Cjroen Twa
in het hart.,
1
D.D.D.
Rode Haan deed verwoede aanval op „Oedelem"
De brandweer was acht minuten na alarm
ter plaatse!
Welkom op de Bunker
Helderse Amateur-vissers
waren zoek
Sloep zonk op 1200 meter van de Texelse kust
Alle drie inzittenden behouden aan de wal
De Partij van de Arbeid
kwam in feestelijke
vergadering bijeen
De zeebodem rond
is bezaaid met
De Kerkconcerten trokken veel belangstelling en
slaagden zeer
de Waddeneilanden
scheepswrakken
I WOENSDAG 16 JULI 1952
TEXELSE
65e JAARGANG. No. 6648
COURANT
Uitgav^N.V. v.h. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652.-Abonn. pr. f 1,80 p.
kwart. 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm.
Het Leeuwarder Accordeon Orkest had
juist zijn tweede nummer „Einzug der
Gladiatoren" ingezet, toen de brand
weersirene te Den Burg, welke op een 30
meter van de Muizieknis is aangebracht,
haar alarmerend geluid liet horen. Ook
de Rode Haan had zijn Einzug, z'n in
tocht gedaan en wel op hoeve „Oede
lem", gelegen in het uiterste zuiden van
de Prins Hendrik Polder. Om kwart over
achi was de sirene in werking gesteld en
om 8,23 was de spuit van Den Burg op
het terrein van de brand gearriveerd.
Nog geen minuut later kon de eerste
straal op de schuur worden gericht! En
zeer spoedig daarop, de kloik wees 8,25
kwam de spuit van Den Hoorn, die een
paar minuten later was gewaarschuwd,
aangesnord. Er was volop water en vlak
in de buurt want 20 meter van de schuur
loopt de Dijksloot. In de schuur zat vol
gens de commandant van de brandweer,
de heer J. Veldstra, een 20 ton hooi.
Toen de spuit haar actie begon perste de
rook in dikke wolken het met asbest-
platen bedekte dak uit. Dank zij het wel
zeer vlugge ingrijpen van de brandweer
en de gelukkige omstandigheid, dat men
meteen over voldoende water kon be
schikken Den Burg en Den Hoorn ga
ven elk drie stralen! was men de
brand reeds na een kwartier meester. De
schuur kwam er goed af.
De brand is vermoedelijk ontstaan
door vonken, uit de tractor, welke kort
voor het ontdekken van de brand naar
buiten was gereden. De in de schuur
staande luxe auto, welke de vorige dag
Vorig jaar werd het strandpaviljoen
van de fa. Kikkert De Wit diverse ma
len door een hoog tij water verrast, 't Is
gebeurd, dat het terras ónder stond!
Maai wie niet sterker dan de zee is moet
slim zijn: de firma heeft nu het pavil
joen geplaatst op een der bunkers, gele
gen aan het Noordzeestrand te De Koog.
Van pakken stro heeft men een prachti
ge opgang en twee stevige trappen ge
maakt. Men heeft hier een gezellig zitje
gewrocht en aangemoedigd door het
succes heeft men eveneens een uitspan
ning gevestigd op de bunker van het
Zuiderstrand. De grote ruimte in deze
bunker, die half dicht gestoven was,
heeft men geheel ontbloot en waar des
tijds de Duitse artilleriegranaten voor 't
gebruik gereed lagen heeft men thans
een prima bewaarplaats voor Coca Cola,
terwijl vooraan op de bunker een ter
rasje is gemaakt.
Op- reis jry*
(ian Uw spoorkaartje ge- Vj
liaald bij de V.V.V. „Texel"
Twee Helderse vissers, de scheepsma
ker Willem Pronk en de sergeant Evert
Morien. die Vriidaemoreen met een vlet
uit het Marsdiep vertrokken, zijn, nadat
men zich aan de wal ernstig ongerust
had gemaakt, Zaterdagavond aangetrof
fen bij Wienngen, aldus Het Vrije Volk.
