Burgemeester
Jaaroverzicht en wie
De Koning gaf
•p blik in de toekomst
vrfr/i
Het Jeugdverhaal „De avonturen van Bim en Bam"
Het Mysterie
op STERLING SHAG! U merkt het meteen:
wat een verschil met gewone shag.
Dank zij het speciale Niarjieijer s Positief-Mild
procédé komen geur en smaak van de beste
Virginia tabakken ten volle tot hun recht.
STERLING: de ideale shag. Dus
Aan het door Burgemeester De Koning
tijdens de Gemeenteraadsvergadering
gehouden Jaaroverzicht ontlenen wij:
De voorbereiding voor de ruilverkave
ling èn voor de waterleiding kwamen in
een eindstadium. De Februari-ramp
heeft ons al weer doen vergeten, welk
een roering de ruilverkaveling teweeg
bracht. Het resultaat was, dat naar mijn
mening het juiste inzicht en een gezond
vertrouwen op de toekomst van Texel
het wonnen en de ruilverkaveling dus
nu aan de uitvoering toe is.
Van het allergrootste belang voor de
toekomst zal zijn de wijze waarop nu
oorspronkelijke voor- en tegenstanders
aan die ruilverkaveling zullen mede
werken, wel in het bijzonder de manier
waarop aanstonds het gezaghebbende
orgaan, de plaatselijke commissie, zal
worden gedragen door de gehele ge
meenschap.
Gaarne zou ik alle belanghebbenden
willen oproepen tot de grootst mogelijke
medewerking met die commissie, die,
daarvan ben ik overtuigd, zodanig zal
zijn samengesteld, dat daaraan het
grootst mogelijke vertrouwen kan wor
den geschonken.
Ten aanzien van de waterleiding kon
helaas niet op dezelfde wijze een beslis
sing worden genomen als bij de ruilver
kaveling het geval was, doch ik meen,
mede op grond van een recent gesprek
met een lid van Ged. Staten met gelijke
zekerheid te kunnen stellen dat ook
de waterleiding er komt. De financiering
zal nog wel grote moeilijkheden veroor
zaken, doch die moeilijkheden zullen de
uitvoering niet verhinderen. Het is hier
mede als met zovele andere zaken. Ged.
Staten en Gemeentebestuur nemen hier
een gelijk gericht standpunt in tegen
over dat van het Rijk.
De plannen voor electrificatie van
Spang en de P.H. Polder werden ter
hand genomen. Ik geloof, dat door de be
slissingen van de TEM en de Raad om
tot genoemde electrificatie over te
gaan de vraag of de andere onrendabe
le gebieden of gebiedjes aangesloten
moeten worden, geen vraag meer is De
i.e. nodige investering overschrijdt de
helft van het totaal benodigde bedrag,
zodat zich laat aanzien, dat de verdere
uitbreidingen vrij soepel zullen kunnen
verlopen. De electrificatie van Spang is
intussen een feit geworden en die van de
P.H Polder zal worden aangevat.
Ondanks mijn pessimistische verwach
tingen zijn de uitbreidingen van de Ulo,
de C.V.O. school en de R K. school een
feit geworden.
Een algemene verbetering van de op
vrijwel alle scholen zeer slechte ver
lichting werd ter hand genomen. Zo ook
voor het opzetten van behoorlijke rij
wiel-bergplaatsen, terwijl mede aanzien-
lijke in de betrekkelijkheid van Texel
althans bedragen werden uitgegeven
voor het op peil brengen van leermidde
len en meubilair.
Ook met betrekking tot het inhalen
van de ernstige achterstand bij de licha
melijke opvoeding mogen we hoopvol
zijn. Een bescheiden stap in de goede
richting was reeds het omvormen van
een lokaal van de oude school in Ooster
end tot een eenvoudig gymlokaal. Een
succes. De lange worsteling voor een
gymlokaal in Den Burg, door het afbou
wen van onze fraaie o.ls. met dit lokaal
en nog 2 lokalen liep ten einde, zodat
wij nu bij de gunning van de bouw be
land zijn. Ons streven zal er toch bij
voortduring op gericht zijn de dringend
noodzakelijke verbetering van lichame
lijke opvoeding verder te stimuleren.
