9 rocn wa in het L, mmm Texel, eens de bron voor dorstig scheepsvolk Verzorg Uw huid! 4000 Man genoot van het Vuurwerk Motorraces te Oosterend Bekende cracks de start! aan "Lu'wier 1 verfrissende uw monden keel I eionde en Opvarende van de Willem Barendsz had succes met zijn films WEK DE GAL IN UW LEVER OP ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1952. TEXELSE 65e JAARGANG. No. 6655 COURANT Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags. Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl. Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,80 p. kwart. 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm. .uit deze nog steeds bestaandetegenover Hoeve Brakenstein gelegen put. Rechts op de foto een boomgroep van de fraaie tuin van Brakenstein, op de achtergrond het dorp Oude Schild. DE TOENEMENDE SCHEEPVAART in het begin van de 17de eeuw deed heel wat vreemdelingen naar Texel komen, die meenden van de opkomende nering profijt te kunnen trekken. Het was gewoonte, dat de schepen op de rede van Texel vers drinkwater innamen. De watervoorziening van de schepen was vooral ook voor de Amsterdamse admiraliteit een aangelegenheid van groot be lang. Men kon aan boord niet zonder zuiver drinkwater en bij Texel werden dikwijls grote hoeveelheden geladen, aldus het werk „Texel, Land en Volk in de loop der eeuwen" door J. A. van der Vlis. Drinkwatereen onderwerp, waarover naar het zich laat aanzien, op ons waterleidingloze eiland nog wel dikwijls zal worden gesproken In 1635, zo vervolgt de schrijver, kreeg Jacob van Neck van de admiraliteit op dracht om te onderzoeken of een sloot, die van een in 1628 gegraven waterput naar de Oudeschilder zeedijk liep, dienst baar kon worden gemaakt aan het ver voer van drinkwater. (Deze welput moest op ruim een kilometer van Oudesdhild worden gegraven, daar de bodem dich terbij het dorp en de zee brak water be vat). In 1637 komt in de admiraliteit een brief van de Texelse gemeente-se cretaris Adnaen Gerbrandtsz ter sprake, die Van Neck uit Texel heeft verzon den. De secretaris vroeg in deze brief na mens de „Heren Regeerders" in Den Burg of de admiraliteit een verzoek aan de Staten van Holland wilden ondersteunen „om te mogen opmaken zeker pad waarlangs het water van de put wordt gehaald". Zij wilden dit pad aanleggen mits hun vergunning werd verleend om van elk okshoofd water een kleine vracht te heffen. Het is waarschijnlijk, dat de heren in Den Burg octrooi ontvingen, want in 1648 exploiteerde het Weeshuis hier een put. Het water uit deze nog bestaande put (tegenover de hoeve Brakenstein) had de naam langer goed te blijven dan water dat elders werd ingenomen vermoede lijk door het hoge ijzergehalte. Met een houten pomp werden de vaten gevuld en aanvankelijk rolde men deze over land tot aan de dijk. Dit is een vrij grote af stand en daar in Holland het vervoer te water van ouds populair is, ging men tot bevaarbaarmaking vap de Schild- sloot over. Met windassen hees men de vaten enz. over de dijk, waarna roei bootjes ze naar de schepen op de rede brachten. De waterleverantie werd door het Weeshuis verpacht. In 1648 voor f 317, in 1682 voor f 274, in 1692 voor f 474 en in 1695 voor f 924. In de acht tiende eeuw bedroeg de pacht soms ge middeld f750 per jaar. In 1783 nam het Weeshuis een nieu we put in gebruik op een stuk land, waar naderhand de nog bestaande We zenplaats