Cjrom <2warL-J~exels in het harL,
D.D.D.
-<$t)
Ver. van Oud-leerlingen opende haar winterseizoen
Angst voor Zunrbranden
na eon heerlijk maal?
Onze T.I.P.-dividend kruideniers boden hun
cliëntèle gevariëerde feestavond
Huid
uitslag
Sanapirin o. e. o>
Prins Hendrikpolder (1847), herindijking
van Hoorn en Burg (1769)
zijr
to'
LB
ZATERDAG 3 OCTOBER 1953
TEXELSE
67e JAARGANG. No. 6774
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langevold De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Posthui 11 - TeL 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,80 p.
kwart. 15 ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm.
Hoewel we zo nu en dan wel eens uit
latingen horen, die er op zouden kun
nen wijzen, dat de activiteit van de Ver
eniging van Oud-Leerlingen wat aan het
afnemen is, mogen we het o.i. todh een
zeer geruststellend verschijnsel noemen,
dat de zomerperiode een periode
van betrekkelijke rust maar heel
kort duurt. De maand Mei was al enkele
daven oud toen het winterseizoen 1952-
1953 werd afgesloten en in de laatste
dagen van Sept. was men al weer bijeen
voor het openen van een nieuw seizoen.
Voorzitter H. de Lugt kon op de na
jaarsvergadering aan plm. 40 personen
het welkom toeroepen.
Na lezing der notulen door de secre
taris P. Bakker W.Tzn., volgde voorle
zing van een ingekomen schrijven van
het oud-bestuurslid B. v.d. Beek. De
heer v.d. Beek had zich door vertrek
naar elders genoodzaakt gezien als be
stuurslid te bedanken. In zijn afscheids
brief wekte hij de leden op trouw te
zijn in het werk van de vereniging, om
dat hier één van de kansen lag om zich
te ontwikkelen tot landbouwers, die in
het landbouworganisatieleven iets be
tekenen konden.
Uit het jaarverslag 1952-1953, uitge
bracht door de secretaris, vermelden we
het volgende:
In het winterseizoen werden 6 praat-
avonden gehouden met een gemiddeld
aantal bezoekers van 33. In het vorige
seizoen was dit 42. Aan de lezingwed
strijd werd door 10 leden deelgenomen,
waarbij werd opgemerkt, dat dit aantal
te klein was. Het aantal leden bedraagt
171, het aantal donateurs 244. Er werd
een cursus in motorkennis en Engelse
taal gegeven, terwijl evenals vorige ja
ren werd deelgenomen aan de viering
van Ouwe Sundenklaas. De opvoering
van het toneelstuk „Boer zonder land"
was een groot succes. Bij de Schapen-
fokdag fungeerden 8 leden der vereni
ging als jurylid.
Zeer waarderende woorden werden
gewijd aan de heer Laan, die „de spil is
waar alles om draait" en mevr. Laan,
die steeds zorgt voor een prettige sfeer
op de vergaderingen. De heer Van Gro
ningen en de redactie van de Texelse
Courant werden dank gebracht voor het
opstellen en publiceren van verslagen
van vergaderingen en praatavonden.
De scheidende secretaris eindigde met
de opwekking om als leden van de ver
eniging het beste beentje voor te zet
ten en er voor te zorgen, dat men in de
toekomst een waardige plaats kon inne
men in het boerenorganisatieleven.
Uit het jaarverslag van de penning
meester bleek dat de vereniging financi
eel kerngezond is. Het financieel resul
taat van de toneeluitvoering was gun
stig, waardoor het mogelijk was een be
drag van f 100 af te dragen aan 't Ram
penfonds.
De bestuursverkiezing gaf het volgen
de resultaat. In de vacature Jac. Bakker
Jchzn. werd gekozen C. Hin Dzn., in de
vacature B. v.d. Beek C. Koorn Mzn. en
in de plaats van P. Bakker W.Tzn., J
Rutten. Het bestuur is thans als volgt:
H. de Lugt, voorzitter; C. Hm Dzn., se
cretaris; J. Rutten, penningmeester; C.
Koorn Mzn., 2e voorzitter; D. Wuis Szn
2e secretaris.