Op de begroting '53 werd de bouw
van nieuwe scholen in De Koog en De
Waal geplaatst. Wanneer deze scholen
zullen worden gebouwd waarop goe
de hoop bestaat en voorts in nabije
toekomst een nieuwe school in Den
Hoorn, zullen wij een afgerond program
ma hebben voltooid, te meer wanneer
tevens in aanmerking wordt genomen,
dat wij ook met inhalen van veöl ach
terstallig onderhoud aanzienlijk zijn ge
vorderd.
Afzonderlijk dient genoemd de nieuwe
landbouwschool, omdat wij hier nu eens
ten volle de toets der critiek kunnnen
doorstaan. Het is zelfs zo dat wij met de
landbouwhuishoudsehool èn met de land
bouwschool met trots een vergelijking
met de overwal aanvaarden.
De geestelijke vorming.
Bij mijn herhaalde contacten met de
overkant voel ik steeds scherper en zie
ik steeds duidelijker dat onze kinderen
vergeleken bij grote aantallen andere
kinderen elders, zeer veel missen. Wij
dragen hier een zekere verantwoordelijk
heid en daarom dienen wij de onderwij
zers de nodige middelen te verschaffen.
Overigens betreft het hier een vraag
stuk van zo verre strekking, dat het
geenszins te verwerpen is dat hier meer
maatschappelijke krachten bij worden
betrokken. Ik hoop, dat wij in staat zul
len zijn dit probleem op juiste wijze aan
te vatten.
De voorzitter releveerde voorts de
volgende feiten:
De bouwbedrijvigheid had een behoor
lijke omvang. Gereedkwam een aantal
bouwwerken van meer dan incidentele
betekenis. Ook als bouwwerken beteke
nen de nieuwe Geref. kerk in Den Burg
en de nieuwe Herv. kerk in De Waal een
aanwinst.
Het krachtige streven van het Witte
Kruis leidde tot het gereedkomen van
een fraai en verantwoord consultatiebu
reau.
Het gemeentebestuur prijst zich geluk
kig met de bouw van een Kinderherstel
lingsoord dat de Dok Maatschappij langs
de dennenrand plaatste. Wanneer met
soortgelijke medewerking als hier plaats
had meer van deze instellingen naar
Texel zouden kunnen worden gehaald,
zou het gemeentebestuur stellig en met
graagte die medewerking verlenen. De
opening van het Kinderdok vindt deze
week (4 April red.) plaats.
Op 11 Maart werd een zeer goed ge
outilleerd laboratorium van de Vétéri-
nair-Hygiënische Dienst geopend. Zelfs
onze veeleisende heer Noordijk is hier
mede nog tevreden.
Met de bouw van het Klasina Emehe
Gollards Rusthuis werd begonnen; men
stelt zich voor dat het reeds dit jaar voor
een deel zal kunnen worden bezet.
Met de restauratie van perceel Koger-
straat 1, het fraaie monument, waarvan
het herstel door velen met argwaan
werd gadegeslagen, is men thans 'n heel
eind gevorderd. Ik beschouw het als een
geluk, dat althans en enkel monument
aldus voor de toekomst bewaard blijft.
De restauratie van de Herv. kerk te Den
Burg loopt ten einde. Het valt te betreu
ren, dat de gemeente nog geen kans zag
de bijbehorende restauratie van de toren
te regelen.
De Woningbouw.
Op 1 Jan. waren in uitvoering 20 wo
ningen; gedurende 1952 kwamen 62 wo
ningen in uitvoering (onder deze 62
wordt het rusthuis voor 20 woningen ge
rekend); in totaal waren in 1952 82 wo
ningen dn uitvoering, terwijl tenslotte
46 woningen beschikbaar kwamen en ul
timo 1952 nog 36 woningen in uitvoering
waren.
