Cjrocn 'ZwartsJ'exels in het harL,
Eén uur van ons loon
kan vluchtelingen
redden!!
Een goed voorbeeld doet goed
volgen
De Leden van de Texelse Raad
openden de actie!
HOOFD'en KIESPIJN
Eerste
verantwoording
Binnenkort gewijzigde herdruk vau
„Tragedie op Texel"
Oproep
ZATERDAG 16 OCTOBER 1954
TEXELSE
69e JAARGANG No. 6879
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langevold de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart, -f 20 ct. incasso. Adv. 8 c. p.mm.
Texel, het eiland waarop wij mogen
leven, wordt door de reclame-afdeling
van onze VVV wel eens als „Het Ge
lukkige Eiland" aangediend. Wist U,
dat er op de wereld ook eilanden van
ongelukkigen bestaan?! Wij bedoelen
niet een eiland, dat door een natuur
ramp werd getroffen, door watersnood
of orkaan. Ach, wij bedoelen feitelijk
helemaal geen eiland in de volle bete
kenis van het woord: Uw aandacht
willen wij vragen voor de vluchtelin
gen, die in vele kampen - eilanden van
ongelukkigen op zichzelf - werden on
dergebracht en daar vertoeven. Onder
welke omstandigheden? Beklagens
waardige! Leest U daarvoor maar eens,
als dit onderwerp Uw interesse mag ge
nieten, het artikel „Een uur voor een
toekomst" Dan weet U er alles van.
Dan weet U, waarom er hulp, ja veel
hulp van alle zijden nodig is. Alleen
door een actie, die aller steun en sym
pathie geniet kan er iets worden bereikt
Ver van Texel zijn die medemensen
in kampen ondergebracht. Ver van het
„gelukkige eiland". Is het dan een
wonder, dat wij het „uit het oog; uit
het hart" bewaarheid zien en het „wat
niet weet, wat niet deert"? Vandaar de
actie in krant en radio, vandaar ook de
op touw gezette actie op ons eiland zelf,
die zulk een prachtig aanknopingspunt
kan vinden in het voorstel van een on
zer Raadsleden om de presentiegelden
van de Dinsdag gehouden Gemeente
raadsvergadering af te staan aan het
Comité Vluchtelingenhulp 1954.
Een onzer Texelse verslaggevers
vond dit zulk een prachtig gebaar, dat
hij het terstond aan zijn A.N.P.-redactie
doorbelde en zo kwam dit bericht nog
dezelfde avond over de tëlex en van de
telex in alle dag- en streekbladen..
„Texel geeft een prachtig voorbeeld!"
En daar zullen vele lezers zijn, die zeg
gen: „Kijk ze kunnen daar méér dan
een vreemdelingenindustrie opbouwen!"
U begrijpt, wij willen dit aan de grote
klok hangen, want het gehele land is
bij deze actie betrokken. Het Texelse
voorbeeld kan ook verder tot voorbeeld
blijven bij de thans op handen zijnde
eilandelijke actie, die het denkbeeld
„Eén uur voor een toekomst" gereali
seerd wil zien.
Burgemeester De Koning heeft ons
gevraagd of wij ons blad willen inscha
kelen om de grootst mogelijke trefkans
te bereiken. Natuurlijk hebben wij
spontaan ingestemd.
Deze actie moeten wij zien als een
voortzetting of nog beter als een nieuw
opgezet plan, waaraan enkele jaren ge
leden werd begonnen: op het Raadhuis
werden toen vertegenwoordigsters van
de diverse vrouwenorganisaties bijeen
geroepen met het doel samen te beraden
op welke wijze Texel en haar bewo
ners een steentje, nee een blok bazalt
kon bijdragen. De actie begon juist
prachtig te draaien, toen de waters
noodramp ons land trof en de ellende
temidden tot ons eigen land en volk
doordrong. Toen hebben wij de tweede
ramp in onze eigen Texelse wereld
meegemaakt, in ons eigen bestaan. Hoe
spontaan was aller hulp. Ja, Texel heeft
zich ook toen van zijn goede, beste zijde
laten zien.
