„TEMITO HALLO.... HALLO.... Maandag opent om 10.30 uur de Maar in 1919 bezat Texel reeds zijn G.E.B. (Gemeentelijk Electrisch Bedrijf) li wc T.E.M. werd 25 jaar geleden opgericht Obstructie in de eerste „electrisch licht-vergadering Interview met Annie Verhulst roe KATHOLIEKE KERKLIJST Parochie van de H. Martinus Oudeschild Zaterdag van 6-7 biechtgel., 7,30 ro zenhoedje, daarna nog biechtgel. Zondag 21e Zondag na Pinksteren. Om 7,30 de gelezen H. Mis, om 9 u. communieuitrei- ken en om 10 u. de Hoogmis, 's Avonds 7 u. lof met rozenkrans en October- maandgebeden. Elke dag na de H. Mis Oct.-maandgebeden, als er 's av. geen ro zenhoedje is. Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond om 7,30 rozenhoedje Za terdag 13 Oct om 9,30 gez. huwelijksmis. In de week zijn de H.H. Missen om 7,30. St. Martha-ver.: Vrijdag om half 3: D. Witte en Cathrien Maas. Sportnieuws SVC. Hedenmi4dag 4 uur spelen adsp. A aan Den Burg tegen Texel C. Bij goed weer op de fiets. Vertrek De Cocksdorp 2,30 uur. Het 2e ontvangt morgen om 2,30 u. Tex. Boys 2. Terreindienst D. Buys, C. Nota en F. v. Tongelen. Opstelling in het kastje. Trainen: Woensdag 8 u. het le en 2e voetbal, Donderdag 7 u. welpen voetbal Donderdag 8 uur dames handbal. Handbal S.V. De Koog. Zondag gewonnen van Oudeschild 2. Het was een goed oefenwedstrijd, vooral na de iust. Jullie moeten het spel meer open houden en vlugger overspelen. Zondag 7 Sept. naar GDS 2, vertrek kwart voor 4. Zondag 14 Oct. naar SVC, vertrek half 4. Adsp Zaterdagmiddag allemaal trai nen. Ik moet eerst geld hebben, anders krijg ik geen shirts Ze kosten f 5,50. De secretaresse. Texelse Boysnieuws. Morgen: Tex. Boys 1-Dirkshorn 1; S.V. C. 2-Tex Boys 2; Tex. Boys A-ZDH A. Zaterdagmiddag om 4 uur. Boys 1 krijgt geen gemakkelijke taak, maar jongens, laten we de les van de trainer goed in onze oren knopen, dan is er heus wel iets te bereiken. Boys 2 ver trekt om 1,45 van de Groeneplaats. De adsp. spelen om 4 uur thuis tegen ZDH. Dit wordt een wedstrijd waarbij om de overwinning gewerkt moet wor den. Zondag na de Hoogmis contributie be talen. Laten we allen even bij de pen ningmeester aanlopen, hij is in De Zwaan. S.V. Texel Zondag a.s.: 4e kl. A W.-Waard-Oudesluis, Bergen- Texel, DTS-Schagen, Grasnoppers-ZAP, Vrone-Watervogels, Succes-VZV. Afd. N.H. Res 2 D Kaagvogels 2-S.R. C. 2, Oudesluis 2-DTS 2, Texel 2-RKAF C 3, Vios 2-Watervogels 2, ZAP 2-HRC 5. Res. 3 E: Texel3-Helder 4 om 1,30 uur Adsp. K.; Texel A-Helder A, Adsp. J Texel C-SVC A, Oosterend A-Texel B Zondag dus weer alle elftallen aan de slag. In de overtuiging dat ons le elftal eindelijk eens ,,los" weet te komen, mo gen we hopen, dat dit dan Zondag tegen Bergen zal gelukken. De kracht van de andere ploegen is niet zoveel groter, maar als alle spelers meewerken van be gin tot het einde en durven door te zet ten, mogen we vertrouwen hebben. Texel 2 ontvangt RKAFC 3. Altijd een lastige tegenstander, maar nu we in de running komen, zal dit stimulerend moe ten werken. Aanvang 3,15 uur. Texel 3 probeert het weer opnieuw, het zal toch wel weer beter gaan, dus vol houden Adsp. A zal nu moeten winnen maar dan ook jullie beste spel spelen. Texel B krijgt hetjnoeilijk, maar doe je best evenals Texel C, dat het ook zwaar te verduren krijgt. Succes allemaal. Dat Texel 2 op het goede pad is blijkt uit de stand: Oudesluis 2 4 3 0 1 6 Texel 2 4 3 0 1 6 DTS2 4 2 115 Kaagvogels 2 4 2 1 1 5 ZAP 2 4 12 14 SRC 2 4 2 0 2 4 Watervogels 2 3 1113 Vios 2 3 1113 HRC5 4 0 12 1 RKAFC 3 4 0 13 1 Met belangstelling zien we de uitslag van morgen tegemoet en verwachten een flinke