Cjroen fwartsjexels in het harL,
Texel in de greep van de winter
De strenge winter van 1929
jubileert
HnmÉfl»
GRIEP? Hh
De heer
G. J. Logman
met pensioen
Na 45 jaar
afscheid van de
Tesselaar
Ten afscheid
ZATERDAG 30 JANUARI 1954
TEXELSE
67e JAARGANG. No. 6807
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 -Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart. 20 ct. incasso. Adv. 8 c. p.mm.
a-I
"Jl
8.
Zo zag onze camera Dinsdagmiddag de Haven.
„Al in meer dan een maand is de „Marsdiep" de haven niet binnengevaren en
zelfs nu het zes Maart is geworden, onze winkeliers zich op de Paasdrukle pre
pareeren, en de jeugd reeds geniet bij hit vooruitzicht spoedig van Paaschcicren
en Paaschvacantic te zullen genieten, is er nog van een „Zomerdienst" geen
sprake. Wel begon het ijs in haven en mond al los te raken, maar zeer vermoede
lijk vaart de boot nog wel een dag of wat over het Horntje". Aldus schreef de
redactie van de Texelse Courant op 6 Maart 1929.
DIE STRENGE WINTER van 1929
hebben de meeste onzer aan den lijve
ondervonden. In ddt Jubileum'jaar 25
jaar geleden zaten wij óók midden in de
kou! willen wij het nog eens over die
winterpenode hebben, mede door het
feit, dat Koning Winter ons thans we
derom met zijn bezoek „vereert"....
Voor een eiland heeft het woord
„strenge winter" nog altijd weer een
aparte betekenis, want om de verbin
ding met het vasteland te kunnen on
derhouden, plegen de bewoners der
Waddeneilanden van een bootdienst ge
bruik te maken en waar zo'n strenge
winter gepaard pleegt te gaan met Oos
telijke winden, komen de Waddeneilan
den steeds weer voor een groot ver
keersprobleem te staan. Zeker, in de te
genwoordige tijd behoeft men nooit
vrees te koesteren voor algeheel isole
ment, maar ..wij zijn nu eenmaal ge
wend aan een regelmatige vaart over de
Waddenzee! We kunnen weliswaar als
de nood aan de man komt, óók over de
Waddenzee vliegen, maar liefst houden
wij het toch maar bij verbinding te wa
ter, nietwaar?
DE OUDSTE eilandgenoten kunnen
meepraten over 3 strenge winters: die
van 1890-'91, die van 1929 en die van '47.
Nu is maar te hopen dat het bij dit trio
blijft, maar op het ogenblik Woens
dagmiddag vriest het nog knap en
met de verbinding op Den Helder is het
goed fout: nu en dan houdt een voorbij-
ganger-die-er-door-moet de pas even in
om het TESO-bulIetin. geplakt aan ons
redactie-bureau, snel te lezen. De grote
l vraag is dan „Varen we nog?'' En „Hoe
varen we?" Momenteel ziet TESO nog
kans om de gewone route op Oudeschild
te varen, maar de kans bestaat, dat wij
binnenkort weer via het Horntje zullen
I reizen. Te voorzien valt mets, alles ligt
in handen van Koning Winter....
Donderdag zou eerst alleen om tien
uur van Texel en om tien uur van Den
Helder worden gevaren, maar later deel
de men ons mee. dat de dienst tot twee
diensten kon worden uitgebreid: men
zou ook om 12 uur van beide punten
vertrekken. Nu zijn dus zowel de
Marsdiep als de Dokter Wagemaker in
touw de Voorwaarts moet een revisie
- ondergaan.
een boezemvriend van Koning Winter:
„Met vreugde zagen wij het staan:
De kans op nog wat vorst hield aan
De schaatsen komen nu uit 't vet,
Het schaatstenue wordt klaar gezet".
Welk een enthousiasme voor de ijs-
sport. Alom werden de IJsclubbesturen
actief. De baan „De Eleimert" te Den
Burg thans is dit perceel tot bouw
terrein gepromoveerd werd op 11
Januari geopend en nog dezelfde avond
kon je er bij electrisch licht, opgehan
gen aan acht palen, heerlijk schaatsen.
