9
roen /wa
in het L.
PUROL
D.D.D.
-t#-'
-dü
Morgen herinwijding van gerestaureerde
Ned. Hervormde Kerk van Den Burg
Vff
F. Kikkert naar zijn
laatste rustplaats
Dames! Vooral nu
Ook Spierpijn
B -M
L4 J
1
id-
ZATERDAG 10 OCTOBER 1953
TEXELSE
67e JAARGANG.. No. 6776
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld De Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbui 11 - Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coop. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. -Abonn. pr. i 1,80 p.
kwart. IS ct. incasso. Adv. 8 c. p. mm
ziet u de toren, anno 1614, van de N.H.
kerk en verder de achterzijde van het
Raadhuis, eveneens een zeer oud ge
bouw, dat in 1841 door de Raad werd ge
kocht om als Gemeentehuis dienst te
doen, en rechts de Coop. Boerenleenbank
welk gebouw in 1930 in gebruik werd
genomen.
Morgenmiddag om half drie begint de
eerste dienst in de gerestaureerde N.H.
kerk van Den Burg. Hieronder volgt een
verslag van de restauratiewerkzaamhe
den. Het is een enorm werk geweest,
want de kerk was ver heen.
Op de foto, genomen vanuit de eerste
verdieping van het pand, waarin de
Dienst Gemeentewerken is gehuisvest,
„JA, DE KERK WAS VER HEEN, men mag van geluk spreken, dat dit gebouw
behouden kon blijven! Dat bleek, toen wij eenmaal aan het breken waren: je
kwam alsmaar meer vermolmd hout tegen. Toen ik in die stormnacht van de
eerste Maart 1949 eens poolshoogte nam, constateerde ik een schommeling
in de kap van zon vijftien centimeter", aldus vertelt ons de heer Ubels van de
firma Jurriëns uit Utrecht, die de restauratie van de Ned. Hervormde kerk van
Den Burg op 14 November 1948 ter hand nam. Wie bekend is, dat reeds
ver voor de oorlog plannen tot restauratie bestonden, maar welker uitvoe
ring wegens gebrek aan geldmiddelen voortdurend werd uitgesteld, wie de
wonden zag, door de tand des tijds in het gewelf gevreten, wie bij regen
achtig weer de druppels gestaag op de stenen onder de zijbeuken hoorde pet
sen, ach, die zal de verklaring van de heer Ubels niet bijzonder verrassen! De
tands des tijds dat wisten velen toch al reeds heeft het gebouw meer
kwaad gedaan nog dan de granaten, die op de rampspoedige 6de April 1945
de kerk troffen.
Deze kerk stond op de lijst van monu
mentale gebouwen. Van Dale's hand
woordenboek der Nederlandse taal
denkt bij het woord monument vooral
aan de overblijfselen van vroegere kunst,
nijverheid en wetenschap. Wie thans
bet zo fraai gerestaureerde gebouw be
kijkt, komt onwillekeurig onder de in
druk van de grootsheid en hebben wij
niet dikwijls gezegd: „Vroeger kónden ze
het toch maar!" Inderdaad, maar ze
kunnen het nóg: wie de totaal verwaar
loosde, bouwvallige kerk hebben her
steld, hebben hiermede een staaltje
van groot vakmanschap geleverd, van
kunde, van begrip en bovenal van lief
de voor het edele ambacht, dat gelukkig
ook nog haar volle bestaansrecht ge
niet in onze moderne jachtige wereld!
We bezien de kerk met haar forse
muren, met hun -brede, zware steunbe
ren, de prachtige gotische ramen met
hun glas in lood, glas, dat een zacht
groene weerschijn bezit. De forse toren.
