rsrsrsLrst groen warL-Jexels in het harL, De oudste ingezetenen van de zeven Texelse dorpen zijn samen 616 jaar Mm Lof der zotheid en lof van Texel IwOENSDAG 4 JUNI 19S2 65e JAARGANG No. 6636 TEXELSE®COURANT Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij 7 ,^-y i w Verschijnt Woensdags en Zaterdags. MET DE OUDSTE INGEZETENE van praatje gemaakt. De oudste ingezetene Kortenhoeven-Buis. Haar hebben wij Vasteland vertoeft. De oudste ingezetene van Den Burg is mevrouw de weduwe Wevering-JBeum- kes (92), de oudste van Oudeschild me vrouw de weduwe Blom-Mets (90), de oudste van Den Hoorn de heer J. Kok (89); de oudste ingezetene van Oosterend mevrouw de weduwe G. Burger-Koorn (88); de oudste van De Waal de heer Alb. Keijser Czn. (87); de oudste van De Koog mevrouw de weduwe de Ridder- Van Zijp (86) en de oudste van De Cocks- dorp de heer De Bloois (84). Samen zijn deze zeven zeer oude eilandgenoten dus 616 jaar, wat een gemiddelde geeft van precies 88 jaar! De oudste ingezetene van Ooster end. Mevr. de weduwe G. Burger-Koorn is de oudste ingezetene van Oosterend. Wij hebben haar opgezocht in haar huisje, staande in de Schoolbuurt, waar zij al 50 jaar woont. Op 15 Augustus wordt zij 88 jaar. Mevrouw Burger is reeds 53 jaar weduwe: haar rr^an, de heer C. Burger, verdronk op 17 'Augustus 1899 bij het lichtschip Terschelling. Hij was 35 jaar. Mevrouw Burger bleef met drie kleine kinderen - de jongste was pas enkele we ken oud onverzorgd achter. Zij kreeg enige steun van de Doopsgezinde Ge meente en voorzag verder zelf in het ieder dorp op ons eiland hebben we een van Texel is mevrouw de weduwe M. niet kunnen bezoeken, daar zij aan het Mevr. de weduwe Weverinq-Beumkes De oudste ingezetene van Den Burg In Den Burg wonen vier Texelaars die ouder zijn dan negentig jaar: me vrouw de weduwe Wevering-Beumkes is 15 Februari 92 jaar geworden, mevrouw de weduwe Koorn-Lap heeft 3 April haar 91ste verjaardag gevierd, de heer H Gersen is 15 Maart 91 gewor den en de heer H. Barhorst hoopt 14 Oc tober zijn 91ste verjaardag te vieren. Als ingezetene van Den Burg staat ook nog ingeschreven mevrouw de we duwe Kortenhoeven, die 25 December haar 95ste verjaardag heeft gevierd, maar zij woont nagenoeg het gehele jaar in Friesland. Mevrouw Wevering-Beumkes is bij zonder goed te spreken over de verzor ging in Huize Irene'' ,,Toen het ge rucht ging. dat er een Rusthuis zou ko men heb ik me direct laten inschrijven. Toen was ik nog nier hier, maar nu ik het zo uitstekend naar me zin heb, weet ik niet of ik straks wel naar het Rusthuis zal gaan.,. ,.Wat denkt u, zouden ze dit jaar nog met de bouw beginnen"? rr Mevr. de wed. G. Burqer-Koorn levensonderhoud voor haar en haar kin deren door brood te venten en de was te verzorgen van diverse gezinnen. Zij is in de Kerkstraat geboren. Ze heeft school gegaan bij meester Bouma en tot haar huwelijk diende zij bij de familie Bakker van het Postkantoor. We hebben een foto gekregen, waarop zij de kap nog draagt. Die draagt ze echter al lang niet meer. Toen zij nog jong was, droeg het merendeel der meisjes en vrouwen de Texelse kap nog met alle trots, maar nu kom je ook in O'strend de kap nog slechts zelden tegen. De mees te kappen waren van zilver, een enkele •kap was van goud. Ook mevrouw Burger stamt uit een sterk