9
rocn /wa
in het
m
h
w
De afdelingen „Eierland" en „Texel"
van de Hollandsche Maatschappij van
Landbouw vierden haar honderd-jarig
bestaan
E!
Honderd-jarigen zetten de bloemetjes buiten
MwtschA.
mm
WOENSDAG 22 OCTOBER 1952
66e JAARGANG. No. 6676
TEXELSE» COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. i 1,80 p.
kwart. 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm.
HET EEUWFEEST van de afdelingen „Eierland" en „Texel" van de Holland
sche Maatschappij van Landbouw is op waardige, grootse wijze gevierd. Vrij
dagmiddag hielden de afdelingsbesturen een receptie in Hotel „De Hoop", te De
Cocksdorp, hetzelfde gebouw, waar op de 17de October van het jaar 1852 de
afdeling „Eierland" in het leven werd geroepen! Dat gebeurde toen ter gele
genheid van een bijeenkomst van het Departement van het Nut! De receptie werd
druk bezocht: wij mogen rustig aannemen, dat alle landbouworganisaties een
deputatie naar het Hoge Noorden hadden gezonden om acte de presence te ge
ven, om hun gelukwensen aan te bieden. Ook was er belangstelling van de Over
kant.
Het was voor de
chauffeurs van TESO
een hele uitzoekerij
om alle bloemenman
den een plaatsje in de
bus-naar-Durp te ge
ven. Hotel „De Hoop"
werd in de traditio
nele bloementuin her
schapen De afdelin
gen van de L.T.B.,
die blijkbaar bang
waren dat er voor al
die bloemen geen
plaats zou zijn, had
den een flinke partij
sigaren gestuurd. En
die geste werd niet
minder hoog op prijs
gesteld door de en
kel uit mannelijke
leden bestaande be
sturen mej. G. Dijt
heeft immers reeds
periodiek moeten af
treden!
Er waren bloemen
van N.V. TESO; Ver
eniging voor K. I.;
Coop. Boerenleen
bank; Bedrijfsvoor-
lichtingsdienst; Coop.
Aankoop vereniging
Kring „Het Noorden";
van de Holl. Mij. van Landbouw; Bond
van Plattelandsvrouwen; Bestuur van de
Stichting voor Nijverheidsonderwijs voor
Meisjes; Polder Eierland; Vereniging v.
i Oud-ieerlingen; Stichting Landbouwon
derwijs „Texel"; Coop. Veeafzetvereni-
ging; Hotel „De Hoop"; Paardensport;
Gemeente Texel; Smedenbond; Coop. P.
T.V. „Texel"; Cadeau van de L.T.B., af
delingen „Texel" en „Eierland"
Hotel Texel was één grote eetzaal ge
worden: daar stonden drie rijen tafels,
jmet hun smetteloos witte lakens, kande
laars met grote kaarsen, berekend op
Uange brandduur fraai geslepen gla
zen, waarin straks de rode of witte wijn
jou gloeien en daarboven veelkleurige
guirlandes.
De receptie in „De Hoop".
De heer P. Dros Bzn. heette de in De
loop bijeengekomen personen namens
e afdelingen „Eierland" en „Texel" van
e Holl. Mij. van Landbouw, van harte
welkom. „Honderd jaar geleden, aldus
spreker, werd op deze plaats een afde
ling van de Holl. Mij. van Landbouw op
gericht met aanvankelijk elf leden. Door
de grote afstanden tussen de woonoor
den der diverse leden en de slechte ver
bindingen maar misschien meer nog
door het verschil der bedrijven en in de
bedrijfsvoering, ontstond als spoedig een
tweede afdeling. Die twee afdelingen
werkten samen, maar niet altijd: ze
stonden ook wel eens naast elkaar, ja,
werkten elkaar ook wel eens tegen! Het
TWEE GOUDEN JUBILARISSEN: de
heren C. Stoepker (midden) en N. W.
Schumaker (rechts op de voorgrond),
die 50 jaar lid van de Hollandsche
Maatschappij van Landbouw zijn. Deze
foto is genomen tijdens het diner in
Hotel Texel.
„DE SCHILDERKUNST IN DE LOOP
DER TIJDEN"
Wij herinneren gaarne nog even aan
de causerie met lichtbeeleden, welke de
kunstschilder Ad Blok van der Velden
vanavond in het Dorpshuis te Den Burg
hoopt te houden. De avond is vrij toe
gankelijk.