werd gebouwd. Bij Den Hoorn. Een andere put bij Den Hoorn was al eerder in exploitatie gekomen. Hieruit bediende men de schepen, die bij de Hors voor anker lagën. Wagenaars brachten met paard en wagen daar de tonnen op het strand. Deze put was zo voordelig, dat ze sommige jaren bijna een paoht van f 4000 per jaar opbracht. In 1778 was oostelijk van Oudeschild een haven gegraven. Talloze klachten waren door kaagschippers en loodsen geuit over de onveilige ree. Om ook de schepen in de haven te kunnen leveren, liet het weeshuis in 1794 een sloot gra ven onder de dijk langs van de zgn. Je- neverbuurt waar de windassen ston den naar de haven. De sloot liep tus sen de huizen en de dijk. Vóór de huizen waren houten bruggetjes, waarover men de dijk bereikte. Kapers op de kust. In 1796 was Texel niet weinig veront rust door een bericht, dat men in Den Helder trachtte de watervoorziening in handen te krijgen. De gemeenteraad protesteerde toen met succes bij het landsbestuur en voorlopig was het gevaar van de baan. Midden in de Franse Tijd zijn ondanks de verminderde scheepvaart nog acht vast waterhalers en vier vaste noodhul pen aan het bedrijf verbonden. Met vier pramen voeren zij regelmatig door de Sohilsloot naar het kantoortje aan de dijk, waar de boekhouder de administra tie voerde. Men zal in die tijd hoofdza kelijk water aan de oorlogsmaripe heb ben geleverd en men kan aannemen, dat het aantal werkkrachten en pramen ge durende de bloeitijd van de handel aan merkelijk hoger was. De dreiging van het opkomende Den Helder bleef echter bestaan. Na 1815 krijgen alle oorlogsschepen hun water van deze plaats, in 1835 begunstigt men weer voor korte tijd het weeshuis. Bij het tot stand komen van het Noordhol lands Kanaal in 1825 was de gouden tijd echter voorgoed voorbij. Zelden lagen er nog grote schepen op de rede, liever koos men ligplaats in de ruime en veili ge haven van Nieuwediep. Van oudsher maakte vooral in droge zomers ook de bevolking gebruik van het water uit de wezenputten. In 1826 moest men daarvoor nog een kleinigheid beta len en de opbrengst had dan ook niet veel te beteikeen. In 1862 verleent de Di recteur-Commandant van de Marine te Willemsoord nog voor drie achtereenvol gende jaren voor de watervoorziening 'n subsidie van f 200, maar tegelijkertijd berichtte hij, dat dit subsidie in geen ge val verleend zal worden „met het oog op de bestaande duinwaterleiding". Wij leven driekwart eeuw later, nog VRIJSTELLING VAN DIENST De Burgemeester der gemeente Texel brengt ter algemene kennis, dat de mi nister van Oorlog bij zijn beslissing van 28 Juli 1952, nr. 742698, met ingang van 29 Juli 1952 voor één jaar vrijstelling van dienst heeft verleend aan Kees Koet sier, wonende Weverstraat 2 te Den Burg op Texel, als gewoon dienstplichti ge wegens kostwinnerschap. Tegen deze uitspraak kan iedere be langhebbende in beroep komen, uiter lijk de tiende dag na dagtekening van deze bekendmaking. Het verzoekschrift, waarbij het beroep wordt ingesteld, moet met redenen zijn omkleed en worden ingediend bij de Bur gemeester, ter secretarie dezer gemeente. Het behoeft niet te worden gesteld op gezegeld papier. De Burgemeester zorgt voor de doorzending van het verzoek schrift aan de Koningin, die op het be roep beslist, na advies van de Raad van State, afdeling voor de geschillen van bestuur. Texel, 5 Augustus 1952 De Burgemeester