rsrsrsLrst groen warL-Jexels in het harL,
De oudste ingezetenen van de zeven
Texelse dorpen zijn samen 616 jaar
Mm
Lof der zotheid
en lof van Texel
IwOENSDAG 4 JUNI 19S2 65e JAARGANG No. 6636
TEXELSE®COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij 7 ,^-y i w Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
MET DE OUDSTE INGEZETENE van
praatje gemaakt. De oudste ingezetene
Kortenhoeven-Buis. Haar hebben wij
Vasteland vertoeft.
De oudste ingezetene van Den Burg is
mevrouw de weduwe Wevering-JBeum-
kes (92), de oudste van Oudeschild me
vrouw de weduwe Blom-Mets (90), de
oudste van Den Hoorn de heer J. Kok
(89); de oudste ingezetene van Oosterend
mevrouw de weduwe G. Burger-Koorn
(88); de oudste van De Waal de heer
Alb. Keijser Czn. (87); de oudste van De
Koog mevrouw de weduwe de Ridder-
Van Zijp (86) en de oudste van De Cocks-
dorp de heer De Bloois (84). Samen zijn
deze zeven zeer oude eilandgenoten dus
616 jaar, wat een gemiddelde geeft van
precies 88 jaar!
De oudste ingezetene van Ooster
end.
Mevr. de weduwe G. Burger-Koorn is
de oudste ingezetene van Oosterend. Wij
hebben haar opgezocht in haar huisje,
staande in de Schoolbuurt, waar zij al 50
jaar woont. Op 15 Augustus wordt zij 88
jaar. Mevrouw Burger is reeds 53 jaar
weduwe: haar rr^an, de heer C. Burger,
verdronk op 17 'Augustus 1899 bij het
lichtschip Terschelling. Hij was 35 jaar.
Mevrouw Burger bleef met drie kleine
kinderen - de jongste was pas enkele we
ken oud onverzorgd achter. Zij kreeg
enige steun van de Doopsgezinde Ge
meente en voorzag verder zelf in het
ieder dorp op ons eiland hebben we een
van Texel is mevrouw de weduwe M.
niet kunnen bezoeken, daar zij aan het
Mevr. de weduwe Weverinq-Beumkes
De oudste ingezetene van Den Burg
In Den Burg wonen vier Texelaars
die ouder zijn dan negentig jaar: me
vrouw de weduwe Wevering-Beumkes is
15 Februari 92 jaar geworden, mevrouw
de weduwe Koorn-Lap heeft 3 April
haar 91ste verjaardag gevierd, de
heer H Gersen is 15 Maart 91 gewor
den en de heer H. Barhorst hoopt 14 Oc
tober zijn 91ste verjaardag te vieren.
Als ingezetene van Den Burg staat
ook nog ingeschreven mevrouw de we
duwe Kortenhoeven, die 25 December
haar 95ste verjaardag heeft gevierd,
maar zij woont nagenoeg het gehele jaar
in Friesland.
Mevrouw Wevering-Beumkes is bij
zonder goed te spreken over de verzor
ging in Huize Irene'' ,,Toen het ge
rucht ging. dat er een Rusthuis zou ko
men heb ik me direct laten inschrijven.
Toen was ik nog nier hier, maar nu ik het
zo uitstekend naar me zin heb, weet ik
niet of ik straks wel naar het Rusthuis
zal gaan.,.
,.Wat denkt u, zouden ze dit jaar nog
met de bouw beginnen"?
rr
Mevr. de wed. G. Burqer-Koorn
levensonderhoud voor haar en haar kin
deren door brood te venten en de was
te verzorgen van diverse gezinnen.
Zij is in de Kerkstraat geboren. Ze
heeft school gegaan bij meester Bouma
en tot haar huwelijk diende zij bij de
familie Bakker van het Postkantoor. We
hebben een foto gekregen, waarop zij de
kap nog draagt. Die draagt ze echter al
lang niet meer. Toen zij nog jong was,
droeg het merendeel der meisjes en
vrouwen de Texelse kap nog met alle
trots, maar nu kom je ook in O'strend de
kap nog slechts zelden tegen. De mees
te kappen waren van zilver, een enkele
•kap was van goud.