Thans zien wij ons geconfronteerd
met een geheel ander feit, maar met 'n
toestand die in wezen weinig minder
rampzalig is.
Texelse stemmen
Hoe is de reactie? Hoe zal het ant
woord zijn? Zo vroegen wij ons af. Zal
de actie voor de Vluchtelingen slagen?
Zal zij wederom alle steun mogen ge
nieten? Wat leeft er onder ons ten aan
zien van dit probleem?
Wij hebben verschillende personen,
uit werknemers- en werkgeversorgani
saties eens gepolst hoe zij tegenover het
initiatief van de Centrale werkgevers-
en werknemersorganisaties staan.
Hieronder volgt dan een bloemlezing
van de - uiteraard persoonlijke me
ningen van de verschillende organisa
ties-bestuurders.
De heer F. L. de Grave, secretaris
van de Vereniging van bloembollen
kwekers, deelt mede, dat hij volkomen
achter de actie staat. Hij is van oordeel
dat dit met de meeste bloembollenkwe
kers wel het geval zal zijn. De actie is
uiteraard niet in het bestuur besproken,
maar de heer De Grave twijfelt er niet
aan, dat de actie de volle instemming
heeft van het bestuur.
De heer Jac. Roeper, bestuurslid van
de Hollandse Maatschappij van Land
bouw afd. Texel, zegt de geste van de
gemeenteraad reeds in de courant te
hebben gelezen. Het bestuur heeft zich
over deze actie uiteraard nog niet kun
nen uitspreken, maar zijn persoonlijke
mening is, dat de actie stellig voor uit
breiding vatbaar is. Persoonlijk gaat hij
stellig met de actie accoord en hij
meent, dat als de actie voldoende wordt
geëntameerd, de leden van de Holland
se Maatschappij van Landbouw er zich
zeker achter zullen stellen.
De heer P. Smit, voorzitter van de
Katholieke Arbeiders Beweging, afd.
Texel, meent, dat het gebaar van de
gemeenteraad al bewijst, dat ook hij er
voor 100% achter staat. In arbeiders
kringen wordt de actie ook gestimu
leerd; het is hem bijvoorbeeld bekend,
dat bij de Zuivelfabriek al over een
medewerking wordt gesproken. Hij
meent voorts, dat het initiatief hier in
de eerste plaats van de werknemers zal
moeten komen. Want uiteraard loopt 't
aandeel van de arbeiders en van de
werkgevers in bedrag nogal uiteen. Hij
verwacht echter, dat de werkgevers er
hun medewerking wel aan zullen geven.
Hij gaat zelf van het standpunt uit, dat
het beter is een f 10 tot f 15 te offeren
voor hulp aan anderen, dan dat ande
ren hem zouden moeten helpen.
Het vluchtelingenvraagstuk moet uit
de wereld worden geholpen, hoe eerder
hoe beter en dan definitief. Een grootse
actie is beter dan meerdere kleinere,
want hier geldt in het bijzonder: Wie
snel helpt, helpt dubbel.
Dc heer C. J. de Lugt, staat in het
principe sympathiek tegenover de actie.
Hij meent, dat de beste resultaten te
bereiken zijn, indien in georganiseerd
verband deze zaak wordt gestimuleerd.
Als werknemers en werkgevers over de
gehele linie zich er voor in zetten, ver
wacht hij wel, dat een bereidheid van
de arbeiders om voor dit doel bijv. één
uur over te werken door de werkgevers
dubbel zal worden beloond.
De heer C. H. Roeper, bestuurslid van
meerdere landbouworganisaties, staat
eveneens in principe welwillend tegen
over de actie. Hij meent dat de werk
gevers gaarne hun medewerking aan 't
welslagen van de actie zullen willen
geven. Hij hoopt op een zo goed moge
lijk resultaat, want hiermede zullen de
vluchtelingen geholpen kunnen worden-
De heer D. Mechielsen, bestuurslid
van het Christelijk Nationaal Vakver
bond, zegt dat het C.N.V. er voor 100%
achter staat. Ongetwijfeld zullen de le
den van het C.N.V. aan de actie mee
doen. In een op Donderdag te houden
bestuursvergadering van het afdelings
bestuur zal men zich er nader op bera
den op welke wijze deze actie het beste
kan worden gestimuleerd. Hij verwacht
van een gezamenlijke actie van de
plaatselijke werknemers en werkgevers
een groot succes.