geslacht: een zuster werd 92, haar moeder 84. Wijlen de heer C. Burger was visser. Op die beruchte 17de Augustus van het jaar 1899 voer hij met zijn blazerschuit TX 149 in de nabijheid van het vuur schip Terschelling. De wind zo lezen wij in een oude krant nam allengs tot een krachtige bries toe en de zee werd zeer onstuimig. De opvarenden, C Bur ger van Oosterend, T. Boon van Den Burg en K. Boon van Den Hoorn, be sloten naar de zeegaten te stevenen. Een stortzee trof de schuit, de stuurreep brak en Burger met den jongsten, derde man K. Boon, werden buiten boord ge slingerd, waar zij jammerlijk in de diep te moesten wegzinken. Ieder heeft deernis met de ongelukki ge familiën, vooral ook met de nog jonge weduwe van Burger en hare drie kin dertjes. De verongelukte zoon van C. Boon, te Den Hoorn, telde pas ^6 jaren. Onze vissers zijn sinds de laatste jaren wel zwaar getroffen en zeer begrijpe lijk is het, dat ieder gaarne het gevaar vol bedrijf vaarwel zegt, zoo hij maar eenige kans ziet op eene andere wijze het brood te verdienen, te meer nu de vissaherij bij alle gevaren toch slechts zulks een sober bestaan geeft". Van 1896 tot 1899 verloren niet min der dan achttien Texelse vissers het le ven tijdens de uitoefening van hun be roep. UNIFORME VUILNISEMMERS N i Gedeputeerde Staten de aankoop van een nieuwe vuilnisauto (f 28,000) hebben goedgekeurd achten B en W de tijd gekomen om over te gaan tot het aanschaffen van uniforme vuilnisem mers. Deze aangelegenheid zal heden door onze Vroedschap worden behan deld. HOOG WATER TER REDE VAN TEXEl 4 Juni 5.45 en 6,32. 5 Juni 6,43 en 7,25. 6 Juni 7,34 en 8,11. Aan het strand is het ongeveer 1 uur eeroer hoog water. Mevrouw Wevering geniet nog een goede, zo niet uitstekende gezondheid. Ze is nog goed ter been, ook over het gehoor mag ze niet klagen, maar haar gezichtsvermogen is niet zo best meer. Lezen kan ze dan ook niet meer, maar breien gaat nog en daarmee kort ze graag een deel van de tijd. „Ik ben in de Prins Hendrik Polder geboren, op hoeve „Amalia", aldus ver telde ze ons. Mijn vader kwam uit Gel derland, mijn moeder is op Tienhoven geboren. Mijn vader was bedrijfsboer voor de Prins. Mijn broers zijn op hoe ve „Alexander" geboren. In die tijd tel de de Prins slechts twee boerderijen, „Amalia" en „Alexander" Ik gjng in Den Hoorn op school, bij meesier Remmers. Wij waren nog maar elf en een half jaar getrouwd, toen ik mijn man ver loor. Wij woonden in Beverwijk. Ik heb nog één zuster, zij is 87 en woont in Den Helder Mevrouw Wevering behoort tot een sterk geslacht: haar vader werd 88 jaar. Ge kunt u werkelijk niet voorstellen, dat u tegenover een vrouw van 92 jaar zit! Ze doet voor veie zeventig jarigen niet onder. Toen we haar het doel van onze komst mededeelden, was haar eerste reactie: ,,Ik voel er anders maar weinig voor!" We zeiden haar daarom het volste recht van censuur toe, m.a.w. mevrouw Wevering kreeg het stukje eerst ter in zage alvorens het door de pers werd vermenigvuldigd. Mevrouw Wevering maakt nog graag 'n wandelingetje. Voor kort woonde ze nog de kerkdiensten bij in „Eben Haëzer", als straks het weer wat milder wordt, hoopt zij wederom kerkwaarts te gaan wandelen. Dat kan ze nog best. Tot zolang beluistert ze de dominee via de radio. „Uitstekende sprekers zijn