Ook mevrouw Burger stamt uit een
sterk geslacht: een zuster werd 92, haar
moeder 84.
Wijlen de heer C. Burger was visser.
Op die beruchte 17de Augustus van het
jaar 1899 voer hij met zijn blazerschuit
TX 149 in de nabijheid van het vuur
schip Terschelling. De wind zo lezen
wij in een oude krant nam allengs tot
een krachtige bries toe en de zee werd
zeer onstuimig. De opvarenden, C Bur
ger van Oosterend, T. Boon van Den
Burg en K. Boon van Den Hoorn, be
sloten naar de zeegaten te stevenen.
Een stortzee trof de schuit, de stuurreep
brak en Burger met den jongsten, derde
man K. Boon, werden buiten boord ge
slingerd, waar zij jammerlijk in de diep
te moesten wegzinken.
Ieder heeft deernis met de ongelukki
ge familiën, vooral ook met de nog jonge
weduwe van Burger en hare drie kin
dertjes. De verongelukte zoon van C.
Boon, te Den Hoorn, telde pas ^6 jaren.
Onze vissers zijn sinds de laatste jaren
wel zwaar getroffen en zeer begrijpe
lijk is het, dat ieder gaarne het gevaar
vol bedrijf vaarwel zegt, zoo hij maar
eenige kans ziet op eene andere wijze
het brood te verdienen, te meer nu de
vissaherij bij alle gevaren toch slechts
zulks een sober bestaan geeft".
Van 1896 tot 1899 verloren niet min
der dan achttien Texelse vissers het le
ven tijdens de uitoefening van hun be
roep.
UNIFORME VUILNISEMMERS
N i Gedeputeerde Staten de aankoop
van een nieuwe vuilnisauto (f 28,000)
hebben goedgekeurd achten B en W de
tijd gekomen om over te gaan tot het
aanschaffen van uniforme vuilnisem
mers. Deze aangelegenheid zal heden
door onze Vroedschap worden behan
deld.
HOOG WATER TER REDE VAN TEXEl
4 Juni 5.45 en 6,32. 5 Juni 6,43 en 7,25.
6 Juni 7,34 en 8,11.
Aan het strand is het ongeveer 1 uur
eeroer hoog water.
Mevrouw Wevering geniet nog een
goede, zo niet uitstekende gezondheid.
Ze is nog goed ter been, ook over het
gehoor mag ze niet klagen, maar haar
gezichtsvermogen is niet zo best meer.
Lezen kan ze dan ook niet meer, maar
breien gaat nog en daarmee kort ze
graag een deel van de tijd.
„Ik ben in de Prins Hendrik Polder
geboren, op hoeve „Amalia", aldus ver
telde ze ons. Mijn vader kwam uit Gel
derland, mijn moeder is op Tienhoven
geboren. Mijn vader was bedrijfsboer
voor de Prins. Mijn broers zijn op hoe
ve „Alexander" geboren. In die tijd tel
de de Prins slechts twee boerderijen,
„Amalia" en „Alexander"
Ik gjng in Den Hoorn op school, bij
meesier Remmers.
Wij waren nog maar elf en een half
jaar getrouwd, toen ik mijn man ver
loor. Wij woonden in Beverwijk.
Ik heb nog één zuster, zij is 87 en
woont in Den Helder
Mevrouw Wevering behoort tot een
sterk geslacht: haar vader werd 88 jaar.
Ge kunt u werkelijk niet voorstellen,
dat u tegenover een vrouw van 92 jaar
zit! Ze doet voor veie zeventig jarigen
niet onder.
Toen we haar het doel van onze komst
mededeelden, was haar eerste reactie:
,,Ik voel er anders maar weinig voor!"
We zeiden haar daarom het volste
recht van censuur toe, m.a.w. mevrouw
Wevering kreeg het stukje eerst ter in
zage alvorens het door de pers werd
vermenigvuldigd. Mevrouw Wevering
maakt nog graag 'n wandelingetje. Voor
kort woonde ze nog de kerkdiensten bij
in „Eben Haëzer", als straks het weer
wat milder wordt, hoopt zij wederom
kerkwaarts te gaan wandelen. Dat
kan ze nog best. Tot zolang beluistert ze
de dominee via de radio.