van Texel, Th. R. Hin loco-burgemeester BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL van 1 t.m. 7 Augustus 1952 Geboren: Arnold Jöhan Homme, zv. Johannes A. Vervoort en Juliana C. Fa- ber. Paula, dv Evert Breen en Trijntje van der Knoop. Arie Jacobus, zv Corné- lis de Kort en Wilhelmina Stokdijk. Mar- garetha Sibbeltje Emma, dv Frans R. Haarsma en Geertruida P. Witte. Ondertrouwd: Frederik Kuilman en Ve ronica C. Barhorst. Getrouwd: Gene. Overleden: Heintje Borgman, 76 jaar, wed. van Hendricus J. de Jong. Gevonden voorwerpen. 1 capuchon; 1 verrelkijker; 1 gr. shawl; 1 portemonnaie; 1 badpak; 1 vulpen; 1 sportkous; 1 ceintuur v. regenjas; 1 foto toestel; 1 bal; 1 windjack; 1 tas; 2 bad pakken met handdoeken. INGEKOMEN PERSONEN Albert Buist, v Onstwedde, Mussel Zand- tangerweg 7 n E 132; Cornelis de Ridder van Hoorn, It. Zeedijk 68 n E 129. VERTROKKEN PERSONEN Barbara Miahels v De Koog 25a naar Egmond aan Zee, Koloniehuis Kerdijk. Gerardus B. Jaspers, v E 76a naar Oude Niedorp Zijdewind 163. Marijtje C. Lam fers, van Warmoesstraat 20 naar Alphen aan de Rijn, Rozenstraat 5. Willemina M. Vlaming, van O 118 naar Enkhuizen, Vijzelstraat 24, Johan L. Vermeulen, van B 57 naar Haarlemmermeer. Hoofddorp. HALVE EEUW GELEDEN Oudeschild, 5 Augustus 1902 - Een der grootste pakhuizen op het haventerrein, indertijd voor den Heer P. C. Koning gebouwd, wordt thans gesloopt. Op de plek zal weldra een nog grooter en veel steviger gebouw verrijzen, bestemd voor den graanhandel van den heer C. R. Keijser. Tegen zonnebrand, stuklopen, doorzitten, smetten en ter verbetering der huid: Pu rol. DE NUTSSPAARBANK IN JULI BIJKANTOOR DEN BURG In de maand Juli werd ingelegd f 19,306,(f 494,58) en terugbetaald f 12,600,41 (f506.30). Het aantal posten van inleg bedroeg 41 (19) en dat van te rugbetaling 29 (13). In Juli werden 10 (5) nieuwe boekjes uitgegeven. IT. DIU WATER AAN ÖC SCHEPEN VERSCHAFT OF TKXK1 HKT SCI! II OÏN'T VEKSCIIICr. steeds zijn heel wat bewoners van Ou deschild voor wie hun eigen putjes met plecht water achter de dijk een voortdu rende ellende betekenen, genoodzaakt drinkwater van onder de Hoge Berg aan te voeren. Watermonsters van dit dorp zijn voor de consumptie hier herhaalde lijk afgekeurd en terecht is men van me ning, dat eindelijk op het eiland een wa terleiding dient te komen. Deze foto is een reproductie van een tekening van Pieter van Cuyck, een Haagse kunstschil der, die ongeveer twee eeuwen geleden Texel bezocht. De put, waaruit het water voor de sche pen werd gehaald, is er nog, doch de pomp is weg, evenals het houten hekwerk en het groepje bomen, dat u eveneens op de foto hiernaast afgebeeld, ziet. We zien hierop ook de gro te vaten, waarin het water naar de schepen werd vervoerd, het geen in pramen gebeurde en waarvan er een op de voor grond te laden ligt, terwijl een tweede in zicht komt. Op de achtergrond het dorp Oude schild. De Schilsloot is er ook nog. Het door de Vereniging voor Volks feesten en Texelse Folklore Dinsdag avond ontstoken vuurwerk op een ter rein naar „Huize Irene" trok 4000 man. Voor de Vereniging was het wel jammer, dat de helft van de belangstellenden niet via de kassa en officiële entree naar het feestterrein stroomde, doch het vuur werk vanaf terreinen en wegen rond het terrein gratis mee-genoot. Op de Wes- terweg bv. was het reeds een kwartier te voren zwart van het volk en we tel