Het lijkt mij dat het beeld voor 1953
niet zo gunstig is. Bij herhaling doet zich
o.a. het geval voor dat reeds toegewezen
bouwvolume wordt teruggegeven, omdat
betrokkenen door financiële moeilijkhe
den niet kunnen bouwen. Het lijkt wel of
dit feit zich steeds meer gaat voordoen.
Nog een andere zaak is er die ons met
grote zorg vervult. Onder de als resul
taat van de geslaagde burgerzinlening
gebouwde woningen, kwam een aantal
duplex-woningen voor. Nu blijkt dat de
woningbouwvereniging moeite heeft
met het doen bezetten van die woningen.
Ik zou niet onmiddellijk willen aanne
men dat dit komt omdat het duplex-wo
ningen betreft. Immers de woningnood is
daarvoor op Texel veel te groot. Waar
schijnlijker is, dat dit komt omdat de hu
ren voor hen die in aanmerking komen,
te hoog blijken te zijn.
Mocht dit laatste het geval zijn, dan
zijn wij wel in een buitengewoon ernsti
ge situatie beland. Vooreerst zouden dan
de woningen van de woningbouwvereni
ging uiteindelijk niet ten goede komen
voor de categorie waarvoor zij toch be
stemd waren en bovendien zou wel eens
het gevolg van dit alles kunnen ziin een
afremmen in de toekomst van de ook
voor Texel zo hoog nodige opruiming
van onbewoonbare woningen. Het tegen
deel zou wed eens het geval kunnen zijn:
herbezetting, misschien zelfs dubbele be
zetting van die woningen. De oplossing
van dit soort problemen ligt wel in de
sfeer der landpolitiek.
De raad nam kennelijk een verstandig
besluit, toen gekomen werd tot aanslui
ting bij de Bouwkas Noord-Ned. Ge
meenten. Op 31 Dec. telde deze op Texel
44 spaarders.
De brandweer.
Wij plukken thans de vruchten van de
vooruitziende blik van het toenmalig ge
meentebestuur. Den Hoorn kreeg een
nieuwe brandspuit. En voor de begroting
1953 keurde u reeds een mistblusser
goed. Zo kan ook hier binnen enkele ja
ren een afgerond programma worden
voltooid. Hulde voor het streven en
werken van onze brandweercomman
dant!
De reinigingsdienst kreeg een nieuwe
auto met bijbehorende emmers
Een belangrijk werk was de riolering
van De Koog. Mede in verband met de
financiële positie van de gemeente, be
zagen wij het rioleringsvraagstuk in het
algemeen met sombere blik: het is nl.
niet alleen zo dat de rioleringen van de
dorpskernen opnieuw moeten worden
opgezet c.q. worden hersteld, maar oOk
het probleem van de afvoer vraagt in
verband met de landbouwbelangen drin
gend om een oplossing.
Eventuele oplossingen, hier zowel als
bij andere vraagstukken, zijn en worden
aanmerkelijk gestagneerd door de ruil
verkaveling. Ir Maandag schiep intussen
zeer hoopvolle verwachtingen met be
trekking tot de regeling van deze aan
gelegenheid in het kader van de ruil
verkaveling.
Het wegbeheer werd zo goed mogelijk
gevoerd, doch de toegestane bedragen
waren toch eigenlijk onvoldoende.
De landbouw maakte een slecht jaar
mee. De aanhoudende droogte veroor
zaakte zeer grote schade. De oorspronke
lijke ramingen stegen boven f 2000,000
uit. Later bleek, dat hier en daar de
schade weer wat mee viel.
De schapenteelt blijft de algemene be
langstelling behouden, hetgeen o.a. af
doende bleek bij de jaarlijkse sdhapen-
fokdag. Ik geloof en hoop, dat Texel in
staat zal zijn de voorlopersplaats die het
eiland hier inneemt, te behouden Het
zelfde geldt met betrekking tot de tbc—
bestrijding onder het vee, zomede de
abortusbestrijding.