„Uitstekende sprekers zijn daarbij",
zo merkte ze op.
"m i
Mevr. de weduwe Blom-Mets
(Jeugdportret)
De oudste ingezetene van Oudeschild
VERRASSEND BEGIN: „U treft het
slecht, want het is Vrijdag en ik ben net
aan het stoffen!" aldus de 90-jarige mw.
de wed. H. Blom-Mets, oudeste ingezete
ne van Oudeschild. (De oudste man van
Skil is de heer G. Krijnen, die de hoge
leeftijd van 86 jaar heeft. Hij voelt zich,
vergeleken bij mevrouw Blom nog piep
jong en maakt nog dagelijks zijn wande
lingetje naar de haven).
Mevrouw Blom heeft 16 jaar geleden
haar man verloren. Een zwaar verlies.
Gelukkig krijgt zij geregeld bezoek van
haar kinderen en kleinkinderen, van wie
er onlangs nog één gehuwd is. ,,Ik moet
er eens heen, ze willen me met de auto
halen en brengen!" zegt ze.
Op 20 Februari 1862 is ze geboren. In
Skil. ,,Ja, de vreemden zeggen wel eens:
„Je komt zeker met van Texel?!" Maar
ze hebben het mis: door de posterijen
ben ik met zovéél mensen in aanraking
geweest. Mijn grootvader, C. Mets, was
de eerste brievengaarder in Skil.
Hij woonde in het gebouw, waarin
thans de Bewaarschool is gevestigd. Dat
was toentertijd jarenlang het Postkan
toor, maar 't was een gewoon huis. Mijn
vader, Douwe Mets, was postschipper en
postvervoerder Hij ging met de post
schuiten „Bello" en „Cesi" naar het
Nieuwediep. De post voor Vlieland en
Terschelling ging in die dagen over Ou
deschild. Toen mijn grootvader overleed
werd mijn oom Teunis Mets, kantoorhou
der. Ik hielp hem dikwijls. Daarna kreeg
Willem Mets die baan.
Terwijl we zo met elkaar over het
grijs verleden praten, vragen we ineens'
„Kunt u nog lezen?" „Nee, jammer ge
noeg niet, ik zou wel ik weet niet wat
willen geven als ik weer lezen kon.
Soms denk ik: „Zou ik nog eens naar
dokter van Waveren gaan7" Dan pakt ze
haar bril omdat wij naar foto's vragen
en de glazen verhelderen nog wel enigs
zins. Ze biedt ons een foto aan, die ze
ker een 50 jaar geleden gemaakt werd
en welke wij hierbij plaatsen
„In April zouden we 65 jaar getrouwd
zijn, dan woon ik hier 65 jaar. De laat
ste tijd ga ik niet vaak meer weg".
Als we haar vragen naar het vertier in
vroeger dagen, zegt ze: „Het Nut" gaf
op de verjaardag van Koning Willem
III een uitvoering in „De Zeven Provin
ciën" en daarnaast had je de kermis als
enige attractie in die dagen! Dat waren
dus vroeger de feesten Je was er tevre
den mee".
Oude verhalen over de proviandering
van de oorlogsvloot, welke op de Reede
van Tessel zijn ankers had laten vallen.
Een oud-oom van haar man leverde de
schepelingen het dagelijks (rogge-)brood
en Zondags kwamen ze met de vlet naar
Skil om wittebrood in te slaan. De oud
oom had het druk, in zijn bakkerij werk
ten vier knechts! Mevrouw Blom en
haar man hebben ook een bakkerij ge
had, de oven kunt ge nog zien in een
ander deel van de woning het deel
dat verhuurd is.
In haar archief heeft ze allerlei kran
tenknipsels bewaard, vooral die met be
trekking tot de Puffabriek en de Ijsfa
briek. Ook daarover kan ze veel vertel
len: ze is trots op haar drie zoons.
De heer J. Kok
Dc oudste ingezetene van Den
Hoorn.