den zo'n 30 auto's. Enfin, wij. hopen (vurig) dat de Ver eniging geen nadelig saldo heeft te slik ken, want het bestuur heeft de functies destijds louter en alleen op zich geno men om wat meer schot te kunnen bren gen in de Texelse' Volksfeesten en de Folklore de steun te kunnen geven waar zij recht op heeft. Het vuurwerk was pri ma. Alle stukken deden het goed. Voor al het slottableau met het transparant „Leve Prinses Irene" was schitterend mooi. Een spontaan applaus kwam dan ook -los, toen de laatste patroon was af gevuurd. Een prachtig vuurwerk, maar wél valt het ons altijd en bij ieder vuur werk, waar ook in het land op, dat er nooit iets nieuws onder de zon (i.e. de gedeeltelijk verduisterde maan) wordt geboden. Wij veronderstellen, dat er toch wel meer variaties mogelijk zijn. Men weet nu al precies wat er komt. HINDERWET Burgemeester en Wethouders van de gemeente Texel maken bekend, dat het verzoek van de Shell Nederland N.V., Wassenaarseweg 80 te 's-Gravenhage om op perceel, kadastraal bekend gemeente Texel sectie A, nr 2922, een opslagter rein voor vaten met een totale inhoud van 10.000 1. dienende tot het bewaren van aardolieproducten, waaronder vlieg- tuigbenzine, te mogen oprichten door hen is ingewilligd. Texel, 23 Juli 1952 Burgemeester en Wethouders van Texel, Th. R. HIN, loco-burgemeester P. BEEMSTERBOER, Secretaris Het feest werd opgelusterd door mu ziek van het draaiorgel. Het weer was zeldzaam gunstig voor vuurwerk: het was bladstil. Uit de grote belangstelling voor dit vuurwerk is gebleken, dat de activiteit van de genoemde vereniging zeer wordt gewaardeerd en wij hopen dan ook, dat zij op deze wijze zal willen voortgaan. i Na Helsinki vraagt nu Oosterend uw aandacht! De aangekondigde motorraces die voor de derde maal worden verreden staan in het teken van de belangstelling. Vooral nu de bekende cracks op dit ge bied, Koopman, v. Liere e.a., him krach ten zullen meten. Ja het belooft span nend te worden, daar de wisselbekers taai verdedigd zullen worden. De commissie van SV Oosterend heeft volop werk om deze dag te doen slagen, mits het weer mee werkt. Deze gebeur tenis is uniek voor Texel. Het voorlopige progamma is als volgt: Grasbaanrace voor zware en lichte motoren. Demon straties Gym. afdeling Texel. Hardlopen, Dames 100 m. Heren 3 km. Iedereen kan aan deze nummers deelnemen. Verder kruiwagenrace voor koppels. Fraaie me dailles zijn voor al deze nummers be schikbaar gesteld. 's Avonds het bekende Texelse Volks spel: strijd om de vrouw en de man, met medewerking van VIOS. Nadere mede delingen volgen in de krant van Woens dag. „HET WOORD" Op uitnodiging van de N.H. Gemeen ten van Texel zal het Nederlands Volks toneel op Donderdag 11 September in „De Oranjeboom" een opvoering geven van het dramatische stuk „Het Woord", dat geschreven werd door de Deense ver zetsstrijder Kaj Munk. Jeèchtekouu'go"' DE N.V. BOUWKAS IN 1951 In het Jaarverslag over 1951 van de N. V. Bouwkas Noord-Nederlandse gemeen ten lezen wij, dat in dat jaar via de Bouwkas 168 woningen zijn gebouwd; dat 86 gemeenten zich in 1951 bij deze Bouwkas hebben aangesloten; dat er zich 1159 nieuwe spaarders aanmeldden en dat het totaal aantal spaarders eind 1951 rond 47,000 bedroeg. Zoals bekend is voorjaar 1952 de ge meente Texel ook tot de Bouwkas toe getreden en zijn reeds verscheidene ei landgenoten lid geworden. (Inlichtingen zijn