Na de pauze, waarin op chocolademelk
werd getracteerd, besprak de heer Laan
het winterprogramma. De lezingwed
strijd zal ook dit jaar weer worden ge
houden. Spr. deed een dringend beroep
op de leden hieraan deel te nemen. Voor
de vorming van kader is het actief deel
nemen aan het verenigingsleven, waar
toe ook behoort het houden van een le
zing een eerste eis.
Zo mogelijk zullen in samenwerking
met de Bedrijfsvereniging een aantal
sorekers van de vaste wal worden uit
genodigd. Genoemd werden de namen
van Ir Rinsema, Ir Dijkema en Dr
Frens. Verder werd gedacht aan inlei
dingen over Dijkenbouw en het aanleg
gen van waterleiding. Spreker hoopte,
dat de heer C. v. Groningen de vereni
ging op de hoogte wilde houden van de
stand der Ruilverkaveling.
Er ^aat een Algemene Tuinbouwcur-
sus beginnen met 16 deelnemers, waar-
Met een of twee Rennies bij de hand
geen angst voor zuurbranden. Eet gerust
alles waar de maag naar vraagt. Sommi
ge mensen nemen Rennies bij voorbaat
als een goede gewoonte, smakelijk en
fris. Bij onverwacht opkomend zuurbran
den zijn Rennies een ware uitkomst.
Houdt ze daarom altijd bij de hand. Ge
woon laten smelten op de tong en 't
zuurbranden behoort weer tot het verle-
den.
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 3 October op om 6,45;
onder om 6,11. Maan: 8 Oct. N.M.; 15
Oct. E.K. Hoog water ter rede van
Texel: 3 Oct. 6,09 en 6,37. 4 Oct. 7,22 en
7,31. 5 Oct. 8,11 en 8,10. 6 Oct. 8,48 en
9.43. 7 Oct. 9,18 en 9,12. 8 Oct. 9,46 en
9,42. 9 Oct. 10,13 en 10,09.
Aan het strand is het ongeveer een uur
eerder hoog water.
onder één vrouwelijke. Ook de cursus
Engelse taal wordt weer gehouden. Ver
der is het de bedoeling een wedstrijd te
houden in het schatten van de voedings
waarde van hooimonsters.
In verband met het 25-jarig bestaan
van de Lagere Landbouwschool zal een
revue worden opgevoerd. Als voorlopige
data werden genoemd 22 en 30 Januari
1954.
Het is de bedoeling een lezingwed
strijd in provinciaal verband te houden.
Twee of drie van de beste sprekers der
vereniging zullen daaraan deelnemen.
De heer Joh. Roeper Johzn. voerde het
pleit voor een cursus in het toiletteren
van koeien en paarden. Volgens spreker
was daar wel iemand voor te vinden en
zou men reeds in één middag heel wat
kunnen leren. Algemeen was men van
mening, dat deze kwestie de aandacht
verdient.
De afgetreden bestuursleden, de heren
Jac. Bakker en P. Bakker, spraken
woorden van dank voor de goede sa
menwerking en de gastvrijheid van de
familie Laan.
Na het vertonen van een film over de
inundatie van Walcheren, werd deze
goed geslaagde vergadering te plm. 11
uur gesloten. C. v. Gr.
PATER WITTE'S BEROEP NIET TE
VERGEEFS!
Dat Pater Witte op ons eiland niet
over gebrek aan sympathie heeft te kla
gen, moge blijken uit de reactie op zijn
zucht: „Had iik maar middelen om het
land van mijn misse op moderne, effici
ënte wijze te bewerken, had ik maar een
trekker!" „Wie helpt trekken voor een
trekker?!" was zijn vraag. Welnu, dezer
dagen kon f 2200 naar Kenya worden
gezonden, welke som door giften, groot
en klein is bijeengebracht. Weliswaar
kost een trekker heel wat meer (zo'n
f 8000,maar met dit bedrag zal hij
wel een oplossing weten te vinden om
irigatiekanalen door zijn terrein te
trekken.
VLIELAND KREEG EEN REDDING
BOOT
Dinsdag heeft Vlieland een redding
boot gekregen. Het is motorstrandred-
dingboot „Rosalie".