De heer C Kok, Kuiiderweg, Den
Hoorn, heeft Tweede Pinksterdag zijn
negen-en-tachtigste verjaardag gevierd.
Deze oudste ingezetene van Den Hoorn
is op het Klif geboren, waar thans de
schuur van de heer A. Lap staat. Toen
hij 14 jaar was vertrok hij van Texel om
met „De Vrijheid", een brik, een zeil
scheepje van slechts 200 ton, naar Indië
te varen. Men zal zich afvragen, hoe de
knaap toch op zee terecht kwam! Wel.
een zoon van de toenmalige Hoornder
onderwijzer Remmers was kapitein op
die brik. Diens verhalen hebben de 14-
jarige Kees natuurlijk gegrepen en de
zee is hem allengs onweerstaanbaar gaan
trekken. Zijn eerste reis begon met een
behoorlijke zeeziekte, welke hem reeds
kort na het vertrek uit IJmuiden begon
te plagen. De jeugdige landrot werd
toen danig door de oude zeebonken in
de maling genomen. Na twee etmalen
knapte hij gelukkig weer op!
De heenreis duurde 146 oagen, terug
157. Bij Kaap de Goede Hoop het
Suez-Kanaal was nog niet gegraven
werden ze door eon hevige storm over
rompeld. Wilde zeeën sloegen over het
dek, na een poosje stond het water in
de kajuit zo hoog als de tafel. Bij een
verraderlijke golf werd de stuurman
met zulk een kracht tegen de verschan
sing geslagen, dat hij dood bleef liggen....
Het scheepje telde toen nog 9 opvaren
den.... Voor Sint Helena lieten ze het
anker vallen cm water en verse levens
middelen in te nemen.
De zon dook als een glinsterende gou
den penning weg achter de verre hori
zon, toen we terugkeerden van een
vluchtig bezoekje aan Texel En op het
zelfde ogenblik was het er weer, als al
tijd bij het weggaan van dit eiland: dat
verlangen om te blijven. Om terug te
gaan naar het Loodsmansduin, westelijk
van Den Hoorn, en daar te kijken naar
het goud en het rood van de avondhe
mel en het violet, dat zich legt over het
natuurreservaat De Geul.
Dick Drijver, de man, die alle wegjes,
alle vogels en alle bloemen in De Geul
kent, zou de avond verder vullen met
verhalen, en Dirk Rotgans van Loods
manswelvaren zou mei Lies, zijn gast
vrije echtgenote, wel zorgen voor een
hapje eten, een kopje koffie en een
rechtschapen bed. Dat alles zou heel wat
beter zijn dan in het donker met dat
ouderwetse stoomtremtje terug te gaan
in de richting Alkmaar.
Natuurlijk, je geeft aan zo'n verlangen
niet toe en je zegt tegen jezelf, dat het
zot is, zo vroeg in het jaar even naar
Texel over te wippen en dan nog te blij
ven ook. Maar je eindigt met de lof der
zotheid te zingen.
Liepen de meeuwen niet bij honder
den achter de ploeg, die rechte voren
trok in de glanzende klei vau het eiland?
Liep die doffer niet in sierlijke dans
pasjes al buigend rond z'n duif op dat
dak in Den Burg? En waren de „tuun-
woaltjes", de walletjes in het weiland
die de sloten vervangen, met zo plezie
rig bijgewerkt, dat de welvarende scha
pen ze zijn goed geprijsd ook dit jaar
er tevreden naar stonden te kijken?
Er is nog niet veel te zien, zo vroeg in
het jaar. Toegegeven. En het is geen
eiland, dat men kan „doen" in het tem
po van een Amerikaanse toerist. Ook
toegegeven Maar even een kijkje ne
men, heel vluchtig, tussen De Koog en
De Cocksdorp bij de Muy of bij de Sluf
ter, dat is toch wel een hors d'oeuvre,
die aan de hoofdschotel mag voorafgaan,
en Texel is als een feestdiner, waar ie
dereen aan mag deelnemen.
Dus is het niet zo zot even naar Texel
over te wippen en een kort bezoekje
hier en daar. We waren niet eens de eni
gen.