Toen de Helderse amateurs-vissers
Vrijdagavond niet terugkeerden, kreeg
schipper Piet Bot van de motorredding-
boot Prins Hendrik opdracht, op onder
zoek uit te gaan. Ook tal van andere
schepen begonnen te zoeken, doch zon
der resultaat. Zowel op het Marsdiep als
op de Waddenzee ten zuidoosten van
Texel vond men geen spoor van de man
nen of de boot.
Er werd een extra-politiebericht per
radio uitgezonden, maar ook nu bleef
het zoeken onbeloond. Zaterdagmiddag
had men met veel hoop meer, de mannen
te vinden.
Omstreeks vijf uur echter liep het
Wieringer vissersvaartuig WR 18 met
schipper Poel 't Nieuwediep binnen met
aan boord beide mannen, gezond en wel.
De vlet was op sleeptouw genomen.
Schipper Poel had de mannen bij
Wieringen gevonden. Zij hadden Vrijdag
middag geen kans meer gezien, de vlet
tegen de getijstroom en de opkomende
zuidwesten wind in te roeien en waren
steeds verder naar het noorden afgedre
ven. Na 35 uur zwalken zetten zij weer
voet aan wal, waarmede de rust weer
keerde in Den Helder.
Zuiver en ontsmet uw huio
met de helder vloeibare
D.D.D. De Jeuk bedaart, de
ziektekiemen worden gedood
ea de buld geneest
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
GAAT NIET DOOR
Hedenavond zou door badgasten
een programma worden aangeboden on
der het motto „Badgasten zetten hun
beslc beentje voor". Deze avond moet
dooi omstandigheden uomen te ven'al
len.
was gekocht, een landbouwwagen, een
dresseerkar en enige machines konden
tijdig naar buiten worden gebracht. De
totale schade wordt op een 2000-2500
gulden getaxeerd. Bij het uitbreken van
de brand bevond het echtpaar Meester
zich in het Park te Den Burg. De zoons
waren nog werkzaam op het bedrijf. De
boerderij wordt sinds enkele jaren ge
huurd door de heer Sj. Meester en is ei
gendom van mevr. de Wed. Duinker te
Den Burg.
De schuur was in 1940 gebouwd, nadat
hij op 10 September 1939 door onbeken
de oorzaak was afgebrand.
BEKENDMAKING
Burgemeester en Wethouders van Texel
maken bekend, dat bij besluit van Gede
puteerde Staten der provincie Noord
holland d.d. 2 Juli 1952, afd. 2A, no. 40,
goedkeuring is verleend aan een besluit
van de Hoofdingelanden van de polder
Eijerland op Texel van 4 April 1952,
strekkende tot overdracht aan het Rijk
van de eigendom, het beheer en het on
derhoud van een gedeelte weg naar de
Vuurtoren.
Dit besluit ligt van heden af geduren
de 30 dagen voor belanghebbenden ter
inzage ter gemeente-secretarie.
Texel, 12 Juni 1952.
Burgemeester en Wethouders van Texel,
De Burgemeester, C. DE KONING.
De Secretaris. P. BEEMSTERBOER
Drie leerlingen van de Helderse Zee
vaartschool hebben Zaterdagmiddag op
het Texelstroom een angstig avontuur
beleefd: ze zouden van Den Helder naar
Oudeschild varen, maar ter hoogte van
hoeve „Ceres" schepte hun kleine sloep
ineens water en zonk onmiddellijk. Dit
gebeurde op 1200 meter uit de kust. De
21-jarige J. Flens uit Alkmaar was wel
is waar in het bezit van een zwemvest,
maar hij zag geen kans tegen de zeer
sterke stroom in naar de kust te komen.
Hij werd gegrepen door de 20-jarige
J. Evelaar uit Rotterdam, die een uitste
kend zwemmer bleek te zijn en hem be
houden aan de wal bracht. De 19-j. E.