De „Rosalie", een klein type motor-
strandreddingboot, die de reddingmaat-
sahappij na de oorlog uit Engeland
kreeg, zal in de haven van Oost-Vlieland
worden gestataonneerd. Vlieland be
schikte vroeger over een roeiredding-
boot, die bij het Posthuis stond.
De feestavonden van de Texelse T.I.
P. dividend kruideniers, Dinsdag- en
Woensdagavond in De Oranjeboom ge
houden in samenwerking van de N. V.
Cacaofabriek De Zaan, zijn uitstekend
geslaagd. De zaal was beide keren ge
heel gevuld en een ieder ging voldaan
huiswaarts.
Het openingswoord werd uitgesproken
door de heer Vos namens de fa. Ypey en
Vos, dividendgrossiers te Schagen, die
opmerkte, dat de 1500 dividendwinke
liers, over heel ons land versoreid met
hun 23 grossiers iedereen het volle pro
fijt kunnen garanderen, ja meer dan
dat: door hun gezamenlijke inkoop kun
nen zij extra zegeltjes verstrekken op de
bekende merkartikelen, welke tegen
vastgestelde prijzen an de handel gorden
gebracht! De heer Vos meende het maar
heel kort te moeten maken, want de
avonden zouden toch staan in het teken
van de vrolijkheid en zorgeloosheid,
waartoe de medewerking was ingeroe-
Krabben en peuteren maakt d«
kwaal steeds er^er De helder
vloeibare D.D.D. dringt diep ln
de poriën door. zuivert, ontsmet
en geneest de huid.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
aonr. zuiven. ontsmet
ONDERHANDS OPGEDRAGEN
Momenteel worden in onze gemeente
twee zgn. Bouwspaarderswoningen ge
bouwd voor leden van de N.V. Bouw-
kas Noord-Nederlandse Gemeenten. Die
aan de Westerwe^ te Den Burg zal
worden betrokken door de familie J. C.
Jonker, dae aan De Brink te De Koog
wordt het eigendom van de familie D.
de Jong, De Cooksdorp. De bouw van
deze woningen is in massa onderhands
opgedragen aan het Timmer- en Aan
nemersbedrijf v.h. Jan Koorn Mzn.
NIEUW BESTUUR K.V.P.
Tijdens de Dinsdag in Hotel De Zwaan
gehouden ledenvergadering van de K.V.
P. is een nieuw bestuur benoemd. Voor
Den Burg werden gekozen de heren J.
Buisman, voorzitter, M. J. Lutterman en
G. Witte, Witte Kruislaan; voor Oude-
schild de heren S. Smit en A. Wessels;
voor De Cocksdorp en Eierland de heren
H. Leber en C. Bos Czn.; voor Den
Hoorn de heer M. C Bakker „Spyk" en
voor Oosterend de heer S. Zijm Hzn. De
vergadering werd door niet minder dan
90 personen bijgewoond.
KATHOLIEKE KERKLIJST
Parochie van St. loannes de Doper mei
de bijkerken Den Hoorn en Oosterend
Zondag 4 Oct. 19e Zondag na Pink
steren, le v.d. maand. Vienng v.h. Ro-
zenkransfeest. Alg. H. Communie. Na de
Hoogmis uitstelling, gebed v.d. ongelovi
gen en zegen. Om 7 uur lof en October-
maandgebeden. Heel de week om 7.30
uur Oct.maandgebeden. Maandag 8 uur
godsdienstige bijeenkomst voor de man
nen en vrouwen. Woensdag Rozenkrans-
feest. Lof om 730 van het feest (in plaats
van Jozeflof). Zaterdag: biechth. van 4-
8 uur op de hele uren. Deze week de
Managarde v.d. meisjes heden 6,30 en
de jongens Woensdag 8 uur en biechth.
v.d. kinderen v. d. 2e klas. Zondag 4 Oct.