Want het seizoen begint vroeg dit
schrikkeljaar. De eerste „eendseier" wa
ren al lang thuisgebracht en de kieviten
trippelden zo vertrouwd door de wei, dat
het leek of ze geen dag elders waren ge
weest Het eiseizoen vangt half Maart
aan, heel wat eerder dan de vogelken
ners plegen te komen, al zeggen sommi
ge hotelhouders nu reeds verheugd te
zijn, dat ze met Pinksteren volledig be
zet zijn. Doch dan is het Juni!
Op Texel moesten de zonnige dagen
van Mei bij gemeenteverordening tot
hoofdseizoen worden uitgeroepen! Van
wege de kleuren, de bloemen en de vo
gels op het eiland, dat door zijn eigen
VVV „het vogelparadijs" wordt ge
noemd Dat is het natuurlijk wel, maar
het is nog meer ook!
Want voor de wandelaar zonder orni
thologische aspiraties is het een eiland,
dat zijn eigen inhammen opeet Wie daar
oog voor krijgt, staat verbluft. De Naai
bij Den Hoorn vroeger zee; De Geul
vroeger zee; de Muy, Buitenmuy, de
Slufter, vroeger zee. En niet te verge
ten de Mok. G'eschenken in land van het
onstuimige water, dat elders het land
verzilt, maar hier op Texel nieuw duin
bouwt en zoetwater-duinmeren aanlegt.
Voor de badgast is dit eiland: uren
ver strand en duin met slechts één dorp
dat echt aan zee ligt, maar waar de
„slagen" door de duinen de zee overal
dichtbij doen zijn. En dus is het 'n rus
tig strand om de zuid, om de west en
tot rond de Eierlandse duinen.
Voor de kampeerders is het een gast
vrij oord, als men zich houdt aan de A.
N.W.B.-regels voor de kampeerkaarten.
Er is een overvloed van ruimte, van
mooie plekjes, zodat hier elk jaar
meer gasten komen. Texels Eigen
Stoombootonderneming (TESO) heeft
niet voor niets in de afgelopen winter
haar mooiste boot laten vergroten. Ze
weten het nu al tussen Den Hoorn en
de vuurtoren in het Noorden: een goed
toeristenjaar wordt het. Met voldoende
vervoergelegenheid.
En Texel is zelfs een eiland voor
dagjesmensen, die met de eerste boot
kunnen komen en met de laatste boot
weer vertrekken.
Dat weet Den Helder al jaren en Scha-
gen ook, maar de bromfietser en de au
tomobilisten tijdig plaats bespreken
op de boot is nodig' zijn er nog lang
niet van doordrongen. En juist voor
dagjesmensen heeft het zoveel bekoring
er even helemaal uit te zijn. Uit de druk
te van het dagelijks bestaan over te
stappen in de volkomen stilte van het
buiten-zijn.
Dat kan op dit eiland met ruim der
tig km. strand, met bossen die elk jaar
mooier worden en met duinen die elk
jaar variëren in plantengroei.
Maar of ge er heen gaat voor één dag
je of voor een paar weken, ge moet er u
een beetje op voorbereiden. Het bestu
deren van een pensiongids is niet vol
doende en ook de foldertjes van de V.V.
zijn nog niet wat ze zouden moeten
zijn.
De beste gids van Texel is nog altijd
het onvergetelijke Verkade-album van
Jac. P. Thijsse, dat een kwart eeuw ge-
(Doorlezen op vierde pagina).
In Juni waren ze uitgezeild, in Sep
tember liepen ze de thuishaven weer
binnen. Zonder stuurman, terwijl de la
ding, die op Celebes en Ambon aan
boord was gekomen, ook niet meer com
pleet was: bij de storm rond De Kaap
hadden ze 100 balen koffie aan de zee
moeten prijsgeven.