Palar uit Helmond had ook een hele
dobber. Deze adspirant-stuurman werd
'n paar honderd meter uit de kust door
de gebroeders Egbert en Mense Meester
van „Oedelem" gegrepen en eveneens
veilig en wel op het droge gebracht. De
Texelse jongens waren door mevr. Brou
wer, die juist aan de dijk vertoefde, ge
waarschuwd. Tijdens het omslaan van de
sloep was het vloed en er stond een bij-
„Casino" was Dinsdagavond geheel
bezet toen de Federatie Texel van de
Partij van de Arbeid er een feestelijke
vergadering hield ter gelegenheid van
de overwinning bij de jl. gehouden ver
kiezingen voor de Tweede Kamer. Op
deze bijeenkomst werd het woord ge
voerd door Ds J. J. Buskes Jr., die me
moreerde hoe de doorbraak reeds was
ontstaan in het verre verleden zonder
dat men hierbij stilstond. Hij toonde dit
aan, met feiten, in eigen ervaring opge
daan. De feitelijke doorbraak vond zijn
oorsprong tijdens de bezetting en kreeg
zijn beslag na de bevrijding, toen de
Partij van de Arbeid werd opgericht.
Kwantitatief moge zij dan niet ten volle
zijn geslaagd, kwalitatief was dit zeker,
aldus spreker.
Spreker schetste verder het verloop
der verkiezingen en stelde vast dat de
christelijke partijen stuk voor stuk
stemmen hebben moeten prijsgeven ten
gunste van de P. v.d. A.
Met nadruk wees hij er op, dat de
mensen van de P. v.d. A. zich bewust
moeten zijn van de taak die op hun
schouders wordt gelegd wanneer zij in
de regering worden opgenomen.
Op deze feestavond werden enige lie
deren gezongen door de Stem des Volks,
directeur de heer Henk Craanen en door
mevr. J. Craanen-Hemelrijk.
TEXELSE MARKT
Den Burg, 14 Juli 1952. Aangevoerd:
130 lammeren f 56—f 65. 45 schapen
f 85-f 100. 11 biggen f 45-f 65. 2 pinken
f 450-f 550. 1 paard f 700-f 750. 12 n. kal
veren f 45-f 70.
DE STAND DER TEXELSE BOLLEN
Naar wij uit goede bron vernemen mo
gen de bloembollenkwekers van Texel
niet ontevreden zijn over de stand van
hun gewassen. De stand kan matig tot
normaal worden genoemd. Weliswaar zal
de opbrengst lager zijn dan vorig jaar,
maar toen kon dan ook van een zeer
overvloedige oogst worden gesproken.
De aanhoudende droogte is voor de
Texelse bollen dus niet funest geweest.
KINDEREN SPEELDEN MET
LUCIFERS
Zondagmiddag raakte op hoeve „Pa-
dang", Eierland, een klampje stro in
brand. Kinderen schijnen met lucifers te
hebben gespeeld! Ook een uit pakken
stro opgetrokken varkensboet vatte
vlam. De spuit van Den Burg en later
ook die van De Cocksdorp rukten uit,
maar er behoefde niet te worden gespo
ten, daar de boerderij dank zij de gun
stige wind buiten de gevaarlijke zóne
lag. Als de brandweer had moeten in
grijpen had men water moeten onttrek
ken aan de kreek van „Vruohtbaaroord",
op een 500-600 meter afstar i.
zonder hoog tij water. Bij eb en een nor
maal tij water zouden de jongemannen
niet meer dan een paar honderd meter
hebben behoeven te zwemmen
De sloep is door de reddingsboot
Prins Hendrik gelicht en naar Den Hel
der gesleept.
GEEN KAMPVUREN
Zo lang de droogte aanhoudt zullen op
Texel geen vergunningen voor 't ontste
ken van kampvuren worden verleend
BOUW RUSTHUIS
Dezer dagen kan worden begonnen met
de bouw van het Prot.-Chr. Rusthuis te
Den Burg, het „Clazina Emelie Gollards
Rustoord".
TEXEL DOET ZIJN VOORDEEL MET
EEN PARATE BRANDWEER!
Door het flinke optreden van de brand
weer bij de brand in Zuidhaffel en de
Prins Hendrik Polder zijn een woonhuis
en een schuur gespaard. Zonder onze pa
rate brandweer zou in genoemde geval
len zeker voor f 15000 meer aan onroe
rend goed verloren zijn gegaan. Het geld
dat in onze (vrijwillige) brandweercorp
sen is geïnvesteerd, brengt dus hoge
rente op!