ten Raadhuize verkrijgbaar). JAN P. STRIJBOS BRENGT KLEURENFILMS Jan P. Strijbos zal op Woensdag 20 Augustus een kleurenfilmavond geven in „Casino". Ook deze film - opgenomen tijdens zijn jongste reis door Z-Frankrijk (Pireneeën) en Spanje is een juweel tje geworden. BAZAR IN SEPTEMBER De Bazar ten bate van de Ned. Herv. Gemeente te Den Burg hoopte men te openen op 15 Augustus, doch deze moet worden uitgesteld tot September. VOOR de vertoning van de films door de heer D. Vonk uit Wormerveer over de walvisvaart bestond flinke belangstel ling. Zijn vrije 'tijd, aan boord van de „Willem Barendsz", heeft hij goed weten te benutten, ja, deze amateur-filmer heeft kans gezien een heel aardig beeld te geven van het leven aan boord van zo'n grote, moderne walvisvaarder, hoe de catchers - dat zijn de kleinere, snelle vaartuigen die de walvissen aan de haak (harpoen) moeten slaan - opereerden en van het gebied, waar zij zovele maan denlang rondvoeren. Zeven maanden duurt de reis uit en thuis. Indrukwek kende cijfers gaf hij in zijn toelichting voor de film ging draaien, van de ravi taillering. Per jaar mogen door de lan den, die op walvissen jagen gezamenlijk „slechts" 16.000 van deze dieren worden geschoten teneinde uitroeiing te voor komen De Willem Barendsz maakte er de laatste tocht zo'n 1500 buit. Het slachten van de vissen is een enorm werk. Weer of geen weer, de vangst gaat door en zo zagen wij de mannen arbei den temidden van een behoorlijke sneeuwstorm. Zo'n schip is één enorm abattoir, maar op de terugtocht wordt schoon schip gemaakt en als hernieuwd keert de schuit terug. Heel aardig wa ren ook de opnamen van het Neptunus- feest. Uit het spontane applaus bleek wel, dat de aanwezigen zeer hadden ge noten. DE ZAAL was voornamelijk bezet door badgasten, Texelaars moest je met een lantaarntje zoeken, de eilanders in teresseren zich misschien niet meer zo zeer voor de walvisvaart. Toch zijn er Texelaars geweest, die het tot „comman deur ter walvisvangst" hebben gebracht, maar dat is al zolang geleden: het wa ren Simon Martensz. Walig van Den Hoorn en Klaas Drijver, eveneens van Texel. Onder Walig's leiding werden in de jaren 1754-1771 ongeveer 68 walvissen buitgemaakt. Deze Texelaars voeren niet voor eigen rekening, maar waren in dienst van de reders Claas Taan en Zo nen te Zaandam. De aanwezigheid van enkele walvis kaken op ons eiland men kan er nog een paar vinden als hekpalen aan de weg van Den Burg naar Oosterend en voor het Texelse Museum wordt door het bovenstaande dus verklaard. U zult 's morgen» „kiplekker" uit bed springen. Elke dag moet Uw lever een liter gal ln uw Inge wanden doen stromen, anders verteert uw voedsel niet, het bederft. U raakt verstopt, wordt humeurig en loom. Neem de plantaardige CARTER'S LE VER PILLETJES om die liter gal op te wekken en uw spijsvertering en stoelgang op natuurlijke wijze te regelen.Een plantaardig zacht middel, onovertroffen om de gal te doen stromen.ElstCarter'sLeverpllletJee ZON, MAAN EN HOOG WATER De zon komt 9 Aug. op om 5,15, onder om 8,15. Maan: 12 Aug. L.K., 20 Aug. N.M. Hoog water ter rede van Texel: 9 Aug. en 0,02 10 Aug 0,07 en 0,46. 11 Aug. 0,51 en 1,25. 12 Aug. 4,34 en 2,14. 13 Aug. 2,23 en 3,06. 14 Aug. 3,14 en 4,03. 15 Aug. 4,24 en 5,26. Aan het strand is het ongeveer een. uur eerder hoog water.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1952 | | pagina 1