR NED. HERV. KERK TE DEN HOORN. De Ned. Herv kerk le Den Hoorn is nó die van Den Burg aan de beurt voor de zo nodige restauratie Aangezien dit mooie oude kerkgebouw voorkomt op de lijst van monumenten, vallend onder Monumentenzorg, za! voor deze restau ratie subsidie ontvangen worden. De kerkelijk gemeente moet echter zelf een behoorlijk percentage van het benodig de geld bijeenbrengen Reeds sinds de oorlog bestaat er daarom een Restaura tiefonds, dat langzaam maar zeker groeit. De Zusterknng en de Jeugdver enigingen hebben nu op Donderdag 11 en Vrijdag 12 Januari (dus morgen en overmorgen) in „Ons Huis" te Den Hoorn een bazar georganiseerd ter ver sterking van dit fonds (Zie verder adv in dit blad). Simon du Porto zou zeggen K. van der Kooi sprak voor j de R.K. Ontwikkelingsclub Op uitnodiging van de R K. Ontwikke- hngsclub hield onze oud-eilandgenoot, de heer K. v.d. Kooi, Donderdagavond in Hotel De Zwaan een causerie over de K.L.M. De bijeenkomst werd door de voorzitter, de heer Merkx, met de Chr. groet geopend Spreker deelde hierna mede, dat de volgende bijeenkomst ge houden wordt op Donderdag 11 Januari, dus morgen, dit is een vraag- en ant woord avond, waarop ook de diverse ver slagen zullen worden voorgelezen. Voorts wordt dan medegedeeld, welke avonden het tweede deel van het winter- programma vermeldt De heer Van der Kooi, die voorheen havenmeester op het Texelse vliegveld is geweest en thans op Schiphol werk zaam is, viel de eer te beurt, de tweede helft van het winterseizoen voor de Ontwikkelingsclub te mogen openen. De heer K v. d. Kooi sprak over de K. L. M. De luchtvaart is eigenlijk nog heel jong, wie een halve eeuw geleden met een vliegtuigje de lucht inging werd voor gek verklaard. Maar de pioniers zetten door en nu is het vliegen hele maal geen bijzonderheid meer. Als je nu een grote afstand moet afleggen, zeg gen ze: „Je gaat toch zeker met de K.L. M.?" Ja, in de ontwikkeling van de lucht vaart heeft behoorlijk schot gezeten! De ouderen onder ons weten er nog best van, dat op Texel het eerste vliegtuigje vreden. Alleen als ik dan hen, die bij de Russen werken, vraag, of het hun iets uitmaakt wie of in oe toekomst Oosten rijk moet regeren, is hun antwoord: „Nimmer de dictatuur!" En al is er dan nog heel veel met onze democratie verkeerd, het is toch hoop vol om dat te horen. De communistische aanhang is niet noemenswaardig. Dat heb ik overal duidelijk vernomen Mo gen de Oostenrijkers spoedig een vrij volk zijn. Ze verdienen het. En mag de dronken portier oij de volgende opvoe ring van de Fledermaus zeggen. „De kast staat weer vol met alleen maai Weense wijn, de gasten zijn vertrokken en de lamp is weer vol olie" SIEM DE WAAL. Wien, Dec. 1950. Een waterkist van De Mok maakte eens een noodlandinq in de P.H. Polder. verscheen. Iedereen liep uit om die waaghalzerij bij te wonen, om mee te huiveren! Wij menen te weten, dat die demonstratie want dat was het niet meer om het lijf had dan een vlieg tocht van enkele honderden meters. Men keek intussen zijn ogen uit. Zo'n vlieg machine was toch nog weer iets anders dan een ballon! De ballonvaart was een halve eeuw geleden al geen nieuwtje meer: in het midden van de 18de eeuw kozen de ballonvaardcrs reeds het lucht ruim. Vliegen. Dat zit dc mensen wel in hel bloed! Reeds in het grijs verleden 60 jaar voor Christus probeerde een zekere Simon de Magiër een vlucht te maken. Hij sprong met aan zijn li chaam bevestigde vleugels van een hoog gebouw af, te Rome was dat, maar het experiment moest hij mei de dood be kopen. Icarus een figuur uit de Griekse mythologie probeerde met vleugels van Kreta te ontsnappen, hij was daar gevangen gezet Dat ging prachtig, maar op eenmaal beving de trots hem: hij wilde naar de zon vliegen en toen hij te hoog kwam smolt do was. waarmede zijn vleugels aan zijn lichaam verbonden zaten, zodat de arme Icarus te pletter viel. De gebroeders Wright zijn zeer be kend om hun pionierswerk, zij slaagden er in de eerste echle, van een motor voorziene vliegmachine in de lucht te krijgen, het was weliswaar een korte tocht, maar ze waren toch los geweest en hadden dus 'net bewijs geleverd, dat het kón. Dat was m 1903, dus nog geen 50 jaar geleden. Hun vlucht had 12 se conden geduurd en ze hadden 50 meter afgelegd, dus 15 km. per uur. In 1909 werpen Jan Olieslagers en Bleriot zich als aviateurs op. Bleriot vliegt zowaar over het Kanaal In 1911 verscheen Fok ker met zijn „Spin" op de markt. In de eerste wereldoorlog heeft de luchtvaart zich behoorlijk ontwikkeld. Fokker, die in Holland geen kans kreeg om zich te ontplooien, vertrok naar Duitsland, bouwde er fabrieken in Schwerin en