Ook de visserij behoeft weinig com
mentaar. De stabiele kern van kottervis-
sers weet zijn plaats te handhaven en
zelfs te verbeteren. Met de andere vis-
sers is het niet zo goed gesteld. Mijn
hoop, dat de visafslag tot heil van alle
betrokken partijen weer op peil zou
kunnen worden gebracht is nu toch voor
goed de bodem ingeslagen.
Het 100-jarig bestaan van de Holl. Mij.
v. Landbouw wil ik gaarne memoreren.
Te meer waar ik mij van de rij van spre
kers de woorden uit de kring van een
der andere organisaties nog zeer duide
lijk herinner. Die woorden kwamen hier- j
op neer, dat de verschillende standsor
ganisaties i.e. volkomen eensgezind en
gelijkgericht optrokken naar één doel. Ik
vraag mij dan af of de zuilen die wel
eens muren zijn, niet opnieuw
kunnen worden hersteld tot zuilen van
één zeer stevig gebouw Voorshands zal
dit wel te optimistisch zijn.
Het vreemdelingenverkeer gaf ook in
1952 reden tot alle tevredenheid. Er
bestaat een duidelijk streven in het VVV
om het peil van de aan de gasten gebo
den accomodatie zo goed mogelijk te f
doen zijn. Het is moeilijk om een groep
van personen, met in dit opzicht een ver
keerd inzicht, in hun eigen belang te
overtuigen.
Doch dat Texel langzaam de goede
weg op gaat lijkt mij wel zeker. Het aan
tal overnachtingen bedroeg 321,750.
Texel telde 1 Jan. 1952 10,054 en 1
Jan. 1953 10,069 zielen Niet minder dan
548 personen vertrokken. Emigratie naar
o.a. Zuid-Afrika, Canada, Australië en
Nieuw-Zeeland gaat gestadig voort.
De arbeidsgelegenheid vertoonde aan
eind '52 zulk 'n ongunstig beeld, dat met
spoed moest worden gewerkt aan werk
verruimingsplannen voor het wintersei
zoen. Dank zij de zeer grote medewer
king van Ged. kon Plan-Zuid aan de uit
voering toekomen. Voor gelijke doelen
hadden wij de electrificatieplannen ge
reed gemaakt. De ramp heeft het beeld
totaal veranderd, zodanig zelfs, dat de
uitvoering van een deel van het Plan-
Zuid wel verschoven zal moeten worden,
teneinde niet storend te werken op de
werkgelegenheid in het landbouwbedrijf.
Wanneer tenslotte de ruilverkaveling op
gang gaat komen, behoeft voor werk
loosheid in verre toekomst niet te wor
den gevreesd, tenzij in het Bouwbedrijf,
want op de situatie in dat vak ben ik
zoals gezegd, allerminst gerust, indien
althans in de nabije toekomst de woning
bouw niet ruimer kan worden geënta
meerd.
„Hoera!", een brief van
neef Pinguin. „Hij schrijft
dat hij een poosje bij Bim
en Bam komt logeren."
„Maar hoe moet dat nu",
zeggen ze tegen elkaar,
„neef Pinguin is gewend
op een ijssahots te wonen
en hier zal de zon de hele
dag op hem schijnen. De
warmte zal hem ziek ma
ken!" Als neef Pinguin
aankomt, ontvangen ze
hem met een parasol om
hem tegen de zon te be
schermen en als ze thuis
komen, eten ze verse vis
en ijsjes. Alles verloopt
goed, maar als het bedtijd
is, zegt neef Pinguin:
„Tot dusver hebben jullie
alles prachtig geregeld,
maar waar dachten jullie
dat ik 's nachts zou sla
pen? Een bed zou veel te
warm voor me zijn." „Wees
maai- met benauwd", ver
zekeren Bim en Bam hem,
„ook daar hebben we aan
gedacht. In de ijskast lig
gen drie grote blokken ijs,
daar kun jij dan slapen,
beste neef!"