HOOG WATER TER REDE VAN TEXEL
22 Oct. 11,12 en 11,18. 23 Oct. 1,50
?n .24 Oct. 0,04 en 0,30.
Aan het strand is het ongeveer een uur
eerder hoog water.
DAMCLUB TEXEL
A.: C. v.d. Werf-S. Bakker 0-2; S.Ros-
Jansen 2-0. J. Vinke-C. v. Heerwaar-
len 0-2; S. v. Heerwaarden-G. Dros 2-0.
B C. P. Burger- W. A. v. Zeijlen 2-0;
oh. D. Bakker-J. Kikkert 1—1; J. P.
>tam-J. Hooijberg 0-2; J. N. Rijk-A. Vin-
:e 1-1.
C.: Jb. Koom-Joh. Schoo 0-2; P. Bak-
ter^Jb. v. Heerwaarden 1-1; H. Gomes-
v.d. Berg 0-2.
D.: D. Roeper-Joh. v.d. Vijver 2-0; C.
hnke-P. v. d. Vis 0-2; S. v. Wijngaarden-
fa, Mosk 2-0; D. Roeper-S. v. Heerwaar-
ien Johz. 2-0.
De partijen P. Jansen-J. Vinken (A);
L J Boon-Joh. D. Bakker (B) en N. de
Jraaf-J. Vonk (B) zijn vervallen.
doet ons daarom buitengewoon veel ge
noegen, zo vervolgde de heer Dros, dat
beide afdelingen de herdenking van het
honderdjarig bestaan samen vieren en
dat zal de samenwerking stellig nog
meer bevorderen.
Als wij een terugblik werpen op de
achter ons liggende eeuw, zien wij, dat
er tijden zijn van bloei, maar ook zeer
moeilijke tijden, zowel ten aanzien van
het verenigingsleven als voor de land
bouw in zijn geheel.
De slechte tijden kwamen bv. tot ui
ting in de prijzen der boerderijen. In
Eierland werden omstreeks 1890 twee
boerderijen van resp. 160 en 80 ha. met
de bedrijfsgebouwen verkocht voor de
som van f8000,- per bedrijf.
Onze afdelingen hebben er het hare
toe bijgedragen om de landbouw te bren
gen op het peil, waarop hij thans staat.
Dat hebben zij o.m. bereikt door de
aanleg van proefvelden, het beschikbaar
stellen van nieuw zaai- en pootgoed,
door de aankoop van dekhengsten en
stieren, het organiseren van landbouw-
cursussen en de bevordering van het
landbouwonderwijs, het organiseren van
tentoonstellingen enz.
Was men vroeger alleen lid van de
Holl. Mij. van Landbouw, nu is men
daarnaast lid van verschillende coöpera
ties en andere verenigingen, welke ze
ker voor onze bedrijven onmisbaar zijn
geworden. Aan het tot standkomen van
deze instellingen hebben onze afdelingen
niet alleen medegewerkt, maar dikwijls
ook het initiatief genomen om tot oprich
ting daarvan te komen. Sedert de instel
lingen ieder voor zich de eigen belangen
behartigen is het werk van de landbouw
organisaties van eigen aard geworden
en dit breidt zich nog steeds uit. Aller
lei maatregelen houden onze activiteit
levendig: vroeger was de boer geheel en
al baas op eigen bedrijf en dit vormde
hij zoals hij dat zelf wilde, maar tegen
woordig heeft hij te maken met allerlei
voorschriften en bepalingen en de be-
drijfsordemng wordt daardoor in een
bepaalde richting gedreven. Daarbij
wordt rekening gehouden met meerdere
belangen dan die van de boer alleen.
Gelukkig kunnen wij onze stem laten
horen en daartoe is een sterke organisa
tie nodig en ik #adviseer de boeren dan
ook met klem en dit is een beroep op
hen om niet alleen lid te blijven (of
te worden) van de standsorganisatie,,
maar ook 'n werkzaam aandeel te nemen
in het verenigingsleven in het algemeen.
Met de wens dat de beide afdelingen
daartoe steeds krachtig mogen mede
werken wil ik besluiten.
De historicus aan het woord.