daarbij", zo merkte ze op. "m i Mevr. de weduwe Blom-Mets (Jeugdportret) De oudste ingezetene van Oudeschild VERRASSEND BEGIN: „U treft het slecht, want het is Vrijdag en ik ben net aan het stoffen!" aldus de 90-jarige mw. de wed. H. Blom-Mets, oudeste ingezete ne van Oudeschild. (De oudste man van Skil is de heer G. Krijnen, die de hoge leeftijd van 86 jaar heeft. Hij voelt zich, vergeleken bij mevrouw Blom nog piep jong en maakt nog dagelijks zijn wande lingetje naar de haven). Mevrouw Blom heeft 16 jaar geleden haar man verloren. Een zwaar verlies. Gelukkig krijgt zij geregeld bezoek van haar kinderen en kleinkinderen, van wie er onlangs nog één gehuwd is. ,,Ik moet er eens heen, ze willen me met de auto halen en brengen!" zegt ze. Op 20 Februari 1862 is ze geboren. In Skil. ,,Ja, de vreemden zeggen wel eens: „Je komt zeker met van Texel?!" Maar ze hebben het mis: door de posterijen ben ik met zovéél mensen in aanraking geweest. Mijn grootvader, C. Mets, was de eerste brievengaarder in Skil. Hij woonde in het gebouw, waarin thans de Bewaarschool is gevestigd. Dat was toentertijd jarenlang het Postkan toor, maar 't was een gewoon huis. Mijn vader, Douwe Mets, was postschipper en postvervoerder Hij ging met de post schuiten „Bello" en „Cesi" naar het Nieuwediep. De post voor Vlieland en Terschelling ging in die dagen over Ou deschild. Toen mijn grootvader overleed werd mijn oom Teunis Mets, kantoorhou der. Ik hielp hem dikwijls. Daarna kreeg Willem Mets die baan. Terwijl we zo met elkaar over het grijs verleden praten, vragen we ineens' „Kunt u nog lezen?" „Nee, jammer ge noeg niet, ik zou wel ik weet niet wat willen geven als ik weer lezen kon. Soms denk ik: „Zou ik nog eens naar dokter van Waveren gaan7" Dan pakt ze haar bril omdat wij naar foto's vragen en de glazen verhelderen nog wel enigs zins. Ze biedt ons een foto aan, die ze ker een 50 jaar geleden gemaakt werd en welke wij hierbij plaatsen „In April zouden we 65 jaar getrouwd zijn, dan woon ik hier 65 jaar. De laat ste tijd ga ik niet vaak meer weg". Als we haar vragen naar het vertier in vroeger dagen, zegt ze: „Het Nut" gaf op de verjaardag van Koning Willem III een uitvoering in „De Zeven Provin ciën" en daarnaast had je de kermis als enige attractie in die dagen! Dat waren dus vroeger de feesten Je was er tevre den mee". Oude verhalen over de proviandering van de oorlogsvloot, welke op de Reede van Tessel zijn ankers had laten vallen. Een oud-oom van haar man leverde de schepelingen het dagelijks (rogge-)brood en Zondags kwamen ze met de vlet naar Skil om wittebrood in te slaan. De oud oom had het druk, in zijn bakkerij werk ten vier knechts! Mevrouw Blom en haar man hebben ook een bakkerij ge had, de oven kunt ge nog zien in een ander deel van de woning het deel dat verhuurd is. In haar archief heeft ze allerlei kran tenknipsels bewaard, vooral die met be trekking tot de Puffabriek en de Ijsfa briek. Ook daarover kan ze veel vertel len: ze is trots op haar drie zoons. De heer J. Kok Dc oudste ingezetene van Den Hoorn. De heer C Kok, Kuiiderweg, Den Hoorn, heeft Tweede Pinksterdag zijn negen-en-tachtigste verjaardag gevierd. Deze oudste ingezetene van Den Hoorn is op het Klif geboren, waar thans de schuur van de heer A. Lap staat. Toen hij 14 jaar was vertrok hij van