FEUILLETON
van de Blauwe Tram
41.) Joahem sprong uit de auto, nog
voor de wagen geheel tot stilstand geko
men was. Hij rende naar het autowrak,
maar in de onmiddellijke nabijheid strui-
kele hij bijna over een obstakelhet
lichaam van een man, nu als een vorm
loze klerenbundel neergesmeten op de
berm, blijkbaar versuft door de hevige
schok, waarmede het met de aarde in
aanraking was gekomen.
Jochem wentelde het lichaam voorzich
tig om, zodat hij de man in het gezicht
kon zien. Inspecteur Bakker was achter
het stuur vandaan gekomen en wierp nu
het licht van een zaklantaarn op het
doodsbleke gezicht van het slachtoffer.
Bloed kroop traag, als een donkere
rups, uit het oor omlaag, kleefde tussen
de haren. Het rechterbeen lag vreemd
verwrongen onder het lichaam.
Met een kreet van schrik herkende Jo
chem de man. En op dat moment open
den zich de gesloten ogen, de pijnlijk
samengetrokken mond verwrong zich tot
een grimas. Jochem boog zich voorover;
de man wilde iets zeggen.
Goed gedaan, Jochem. Jijwordt
nog es inspecteur. maar toch ben je
te laatEen siddering krampte over
het gezicht, waaruit de laatste druppel
bloed leek geweken, een benauwd ku
chen deed het lichaam schokken. Een
golf bloed drong tussen de lippen naar
buiten. Toen viel het hoofd opzij. De
spion, landverrader, moordenaar, dief,
smokkelaar en chanteur Gravenhorst
was dood en mét hem was de ge
waardeerde medewerking en hoogge
schatte chef De Boer van de Noord-
Zuid-Hollandse Tramwegmaatschappij
uit dit leven gescheiden.
HOOFDSTUK XX
Mijn naam is Verkruysenmeneer
Terweeghen verwaoht me.
Goed, meneer, misschien wilt u een
ogenblik wachten.
Het kittige dienstmeisje in stemmig
zwart met hagelwitte schortje wierp
tersluiks een blik op de man, wiens naam
de koppen van de kranten over heel het
land hadden uitgeschreeuwd, de man die
als assistent van de bekende inspecteur
Bakker van de Rijksrecherche, een eind
had gemaakt aan de activiteit van een
brutale roversbende, die „het Mysterie
van de Blauwe Tram", zoals een der
meest sensatielievende bladen het had
genoemd, tot oplossing had gebracht. Zo
als hij daar stond in z'n vlotte tweed-
pak, het blonde zonverschoten haar ach
terover gekamd, met z'n rustige grijze
ogen, waarachter een glimlach immer
verscholen scheen te liggen, was hij ze
ker niet het geijkte type van de politie
agent. Hij kreeg in de ogen van de zeven
tienjarige Martha een zodanig aureool,
dat haar uitverkorene een goedige brie
venbesteller, de volgende avond geen
goed kon doen en heel wat vernederende
opmerkingen van haar rozenlipjes te
horen kreeg.
Ze trippelde weg en Jochem keek de
voornaam gemeubileerde hall rond. Hier
geen protserige drukke praal. Het huis
was rustig, smaakvol maar kostbaar in
gericht. Een statige grootvadersklok tik
te deftig-indrukwekkend de seconden
weg en scheen de stilte die in het huis
heerste, nog te accentueren.
Geen minuut later was de gedienstige
terug.
Wilt u me volgen, meneer? zei ze
en wierp Jochem haar verleidelijkste
glimlach toe. Maar die jongeman had het
hoofd op dit ogenblik te vol van andere
dingen, dan dat hij iets andei's kon doen
dan verstrooid terug glimlachen.
Een brede eiken deur zwaaide open en
Jochem kreeg een glimp van een donker
gemeubelde kamer met rijen boekenrug-
gen langs de wanden. Op dat zelfde
ogenblik kwam een oude heer met grijs
haar, borstelige witte wenkbrauwen en
een soldateske snor, ondanks zijn licht
gebogen schouders een kloeke, krachtige
indruk makend, langzaam naar hem toe.