De zware deuren. En dan het interieur
met zijn nu weer zo prachtige midden
schip en zijbeuken, geschraagd door de
hoge, dikke pilaren. Het hernieuwde or
gel, dat weer zulk een schoon instru
ment is geworden, beter dan wij het ge
kend hebben! De gerestaureerde kerk
ademt vooral ten aanzien van het inte
rieur een geheel andere sfeer: de hou
ten betimmering is niet meer hersteld,
maar uitgebroken, wat uiteraard een
geheel andere ruimtewerking tot gevolg
heeft. Ook de verplaatsing van de preek
stoel naar de rechter achterpilaar is op
vallend. Zeker, velen zullen even moe
ten wennen aan het zacht-groen van de
stoelen, maar op de duur zal men aan
voelen, dat dit de beste -keus was en
hierbij naar ensemble is gestreefd ten
opzichte van de ramen.
Enkele van de fraaie luchters werden
tijdens de beschieting beschadigd, maar
nu ze daar allemaal weer aan de stevige
moerbalken hangen, is het of ze niet
zijn weggeweest. Links en rechts wordt
hun schijnsel geëscorteerd door nieuwe
ornamenten aan de pilaren, bijzonder
geslaagde scheppingen, welker motief
aan de fakkelhouder is ontleend; een
grote verbetering dus vergeleken bij de
nuchtere kapjes van vóór de restaura
tie! Voor de preekstoel is nu een vast
liturgisch centrum ontstaan met de
avondmaalstafel als dominerend attri
buut.
Keren we ons om, dan treft ons aan
weerszijden van het orgel de galerij,
waar volop ruimte zal zijn voor koor en
nruziek. Daar is ook weer de consisto
riekamer gebouwd. Twee ramen reiken
tot door de zoldering en zullen dus het
kunstlicht een handje helpen. De vloer
ligt hoger dan de vroegere. In het oog
springt natuurlijk ook de terugkomst
van de voormalige deur in de Noorder
kerkmuur. Om een of andere niet meer
op te helderen reden heeft men die muur
destijds dichtgemetseld. De architect, de
heer Rooyaards uit Schoorl, heeft te
recht de oorspronkelijk toestand her
schapen.
EEN EEUWENOUDE kerk zal morgen
een dankbare gemeente ontvangen, blij
de psalmen zullen opklinken in'n'bijzon
dere Eredienst. Zoals vijf eeuwen terug
eveneens het Soli Deo Gloria zal hebben
weerklonken in een kerk, die in het jaar
1481 haar voltooiing vond, nadat in 1470
begonnen was met de bouw van een
koor.
Psalmen zullen weerklinken, nadat
eerst zo lange tijd de troffels hebben
geklonken. Dat de restauratie veel tijd
en veel geld zou kosten, was te voor
zien. Intussen had het geen herfst 1953
behoeven te zijn geworden om de eer
ste Eredienst te kunnen houden, maar
door financiële problemen ging de res
tauratie schoksgewijs. Op 29 December
1951 konden wij melden, dat de laat
ste aanvullende begroting ter voltooi
ing van de restauratie door de minister
was goedgekeurd. Vanaf dat tijdstip
konden architect en uitvoerder weer
normaal doorgaan, nadat een vol jaar
lang met slechts enkele mensen was
verder gewerkt.
In zijn noodwoning naast de kerk heb
ben wij de heer Ubels een dezer dagen
een bezoek gebracht. Wij hadden
hem al zo dikwijls aangeklampt, maar
even dikwijls liet hij zich dan ontval
len: „Man, wacht nou toch asjeblieft tot
dat de zaak erop zit, dan krijg je van
me wat je maar weten wilt!" Dat wij
't in vele incidentele gevallen toch „be
slist" nodig vonden hem om inlichtin
gen te polsen, lag hem dan ook nooit
bijzonder, waar hij wars bleek van alle
publiciteit tijdens de restauratie zelf.