belangstelling. Om 12 uur spelen onze A-adsp. tegen Helder A. Voor liefhebbers van goede jeugdsport is het de moeite waard deze wedstrijd te gaan zien. U zult er geen spijt van hebben. Adspirantcn let op! Woensdag a.s be ginnen we met zaaltraining in het gym lokaal, aanvang half 7, gymschoenen meebrengen. AANMELDING VOOR EMIGRATIE Binnenkort zal een nieuwe regeling worden getroffen voor de aanmelding voor emigratie. Op het ogenblik kan een ieder zich opgeven bij het Gewestelijk Arbeidsbureau of een bijkantoor daar van, terwijl landbouwers en landarbei ders zich desgewenst ook kunnen aan melden bij een der organen van de Cen trale Stichting Landbouw Emigratie In het vervolg evenwel zal elke adspirant- emigrant zich zowel tot het Arbeidsbu reau als tot de C.S.L.E. kunnen wenden. De georganiseerde landbouwers en land arbeiders zullen zich echter tot de orga nen van de C.S.L.E moeten richten en zullen daarheen zonodig ook door het Arbeidsbureau worden verwezen. Op 21 September was het 25 jaar ge leden, dat de T.E.M. (Texelsche Electri- citeits Maatschappij) werd opgericht. Op 21 September 1926 werd de heer P. A. de Rode benoemd tot Directeur van de T.E. M., die op 26 September 1927 met leve ring van stroom begon. 1 December vond de aanbesteding plaats van het kabelnet. De bedragen varieerden van f 121,000 tot f 156,000. De aanleg werd gegund aan „Heemaf" te Hengelo voor f 121,000. Onmiddellijk na de oprichting (bij ak te verleden voor Notaris Mulder door de Gemeente met wijlen de heer R. P. Keij- ser Cza.) werd door de vergadering van aandeelhouders besloten met de ge meente Texel ten behoeve van de elec- trificatie een geldlening aan te gaan van f 300,500,—. Op 2 Januari 1927 vond de aanbeste ding plaats van de bouw der centrale. Ingeschreven werd door 9 personen. De bouw werd begroot op f 38,500.Hoog ste inschrijver was de heer G. Groot, Purmerend voor f 44,200.laagste de heer Jb. Daalder, De Cocksdorp voor f 32,460,De electrische installatie werd begroot op f 22,700,-, de electrische verlichting der centrale op f 500. Van de 7 firma's die inschreven was „Heemaf", Hengelo de laagste voor f 25,350,in clusief f 4 a f 5000 voor transformato ren, behorende tot de nettenbouw en plm. f 500 voor verlichting van de cen trale. 25 Jaar T.E.M., maar voor dien be schikten vele Texelaars al verscheidene jaren over electnciteit, want in 1919 werd het Gemeentelijke Electrisch Be drijf gesticht, nadat in 1917 reeds druk gesproken was óver een electrisch net op ons eiland. Wie onzer zou de electrische stroom willen missen? Als de T.E.M. voor het uitvoeren van werkzaamhe den een paar straten enkele uren zonder stroom laat, vindt men dat erg vervelend en als wij eens (dat ge beurt gelukkig slechts zelden) 's avonds door de centrale in desteek worden gelaten, voelen we ons wel bijzonder gedupeerd. We zoeken dan ergens m het huis naar een petro leumlamp of een kaars en eer we die goed en wel aan hebben is de stroom doorgaans al weer teruggekeerd. Dan zeggen we verlicht „Gelukkig!" En dan geeft zo'n incidentje ons weer dadelijk conversatie over vroeger, toen we nog geen electrisch licht hadden Ja, zeggen we dan, tegen woordig leven wij toch maar heel wat comfortabeler! En wie kan zich in derdaad voorstellen, dat er vroeger eilandbewoners waren, die de pio niers voor „electriciteit op Texel" dwars zaten zoveel in hun vermogen lag? Ga nou! zult u zeggen, maar wij kunnen onze bewering staven door de gegevens uit ons krantenarchief. Wel ja, laten wij de vergeelde kranten eens doorbladeren en zien hoe de electriciteit op Texel tot stand kwam. In de Tesselaar van 