Mis in Den Burg om 7,30en 10 u. In Den
Hoorn 7,30 en 10 u. In Oosterend om 10
u. Woensdag 7 Oct. Mis in Den Hoorn
7,30. Donderdag 8 Oct. Mis om 8 uur. 9
Oct. Mis in de Kapel. 10 Oct. Mis om
9,30 v. bruidegom en bruid. 11 Oot. Mis
in Oosterend om 7,30 en 10 uur, in Den
Hoorn om 10 uur. Heel de week Octo-
bermaandgebeden om 7,30 uur.
pen van een cabaretgezelschap onder
leiding van Harry Bouman. Dit ensem
ble heeft het publiek genoeglijke avon
den bezorgd met een vlot programma,
dat de titel droeg „Juist iets voor U"!
Deze mensen hebben gewerkt als paar
den. Harry Bouman bleek niet alleen 'n
zeer welbespraakt man, maar ook een
zeer knap goochelaar, die zich zelfs niet
door mevr. De Jong-Verstegen liet „ver-
snerten". Marijke van der Hout was de
ene keer een zeer charmante cabaretière,
andermaal een remedie tegen de liefde
in haar creatie als ouwe vrijster, die ve
nijnig met haar zoeklicht de zaal in-
p riemde. Joh. Davis oogstte veel succes
als pianist en virtuoos, vooral zijn ver-
zoek-repertoire werd zeer gewaardeerd.
Tenslotte mr Tims,een muzikale clown,
die wonderen verrichtte met de meest
uiteenlopende instrumenten en voorts
een lang niet gekke poging deed om Po-
pey the Sailonman van het firmament
te schieten. Zeer in de smaak vielen ook
de films; een over het bedrijf van de Ca-
cacaofabriek De Zaan en een humoris
tisch filmpje. De heer Samson, hoofd
vertegenwoordiger, wees o.a. op de zui
vere chocoladekorrels, waarvan „men
minder nodig heeft dan de imitatiekor
rels en bovendien heeft men een smake
lijker belegsel". Uitgereikt werden
briefkaarten waarop één scheepje moet
worden geplakt om in het bezit te ko
men van het receptenboek van 60 blad
zijden door mevr. Lodgering-Hille-
brands.
Vermelden wij nog de verloting met
talrijke prijzen en de gratis consump
tie, welke beslist niet tot de chocolade
melk van „De Zaan" behoefde te worden
beperkt.
opwekkend - pijnverdrijvend
S.V. Oosterend
Morgen komt Sporters op bezoek, aan
vang wedstrijd 1,30 uur. Houden we de
punten eens thuis, en op tijd present.
Handbalnieuws Zeemeeuwen
De traiminjgsavond is verzet op Maan
dag. Op dezelfde tijden. Zondag gaan we
naar Oosterend voor een vriendschappe
lijke wedstrijd.
Handbalnieuws S.V.O.
Zondag om 4 uur spelen we een wed
strijd tegen Zeemeeuwen na de voet
balwedstrijd die om 1,30 uur begint.
Komen we allen iets vroeger om de lin
ten te spannen?
ZDH-Nieuws.
Morgen gaat ons elftal naar Wit-Rood.
Een zware wedstrijd. Wit Rood haalde
4 punten uit 3 wedstrijden en leed zijn
enige nederlaag vorige week tegen het
sterke Sporters die er 2 gespeeld en 4
punten hebben. Wij hebber er 2 ge
speeld en 3 mmten. Jongens, dnuct een
hoog tempo, snel afgeven en schieten.
We keren met de boot van 5,10 terug.
SVC-Nieuws
Hedenavond wordt ons 20-jarig be
staan gevierd in Hotel De Hoop, aan
vang 8 uur. Maar niet alleen zal er feest
gevierd worden, ook zullen er weer ren
teloze voorschotten worden uitgeloot.
Ieder wordt verzocht deze stukken me
de te nemen. Indien hij of zij bij de ge
lukkigen behoort, zijn deze inwisselbaar.
We zullen hopen dat deze avond aan
de verwachtingen zal voldoen. Als er
nog kaarten over zijn, worden deze van
avond aan de zaal verkocht. Uitsluitend
aan leden en donateurs natuurlijk. Voor
Maandag zijn nog kaarten verkrijgbaar.
De adsp.-wedstrijd gaat niet door. Het
2e gaat op bezoek bij WGW 3. Vertrek
boot 11,45. Het le ontvangt MOC 1. Dit
is een onbekende. Terreindienst: H.