keerde na enkele jaren als een welge steld man naar ons land terug. Hij had de Duitsers o.m. net foefje geleerd om mitrailleurkogels tussen de draaiende propeller door te jagen!.... In 1918 vinden wij in ons land twee (militaire) vliegkampen en wel Soester- berg en De Mok maar al spoedig wordt het vliegtuig ook voor de burgerlucht vaart gebruikt. De ELTA, eerste lucht vaarttentoonstelling Amsterdam, had een groot succes, trok 500,000 bezoekers. De K.L.M. werd al spoedig opgericht en in October 1920 maakte zij de eerste vlucht naar Londen. Simon du Porto zou zeggen: „Ik ben effies naar Londen weest" dat zei hij toen we hem niet. zo lang geleden op Schiphol legen diens brede lijf liepen, maar in 1920 was dat een geweldig feit.. Je had toen met de comfortabele toestellen zoals tegenwoor dig: de twee passagiers moesten plaats MOND- EN KLAUWZEER. De Burgemeester van Texel brengl in herinnering, dat, volgens artikel 17 der veewet, indien vee verschijnselen van een besmettelijke ziekte vertoont, de eigenaar, houder of hoeder hiervan ter stond kennis moet geven aan de burge meester der gemeente, waar het vee zich bevindt. Bij Koninklijk besluit van 23 Februari 1922 (Staatsblad nr. 80) is bepaald, dat de burgemeester, ter voorkoming van verspreiding van smetstof, indien hij verneemt, dat in zijn gemeente vee ver schijnselen van een besmettelijke vee ziekte vertoont, 'oij mond- en klauw zeer de volgende voorlopige maatrege len neemt' le. het de eigenaar, houder of hoeder gelasten, het verdachte vee af te zonde ren, totdat daaromtrent door de burge- meesier een nadere beslissing is geno men; 2e. het door het plaatsen van kenteke nen van besmetting verdacht verklaren van het gebouw of terrein, waar het verdachte vee zich bevindt of bevonden heeft. Het is verboden ziek of verdacht vee te vervoeren, behoudens ontheffing door de burgemeester. Texel, 5 Januari 1951. De Burgemeester voornoemd DE KONING. nemen in een oude legerkist, er was geen stewardess om hun van tijd tot tijd op een lekker hapje of lekker slokje te onthalen of hun het laatste nieuws te vertellen, de bemanning bestond enkel uit de piloot en u begrijpt, dat die ge noeg had aan het besturen van het toe stel zelf. Er werd in die tijd wel eens een noodlanding gemaakt, maar door gaans kwam men met de schrik vrij. De eerste vlucht, die de KLM naar In- cië maakte, duurde z.cs weken. Dat deed men met een klein toestel, zoals er ook hier in het begin op Texel gevlogen hebben Sneller :n sneller ging het en de vliegtuigen werden al beter. Snelheid en comfort gingen hand in hand. Spreker releveert tal van belangrijke feiten uit de geschiedenis van de KLM. De tocht van de Pelikaan in 1933, de Uivervlucht, welk een spanning, toen de bemanning de koers even kwijtraak te en landen moest op een door autolanv pen verlichte renbaan! De KLM is de oudste luchtvaartmaat schappij ter wereld, de eerste Mij die overging van wat ?i gekoelde op luchtge- koelde motoren, de eerste Mij., die van houten naar metalen propellers over ging en de eersle Mij., die stewards en stewardessen in dienst nam. In 1940 moest de KLM haar bedrijf sluiten Bij de overval in Mei 1940 wer den 17 van haar toestellen vernield, elf vliegtuigen werden door de Duitsers .veroverd" Parmcnticr wist echter met de „ïïuizerd" tc ontsnappen en naar Londen uil ie wijken Viruly wist via Zweden naar Engeiand te ontkomen en toen hebben zij een stevige dienst on derhouden van Engeland op Portugal. Onze oud-plaatsgenoot Simon du Porto, heeft ook heel wal vluchten cp Portugal (Lissabon) ondernomen en het geluk is steeds met hem geweest de Duitse jachtvliegtuigen loeiden natuurlijk op deze toestellen, waarmede dikwijls hoge autoriteiten vervoerd werden! De heer Van der Kooi nam ons in ge dachten mee naar Schiphol en liet ons heel wat soorten vliegtuigen zien: Con stellations, die 450 km per uur vliegt, 48 ton weegt, 10 ton betalende lading kan vervoeren (passagiers, bagage, post). Er kunnen ook 12 koeien in! Zo'n groot vliegtuig start met 16000 tot 18000 liter benzine als het de grote sprong over de Atlantische Oceaan gaat maken, het ver bruikt 900 liter benzine per uur. Na de oorlog heeft de KLM reeds 1110 vluch ten naar New Vork gemaakt. Iedere week steekt de KLM 20 maal de Oceaan over. De motoren van een groot vliegtuig zijn samen 10 000 p.k sterk, de Dokter Wagcmaker 200 p k Hierna vertelde de heer Van der Kooi hoe de vliegtuigen bestuurd worden, hoe de luchtveiligheidsdienst werkt bv hoe de vliegtuigen worden binnenge loodst Het was een interessante avond' Uit het verleden: vliegtuig op „Vlijt".

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1951 | | pagina 1