10 November 1917 vinden wij de volgende advertentie: NUT. Algemeene vergadering op Dins dag 13 November 1917, 's avonds 8 ure m Hotel „Texel". Spreker de heer Ir. G. J. Warmelink. Onderwerp: „Electriciteit en electriciteitsvoorziemng". De rede zal waarschijnlijk met lichtbeelden worden verduidelijkt. De toegang is ook voor met-leden vrij en het bezoek van perso nen buiten het dorp den Burg woon achtig zal zelfs zeer op prijs worden gesteld". De redactie schrijft: Met zekerheid kunnen wij mededeelen, dat plannen om de gemeente Texel vanwege de provin cie van electriciteit te voorzien in een stadium van voorbereiding zijn. Het Nut meent in verband daarmede goed te doen den heer Ingenieur van het Pro vinciaal Electriciteitsbedrijf te Bloemen- aaal, die in verband met die plannen in onze gemeente vertoeft, gelegenheid te geven de leden van het departement iets nader omtrent electriciteit en electrici teitsvoorziemng in te lichten". Meer dan vol was de grote zaal van hotel Texel Ondcrzeesche kabels? Over de electriciteitsvoorziemng in onze gemeente deelde de heer Warme link mede, dat die hier met zoo goed koop zal zijn als aan den vasten wal. De kosten van het leggen van dure onder- zeesche kabels of wel het oprichten van eene aparte centrale op ons eiland, zul len de kosten enigszins doen opvoeren. Toch acht spreker het goed, omdat hier nog weinig krachtwerktuigen worden gebruikt en de machinale waterbema ling thans aan de orde van den dag is, dat polderbesturen nu reeds hunnen be malingsplannen kenbaar maken, opdat die plannen kunnen worden opgenomen in de plannen voor de electriciteitsvoor ziemng op Texel, die door het Prov. Electriciteitsbedrijf zullen worden ont worpen. Op deze eerste vergadering werd gewezen op de duurte van het ma teriaal Zolang de oorlog woedde kon /an aanleg op het eiland geen sprake zijn. (De koperprijs was gestegen van 80 ct. tot f 18, De verslaggever besluit: Obstructie. De vergadering is gedeeltelijk mis lukt. Tal van personen bleken er tegen woordig te zijn met andere bedoelingen dan te luisteren naar hetgeen ten beste werd gegeven. Zij hebben ten eerste an deren verhinderd de vergadering bij te wonen en ten tweede, den aanwezigen voor een goed deel onmogelijk gemaakt het gesDrokene te volgen. Deze vergadering heeft geleerd, dat het niet wel mogelijk is, andere dan po litieke, lezingen te houden, zonder entree te heffen of andere beperkende bepalin gen. Het Nut zal zeker met die ervaring zijn nut doen". Vele maanden gaan voorbij zonder dat de krant iets naders meldt omtrent de plannen Texel aan electrische stroom te helpen. 17 Juli 1918 lezen we: Nu de tijdsomstandigheden ons in de naaste toekomst ook van gas verstoken doen zijn, zal het onzen lezers te den Burg ze ker aangenaam zijn, dat er plannen worden beraamd de inwoners van den Burg nog dezen winter te voorzien van electrisch licht. Op 20 Juli 1918 kan de krant vertel len, dat de plannen goede kans van sla gen hebben: „De meer kapitaalkrachtige burgers in vergadering bijeen, hebben zich algemeen bereid verklaard voor een beduidend bedrag garantie te stellen. De inwoners van den Burg hebben dus nu, ieder naar vermogen, te toonen, dat zij het streven om voor lichtnood te worden bewaard, weten te waardeeren". Alle inwoners ontvingen een strooibil jet thuis waarbij ze werden opgewekt tot aansluiting en waarin de voorwaarden werden omschreven. Zij die voor een in komen van meer dan 1500 gulden waren aangeslagen bovendien nog een schrij ven waarbij zij werden opgewekt voor meer dan één licht te tekenen. Op het strooibiljet stond o.a. „Het woord is nu aan