HANDELSREGISTER
„Handelsregister" meldt onder nieuwe
inschrijvingen: Jac. van Lenten, Texel,
Eierland E 58ATransportbedrijf.
En onder wijzigingen:
Gebrs. Blom en Co. N.V., Texel, Ou
deschild, Singel 285. Fabrikanten van
ruw ijs en exploitanten van een koelhuis,
vismeelfabnek, enz. Uittr. Dir.: D. Blom.
Uittr. Comm.: C. Blom, G. M. Blom en
B. v.d. Vis. Ben. dir.: M. A Dijksman.
Ben. Comm.: D Krijnen en J. Vlaming.
Het wrak-van-De-Koog werd meteen
gesloopt
TEXEL UW VAC ANTIEOORD!" Ei
snorde een auto met dit opschrift door
de stoffige straten van Amsterdam, dat
lag te braden in een stekerige Juli-zon.
„Texel!" peinsden de stedelingn en
zij zagen zich reeds liggen luieren in
zwembroek of badpak op het mooie
strand van die Parel der Wadden-eilan
den! Ze zagen zich reeds duiken in de
eeuwigdeinende zee of voelden de
frisse wind reeds om de haren spelen
bóvenop een duintop. Texel, land om
weer helemaal op je verhaal te komen!
Ja, dat is Texel bij zomerdag, als de
wind door de bladeren van „Het Dool
hof" suist, als de zon milliocnen dia
mantjes tovert in het water der vrien
delijke zwinnetjes aan het Noordzee
strand.
MAAR. er is nog een ander Texel:
een onherbergzaam gebied als de Win
terstormen loeien en de golven als woes
te monsters op de duinen aanjagen. Als
de stormwinden rond de schapenboeten
gieren en het wolvce een veilig plekje
tracht te vinden achter de „tuunwaol-
t jes"
Dan spookt het op en rond dit eiland,
waar in de loop der ecuwen ontelbare
zeelieden wèl rust vonden, geen vacan-
tierust, doch de eeuwige rust
Deze gedachten komen bij u op als ge
door het prachtige boek „Texel, Land en
Volk in de loop der eeuwen" van J. A.
van der Vlis bladert en een uitvoerig
hoofdstuk aantreft over scheepsstrandin-
gen in vroeger jaren, op diezelfde kust,
die u als toerist zo vriendelijk toelacht....
„Het is niet overdreven als men zegt,
dat de zeebodem rond de Wadden-eilan
den bezaaid is met scheepswrakken, al-
De kerkconcerten in Den Burg en De
Koog zijn goed geslaagd. Voor beide con
certen bestond veel belangstelling. Het
kleine kerkje van De Koog was uiter
aard spoedig tot de laatste plaats bezet!
Daar hebben we met vele badgasten
Zondagavond zeer genoten van de mu
ziek, de zang en niet in 't minst van de
declamatie! De toegang was gratis. Na
afloop werd bij de uitgang gecollecteerd.
De kerk van De Koog zit er niet be
paald warmpjes bij en daarom hoopte
mevr. Luberti, voorzitster van het Ko-
ger kerkkoor, dat er meer ritselende dan
rinkelende gaven in ontvangst zouden
kunnen worden genomen. „Wij hopen,
dat uw gave zich zal verhouden tot het
geen u genoten heeft!" aldus de voor
zitster.
Het 22 nummers tellende programma
was met grote zorg samengesteld. Mede
werkenden waren:
Mevr. J. Beumkes-Breen, viool; mej.
E. Dijt, cello; de heer H. L. van den
Boomgaard, tenor; de heer J. Visser, or
gel; de heer H. Veldhuis, declamatie; het
kerkkoor en het blokfluitensemble.
De heer Veldhuis las na de opening de
96ste Lofpsalm: „Zingt, zingt een nieuw
gezang den Heere".
Er is schoon gezongen, zowel in koor
als door de solist, de heer Van den
Boomgaard. Zeer hebben wij ook geno
ten van het duo orgel-viool en het trio
orgel-viool-cello. De blokfluitclub be
luisterden wij voor de tweede keer en
wij bemerkten grote vorderingen.