De heer Ubels vragen we dan aller
eerst naar de toestand van de kerk zoals
hij haar bij de kennismaking aantrof. Bij
de aanhef van dit artikel hebben wij al
een en ander van zijn toenmalige bevin
dingen opgesomd: het gebouw verdien
de welhaast de benaming ruïne, nadat
een aantal granaten vlug had hel
pen losbreken, waarover de tands des
tijds zeker nog wel enige jaren zou heb
ben gedaan. In één opzicht gelukkig, dat
de granaten er bij kwamen: zij hebben
stellig ongelukken door vallend hout of
steen helpen voorkomen! Het oorspron
kelijke restauratieplan was lang niet zo
ingrijpend als geschied is, maar hoe ver-
de'r men kwam, hoe meer kwaad men
ontdekte: er is tijdens de werkzaamheden
een enorme hoeveelheid totaal ver
molmd hout afgevoerd. Een der 13,5 m.
lange en 35 bij 35 cm. dikke moerbal-
ken, lopend van zijbeuk tot zijbeuk, had
bovendien een voltreffer gekregen en
was gedeeltelijk omlaag gestort, enkele
spitsbogen hingen in brokken van 1-1,5
meter over, ook was een spant van het
gewelf vernield. Door de enorme lucht
druk was het gewelf op verschillende
plaatsen totaal ontzet en naar buiten
gedrukt. Een lange, zware stijl van het
middenschip was totaal vermolmd. „Je
hield enkel de verf over", aldus de heer
Ubels. De muurroosters kon je eveneens
met de schop opnemen. De moerbalken
verkeerden alle in verregaande staat.
Wat toevallig niet behoefde te worden
vernieuwd werd gelast. De restauratie
van het dak werd een complete vernieu
wing: deze operatie werd in verschillen
de etappes uitgevoerd. Niets bleek te
kunnen worden overgeslagen en zo wer
den een nieuw middenschip en nieuwe
zijbeuken gebouwd. Welk een winst in
tussen: het donkere hout of de licht
blauw geverfde betimmering van voor
heen! De houten ramen bleken even
eens totaal vergaan. Aanvankelijk was
sprake van het opnieuw aanbrengen van
houten ramen, maar gelukkig kon bij 'n
volgende begroting glas in lood worden
geprojecteerd
Moeilijkheden ter verkrijging van het
materiaal?
Nee, dat ging vlot en vormde geen
probleem. Wel was het vervoer een
kostbare gesohiedenis. De binnenbe-
schieting komt uit de Eiland9kerk te
Amsterdam, die wegens verval moest
worden gesloopt. Voorts heeft een afge
broken molen voor- het nodige hout ge
zorgd, o.a. voor de vervaardiging van
de zware spanten. Er zijn diverse soor
ten steen verwerkt: uit Groningen, Vlis-
singen, Abbekerkers, een groot kwan
tum zgn. Napoleons (stenen, die men tij
dens de regering van Napoleon ge
bruikte) en stenen, die vrij kwamen bij
de sloop van oude bouwwerken op de
Marinewerf te Den Helder. Er zijn ze
ker een 200,000 stenen verwerkt (uitge-
bikte en daarna weer aangebrachte en
nieuw aangevoerde stenen). De muren
moesten op sommige plaatsen zeer diep
worden uitgehouwen en er waren mu
ren bij van 2,20, 1,20 en 1 meter. Het
voorfront moest zo goed als tot aan de
grond toe worden afgebroken: men had
daar nl. te doen met resp. een afwijking
van 28 en 18 cm. Deze moesten dus he
lemaal in de loodrichting worden terug
gebracht.
Een indruk van het omvangrijke werk
geeft wel de hoeveelheid steigermateri
aal, die hierbij nodig is geweest: in de
kerk stond op zekere dag een steiger-
werk met 1400 touwverbindingen en
zo'n 2800-3000 m. steigerhout, waarbij
nog niet eens de kortelingen zijn opge
teld.
Er werd een speciaal soort cement
gebruikt, ongeveer van dezelfde samen
stelling als die, welke tijdens de oor
spronkelijke bouw werd gebezigd, dus
^en product met veel schelpkalk.
De heer Ubels noemde de verplaat
sing van de preekstoel ook een belang
rijke verbetering, want nu wordt de ge
meente met meer door het zonlicht ge
hinderd. De consistoriekamer heeft de
oorspronkelijke stijl herkregen, aan de
andere zijde van het orgel bevindt zich
een grote opbergruimte.