De heer J. C. Rab zei o.a. „Het af
staan van één uur loon betekent een
zeer bescheiden aandeel en zeker mogen
de werkgevers niet achterblijven. Als
men zijn medemens kan helpen en er
zelf bovendien geen boterham minder
door knjgt, is men het verlenen van
hulp als christen zelfs verplicht. Door
aller medewerking kan er iets goeds tot
stand worden gebracht".
Het voorstel is - wellicht weten de
meeste lezers dit al - om de werkgevers
te bewegen het uur loon van hun werk
nemer^) te verdubbelen. Een andere
middenstander zei eveneens zeer sym
pathiek tegenover de actie te staan,
maar hij zou het prettig vinden, als zijn
personeel spontaan blijk gaf van haar
bereidwilligheid tot het verlenen van 'n
bijdrage. „Ik vind het enigermate pijn
lijk, aldus deze eilandgenoot om er zelf
bij het personeel mee aan te komen".
„Een mens staat er niet alle dagen bij
stil, wat een ellende er op de wereld
heerst, maar wordt hij daarmede gecon
fronteerd, dan verdient daar de nodige
aandacht aan te worden besteed en zo
veel geholpen te worden als in het ver
mogen ligt van hen, die onder gunsti
ger omstandigheden mogen leven. Deze
actie heeft daarom recht op ons aller
sympathie en steun".
Ook deze eilandgenoot zou gaarne
zien, dat van de zijde van zijn personeel
ZONDAGSDIENST DEN BURG
DOKTER VAN LOON
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 7 tot en met 14 October 1954
Geboren: Robert Franciscus Maria,
zv Willy Onck en Nellij van Heerwaar
den; Jeltje Anna, dv Adam Krotje en
Dorica Buis; Margriet Andrea, dv Klaas
de Porto en Aafke Wilkens; Saskia
Mads, dv Arend van Loon en Gerda D.
Ie Roy; Johannes Wilhelmus, zv Jaco
bus J. Schrama en Maria A. van Bakel;
Margaretha Maria, dv Johannes Witte
en Margaretha A. Bakker.
Ondertrouwd: Antoon P. van Eerde
en Jannetje Bonne.
Getrouwd: Bauke E. Visser en Reina
Bos.
Overleden: Adriaan L. M. Dijt, oud 1
dag; Grietje Dros, oud 19 jaar.
Gevonden voorwerpen
alpino, étui met vulpen enz., dop van
benzinetank.
INGEKOMEN PERSONEN
Adriaan Boonaerts, van Raamsdonck,
Keizersdijk 41 naar Weststraat 4, Den
Burg; Maria A. van den Berg, van
Sneek, Jachthavenstraat 24 naar C 87;
Jan J. J van Sluijs, van Den Helder,
Singel 5 naar De Koog K 101, met ge
zin; Everdina G. Scholten, ev. Reinders
van Millingen, Burg. Eijckelhofstraat 31
naar De Koog 37; Gerard Boon, van
Hilversum, Loosdrechtsebos 7 naar De
Cocksdorp 99; Nicolaas P. Slijderink,
van Alkmaar, Achterweg 31 naar Waal-
derstraat 22.
PUBLICATIE
VAN DE CULTURELE RAAD
Zaterdag 16 October
Oudeschild, Eigen Gebouw, feestmiddag
voor de kinderen, i.v.m. het 25-jarig
bestaan van de Transportarbeidersbond.
Oudeschild, Eigen Gebouw, feestavond
t.g.v. het 2b-jarig bestaan van de Tran-
soortarbeidersbond.
Woensdag 20 October
Den Burg, Hotel Texel, Ir G. J. A. Bou-
ma spreekt over „Boerderijenbouw"
Donderdag 21 October
Den Burg, Landbouwhuishoudschool,
filmavond R.K. Ver. „Herwonnen Le
venskracht".
Den Burg, Hotel Lakeman, NW-cursus
over „Oudedagsvoorziening".