de belanghebbenden om te toonen hoeveel hen een behoorlijke verlichting waard is; zij maken daardoor ook de straatverlichting mogelijk". Op 17 Augustus 1918 wordt gemeld, dat de benodigde zuiggasmotor en dyna mo reeds zijn aangekocht. „De inwoners van den Burg kunnen dus gerust zijn: „Er wordt aan gewerkt". Woensdag 12 Februari 1919 vinden we de volgende advertentie: Algemeene Texelsche Middenstandsvereeniging Spoedvergadering op Donderdagavond 13 Februari 8 uur in café Den Burg. Punt van behandeling: Electrische ver lichting. Aller opkomst dringend ver zocht, ook van niet-leden. Het bestuur; P. C. Koorn, voorzitter, M A. Kuijper, secretaris. „Boerenbedrog". Het lokaal was meer dan be zet. De heer M. A. Kuijper zei met drie leden van het bestuur de twijfelachtige eer te hebben genoten in Juli de burge rij de bewerken om op lijsten te teeke nen voor aansluiting bij een te stichten electrische verlichting. De voorwaarden waren vaag, zei hij en de gegevens in het strooibiljet, dat wel een verkiezings biljet geleek, misleidend. Dat een licht van 32 kaars voor een flinke kamer en 25 kaars voor een kleine kamer vol doende zou zijn, noemde hij boerenbe drog. Binnen den gestelden termijn van drie dagen werden de lijsten door de commissieleden ingeleverd, die nader nergens meer in werden gemoeid. In October, zo vervolgde hij, werd het pu bliek ongeduldig. Het licht zou met twee, hoogstens drie maanden branden, de commissieleden kwamen in protest- vergadering bijeen, vaardigden een 4-tal leden af naar den burgemeester. Die kon niet voldoende inlichten, maar deed toe zegging zoodra mogelijk meerdere mede- deeling te zullen doen; nader bericht is nooit gekomen. De heer ingenieur van het Prov. Electr. Bedrijf deelde mede, dat het lan ge wachten een gevolg was van den oor logstijd. Bij de aankoop van een motor was men bedrogen, maar nu is een Deutz-motor van 40-44 paardekracht op gesteld en heeft reeds hedenavond proef gedraaid. Besloten is thans den lampen verkoop telkens voor een jaar aan de verschillende winkeliers op te dragen. De opzet is m 4 jaar f 40,000 af te schrij ven, op andere plaatsen, bv. Vlieland, wordt de afschrijving over 30 jaar ge daan. De heer W. H. Lap acht de gehele actie terug te brengen tot een vraag aan B en W of, gezien de tegenwoordige om standigheden, de afschrijving met over meerdere jaren kan plaats vinden. Hij wijst op de belangen van de menschen, die zich voor een bedrag van f 15000 ga rant stelden. De discussie ging tenslotte ontaarden en de vergadering wordt gesloten, doch niet dan nadat een voorstel van den heer P. Kiel om tot het gemeentebestuur een verzoek betreffende aflossing op lange- ren termijn te richten, was aangenomen. Zee van licht. 15 Februari begon het G.E.B. met de levering van stroom. De enthousiaste pers schreef: Oorlogsbrood en distributie waren met zoo'n verschrikking als de lichtnood, vooral voor menschen van zaken en wij kunnen de Middenstanders dan ook alles toegeven, allqpn een ding met, het kwaad spreken van de onbekenden, want nie mand had kennis aan ze. Wat is er een kwaad verteld van de 32, 25 en 16 kaarslichten, en dat alles ten onrechte, de critiek zwijgt thans als een Er is maar één roep: prachtig! Om een geijkten term te gebruiken: wij baden thans in een zee van licht. De electrische verlichting heeft de harten stormender hand veroverd. Zaterdag 22 Febr. 1919 benoemde de Raad de heer C. de Hon, monteur van het bedrijf, tot chef-machinist op een be zoldiging van f 1900,plus vrije wo ning en licht. De administratie van het G.E.B. werd aan de gemeente-secreta ris