Het koor zong: In U moet ziah mijn
hart verblijden, Ik wil mij gaan ver
troosten, een Paaslied, een Meilied, Ik
zeg Adieu, een Avondlied en Te Deum
Laudamus. De zang was zuiver, maar
jammer is, dat dit koor slechts 16 leden
telt: tien vrouwelijke en zes mannelijke
krachten!
De zang van de heer Van den Boom
gaard meer bariton dan tenor
werd eveneens met genoegen beluisterd.
En hoe gevoelvol was het vioolspel van
mevr. Beumkes, die uitnemend door de
organist en organisator, de heer Jan Vis
ser, werd geaccompagneerd. De celliste
speelde haar partijen eveneens op een
wijze die alle respect afdwong.
Warme bewondering hebben wij ook
voor de declamator die verzen bracht
van Herman Salomonson, Guido Geselle,
Beets, Nijhof, Saheltema Potgieter,
Marsman, Bertus Aafjes en I. Gerhardt.
De tenor zong: Op bergen en in dalen,
Caro mioben en Panis angelicus.
De muziek was van Bach, Gluck, C. de
Pauw, Handel, Mozart, Giordani, Ceasar
Franck en L. Reichardt. Besloten werd
met gezamenlijke zang van Te Deum
Laudamus „Grote God, wij loven U!"
„Alles wat U prijzen kan, Looft Uw
liefd' en zingt ervan!"
En juist door de dilettant, mevrouw
de voorzitster!
WEG VERBETERD
Vorige week is de Houtvester Boodt-
laan te De Koog door de Dienst van Ge
meentewerken weer berijdbaar gemaakt.
BOUW KINDERHERSTELLINGSOORD
De Ned. Dok- en Scheepsbouw Mij.
heeft thans opdracht gegeven tot de
bouw van een Kinderherstellingsoord
aan de Minister Ruisweg te De Koog, al
dus vernemen wij van de zijde van het
Architectenbureau Boogaard Tiessen.
Zoals bekend heeft de aanbesteding
reeds enige maanden geleden plaats ge
had. Het ligt in de bedoeling het object
nog voor de winter onder de kap te
brengen.
MOND - EN KLAUWZEER
Burgemeester en Wethouders van Texel
vestigen er de aandacht op dat ingevolge
oen onlangs getroffen maatregel het
vee moet worden afgemaakt op bedrij
ven waar mond- en klauwzeer uitbreekt
Zij wijzen er met bijzondere nadruk op
dat het van groot belang is dat de vee
houders, die hun vee nog niet tegen de
ziekte hebben laten inenten, hiertoe on
verwijld overgaan. Daardoor kunnen vele
moeilijkheden worden voorkomen.
Texel, 14 Juli 1952.
Burgemeeser en Wethouders van Texel,
C. DE KONING, Burgemeester
P. BEEMSTERBOER, Secretaris.
dus het boek „Texel". Van de houten
schepen uit vroeger tijd zal de paalworm
er heel wat hebben opgeruimd, maar,
als door een machtige beweging van de
aardkorst het water rond Texel eens
wegvloeide en een onderzoeking van het
drooggekomen gebied volgde, dan zou
de ontwikkeling van het schip uit zijn
primitiefste vorm tot het modernste
product van deze tijd er bestudeerd kun
nen worden.
In de loop der eeuwen zo vervolgt
de schrijver is maar weinig over
schipbreuken op de Texelse kust
gesahreven. In talloze notariële aden
zijn weliswaar gegevens over het bergen
der lading van gestrande schepen te
vinden, maar over de eigenlijke stran
dingen zijn de gegevens heel wat schaar
ser.
De strandvonderij-rekeningen van het
huis Blois beginnen met het jaar 1362.
Toen verantwoordde Jan van der Gou-
de, die rentmeester en baljuw van Texel
was, o,m. ,1 vat besoutswijn, dat halfvol
was, 26 vaten hamburghersbier, leplen
en cammen, 2 zijlhouten, 1 bedde en pe-
luen, brune rockenenz. Er was
toen een Deense kogge op het strand ge
lopen en de Texelaars verwachtten buit.