Den Burg, Hotel De Graaf, Voorlich
tingsavond Vrouwenbond NVV.
Vrijdag 22 October
Den Burg, Gymnastieklokaal Molen
straat, Fancy-Fair ten bate van de R.K.
Verenigingen.
Zaterdag 23 October
Den Burg, Gymnastieklokaal, Molen
straat, Fancy-Fair ten bate van de R.K.
Verenigingen.
Den Burg, Hotel De Oranjeboom, feest
avond ANAB. De Verenigde Spelers,
o.l.v. G. Lindenberg voeren op „Fliere
fluiters Oponthoud".
De Koog, De Toekomst, Bal-masqué ten
bate van de Sportvereniging De Koog.
Mijnhardt Kiespiinpoeders. Doos 50 ct.
Mijnhardt Hoofdpijnpoeders. Doos 50 ct.
Alleen ECHT met de naam MIJNHARDT
het nodige initiatief werd betoond.
Tenslotte spraken wij over dit pro
bleem nog met een andere middenstan
der. Dat dit vluchtelingenvraagstuk on
ze gedachten hier, zover van de bron
der ellende vandaan, niet voortdurend
bezighoudt is geen wonder. De man
moest werkelijk eerst even uit de maal
stroom van zijn eigen beslommeringen
worden geplaatst om precies te weten
waar het feitelijk om ging. Maar wij
hadden hem toch al spoedig flink beet,
toen hij opmerkte: „Dus het gaat om 'n
soortgelijke actie als voor de Ramp?!"
Ja, voor die Ramp hadden ze allemaal
de handen ineengeslagen. „Weet U nog
van die grote verloting, met al die prij
zen? Die ene prijs, een fiets, is zelfs nog
nooit afgehaald! Kunnen wij daar niet
iets mee doen voor de vluchtelingen?
Een verloting er bij?" Nee, moesten wij
zeggen, deze actie blijft beperkt tot
„Eén uur loon voor een toekomst".
„Ook op deze wijze kunnen wij de
vluchtelingen wellicht enigermate en
zo mogelijk afdoende helpen. Natuurlijk
staan de werkgevers, de middenstanders
er svmpathiek tegenover. Ik ben in ie
der geval gaarne tot de volste mede
werking bereid!"
En zo zal deze actie dan dezer dagen
beginnen. Zij is al begonnen! De gelden
kunnen worden gestort op het giro
nummer van de Texelse Courant (N.V.
v.h Langeveld De Rooy, Parkstraat
10, Den Burg, gironummer 652).
De eerste bijdrage ontvingen wij zo
juist van de zijde der Vroedschap en
wel de som van f 170,'(f 10,van ie
der Raadslid), zijnde het presentiegeld
van de Dinsdag gehouden vergadering,
terwijl de voorzitter en de secretaris
hier een zelfde bedrag aan toevoegden).
In ons volgend nummer zullen wij de
volgende bijdragen verantwoorden.
In de raadsvergadering van 12 Octo
ber j.l. werd door de gemeenteraad het
voorstel gedaan om het aan de leden
voor deze vergadering toekomende pre
sentiegeld over te maken aan het Comi
té Vluchtelingenhulp 1954. Dit initiatief
vond aanstonds weerklank in de ge
meenteraad en spontaan besloot men 't
presentiegeld beschikbaar te stellen. Dit
prachtige besluit verdient naar mijn
mening aandacht in grotere kring en
gaarne ben ik dan ook bereid hierop
nader in te gaan.
Het zal U bekend zijn, dat vakcentra-
len en werkgeversorganisaties hun le
den hebben opgewekt ter leniging van
de ontstellende nood onder de Vluchte-
door
aoor
Burgemeester C. de Koning^)
lingen in Oostenrijk en Griekenland 'n
daad te stellen: één uur loon van de
werknemer, te verdubbelen door de
werkgever.
Het doel van deze actie is enige dui
zenden vluchtelingengezinnen 'n plaats
in de maatschappij te hergeven. Be
oogd wordt het geven van definitieve
hulp, zoals b.v. het plaatsen van een
boerengezin op een (leegstaande) boer
derij, het geven van vakonderwijs aan
jongeren enz.