Alle oude plavuizen, alsmede de oude
grafzerken, waarvan sommigen fraai ge
beeldhouwd zijn, zijn weer op de oude
plaatsen aangebracht. Het is natuurlijk
jammer, dat geen ouwerwetse meubile
ring kon worden geplaatst, maar er zijn
meer oude Hollandse kerken waar de-
zélfde oplossing is gevonden als hier.
De beklimmers van de toren zullen
de oorspronkelijke opgang naast het or
gel in ere hersteld zien. De zeer hoge
eerste trap is gelukkig vervallen! Alle
trappen zijn gerepareerd. De torenspits
zelf is, zo wordt verondersteld, het oud
ste bouwwerk, de kerk moet daar later
om heen zijn gebouwd. Dit is op te ma
ken uit het feit, dat de toren niet haaks
op de kerk staat, maar gedraaid in het
front is. De toren staat op zwerfstenen
gefundeerd, evenals de pilaren, de fun
dering bezit deels een Romaanse, deëls
een Gothische stijl.
Zeer modern is de heteluchtverwar-
ming. Twee roosters zuigen koude lucht
in en een derde rooster voert het weer
op de gewenste temperatuur in het
kerkgebouw.
DE GROTE DAG voor de leden van
de N.H. Gemeente van Den Burg na
dert, een grote dag voor hen niet alleen:
allen, die de restauratie van onze zo
schaarse monumentale gebouwen kun
nen zien in het licht der eeuwen, allen,
die gaarne helpen behouden wat vroege
re generaties hebben gemaakt, zij allen
zullen verheugd zijn over het hier ver
richte meesterwerk. Uiteraard rekenen
wij tot deze grote categorie ook onze
toeristen, die alles wat tot het monumen
tale behoort, hier met een lantaarntje
moeten zoeken. Ja, alleen reeds uit het
oogpunt van deviezenwinst is de restau
ratie van het oude en schone ten volle
verantwoord.
BEKENDMAKING
Het kantoor van de Sociale Dienst
in deze gemeente zal gesloten zijn van
13 tot en met 17 October 1953.
Texel, 8 October 1953.
Burgemeester en Wethouders van Texel,
De Burgemeester C. DE KONING.
De Secretaris, P. BEEMSTERBOER
SCHIETOEFENINGEN
De 'Burgemeester der gemeente Texel
maakt bqjkend, dat in de penode van 19
tot 24 October 1953 zonder voorafgaan
de waarschuwing op de Hors zal worden
geschoten.
Wanneer de rode vlaggen gehesen ziin
is het -ten strengste verboden de Hors te
betreden.
De Burgemeester van Texel,
C. DE KONING.
JONGE KOE SPRONG IN SCHERPE
PUNTEN VAN IJZEREN HEK
Bij het verweiden van koeien van de
duinen achter Den Hoorn naar Harke-
buurt door de eigenaars de heren D.
Kuiper en D. Brans, ging Woensdag een
1-jarige koe van de heer Brans op de
Bomendijk aan de haal. De vluchtelinge
trachtte over een ijzeren hek, geleden-
voor de woning van de familie B. Kuy-
per, te springen, maar deze poging mis
lukte, waardoor enige scherpe staven in
het lichaam van het dier drongen. Na
veel moeite gelukte het de veehouders
het dier te bevrijden. De dierenarts
de heer De Boer, hechtte de grote won
de, waarna de schet op de boerderij van
de heer M. C. Keijser gestald werd.
Dool dat zuurbranden
op Uw maag.
Neem een of twee Rennies als er van
Uw maal eens iets „verkeerd gevallen"
is. Renrues blussen dat zuurbranden da
delijk. Een smakelijk middel, onfeilbaar
in zijn werking enonopvallend in
te nemen.
Iedere Rennie hygiënisch verpakt één
voor één.
,,'T WAS HAAR EIGEN SCHULD!"