Hooijschuur en Jn. Beerling.
Bij de molen van de Prins Hendrikpolder zal men zich niet qauw ge
ïnspireerd voelen tot het liedje van die móóie molen: de voormalige molen
werd gedeeltelijk afqebroken en bovenstaande foto toont u het weinig-poëti
sche overschot. Aan de andere kant van de molenkolk staat, bovenop de
Waddenzeedijk, het huis van de sluiswachter, welke tunctie thans eveneens
door de heer Schrama woidt waargenomen. Voorheen was de op de dijk wo
nende sluiswachter tevens molenaar. Tot vijftig jaar geleden stond er een
houten directiekeet. Links op de foto ziet u 'n glimp van 't electr. hulpgemaal.
..Aldus erlangde Texel door de bedij
king van den Prins Hendrikpolder
eene belangrijke aanwinst, naardien
daardoor bijna 430 bunders land aan
de zee ontwoekerd zijn".
Dit schrijft de heer F. Allan, die een
honderd jaar geleden ons eiland in ogen
schouw nam en wiens boekje over Texel
in 1856 van de pers kwam. In verband
met de electrificatie van de Prins heb
ben wij eens in ons archief gebladerd en
troffen een interessante beschrijving in
zake de Prins Hendrikpolder, die in 1846
werd ingedijkt. Eigenlijk moet van her
indijking worden gesproken, want dit
gebied was reeds vóór 1846 bij het ei
land getrokken, maar toen heette het
polder Hoorn en Burg. De boerderij
„Hoorn en Burg", voorheen „Katwijk",
herinnert dus nog aan de oorspronke
lijke polder, die reeds in 1769 aan de zee
ontnomen werd. Het liep de stichters
echter niet mee, want de bedijking
moest reeds spoedig zodanig gewijzigd
worden, dat het middengedeelte van de
dijk „veel meer binnenwaarts moest
worden verlegd, omdat door eene door
braak eene groote diepte was veroor
zaakt". Nieuwe aanvallen door de bele
digde Waddenzee zouden volgen:
Ook in 1776 leed deze polder veel van
stormvloeden en werd in 1796 <*eheel
geïnundeerd en der baren prijs gelaten.
Vóór dien tijd was hij hoogst waar
schijnlijk voorzien van een uitwaterings
sluis, en werd droog gehouden door 2
kleine watermolens. Voorts bevonden
er zich twee kapitale gebouwen, nabij
den Griedijk, waarvan de sporen lang
zigtbaar zijn gebleven, en waarvan het
grootste den naam draagt van het Hee
renhuis. Ook nabij de duinen is in het
huis Hooren en Burg een overblijfsel
van dien poldernaam bewaard geble
ven. De eigenaar van dit gebouw, dat
door eenen dijk tegen stormvloeden
werd beveiligd, kocht in 1823 een ge
deelte van de daarbij gelegen dominale
goederen, welke, liggende op eene hoog
te van 0,70 el boven vol zee, met eiken
stormvloed onderliepen. Er tierde ech
ter eene soort van fijn gras op, dat uit
nemend voor schapenweide geschikt
was.
Genoemde polder was door drie we
gen doorsneden, onderlang op gelijken
afstand van elkander verwijderd; ter-
wiil een dwarsweg midden door den
polder, van den Griedijk naar den bui
tendijk was opgeworpen; met de verde
re indeelingen van dezen polder was hij
in 264 percelen gesplitst, waarvan een
vierde tot bouw- en het overige tot wei
land, vooral voor schapen, werd ge
bruikt. De tarwe, inzonderheid, die er
geteeld werd, was uitmuntend. De be
bouwde gronden grensden aan het
Hoornder Nieuwland, het Grie en het
Weezenspijk.
In 1846 werd aan den Heer P. Lange-
veld c.s., te Texel, concessie verleend tot
wederindijking van voornoemde gron
den en wel onder den naam van Prins
Hendrikpolder. Na getroffen overeen
komsten met den aangrenzenden eige
naar D. de Graaf, het dijkskollegie van
Texel en andere besturen werd eene
maatschappij met 60 aandeelen opge-
rigt.