Texel om met „De Vrijheid", een brik, een zeil scheepje van slechts 200 ton, naar Indië te varen. Men zal zich afvragen, hoe de knaap toch op zee terecht kwam! Wel. een zoon van de toenmalige Hoornder onderwijzer Remmers was kapitein op die brik. Diens verhalen hebben de 14- jarige Kees natuurlijk gegrepen en de zee is hem allengs onweerstaanbaar gaan trekken. Zijn eerste reis begon met een behoorlijke zeeziekte, welke hem reeds kort na het vertrek uit IJmuiden begon te plagen. De jeugdige landrot werd toen danig door de oude zeebonken in de maling genomen. Na twee etmalen knapte hij gelukkig weer op! De heenreis duurde 146 oagen, terug 157. Bij Kaap de Goede Hoop het Suez-Kanaal was nog niet gegraven werden ze door eon hevige storm over rompeld. Wilde zeeën sloegen over het dek, na een poosje stond het water in de kajuit zo hoog als de tafel. Bij een verraderlijke golf werd de stuurman met zulk een kracht tegen de verschan sing geslagen, dat hij dood bleef liggen.... Het scheepje telde toen nog 9 opvaren den.... Voor Sint Helena lieten ze het anker vallen cm water en verse levens middelen in te nemen. De zon dook als een glinsterende gou den penning weg achter de verre hori zon, toen we terugkeerden van een vluchtig bezoekje aan Texel En op het zelfde ogenblik was het er weer, als al tijd bij het weggaan van dit eiland: dat verlangen om te blijven. Om terug te gaan naar het Loodsmansduin, westelijk van Den Hoorn, en daar te kijken naar het goud en het rood van de avondhe mel en het violet, dat zich legt over het natuurreservaat De Geul. Dick Drijver, de man, die alle wegjes, alle vogels en alle bloemen in De Geul kent, zou de avond verder vullen met verhalen, en Dirk Rotgans van Loods manswelvaren zou mei Lies, zijn gast vrije echtgenote, wel zorgen voor een hapje eten, een kopje koffie en een rechtschapen bed. Dat alles zou heel wat beter zijn dan in het donker met dat ouderwetse stoomtremtje terug te gaan in de richting Alkmaar. Natuurlijk, je geeft aan zo'n verlangen niet toe en je zegt tegen jezelf, dat het zot is, zo vroeg in het jaar even naar Texel over te wippen en dan nog te blij ven ook. Maar je eindigt met de lof der zotheid te zingen. Liepen de meeuwen niet bij honder den achter de ploeg, die rechte voren trok in de glanzende klei vau het eiland? Liep die doffer niet in sierlijke dans pasjes al buigend rond z'n duif op dat dak in Den Burg? En waren de „tuun- woaltjes", de walletjes in het weiland die de sloten vervangen, met zo plezie rig bijgewerkt, dat de welvarende scha pen ze zijn goed geprijsd ook dit jaar er tevreden naar stonden te kijken? Er is nog niet veel te zien, zo vroeg in het jaar. Toegegeven. En het is geen eiland, dat men kan „doen" in het tem po van een Amerikaanse toerist. Ook toegegeven Maar even een kijkje ne men, heel vluchtig, tussen De Koog en De Cocksdorp bij de Muy of bij de Sluf ter, dat is toch wel een hors d'oeuvre, die aan de hoofdschotel mag voorafgaan, en Texel is als een feestdiner, waar ie dereen aan mag deelnemen. Dus is het niet zo zot even naar Texel over te wippen en een kort bezoekje hier en daar. We waren niet eens de eni gen. Want het seizoen begint vroeg dit schrikkeljaar. De eerste „eendseier" wa ren al lang thuisgebracht en de kieviten trippelden zo vertrouwd door de