Uw krant was lelijk abuis, met dat
bericht over die botsing op het fietspad
langs de Schilderweg, aldus een dame,
die ons om rectificatie verzocht. Zij ver
telde ons, dat de wielnjdster niet tegen
een fietser zonder licht was gebotst,
maar tegen haar bromfiets, die een hel
der licht voerde. Het slachtoffer dat
in een moddersloot belandde fietste
naast een vriendin toen de 'botsing
plaats had en voor dit betrekkelijk
smalle pad geldt: drie is te veel, zodat
het slachtoffer de duoe werd van haar
eigen overtreding.
FEESTAVOND BUURTVERENIGING
De Buurtvereniging Stenenplaats,
Waalderstraat, Binnenburg, heeft op
haar Dinsdagavond gehouden ledenver
gadering besloten de door de Waters
nood uitgestelde feestavond te doen hou
den op Zaterdag 7 November a.s. in Ho
tel Texel. De buren zullen het pro
gramma uitvoeren en er zal voor een
gezellig stukje dansmuziek worden ge
zorgd. Dit is altijd dé avond van het
jaar en geen buur, hoe oud ook, wil deze
gezellige avond missen. Buren, maakt u
gereed en tot 7 November dan! R.
In dozen en tuben
Huidgenezing
Huidzuiverheid
Huidgezondheid
DAMCLUB OOSTEREND
Het gaat met de damclub verheugend
goed. Op de clubavond van Maandag
werd besloten, gezien de grote uitbrei
ding van het ledental, de competitie te
splitsen in afdelingen A en B, wat het
aantal te spelen wedstrijden beperkt en
ongetwijfeld de animo tot het damsnel,
ook voor nieuwe leden, zal vergroten.
Ook zullen 6 klokken worden gekocht,
zodat het damspel binnenkort ook hier
op reglementaire wijze zal worden ge
speeld. Wat de competitie in afdelin^ A
betreft, zullen waarschijnlijk de heren
Jb. Visman, J. Trap en A. Bakker een
goede kans hebben op de bovenste
plaatsen, waarbij Bakker altijd het
voordeel heeft van „thuiswedstrijden".
Jb. Breman heeft z'n zware geschut
echter nog steeds niet in stelling ge
bracht en kan voor die heren wellicht
nog een hinderpaal wezen op de weg
naar de bovenste plaatsen.
Ook de „prof" heeft zijn spel nog niet
ten volle ontplooid. Binnenkort hopen
wij de oompet iti est and te publiceren.
SVC-Nieuws
Morgen SVC 2-Watervogels 4, 1,30 u.
W. moet met de boot van 4 uur terug.
Flftal in het kastje. Voor de adsp. wed
strijd tegen Oosterend A is uitstel ge
vraagd in verband met de Jeugduitvoe-
ring hedenavond in de school.
TIPT fTT" Niet krabben. De helder vloel-
«I I I H bHre D-D-D- kalmeert de jeuk
VJJjUJ.% in enkele seconden, doodt de
ziektekiemen, geneest tot diep ln de huldporlëp,
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
IL UICJA AU UV 41U1UV»i uw,
De Cocksdorp. Woensdagmiddag
werd de heer F. Kikkert door leden van
de kerkeraad en het kerkbestuur naar
zijn laatste' rustplaats gedragen. Velen
volgden de baar, die 'bedekt was met
kransen en bloemstukken, o.a. Een laat
ste groet van de Ned. Herv. Gemeente;
VW; Ziekenfonds Texel; Van de Zus-
terkring en Jonge Vrouwenvereniging.
Aan de groeve w±rd Oc'st het woord
gevoerd door de heer J. C. Rab, voorzit
ter der VVV Texel, waarvan de heer
Kikkert hoofdbestuurslid was. Sprek/er
schetste de overledene als een actief en
rechtvaardig mens. Daarna sprak de
heer Kannewasser een woord van af
scheid tot hem met wie hij vele jaren
in relatie was geweest en van wie hij
steeds zulk een bijzondere gastvrijheid
had genoten. Spreker besloot met de
woorden: Uit stof gekomen, uit stof ge
nomen. De ouderling J. v. Bennekom
sprak namens de kerkeraad: de heer
Kikkert was een grote steun voor de
kerkvoogdij, een harde werker voor zijn
zaken, maar ook voor de kerk. Met hart
en ziel heeft hij zich gewijd aan het
werk dat hem lief was. Hij was een wa
re steunpilaar voor de Herv. Gemeente.