Ook lees je van ijspret op „De Geul",
strijden georganiseerd, met hindernis
sen! Ook hardrijden met hindernissen.
6 Febr. u ziet, dat het srtel up en
down gaat! meldt de krant „Volop
dooi!", maar inmiddels moet de Mars
diep de verbinding door massa's ijs via
het Horntje onderhouden! Op 6 Febr.
regeert Koning Winter weer met volle
pracht en praal
Postduiven ingezet
Op 9 Februari schrijft de krant:
Als een bijzonderheid delen wij mee,
dat de heer directeur van TESO zich
voor een snelle berichtgeving van de
haven (Oudeschild) naar het Horntje
van een stel postduiven bedient. Deze
dieren behoren toe aan de heer Leon de
Puizelaar en voldoen uitstekend. Bij
gebrek aan een telefoon op bedoeld
traject, een zeer goede „vinding".
Van de buitenwereld afgesloten
Op 13 Febr. daalt het kwik op Texel
tot 15 gr. C. Zo'n kou had men de laat
ste 35 jaar niet meegemaakt! Die dag,
Woensdags, schrijft de Texelse Courant:
Sinds Zondagmorgen 10 Febr. zijn wij
van de buitenwereld afgesloten. De
Marsdiep heeft op 12 Febr. van 7 tot
10 uur in het ijs geworsteld, maar half
weg het Horntje moest de boot terug
keren. Tussen ons eiland en de Vaste-
wal strekt zioh een onafzienbaar ijsveld
uit. De redactie tekent aan:
„Wij beleven thans de langste vorst
periode sinds 1890-1891; die beruchte
winter was de koudste van heel de vo
rige eeuw en heerschte bijna aan één
stuk van 25 November tot 23 Januari.
Thans vriest het nagenoeg zonder onder
breking van 1 Jan. af. Op een paar
Verkouden en hoestende kinderen
Mijnhardt's Kinder Hoestsiroop
Verzachtend, Losmakend, Hoeststillend
JE ZIT midden in zo'n winter eer je
het weet! En je verbaast je over de
massa ijs, die zich reeds in de haven en
haveningang heeft gevormd zie de
foto, die Dinsdagmiddag is genomen.
Van meet af aan heeft de vorst, die Za-
terdag begon, haar felheid behouden en
een krachtige wind uit Oostelijke rich
ting voert alsmaar nieuwe koude lucht
aan. Wij voelen ons als een gewaar
schuwd man, bij zo'n „ouwerwetse in
zet!"
In 1929 is de winter zo stilletjes weg
ingeburgerd: op 11 Januari vond ieder
een het blijkens de krant een pretje, de
gladde ijzers weer eens te kunnen on
derbinden om te zwieren over de slo
ten. kanalen en ondergelopen landerijen:
In de krant van 12 Januari dichtte
Sneeuwpop 1929 Hogerstraat
bij Den Hoorn, op „De Ronde Baan" bij
Oudeschild en op 28 Januari houden de
Oosterenders en de bewoners van Oost
en Het Noorden zgn. stembuswedstrij
den op „De Putten", in de schaduw van
de molen. IJsclub „Eierland'' organi
seert hinderniswedstrijden en de bewo
ners van De Waal vermaken zich in de
omgeving van hun dorp ook opperbest.
In Den Hoorn wordt op de 28ste Janu
ari IJsclub „De Geul" opgericht: ze mo
gen de natuurlijke baan van Staatsbos
beheer gratis in gebruik nemen. De heer
P. B. Riteco, thans hoofd van de R.K.
School te Den Burg, was toen voorzit
ter.