Maar de rentmeester plaatste wachten
bij het schip. De betaling van deze
waahtslieden werd keurig verantwoord
evenals de onkosten voor „de houdinghe
van enen halven jare van enen kinde
dat in den Deenschen kogghe was". Zo
ruw waren onze voorvaderen niet of ze
verpleegden het kind, dat de schipbreuk
overleefde.
Een paar jaar later lezen we, dat de
strandvonderij „in Texel ende Vlieland"
opgeleverd heeft „22 kisten, verder roc-
cen, caproenen, bedden, kussens, kou
sen" en allerlei lakens, meestal rood van
kleur, maar soms blauw, bruin, groen of
bont. In 1367-68 worden vermeld „elf-
hondert verrots linnen lakens en 60
stucke boe ende gheijtevellen". In 1425
bestaat de opbrengst uit een ton hazelno
ten, „een aem roots wiins en 2 tonnen
wissemers bier ,die een versch, d' ander
zout". Bier, wijn en later cok hout wor
den ook in latere rekeningen van de
strandvonderij herhaaldelijk genoemd.
Het eerste belangrijke bericht over ei
genlijke schipbreuken is van 1593, toen
in een donkere nacht bij vliegend st >-m~
weer twee schepen op de rede van Texel
van hun ankers sloegen. Het ram.pznJi.je
gevolg was dat de gehele vloot in v :in-
orde geraakte. Door de duisternis was
niets te onderscheiden, aan de wal noch
op de schepen wist men raad. Niet min
der dan 44 grote koopvaarders giggen
ten onder, 1050 schippers en „bootsgezel
len" vonden hun graf in de golven. Het
verlies van zoveel mensenlevens en de
ondergang van zoveel kostelijke schepen
maakten in het opkomende Holland een
diepe indruk. „Wie weet niet van de
schaden, die op de Kars-avondt van 't
jaar 1593 aan omtrent 140 schepen, lig
gende in het Texel zeilree, door een
afgrijsseleke storm is geschiedt",
schreef Jacobus Viverius. Roemer
Vissdher's jongste dochter werd
gedurende de storm geboren. Toepasse
lijk werd het kind, dat eens met haar
zuster Anna schitterende tijdgenoten in
verrukking zou brengen, Maria Tessel-
schade genoemd
Deze ramp staat niet op zichzelf. Op
3 November 1638 strandden met een
zuidwesterstorm 35 grote schepen op
Texel en de achttiende December 1660
bleven van 155 schepen op de rede er
slechts 38 voor anker liggen. De overi
gen strandden of kapten hun anker*.
Men kan sleohts vermoeden hoeveel on-
gelukkigen bij deze gebeurtenissen omge
komen zijn. In 1683 kwamen 8 oorlogs
schepen uit Zweden terug, die met en
kele rijkgeladen koopvaarders voor de
Texelse kust door een zware storm over
vallen werden. De oorlogsschepen gingen
allen ten gronde, maar van een drietal
kon het grootste deel der bemanning
worden gered. Van de overige vijf sche
pen werd maar een klein deel der equi
page gered. Zo brachten van de Woer
den, een schip, met 72 stukken en 350
koppen, slechts 58 opvarenden er het le
ven af. De kapitein Johan de Witte, een
schoonzoon van De Ruyter, behoorde tot
de omgekomenen. De Tijdverdrijf met
250 koppen verloor 235 man en de Prins
te Paard met 250 koppen verging met
man en muis.
Alleen aan de oorlogsschepen bedroeg
de schade enige millioenen guldens, on
geveer 1200 zeevarenden zijn bij deze
storm om het leven gekomen.
Een simpele mededeling uit 1735 van
de strandvonder Balthazar Huydecoper
illustreert de gevolgen van een schip
breuk aldus: „Na de storm van 19 dee-
zer zijn in de eerste vijf of zes dagen
door verscheidene schippers en Lootsen
op Texel gebracht, en door den Water
schout Hendrik de Vries gekist en ver
volgens begraaven op 't kerkhof van 't
Oude Schil 37 lijken, waaronder twee
Texelaars, die door hun vrinden zijn
weggehaald en begraaven; 20 anderen
zijn begraaven en betaald uit de goede-
(Vervolg le kolom 2e pagina)