De deur viel dicht.
Terweeghen, bromde de oude heer
en Jochem's hand werd gedrukt op een
wijze die hij zich zou herinneren. Ga zit
ten, jongeman, jij en ik moeten eventjes
praten.
Er was niets superieurs in dat onver
wachte tutoyeren; het leek gezien het
grote leeftijdsverschil volkomen vanzelf
sprekend. En Jochem kon zich aan de
indruk niet onttrekken, dat de oude
vuurvreter vóór hem achter zijn bruus
ke manieren een goedhartigheid verborg
die hem, naar hij zich nu herinnerde, als
was maakte in handen van zijn mooie
dochter.
Verkruysen, begon de oude heer
Terweeghen, allereerst heb ik wat aan
je goed té maken. Ik heb je een standje
van je chef bezorgd door te klagen over
je omgang met m'n dochter. Dat spijt
me, want ik heb inmiddels gemerkt, dat
mijn dochter zich voor haar bekendheid
met jou niet hoeft te schamen. De ma
nier waarop je deze zaak hebt opgelost,
heeft al m'n ehrespect.
Jochem, een beetje verlegen door dit
plotselinge persoonlijke begin en door
het feit, dat Marja in de discussie was
gebracht, wist niet beter te doen dan het
zwijgen te bewaren.
Maar ik heb je niet gevraagd hier
te komen om je complimenten te maken,
vervolgde de oude heer strijdlustig. Ik
heb wat anders met je te bespreken.
Maar laten we eerst een sigaar opsteken.
Jochem accepteerde een sigaar, die hij
met kennersblik beschouwde. Ik zie dat
je kijk op sigaren hebt, ging Terwee
ghen voort, dat doet me genoegen. De
jongelui van tegenwoordig roken alleen
van die Virginiastinkstokken. Maar een
man rookt 'n sigaar. Jodhem ladhte en
hield de oude heer z'n aansteker voor
Hij vond Marja's vader een markant ty
pe, en zelf vaderloos, voelde hij zich im
pulsief tot deze oude familieheerser aan
getrokken.
Luister, commandeerde zijn gast
heer, nadat beiden met welbehagen de
geur van hun sigaren hadden opgesno
ven.
Op dit ogenblik ligt hier, boven ons,
die jongeman Van Lier. Zoals je weet, is
hij er goed af gekomen; over een paar
weken mag hij het bed uit. M'n dochter
verpleegt hem (Jodhem's vingers wre
ven onrustig over de leuning van de
stoel) en gezien de zorg die ze aan hem
besteedt denk ik dat hij een goede kans
heeft, er weer geheel bovenop te komen.
Nu heb ik altijd een zwak voor de jon
gen gehad, hoewel hij ehvele zwak
heden heeft. Ik had hem als schoonzoon
gedroomd en had plannen de zaken Ter
weeghen en Van Lier samen te voegen.
Hij is totnogtoe geen succes in de zaken
wereld geweest, maar hij kan wel wat.
En wanneer er iemand achter hem staat
die de leidsels houdt (Jochem begreep
aanstonds dat de oude heer zichzelf de
ze rol had toebedacht) kan hij het zeker
leren.
Hij zweeg een ogenblik en keek in ge
dachten naar buiten.
Nu deze kwestie, ging hij voort. Dit
dreigt z'n leven, z'n toekomst, ook die
van mijn dochter, ook mijn plannen te
vernietigen. Hij heeft ernstige fouten
begaan. Ik zelf ben er het slachtoffer
van geworden.
Maar gisteravond toen hij bijzonder
helder en rustig was, heeft hij ons alles
verteld, niets verzwegen, zichzelf niet
gespaard. Hij rekende af met een eh
bladzijde uit z'n levensboek. Het was een
zwarte bladzijde, dat is waar. Maar
chantage kan een mens tot moord en
doodslag brengen. Ik heb daar voorbeel
den van geziendit was er ook één
van.
(Wordt vervolgd).