De voorzitter van de afdeling „Texel",
de heer Jac. Roeper Johzn., het woord
verkrijgende, begint met de mededeling,
dat men hem tot historicus heeft gebom
bardeerd. Veel is in de afgelopen eeuw
veranderd, maar veel is ook hetzelfde
gebleven, aldus spreker. Honderd jaar
terug bestond er tussen de boeren van
Eierland en Texel enige rivaliteit. „Die
lui uit Eierland", zeiden ze in het Oude-
Texel en omgekeerd, zullen ze wel een
der gesmaald hebben, denk ik. De op
richting vond plaats ter gelegenheid van
een vergadering van het departement
van „Het Nut", in 1852, dus slechts vijf
jaar nadat de Holl. Mij. zelf in het leven
was geroepen.
Eierland was in 1835 ingedijkt. En
daarheen trokken boeren uit verschillen
de windstreken, vnl. uit Flakkee. Ook
enigen uit Groningen en enkelen uit Gel
derland. De bevolking werd dus ge
vormd door min of meer een conglome
raat van Nederlanders. Men kon de sa
menstelling vergelijken met die in de
Wieringermeer of met die in de N.
O.-polder. De communicatiemogelijkheid
was vroeger echter heel wat slechter en
wie zich hier vestigde was dus tamelijk
voortvarend! In de zgn. oprichtingsver
gadering werd een commissie benoemd,
welke samengesteld werd uit de heren
Joh. Brans, Corn, van Es, Jac. van der
Kloot en C. Kievit Azn. Deze commissie
riep de boeren een week later weer bij
een en toen is een definitief bestuur ge
kozen. Daarin namen behalve de vier
genoemde heren ook nog zitting twee le
den van Oud-Texel en wel de heren P.
Langeveld en W. Bock.
Infiltratie.
Bewoners van het Oude Texel traden
regelmatig toe als lid van de afdeling
„Eierland", zodat van een infiltratie
van leden uit het Oude Texel kon wor
den gesproken. Zij vertikten het als
maar naar De Cocksdorp te komen om
daar te vergaderen. Zij kregen het ge
daan, dat af en toe ook in Café Raven
(later Kors List) vergaderd werd, dus
halverwege Den Burg en De Cocksdorp.
Later brachten de leden van het Oude
Texel 't zelfs zover, dat ook in Den Burg
vergaderd werd. Tot bode werd be
noemd de heer Monté. Zijn salaris be
droeg 15 gulden per jaar. In die eerste
jaren wordt melding gemaakt van een
ploegwedstrijd, waarbij de heren Jac.
Knol en A. C. Alderlieste resp. een zil
veren tabaksdoos en een zilveren siga
renpijpje wonnen. Er werden proefvel
den aangelegd o.a. met Engelse rassen. Op
13 Maart 1860 werd de eerste vergade
ring in Den Burg gehouden. Kort daar
op ontstond onenigheid onder de leden,
een groot aantal leden uit Eierland be
dankte. Er werd een nieuw bestuur ge
kozen, uitsluitend uit inwoners van het
Oude Texel en wel de heren J. L. Kik
kert, P. Kuiper, IJsbr. Koppen, Jb. Dijk-
sen, M. Langeveld, A. P. Koorn. H. Dijt
en D. C. Loman.
Zij gaven hun afdeling de naam
„Texel" en terzelfdertijd werd in Eier
land ook weer een afdeling opgericht,
met dezelfde oude leden. Het jaar daarop
kwam men weer broederlijk bijeen in
café. Het ei van Columbus te De Cocks
dorp en daar besloot men tot het hou
den van. een harddraverij voor „Eier
land" en „Texel". De samenwerking was
voortreffelijk. Men ging over tot aan
koop van stieren, dekhengsten, rammen.
Over die aankopen werd dikwijls uitvoe
rig gedelibereerd! Om het vergaderbe-
zoek te animeren werden hazen verloot!
In 1861 deed de eerste grasmaaimachine
haar intree. Ze was ingevoerd door de
heer P. Kuiper, wonende in polder De
Eendracht. Schapen van Texel werden
via de afdelingen naar tentoonstellingen
te Parijs, Brussel en Antwerpen gezon
den. In Parijs werden twee gouden me
dailles verworven door de heren Jac. S.
Keijser en Arie Brans. Een goeie dek
hengst kostte in die jaren f 350, een
stier f 90.-. De periode van 1860-1870
was betrekkelijk gunstig, maar in 1864
ontstond een incident door het uitbre
ken van veepest, waardoor de uitvoer
van vee verboden werd. Dat was natuur
lijk funest, waar men het wolvee moest
lozen. Men richtte dan ook een adres aan
de minister met het verzoek de uitvoer
weer vrij te geven en dat geschiedde. In
verband met de heersende veepest werd
in dat jaar geen kermis gevierd.