wei, dat het leek of ze geen dag elders waren ge weest Het eiseizoen vangt half Maart aan, heel wat eerder dan de vogelken ners plegen te komen, al zeggen sommi ge hotelhouders nu reeds verheugd te zijn, dat ze met Pinksteren volledig be zet zijn. Doch dan is het Juni! Op Texel moesten de zonnige dagen van Mei bij gemeenteverordening tot hoofdseizoen worden uitgeroepen! Van wege de kleuren, de bloemen en de vo gels op het eiland, dat door zijn eigen VVV „het vogelparadijs" wordt ge noemd Dat is het natuurlijk wel, maar het is nog meer ook! Want voor de wandelaar zonder orni thologische aspiraties is het een eiland, dat zijn eigen inhammen opeet Wie daar oog voor krijgt, staat verbluft. De Naai bij Den Hoorn vroeger zee; De Geul vroeger zee; de Muy, Buitenmuy, de Slufter, vroeger zee. En niet te verge ten de Mok. G'eschenken in land van het onstuimige water, dat elders het land verzilt, maar hier op Texel nieuw duin bouwt en zoetwater-duinmeren aanlegt. Voor de badgast is dit eiland: uren ver strand en duin met slechts één dorp dat echt aan zee ligt, maar waar de „slagen" door de duinen de zee overal dichtbij doen zijn. En dus is het 'n rus tig strand om de zuid, om de west en tot rond de Eierlandse duinen. Voor de kampeerders is het een gast vrij oord, als men zich houdt aan de A. N.W.B.-regels voor de kampeerkaarten. Er is een overvloed van ruimte, van mooie plekjes, zodat hier elk jaar meer gasten komen. Texels Eigen Stoombootonderneming (TESO) heeft niet voor niets in de afgelopen winter haar mooiste boot laten vergroten. Ze weten het nu al tussen Den Hoorn en de vuurtoren in het Noorden: een goed toeristenjaar wordt het. Met voldoende vervoergelegenheid. En Texel is zelfs een eiland voor dagjesmensen, die met de eerste boot kunnen komen en met de laatste boot weer vertrekken. Dat weet Den Helder al jaren en Scha- gen ook, maar de bromfietser en de au tomobilisten tijdig plaats bespreken op de boot is nodig' zijn er nog lang niet van doordrongen. En juist voor dagjesmensen heeft het zoveel bekoring er even helemaal uit te zijn. Uit de druk te van het dagelijks bestaan over te stappen in de volkomen stilte van het buiten-zijn. Dat kan op dit eiland met ruim der tig km. strand, met bossen die elk jaar mooier worden en met duinen die elk jaar variëren in plantengroei. Maar of ge er heen gaat voor één dag je of voor een paar weken, ge moet er u een beetje op voorbereiden. Het bestu deren van een pensiongids is niet vol doende en ook de foldertjes van de V.V. zijn nog niet wat ze zouden moeten zijn. De beste gids van Texel is nog altijd het onvergetelijke Verkade-album van Jac. P. Thijsse, dat een kwart eeuw ge- (Doorlezen op vierde pagina). In Juni waren ze uitgezeild, in Sep tember liepen ze de thuishaven weer binnen. Zonder stuurman, terwijl de la ding, die op Celebes en Ambon aan boord was gekomen, ook niet meer com pleet was: bij de storm rond De Kaap hadden ze 100 balen koffie aan de zee moeten prijsgeven. In Maart van het volgende jaar stapte Kees, nog steeds 14 jaar oud, op een gro te driemastschoener, die naar de Russi sche haven Riga voer. Verscheidene ke ren heeft hij dc wateren van de Oostzee bevaren. Ook heeft hij op Finse bodem gestaan Daarna maakte hij opnieuw een reis naar Indië. Stellig o.n het avontuur, want rijk