In Maart van het volgende jaar stapte
Kees, nog steeds 14 jaar oud, op een gro
te driemastschoener, die naar de Russi
sche haven Riga voer. Verscheidene ke
ren heeft hij dc wateren van de Oostzee
bevaren. Ook heeft hij op Finse bodem
gestaan Daarna maakte hij opnieuw een
reis naar Indië. Stellig o.n het avontuur,
want rijk maakte zijn baantje hem niet:
hij verdiende 20 cent per dag Door
dat een broer van Kees op 24-jarige leef
tijd verdronk (de loodskotter waar hij op
voer verging met man en muis voor de
Noordhollandse kust) gaven zijn ouders
hem geen toestemming meer om te va
ren. Wat moest hij toen voor de kost
doen? Hij werd duinboer Van paal 10-16
werd het duinterrein gehuurd en daar
liet hij z'n wolvee grazen. Niet lang daar
na liet Staatsbosbeheer de Moksloot gra
ven, omstreeks 1887, en toen de Staat
met de ontginning van de Westermient
begon moest de uinboer -:ijn biezen pak
ken. Hij heeft toen wat grasland weten
te huren in de omgeving van Den Hoorn.
Als wij zo met Kok zitten te praten,
merken we al gauw, dat de zee altijd
zijn ware liefde is geweesr. Hij is nóg
vol van die grote reizen. Reeds als kind
dobberde hij in een vaartuig: een vlet je,
waarmede hij en zijn vriend „Klaas van
Biem" in het Gro4e Vlak roeiden Dat
vlak bergde vóór de Moksloot gegraven
werd een zee van water.
De heer Kok stamt uit een sterk ge
slacht: zijn grootvaders werden resp. 85
en 86 jaar, zijn vader 83. een zuster,
mw. E. Kok-Kok, die aan Den Burg
woonde, overleed een weck voor haar
90ste verjaardag (als gevolg van een on
geluk, waarbij zij beide benen brak), zijn
broer Arie, die ook in Den Burg woon
de, werd 85, zijn boer Jaap 83.
39 Jaar geleden ontviel hem zijn vrouw,
met wie hij nog slechts 23 jaar getrouwd
was. Door een zeer ernstige ontsteking
verloor hij 41 jaar geleden zijn rechter
oog en zijn andere oog mist al 10 jaar
het licht. Ondanks deze beproeving is de
heer Kok een opgewekte baas gebleven,
die gaarne een boom opzet.
De oudste ingezetene van De Waal
Een der voorwaarden voor een vlot
interview is, dat degene, di.j de man van
de krant aan slof moet helpen, niet hard
horend is. De oudste ingezetene van De
Waal, de heer Alb. Keijser Czn., die op
24 December zijn 87ste vei jaardag heeft
gevierd, is jammergenoeg erg doof. Ge
lukkig kon het praatje toch geheel sla
gen dank zij de medewerking van de fa
milie M. Keijser, bij wie de krasse baas
inwoont. Dc heer Keijser is nog zo ge
zond als een vis. Dat dankt hij zeker
voor een groot deel aan zijn regelmatig
leven: 's morgens om 7 uur staat hij op,
en klokslag 9 begint zijn nachtrust. Hij
is nog altijd actief en loopt het kleinvee
van de boerderij na. Vorig jaar zag hij
r.og kans om 60 roe bieten schoon te
houden. Een doorzetter dus! De heer
Keijser is geboren in de boerderij, die
thans bewoond wordt door de familie
- Tl
De heer Alb. Keijser Czn.
KI. du Porto Hij heeft zijn vier broers
en drie zusters, die allen na hem geboren
zijn, overleefd. 87 jaar oud, ja, maar hij
interesseert zich nog voor aUes wat in de
moderne wereld van tegenwoordig ge
beurt. Hij was even benieuwd als u of
wij, hoe de Oranjeploeg het er tegen de
Rode Duivels zou afbrengen! Jammer,
dat de laatste tijd zijn ogen slechter gaan
worden, het lezen wordt hem moeilijk.
Als wij teruggaan naar zijn jeugdjaren,
vertelt hij ons in de klas te hebben geze
ten bij meester Keizer en meester Frede-
riks, die later te Den Burg benoemd
werd. Van zijn 10de tot zijn 15de jaar
heeft hij de zgn. Franse school bezocht.
Die was gevestigd m het gebouw, waar
(Doorlezen op vierde pagina).