De mensen wisten eerst feitelijk niet
wat ze aan Koning Winter hadden: de
Texelaar schrijft op 2 Februari 1929:
„Het vriest en dooit om beurten!", maar
inmiddels vormde zich op Texelstroom
hier en daar drijfijs, dat reeds op 22
Januari bij de achtereb was waargeno
men. Door de mist kon men de hoeveel
heid echter niet goed schatten. Op 1
Febr. begon de misère al voor de Texel
se boot, die dien dag eenmaal heen en
weer voer. Op 2 Februari maakt de
krant melding van een brede strook ijs
langs de kust. Op 3 Febr. houdt de le
venslustige jeugd ringrijderij voor pa
ren op de Waalder ijsbaan, op 4 Febr.
worden op „De Putten" priksleewed-
dagen na heeft dit jaar nog geen dag
gebracht, waarop het kwik niet daalde
onder het vriespunt. Wij hebben thans
reeds 41 vorstdagen geboekt en ver
langen naar het eind. Dat de lust tot
schaatsenrijden onder deze bittere kou
de eveneens beneden nul is gedaald,
laat zich licht begrijpen. De ijsbanen
liggen nagenoeg verlaten en geen IJs
club denkt er aan wedstrijden uit te
schrijven".
Slachtoffer van slechte verbinding
Op 13 Febr. weet kapitein C. Duin-
ker zijn schip weer tegen de dijk bij
het Horntje te krijgen. Diezelfde dag
ze zijn net in Den Helder terug be
reikt hem de opdracht om wederom
naar het Horntje te komen: er moet een
patiënte naar het ziekenhuis te Den
Helder overgebracht worden. Dit is het
9-jarig dochtertje van de familie R.
Dalmeijer, te De Koog, dat wegens blin
dedarm en buikvliesonsteking geope
reerd moet worden. De Marsdiep ver
trekt, maar als de ziekenauto Den Burg
heeft bereikt, verneemt de chauffeur,
dat de boot zich geen weg door het ijs
veld weet te breken. Dokter Hellema
Chartert een legervliegtuig van het Hel-
derse vliegveld. Dit toestel zal op de
Hors bij de Mok landen Het staat daar
al een uur, met draaiende motor, als de
ziekenauto via De Koog en over 't strand
op de Hors arriveertHet vliegtuig
start vlot, maar bij de overtocht over
het Marsdiep werken door vuile bou
gies slechts vier cylinders. Het toestel
had met draaiende motor op de zieken
auto gewacht. Bij die strenge vorst durf
de men namelijk niet het risico te lopen
van moeilijkheden bij het aanslaan
van de vliegtuigmotor, terwijl ook be
vriezing van het koelwater moest wor
den voorkomen! Helaas mocht operatief
ingrijpen in het ziekenhuis met meer
baten.
In een kort berichtje maakt de krant
vervolgens mëlding van een sneeuw
jacht. De sneeuw zou lang blijven lig
gen
Steun aan werklozen
Door de afdeling Texel van de SDAP
is het volgende schrijven aan het Dage
lijks Bestuur onzer gemeente gericht
.(aldus de Texelaar van 20 Febr. 1929):
Oudeschild, 18 Febr. 1929.
Het Bestuur van de afdeling Texel
der SDAP. Gelet op de grote werkloos
heid door de lange vorstperiode. Gelezen
Mijnhardt's Grieppoeders. Doos 50 ct.
hebbende de uitkeringen van steenkolen
of cokes m de verschillende gemeenten
van ons land; van oordeel, dat zulks ook
in onze gemeente voor velen zeer nood
zakelijk is; verzoekt B en W der ge
meente Texel te besluiten, aan alle in
geschreven crisiswerklozen kosteloos een
maand electrisch licht of twee mud ko
len te-verschaffen.
Voor het bestuur der SDAP, secretaris,
(w g.) A. Backer Tz.
Op 20 Februari maakt TESO haar
„Zomerdienst ingaande 1 Maart 1929"
bekend. (Vijfmaal Texel-Den Helder vv)
Het zou 7 Maart worden, voordat de
„Marsdiep" weer de haven van Oude
schild kan bereiken!!
(Vervolg op pagina 4)
De heer GJ- Logman aan de zetmachine.