Het Comité Vluchtelingenhulp 1954
heeft zich met de organisatie van deze
nationale campagne belast en zich daar
toe mede van de steun van pers, radio,
film en televisie verzekerd. U zult on
getwijfeld van deze actie via de pers of
de radio al het een en ander vernomen
hebben.
Ik juich het dan ook buitengewoon
toe, dat de Texelse Courant het initia
tief heeft genomen, om, aansluitende
aan de daad, gesteld door de Texelse
gemeenteraad, de op Texel te verwach
ten steunacties te centraliseren. De
Texelse Courant heeft aangeboden als
centrale ontvangstpost voor het eiland
te fungeren en het welslagen van de
actie op Texel te stimuleren. Hierdoor
kan worden bereikt, dat allerlei spon
tane individuele acties via de courant
de aandacht krijgen, die zij verdienen
en dat de gezamenlijke krachtsinspan
ning van Texel kan worden gestimu
leerd en gecoördineerd.
Gaarne doe ik een beroep op alle
werknemers- en werkgeversorganisaties
op Texel om aan het welslagen van deze
massale actie medewerking te geven.
Dit beroep doe ik ook gaarne op hen,
die niet door deze organisaties bereikt
worden en toch gaarne hun steentje
aan het opbouwwerk, ter oplossing van
het vluchtelingenvraagstuk, zouden wil
len bijdragen. De Texelse Courant zal
gaarne Uw bijdrage in ontvangst willen
nemen en in haar blad willen verant
woorden.
Dat deze actie een plaats heeft gekre
gen in de week van 18-24 October a.s.
en rond de 23e October a.s. een hoogte
punt zal bereiken, vind ik wel een zeer
gelukkige omstandigheid. Immers de
24e October 1954 is de dag der Vere
nigde Naties. Welk ander idee vermag
zozeer de menselijke solidariteit en
naastenliefde uit te drukken, dan het
hulpwerk voor de vluchtelingen. Hoe
veel blijken van internationale solidari
teit heeft Nederland niet ondervonden
tijdens en na de rampdagen 1953? Welk
een betere gelegenheid is er om onze
menselijke verbondenheid met anderen
uit te drukken, dan dit vluchtelingen
probleem te helpen oplossen?
Met de harte-wens, dat deze actie ook
op Texel bij allen moge aanslaan, be
veel ik het initiatief van de Texelse
Courant gaarne bij Uw allen aan.
Texel, 14 October 1954.
De Burgemeester van Texel,
C. DE KONING
Voor de Vluchtelingen
Langeveld De
Gemeenteraad £170,-
Rooy f50,
VERTROKKEN PERSONEN
Jannij van Dorp, van Wilhelminalaan
45 naar Rotterdam, Stokroosstraat 69;
Sara Pranger, van K 48 naar Nieuwer
Amstel, Torbeekelaan 27; Gerhard P.
van den Berg, van De Koog 57 naar
Zijne, Petten, Plein 1945 nr. 5, met ge
zin, Simon G. van der Doorn, van
Schoonoordweg 16a naar Den Helder,
Hortensiastraat 30, met gezin; Hendrica
Witte, van Molenstraat 41 naar Scha-
gen, Molenstraat 4; Jan H. Mosk, van
B 41 naar Arnhem, Steenstraat 40; An
na C. Bonne, van K 45 naar Schagen,
Dorpen 11; Jakob W. Dekker, van Ste
nenplaats 5 naar Amsterdam, Theseus-
straat 10 II.
Het boekje „Tragedie op Texel", dat
eind 1945 van de pers kwam, bleek een
best seller: de eerste druk was in korte
tijd uitverkocht. Zoals bekend, werd
hierin door de heer J. A. van der Vlis,
schrijver ook van het boek „Texel" een
relaas gegeven van de z.g. Russenöor-
log, de strijd tussen de op Texel gele
gerde Georgiërs en Duitsers, die, in te
genstelling tot de Georgiërs, versterkin
gen konden laten aanrukken en de
Russen op de duur in de verdediging
wisten te dringen. De schrijver heeft
zelf veel van deze strijd met eigen ogen
aanschouwd en vele gegevens van an
dere ooggetuigen eveneens in zijn „Tra
gedie op Texel" verwerkt.