maakte zijn baantje hem niet: hij verdiende 20 cent per dag Door dat een broer van Kees op 24-jarige leef tijd verdronk (de loodskotter waar hij op voer verging met man en muis voor de Noordhollandse kust) gaven zijn ouders hem geen toestemming meer om te va ren. Wat moest hij toen voor de kost doen? Hij werd duinboer Van paal 10-16 werd het duinterrein gehuurd en daar liet hij z'n wolvee grazen. Niet lang daar na liet Staatsbosbeheer de Moksloot gra ven, omstreeks 1887, en toen de Staat met de ontginning van de Westermient begon moest de uinboer -:ijn biezen pak ken. Hij heeft toen wat grasland weten te huren in de omgeving van Den Hoorn. Als wij zo met Kok zitten te praten, merken we al gauw, dat de zee altijd zijn ware liefde is geweesr. Hij is nóg vol van die grote reizen. Reeds als kind dobberde hij in een vaartuig: een vlet je, waarmede hij en zijn vriend „Klaas van Biem" in het Gro4e Vlak roeiden Dat vlak bergde vóór de Moksloot gegraven werd een zee van water. De heer Kok stamt uit een sterk ge slacht: zijn grootvaders werden resp. 85 en 86 jaar, zijn vader 83. een zuster, mw. E. Kok-Kok, die aan Den Burg woonde, overleed een weck voor haar 90ste verjaardag (als gevolg van een on geluk, waarbij zij beide benen brak), zijn broer Arie, die ook in Den Burg woon de, werd 85, zijn boer Jaap 83. 39 Jaar geleden ontviel hem zijn vrouw, met wie hij nog slechts 23 jaar getrouwd was. Door een zeer ernstige ontsteking verloor hij 41 jaar geleden zijn rechter oog en zijn andere oog mist al 10 jaar het licht. Ondanks deze beproeving is de heer Kok een opgewekte baas gebleven, die gaarne een boom opzet. De oudste ingezetene van De Waal Een der voorwaarden voor een vlot interview is, dat degene, di.j de man van de krant aan slof moet helpen, niet hard horend is. De oudste ingezetene van De Waal, de heer Alb. Keijser Czn., die op 24 December zijn 87ste vei jaardag heeft gevierd, is jammergenoeg erg doof. Ge lukkig kon het praatje toch geheel sla gen dank zij de medewerking van de fa milie M. Keijser, bij wie de krasse baas inwoont. Dc heer Keijser is nog zo ge zond als een vis. Dat dankt hij zeker voor een groot deel aan zijn regelmatig leven: 's morgens om 7 uur staat hij op, en klokslag 9 begint zijn nachtrust. Hij is nog altijd actief en loopt het kleinvee van de boerderij na. Vorig jaar zag hij r.og kans om 60 roe bieten schoon te houden. Een doorzetter dus! De heer Keijser is geboren in de boerderij, die thans bewoond wordt door de familie - Tl De heer Alb. Keijser Czn. KI. du Porto Hij heeft zijn vier broers en drie zusters, die allen na hem geboren zijn, overleefd. 87 jaar oud, ja, maar hij interesseert zich nog voor aUes wat in de moderne wereld van tegenwoordig ge beurt. Hij was even benieuwd als u of wij, hoe de Oranjeploeg het er tegen de Rode Duivels zou afbrengen! Jammer, dat de laatste tijd zijn ogen slechter gaan worden, het lezen wordt hem moeilijk. Als wij teruggaan naar zijn jeugdjaren, vertelt hij ons in de klas te hebben geze ten bij meester Keizer en meester Frede- riks, die later te Den Burg benoemd werd. Van zijn 10de tot zijn 15de jaar heeft hij de zgn. Franse school bezocht. Die was gevestigd m het gebouw, waar (Doorlezen op vierde pagina).

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1952 | | pagina 1