VANDAAG, Zaterdag 30 Januari, gaat
de heer G- J. Logman, Molenstraat, Den i
Burg, met pensioen na 45 jaar in functie j
te zijn geweest bij Langeveld De
Rooij. En daar moet natuurlijk over ge
schreven worden. Hadden wij de pen
letterlijk gevoerd, stellig zou de inkt et
telijke malen aan het drogen zijn ge
raakt, want al heb je duizend-en-één ar
tikelen uit de pen laten vloeien, als het
feit. waarvoor je die pen opnam, zo
dicht 'bij huis ligt, ja, in huis ligt, wordt
het allemaal even anders, vandaar, dat
mensen, die bij een of andere plechtig-
head er in wezen het verst vanaf staan
kans zien wij generaliseren uiteraard
de beste speeches, de fraaiste woor
den te vinden. In het geval als dit ko
men te veel gedachten om de voorrang
vragen en je weet eigenlijk met hóé je
het nu eens zeggen moet!
Jarenlang is je copy door de schei
dende machinezetter in keurig lood
omgezet, jarenlang was er die band re-
daotie-zettenj zonder welke een krant
nu eenmaal met bestaan kan. En straks
komt - een ander om je copy als die
niet tijdig genoeg bij de machine gede
poneerd werd!
45 Jaar, u moet zich zo'n periode eens
even indenken! Het ligt in de schaduw
van de halve eeuw en in de laatste hal
ve eeuw is er toch nogal wat op ons ei
land voorgevallen, heeft ons blad toch
nog al wat berichten mogen publiceren.
Andere tijden, andere aspecten en de
machinezetter voorheen nog handzet-
ter moest maar „mee". Die goeie mo
derne tijd heeft ontegenzeggelijk vele
prettige dingen meegekregen, maar ook
minder aangename. Is het dus een won
der, clat de heer Logman altijd met bij
zonder genoegen artikelen zette, die
onze geest naar het verleden terug
voerden? Men zegt wel eens, dat de eer
ste 30 jaren van je leven de beste zijn,
wel. aan onze scheidende medewerker
hebben wij toch nimmer kunnen ont
dekken, dat hij aan activiteit verloor.
Wilde hij rmischien hetzelfde tempo al
tijd handhaven, ofschoon dat eigenlijk
moeilijk voor hem werd? De laatste tiid
heeft hij ons bekend of viel het 'm
uit mond? dat hij blij was als de dag
taak er weer op zat! Wij kunnen ons dat
goed indenken van allen, die hun werk
uitvoeren op de wijze zoals de heer Log
man, dat al die 45 jaren heeft gedaan
Hij beschouwde de zetmachine als z ij n
zetmachine, de drukkerij als z ij n krant.
Gaf zijn hoogst ingewikkelde machine er
op een gegeven moment de brui aan en
moest naar de Vastewal om een expert-
monteur worden getelefoneerd, wel,
Legman had een kwaje dag!
Trouw is hier voor de volle 100 pet
gebleken- Deze mannen zijn het, waar 'n
bedrijf zijn kracht en dikwijls zijn bloei
aan ontleent. Hij was een voorbeeld
voor ons allen!
Maandag 1 Februari wordt zijn 65ste
levensjaar afgesloten en daarmede een
stuk levenswerk, medewerking aan een
nieuwsblad, dat Texel op de hoogte
houdt van zijn lief en leed. Uren zat hij
aan de zetterij van iedere kranrt, die wij
allemaal o zo vluchtig „uit" hebben:
Texel kan nu eenmaal geen dagblad be
zitten, dat haar bewoners zowel het ei-
landelijke als het wereldnieuws brengt.
De kracht van de „Tesselaar" ligt in een
andere sfeer, wij richten onze belang
stelling uiteraard zuiver op het Texelse
nieuws en een objectief gezien minder
belangriike gebeurtenis, welke op het
Gouden Bolt je geschiedt, interesseert
ons als Texelaars zeker zoveel als dave
rende dingen van het wereldgebeuren!
De dagbladen zullen als zij daar
ruimte voor wilden afstaan! hoog
stens in één regel melding maken van
het afscheid van een Texelse machine
zetter. die 45 jaar lang bij hetzelfde be
drijf werkzaam was geweest; wij hier
spanderen er graag een volle kolom aan,
want óns zegt het meer, omdat wij de
betrokkene zo goed kennen! En wij ge
loven, dat Logman wel alle geboren
Texelaars kent: over wie zou hij in de
loop van al die jaren peen serie matrij
zen naar de loodpot hebben gestuurd?