Naar het plan van den bekwamen op-
nigter en landmeter, P. van der Sterr,
werd de sluis aangenomen door J. van
Haaften Co.. van Sliedredht, voor
eene som van f 16,600, welke in Sep
tember 1847 voltooid was. Met het begin
van 1847 werd eenen aanvang gemaakt
met het leggen van den dijk, die niet
publiek werd aanbesteed, maar door
concessionarissen en deelhebbers met
een genoegzaam aantal werklieden ge
maakt zouden worden. Gebrek aan rijs,
en andere bijkomende omstandigheden,
werkten echter zodanig tegen, dat de
dijk niet vóór den winter gereed konde
zijn, dien dan ook in dit barre jaarge
tijde, groote schade werd toegebragt
door eiken buitengewonen vloed en
harden wind. Daarom besloot men de
verdere voltooijing van den dijk, ter
lengte van 3522 el, aan te besteden, ten
gevolge waarvan de aanneming ge
schiedde door A. Visser Pz. en Co., van
Sliedrecht, om denzelven vóór of op 1
Augustus 1848 te voltooijen. Medio Ju-
lij echter was de dijk reeds voltooid,
opgenomen en goedgekeurd.
In het begin van 1848 werden er 42
aandeelen aangekocht door Z.K.H. Prins
Alexander der Nederlanden; terwijl de
overige aandeelen werden vertegen
woordigd door Jhr, P. A. Reuchlin te
Tiel.
Het verdere -beheer en toezigt over
de werken van verkaveling, bemaling
en voltooijing werd vervolgens opgedra
gen aan den Ingenieur van den Water
staat, Jhr J. Ortt van Sohonauwen, (la
ter Hoofd-Ingenieur in de Provincie
Utrecht red.), door wien het bouwen
van eenen vijzelwatermolen en andere
werken werd aanbesteed. Daarna werd
de polder opgemeten, in kaart gebragt,
en het op de kaart voorgestelde plan van
verkaveling goedgekeurd, welke verka
veling den 20 September 1848 werd
aanbesteed.
Reeds bevorens, in Maart, was de op
bouw eener boerderij aanbesteed gewor
den, welke werken allen, uitge
zonderd een gering gedeelte der
verkaveling in den loop deszelfden
jaar werden voltooid; terwijl men in het
begin van 1849, het ingesloten water
reeds tot 0,20 el beneden het laagste
land, had uitgemalen.
De bedijking van den Prins Hendrik
Polder had echter vier der duikersluis
jes, welke in de dijken der omliggende
polders tot uitwatering dienden, inge
sloten en buiten effect gesteld, waar
door men dus genoodzaakt werd om
sluizen te bouwen in den dijk des nieu
wen polders. Diensvolgens besloot men,
ééne sluis met drie openingen daar te
stellen, om door gezamenlijke uitstroo-
ming, buiten beter diepte te kunnen be
houden. De grootste of noordelijke de
zer openingen dient alsnu tot ontlasting
van het water uit de oude landen van
Texel, dat voor de Zuidhaffelder sluis
gelegen in den Texelsohen zeedijk, nabij
de Redoute wordt aangevoerd; de mid
delste opening dient regtsteeks tot uit
watering van den Prins Hendrik-polder
zeiven, terwijl eindelijk de derde of zui
delijke opening tot lozing van het wa
ter in de polders Hoornder-Nieuw.land
en Buitendijk dient. Midden door den
polder heeft men eenen hoofdweg ge
legd ter breedte van 9 ellen, benevens
twee kruiswegen, welke den eersten
regthoekig snijden, en strekkende tot
naaste communicatie met de sluis en
den gemeenteweg, tusschen de dorpen
den Burg en den Hoorn, terwijl de
hoofdweg eene zeer geschikte gelegen
heid aanbiedt tot vervoer van goederen
en gewassen, van en naar den beschelp-
ten Texelschen zeedijk, en verder van
en naar de haven van het eiland.
De polder is verdeeld in 22 kavels, ie
der van 20 bunders, uitgenomen de eer
ste en laatste kavel, welke een kleinere
oppervlakte hebben; iedere kavel is we
der verdeeld in 3 of 4 onderdeelen.
Zie slot tweede pagina.