opgedragen. Baldadigheid. Tengevolge van baldadigheid zat Za terdagavond een groot deel van ons dorp in volslagen donker. Zondagmorgen werd de bewerker betrapt terwijl hij bezig was de door hem aangebrachte be lemmering weg te nemen. Naar we ver nemen wordt tegen hem, een jongen van ongeveer 15 jaar, een strafvervolging in gesteld, aldus de Tesselaar van 23 April 1919. Een late Aprilgrap dus. Ook 's morgens. Zeer ten gerieve van hen die 's mor gens vroeg hunne werkzaamheden moe ten aanvangen wordt vanaf heden ook in de morgenuren electrisch licht ver strekt, aldus een bericht d.d. 25 Novem ber 1919. 15 Febr. '19—15 Febr. '20. 't Is Zondag a.s. een jaar geleden, dat ons Gemeentelijk Electrisch Bedrijf in werking werd gesteld en wij willen daaraan dan ook enkele regels wijden, zo meldt de krant Mogen wij niet allen en in alle opzich ten tevreden zijn, wij willen thans, op den jaardag, de bezwaren, die een nood verlichting aankleven, uitschakelen en slechts gedenken wat ons verheugt En dat is, dat alle storingen, die zich in een electrisch bedrijf als het onze, dat on middellijk van het gaan van den motor afhangt, kunnen voordoen, dat al die storingen, in het eerste bedrijfsjaar, ons maar luttele minuten van licht versto ken hebben doen zijn. Een woord van lof aan ons gemeentebestuur, dat be greep een alleszins vakkundig man le moeten aanstellen, een woord van lof ook aan onzen chef van het bedrijf, dat in 365 dagen 1863 uren licht heeft ver schaft. Het groote vliegwiel, 2Vz meter in middellijn, met een gewicht van on geveer 6400 pond, dat vier omgangen doet per seconde, heeft zich 26,827,200 malen om zijn as gedraaid. Duizelt het u niet lezer? Het anker van den dynamo, dat dui zend omwentelingen maakt per minuut, heeft in dit bedrijfsjaar dat ongeveer 111,780,000 maal gedaan Maar cijfers genoeg. Wij meenen er hierbij nog even aan te moeten herinne ren, dat het in het algemeen belang, dus ook in ons eigen belang is, geen lichten onnoodig te laten branden, alle energie kan slechts met kosten worden opge wekt, alle nutteloos verbruik is dus ver kwisting. De T.E.M. kwam. Het Noodbedrijfje maakte in 1927 plaats voor het grote bedrijf van de T. E.M. Ook de T.E.M. kreeg met moeilijk heden te kampen: in de tweede wereld oorlog werden wij wij bijna allemaal van electrisch licht verstoken, enkele bedrij ven, die de bezetters van vitaal belang achtten voor de verzekering van de overwinning (op alle fronten) mochten aangesloten blijven. Wie heeft toen niet avond aan avond zijn ogen rood ge staard bij het zwakke licht van de plie- pitjes? Maar ook die periode kreeg haar einde en thans hebben wij weer de be schikking over zoveel stroom als wij maar wensen. Natuurlijk is het met het oog op de deviezen niet verstandig om zo maar stroom te verkwisten doch 'n ie der, die de zwakke economische positie van ons land kent, zal ook in deze de nodige spaarzaamheid betrachten! 25 Jaar T.E.M. Daar, aan het Schilder end draaien de machines rusteloos voort. De ene ploeg van personeel lost er de andere af. Het bedrijf werkt continu. We hopen vurig, dat de T.E.M. tot in lengte van dagen zal blijven draaien, want dan draait de wereld ook normaal, zodra er met de T.E.M. iets niet in orde gaat, loopt het met de wereld ook niet zoals wij dat wensen, afgezien natuur lijk van zodanige veranderingen op het gebied van de verlichting, dat die T.E, M. maar een zeer ouwerwets bedrijf wordt en wij allemaal een privé atoom energiebedrijf rijk zijn. Zo ver is het echter nog niet. Wij besluiten met de hoop, dat de T E.M spoedig in staat is HEEL HET EI LAND van stroom te voorzien. Als dat