De namen van allen, die tot de jongere
generatie behoren, heeft hij minstens
éénmaal gazet als via het Raadhuis ons
Beste Logman, nu je heden
Afscheid neemt van onze krant,
En de linotype van nu af
Overgaat in and're hand.
Wil ik, Logman, aan dit scheiden
Nog heel graag een rijmpje wijden.
Want gij en de Tesselaar
Horen eenmaal bij elkaar-
Millioenen letters hebt gij
In die jaren reeds gezet-
Van de morgen tot de avond
Vlóóg ge door het alfabet.
En die letters bracht gij samen
Tot er woorden, regels kwamen,
En die regels met elkaar
Vormden onze Tesselaar.
Wat een nieuws is in die jaren
Door uw handen heengegaan.
Blijde maren, droeve tijding,
Nu een lach en dan een traan.
Stukken over politiek en
Eindeloze polemieken
Lief en leed en haat en nijd.
Alles was er op zijn tijd.
Kwam je hier als jonge jongen
In het korte broekje aan.
Thans, grijs en dun van haren
Gaat ge bij de krant vandaan.
Al de werkkracht van uw leven
Hebt ge aan de krant gegeven.
Nimmer viel jou iets te zwaar
Als 't ging om de Tesselaar.
Gerrit, jij hebt in die jaren
Ziekte en ook zorg gekend,
Maar je optimisme hield je
Toch weer altijd overend.
En nu is de dag gekomen
Dat er afscheid wordt genomen,
En is dit de laatste krant
Die gezet wordt door jouw hand-
'k Wens je namens alle lezers
Een zeer goede oude dag.
En wij hopen dat je lang van
Je pensioen genieten mag-
Moge God je vele jaren
Met je echtgenote sparen.
Steunpilaar der Tesselaar,
't Ga je goed!
DE RIJMELAAR.
de Burgerlijke Stand bereikte! Via hem
werden alle eilandgenoten en velen
daarbuiten op de hoogte gesteld van
hun komst op de wereld en zo ligt het
voor de hand. dat wij nu met grotere
interesse dit artikel lezen! Wij noemen
hier nog enige belangrijke feiten uit de
tijd van Logman-als-zetter:
De heer Logman was 20 jaar, toen hij
als zetter in dienst trad van de Fa.
Langeveld de Rooij. Je had toen nog
geen zetmachines, alle regels werden
met de hand gezet en men moest flink
aanpakken wilde men 56 regels per uur
produceren.
1 November 1928 kreeg de Texelse
Courant zijn zetmachine, een zgn. typo
graaf.
Gisteren zijn laatste machineregel
Elf jaar heeft de jubilaris op zijn
trouwe Typograaf getypt, toen kwam
20 November 1939 het nieuwste snufje
op het gebied van zetmachines de
drukkerij binnen, een zgn. Linotype en
achter deze machine hebben wij de heer
Logman een dezer dagen vereeuwigd.
Bij zijn 40-jarig jubileum hebben wij
eens uitgerekend, hoeveel regels hij
moet hebben gezet. Wij kwamen op zo'n
slordige drie en een halve millioen! en
wel gedurende 20 jaar, die 20 jaar daar
vóór heeft hij zeker wel een millioen
regels met de hand geproduceerd!
De heer Logman heeft het bedrijf
zien groeien. Toen hij kwam drukten ze
500 kranten, thans worden Woensdags
en Zaterdags ruim 3000 Tesselaartjes
door Langeveld de Rooij naar alle hoe
ken van Texel èn de wereld verzonden!
Gisteren heeft hij zijn laatste copy ge
zet, vandaag is zijn taak aan ons bedrijf
verleden tijd geworden.
Wij wensen „Gerrit" nog menig jaar
in goede gezondheid. Bij die wens zullen
velen zioh aansluiten, ook de liefhebbers
van het toneel, want als regisseur heeft
de heer Logman ook goed werk verricht,
en zo zijn er wel meer punten om hem
in de hoogte te steken. Maar hij zal het
wèl zo gepast vinden als wij het hierbij
laten.