In 1863 werd de heer P. K. Bremer,
Oosterend, tot secretaris van „Texel" be
noemd en die functie heeft hij tot 1895
vervuld. Voorzitter was burgemeester D.
C. Loman. In 1869 werd in het Park te
Den Burg een tentoonstelling georgani
seerd. Men bracht daarvoor de som van
f 125 bijeen.
In 1877 werd besloten tot een flinke
tentoonstelling ter gelegenheid van het
45-jarig bestaan. Na 1877 wordt heel
West-Europa door een crisis gehandi
capt. In meer dan een vergadering wordt
gewezen op de noodzaak de stemmen uit
te brengen op een collega-candidaat in
het parlement. De landbouw was echter
niet in staat een representatieve figuur
naar voren te brengen.
In 1890 werd een tentoonstelling ge
houden op het zgn. Boltje van Notaris
Dikkers.
In 1908 werd de algemene vergadering
op Texel gehouden en ter gelegenheid
daarvan een tentoonstelling georgani
seerd op het Kogerend. Jammer, dat
niet in staat een representatieve figuur
kreeg.
De heer Roeper noemde vervolgens
de bemoeiingen, welke men had op het
gebied van cursussen. Zo werd er een
cursus georganiseerd in hoefbeslag.
I
jX HOUASO.' r
HET SLOT-TABLEAU van het Bonte-Avondprogramma, dat Zaterdagavond
in Hotel Texel werd geboden ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan
van de afdelingen „Eierland" en „Texel" van de Hollandsche Maatschappij
van Landbouw.
In 1900 werd door een predikant een
lezing gehouden over de coöperatieve
gedachte en in 1905 een lezing voor het
C.B.
Een kras voorbeeld van de geringe
prijs welke het rundvee wel eens deed
was wel de mededeling, dat via de heer
H. W. Keesom vader van het jubile
rende lid, kalveren verkocht werden
voor f8,37%. per stuk.
De eerste 50-60 jaar waren de afdelin
gen de enige landbouw verenigingen die
er op ons eiland bestonden. Nadien is het
verenigingsleven zeer uitgebreid en heb
ben o.a. de confessionele standsorg. haar
intrede gedaan. Wij mogen, aldus de heer
Roeper, gelukkig vaststellen, dat on
danks bepaalde verschillen tussen de
standsorganisaties er toch een eenheid
getoond werd als de omstandigheden de
ze vereisten.
De Holl. Mij. van
Landbouw heeft in de
laatste 25 jaar van
haar bestaan altijd
de medewerking onder
vonden van de con
fessionele standsorga
nisaties. Spreker doet
een beroep op de
steun der leden opdat
de Holl. Mij. haar
daadwerkelijke bij
drage kan blijven le
veren aan de welvaart
van het gehele agrari
sche leven van ons
eiland.
Hierna nam burge
meester De Koning
het woord. Spreker
wees op de grote be
tekenis van de Mij.
van Landbouw en
sprak de hoop uit, dat
beide afdelingen haar
belangrijk werk op
dezelfde vruchtdra
gende wijze zullen
voortzetten.
Ir Tuinman, secretaris van het hoofd
bestuur, bracht gelukwensen over na
mens de voorzitter, de heer De Hartog
Spreker merkte op, dat de Texelaars, die
een eigen stoombootonderneming sticht
ten, van oudsher gestreefd hebben naar
doorbreking van het isolement. Tussen
de Noordelijke Noordzee-eilanden neemt
Texel een bijzondere plaats in omdat het
als landbouwgebied, kan worden beke
ken. De inpoldering van Eierland, de
Eendracht, de P.H. Polder e.a. hebben
het akkerbouwelement erin gebracht.
De tijd gebiedt dat wij schouder aan
schouder staan ter verdediging van onze
belangen, zo vervolgde Ir Tuinman
Wij kunnen ons de luxe niet ver
oorloven om niet georganiseerd te zijn.