Welk een plaats de kerk bij hem innam
bleek vooral ook tijdens de restauratie.
Moge hij in het vaste geloof zijn ontsla
pen.
Ds Salm bracht namens de familie
dank aan de kerkeraad en kerkbestuur
en aan allen, die tijdens de ziekte van de
heer Kikkert blijken van medeleven
hadden getoond. Dokter Feikema werd
dank gebracht voor zijn medische hulp.
Spreker besloot: „Het troost ons te we
ten, dat vader Kikkert geheel bereid
was alles los te laten van het aardse le
ven en de blik had gericht op de toe
komst in het Vaderhuis".
Ds Soesan be<»on met de woorden: Wie
in God gelooft, zal het eeuwige leven
hebben. Vervolgens las Ds enige verzen
uit Joh. 14: „Uw hart worde niet ont
roerd; gij lieden gelooft in God, gelooft
ook in mij"; waarna Ds het Onze Vader
bad.
Diep onder de indruk keerde men
hierna weer dorpwaarts.
De heer Kikkert werd in 1921 door de
Gemeente tot het college van notabelen
benoemd, waarna hij in 1938 tot kerk
voogd werd gekozen. In 1943 werd de
heer Kikkert president4cerkvoogd. Zijn
nagedachtenis zal bij de Gemeente in
ere voortleven. Hij ruste in vrede.
Hamea-Gelei voor Uw banden
RONDGANG TEXELS FANFARE
Route op 10 October:
8 uur afmars van het Fanfaregebouw,
Schoonoordweg, Kogereind tot Buiten-
lust, terug naar Kogerstr., Hogerstraat,
Gasthuisstr., Westerweg, Hollewalsweg,
Weststr., Molenstr., Suikerweg, Hoile-
walsweg, Weststr., Gravenstr., Zwaan
straat, Groeneplaats, Parkstr., Nieuw-
straat, Binnenburg, Waalderstr., Watte
Kruisweg, Fanfaregebouw.
BESMETTELIJKE VEEZIEKTEN
IN SEPTEMBER
De afgelopen maand is in onze ge
meente op één bedrijf rotkreupel ge
constateerd.
WEER TWEE STROPERS IN DE VAL
Ofschoon de twee stropers, die dezer
dagen in de duinen achter Den Hoorn
opereerden, zich gedroegen als een ge
waarschuwd man, was de sterke arm
hen toch te glad af, waardoor een hun
ner in het duin en de ander op het
strand (waarlangs hij poogde te ont
snappen) aangehouden en op de bon ge
zet kon worden. De mannen hadden de
drang om op illegale wijze een konij
nenboutje te verschalken, niet kunnen
weerstaan en probeerden door middel
van klemmen hun doel te bereiken. De
ene stropende Texelaar woonde te Den
Hoorn, zijn collega in de buurt van dit
dorp. Het lijkt ons nog altijd voordeli
ger om rechtstreeks naar de poelder te
stappen!
P.S. Bij deze actie raakten de stro
pers niet alleen hun buit, doch ook hun
vangmiddelen kwijt.
en rheumatische pijnen a
wrijft U weg met
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 10 Oct op om 6,57; on
der om 5,56. Maan: 15 Oct. E.K., 22 Oct.
V.M. Hoog water ter rede van Texel; 10
Oct. 10,40 en 10,40. 11 Oct. 11,12 en 11,12
12 Oct. 11,44 en 11,44. 13 Oct. 12,11 en
14 Oct. 0,23 en 0,45. 15 Oct. 1,10
en 1,27. 16 Oct. 2,05 en 2,24.
Aan het strand is het ongeveer een uui
eerder hoog water.
ZITTING CONSULTATIEBUREAU
Woensdag 14 October voor moeders
van buiten Den Burg van 24 uur
Zaterdag 17 October voor moeders van
Den Burg van 24 uur.