Binnen afzienbare tijd zal een sterk
gewijzigde druk het licht zien. Hoe de
schrijver zich deze nieuwe uitgave voor
stelt, moge blijken uit het onderstaande
stuk, dat wij gaarne in de belangstelling
van alle cilandgenoten aanbevelen.
In de komende lente zal het al weer
tien jaar geleden zijn, dat Texel het
strijdtoneel was van Georgiërs en Duit
sers. Er zijn vele Texelaars, die deze
strijd van nabij hebben meegemaakt; de
herinnering er aan ligt bij velen nog
duidelijk in het geheugen. Nog treurt
menigeen om geliefde verwanten, die
toen omgekomen zijn, om beste vrienden
en vriendinnen, die in het zicht van de
vrede de laatste adem hebben uitgebla
zen. Het is geen wonder, dat velen op
Texel nog dikwijls dit gruwelijke ge
beuren ophalen, dat de ouderen er hun
kinderen van vertellen en dat menigeen
door het aanschouwen van het gruwe
lijk oorlogsbedrijf een overtuigd paci
fist geworden is.
Iedereen weet wel, dat de schrijver
van dit artikel gedurende de Russische
opstand op Texel vertoefde en dat hij,
bezig met het verzamelen van zijn ge
gevens voor de geschiedenis van het ei
land, evenzeer als alle andere Texelaars
door de opstand werd verrast. Hij
schreef aan de hand van wat hij zelf
had meegemaakt een verslag van de
strijd en noemde zijn boekje „Tragedie
op Texel", omdat deze kleine oorlog
voor Texel inderdaad een treurspel is
geweest. Een dertigtal ooggetuigen heb
ben hem destijds bereidwillig inlichtin
gen verschaft en naderhand kreeg hij
de verslagen in handen van de heren L.
van Hoorn, K. Stienstra en Alb. Dros
Dzn. Deze laatste verslagen betreffen in
hoofdzaak de strijd in Eierland.
Op een rustige Zondagmiddag heeft
de schrijver van dit artikel de Texelse
verslagen nog eens aandachtig doorge
lezen: hij heeft de grootste waardering
voor de nauwkeurigheid waarmede ge
noemde heren te werk zijn gegaan. In
het bijzonder was hij geïnteresseerd in
hun werk omdat hij enkele dagen gele
den een Georgisch boekje in handen
heeft gekregen, dat door een der Rus
sen, die de Texelse strijd meemaakte,
werd geschreven en dat een relatie uit
Georgië had meegebracht. Uiteraard is
dit boekje voor de schrijver onleesbaar.
Hij heeft echter goede hoop, dat hij er
in slagen zal een betrouwbare vertaler
te vinden.
Op verzoek van de directie van de
N V. v.h. Langeveld en De Rooy zal
schrijver dezes nu trachten de „Trage
die" zodanig te herschrijven, dat tal
rijke nieuwe gegevens van Texelaars
afkomstig er in opgenomen zullen wor
den, maar hij is voornemens ook de
Georgiërs zelf aan het woord te laten.
De voorbereidingen en het herschrijven
zullen een werk van vele maanden zijn:
hij vertrouwt daarbij op de volledige
steun van iedere Texelse belangstellen
de te mogen rekenen. In verband hier
mede doet hij een ernstig beroep op
iedereen, die in het bezit is van foto's,
officiële Russische of Duitse stukken,
kaarten, boeken, correspondenties met
Georgiërs, om deze aan hem ter inzage
te willen verschaffen om tot een zo
waarheidsgetrouw beeld als mogelijk
van de opstand te komen. Ook foto's
van verwoestingen op de dorpen en in
de polders worden op prijs gesteld.
Alles wordt onvoorwaardelijk na ge
bruik teruggezonden. Men kan deze
stukken bezorgen bij de N.V. Langeveld
en De Rooy of ze rechtstreeks opzenden
aan J. A. van der Vlis, Rotondeweg 9 te
Blaricum.