Door een krachtige boerenorganisatie
zijn wij in staat de moeilijkheden op te
vangen en wat dat betreft ben ik niet
bang, omdat ik bijzonder groot vertrou
wen heb in de Nederlandse boerenstand,
die een gezond zelfbewustzijn kreeg en
zijn eigen karakter heeft weten te be
waren. Het is nodig, aldus spreker, dat
de Holl. Mij. van Landbouw in de eer
ste plaats gevoed en gesteund wordt van
uit de afdelingen. Het Hoofdbestuur en
het secretariaat bereiken niets als zij
niet kunnen spreken namens een groot
aantal boeren, die weten wat ze willen.
Hierna werd gesproken door de heer
N. Eelman „Nieuw Leven", die geluk
wensen aanbood namens de Christelijke
Boeren- en Tuindersbond, afdeling
Texel. Hij sprak tevens de hoop uit, dat
de afdelingen tot zegen van de boeren
stand mogen blijven bestaan.
De heer Th. R. Hin sprak namens de
afdelingen Eierland en Texel van de L.
T.B., de heer Joh. de Graaf Johzn. na
mens het bestuur van de Polder Eier
land, mevrouw Laan-Kistenmaker na
mens de afdeling Texel van de bond van
Plattelandsvrouwen. Onze vereniging
moet ik als een jong zusje bij deze be
jaarde tweelingbroer vergelijken, zo hul
digde zij. De broers zijn wel eens min of
meer ernstig ziek geweest, maar zij
hielden altijd moed en herstel volgde.
Dat prachtige voorbeeld hopen wij tot in
lengte van dagen te kunnen volgen.
De heer G J. B. Mulder sprak namens
de N.V. TESO, die volgens spreker stel
lig met de landbouw heeft te maken,
waar zij opgericht is om de belangen van
heel Texel te behartigen
Vervolgens sprak Ir Dijkema, Rijks-
veeteeltconsulent voor Noordholland-
Noord, de heer Vethman als Hoofdbe
stuurslid van Kring 3, de heer G. Schuyt
Kzn., Hoofdbestuurslid, die de jongeren
opwekte tot aansluiting („In ons werk
ligt onze kracht en in ons aantal onze
macht!"), de heer Doornbos namens de
Kring 3, de heer Kistenmaker namens
Kring 1, de heer M. J. Kikkert namens
NOG EEN GOUDEN JUBILEUM: de
heer H. Keesom (rechts) en links de
heer N. W. J. Schumaker, die dit jaar
eveneens zijn gouden jubileum heeft
mogen vieren.
de vereniging voor K.I., de heer Jurr.
Beumkes namens de Stichting Lager
Landbouw Onderwijs op Texel. Hij
noemde de landbouwschool, bij welke
oprichting de Holl. Mij. zo'n belangrijke
rol heeft gespeeld, een instituut, dat het
kader levert, dat straks in de landbouw-
maatschappij een nuttige plaats zal inne
men, de heer P. de Graaf sprak na
mens de Coop. Veeafzetvereniging. Hij
dankte o.a. voor de steun, die de vereni
ging vanaf de oprichting van de zijde
der Holl. Mij. heeft ondervonden. „De
coöperatie, aldus spreker, is nog niet zo
ver gekomen, dat een ieder beseft welk
een belang zij inhoudt. Velen zien haar
nog als een concurrentie-object, ik hoop,
dat bij allen een juister besef moge
doordringen.
De heer C. Roeper Mzn., sprak na
mens Zuivelfabriek „Eendracht". Hon
derd jaar geleden, aldus spreker, voelde
men ook al dat samenwerking noodzake
lijk was, teneinde gezamenlijk de belan
gen van de boer te verdedigen. En die
omstandigheden hebben zich nog niet
gewijzigd, want ook vandaag de dag is
het noodzakelijk, dat de boer, die m i.
in onze samenleving een belangrijke po
sitie inneemt, die positie nog niet heeft
kunnen uitbuiten door gebrek aan sa
menwerking.
De heer E. Noordijk, adviserend lid
nam, als Hoofd van de Veterinair Hygi
ënische Dienst en als voorzitter van de
vereniging tot bestrijding van runder-
tbc en andere veeziekten de gelegenheid
te baat de hoop uit te spreken, dat de
vereniging de volle steun zal genieten
bij de in voorbereiding zijnde bestrijding
van de abortus. Namens genoemde ver
eniging bood spreker beide voorzitters
een voorzittershamer aan.
De heer Roeper bedankte hierna alle
sprekers voor hun gelukwensen.
(Zie vervolg pagina 4).