volgend jaar eens een feit werd. Dan zou het zilveren jubileum met dubbele vreugd gevierd kunnen worden! ARM GEBROKEN Toen de heer A. van Boven, Oude schild, op de boerderij van de heer Van Exel, Postweg, Eierland, pakken turf- strooisel van een vrachtauto loste, viel hij door een misstap van de auto, waar door hij een arm op twee plaatsen brak. Dokter Feikema, De Cocksdorp, verleen de hem de eerste hulp. Een kwartiertje na de opvoering van „De Meid" door het Nederlands Volks Toneel troffen we Annie Verhulst, Truus Louwman en Bé Schenk in de voorzaal van „De Oranjeboom". Mis schien napratend over de comedie, misschien babbelend over de nieuwe mode. Wie zal 't zeggen? Toch waag den we 't het drietal even te storen en de vraag fe stellen: „Is u al vaker op het eiland geweest, als toneel speelster?" en we richtten ons tot An nie Verhulst, die zo'n prachtige creatie ijz< had gegeven van „De Meid" (zelf). „O ja, ik heb al heel wat keertjes op Texel op de planken gestaan", zei ze Vroeger had je hier immers kermis en toen heb ik verscheidene keren deel uitgemaakt van het gezelschap, dat in de tenten van Van Kinsbergen Dassie en Piet Hesse optrad. Dat was het ge zelschap van Bouber. Ik heb o.a. mee gespeeld in „Zeemansvrouwen" en „De Jantjes Toen ze zag, dat wij even peinsden, merkte ze kameraadschappe lijk op: „Ja, maar dat was voor uw tijd". D 927 en ing n oei ive Ree eel ooi e rer too le i ien el lid en, em i b Zi ijk lere jer in t tod: nt( luiz tedi ion lil] VISAFSLAG OUDESCHILD. Aangevoerd van 24 t.m. 29 Sept. 1951: 133 kg schol; 10 kg tong; 95 kg bot; 16 kg makreel, 4552 kg garnalen; 75 kg kruikels; 30Vs kg zalm; 9 kg geep; 24 kg paling; 869 kg vispuf; 10770 kg garnalen- puf. ZAKENNIEUWS Uit de advertentie van de heren J.| Agter, K. Mantje, Fa. J. M. Moerbeek ei „Het Woonhuis" blijkt, dat de Texel: zakenwereld er hard naar streeft om hel Texelse publiek volledig b(j te bren gen, op de hoogte te houden van wat erI aan belangrijk nieuws op de wereld markt tc koop is. Ons Texels wolvet gaat de wereld in en die wereld komt O] Texel. Daar is dan hun gezamenlijke ac tie in hotel „Texel" geconcentreerd over| een aantal attractieve stands. Op ieders lippen ligt het woord televi sie en die televisie (hiertoe is Donderdai de grootste televisie-ontvanger in Am sterdam aangekocht!) zal iedere Text laar volgende week kunnen aanschouw] wen. Lopik zendt thans ook 's middags uit, fa cultatief, dat betekent dus, dat de uit zending niet steeds plaats vindt, maar we hopen, dat Lopik volgende week ac tiever is dan ooit! En we hopen, dat er 's avonds ook een ontvangst zal zijn. Als u bent uitgekeken bij de televisie, wacht u een nieuwe attractie, VOOR TEXEL DE PRIMEUR: de fa. J. M. Moerbeek organiseert immers Woens dagavond 10 October van 8-11 uur een damesmode-show, waarbij enige manne quins van het vasteland ons de fraaiste er japonnetjes, mantels, blouses, truitjes enz. zullen tonen. Dat zal gaan zoals ir ezi de grote stad, waar de shows de bezoe- un ker een lieve duit kosten, maar hier is alles gratis. De mannequins zullen gracieus over het plankier schrijden. In diverse stijlen, dunkt ons, waar iedere kleding toch haar aparte sfeer verlangt. Het geheel zal door muziek worden ge ïllustreerd. „Zakennieuws" plegen wij steeds bo ven deze mededelingen te plaatsen. Dit maal kunnen wij het wel „Bijzonder be langrijk zakennieuws" noemen. Wij be leven bijzondere tyden en dat heeft de Texelse zakenlieden blijkbaar geïnspi reerd tot daden van bijzonder grote ac tiviteit. Succes! pe i lid

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1951 | | pagina 6