9
roen
in het
Prof. dr W. F. Wertheim was in Rusland
„De Georgiërs, die op Texel vochten, werden
in Kaukasië als helden ontvangen"
Vereniging die Texel van de runder-t.b.c.
bevrijdde, jubileerde
Uitkijk
post
op
de
Kaapsnoi
S.V.K.
bouwt
zelf
zij tl
kleed
lokalen
WOENSDAG 3 NOVEMBER 1954
69e JAARGANG No- 6884
TEXELSE*'COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 -Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart. 4- 20 ct. incasso. Adv. 8 c. p.mm.
„Geen hunner is thuisgekomen", al
dus vertelde in 1951 de voormalige
kolonel van het Rode Leger, Vasily Er-
schov tijdens de getuigenverhoren te
Brussel voor de internationale Recht
bank, samengesteld door en uit over
levenden van de Duitse concentratie
kampen. „Ja - aldus haakten velen op
Texel in - „want waarom zouden wij
anders nooit meer iets van hen ge
hoord hebben?"
Lijnrecht tegen de verklaring van ge
noemde Russische militair, loopt de
verklaring echter van prof. dr W. F.
Wertheim, die deze zomer in Georgië is
geweest. Daar vertelde men hem nl.,
dat de ruim 200 overlevenden hier (in
Georgië - red.) destijds als helden zijn
ontvangen.
Van het groepje Nederlandse geleer
den, dat onlangs een bezoek bracht aan
de Sowjet-Unie, maakte ook de Am
sterdamse hoogleraar prof. dr. W. F.
Wertheim deel uit. Hij verkeerde daar
bij - als enige van het gezelschap - in
de gunstige omstandigheid, dat hij in
St. Petersburg geboren en getogen is,
de Russische taal volkomen beheerst en
dus de tolkrem in zijn gesprekken niet
behoefde te overwinnen.
De Groene Amsterdammer van 30
October jl. bevat een groot artikel van
de hand van Prof. dr. Wertheim, die
een groot deel van de Sowjet-Unie
doorkruiste en over zijn bezoek a&n
Georgië o.a. schrijft:
„Ons wordt door de GOKS, de Ge
orgische afdeling van de WOKS*, een
souper aangeboden, rijkelijk omspoeld
met Georgische wijn. Op een hartelijke
welkomstspeech van de voorzitter ant
woord ik door de dappere strijd van de
Georgiërs op een eilandje ten Noorden
van ons land, in herinnering te brengen.
Ik had mij namelijk, na lezing van J. B.
Charles' „Volg het spoor terug", waarin
hij zijn ongerustheid uitspreekt over 't
lot van de naar hun vaderland terugge
keerde Kaukasiërs, vast voorgenomen,
te proberen, iets over hun lot te weten
te komen. En nu krijg ik de kans.
De reactie is verrassend. Op de ge
zichten van de aanwezigen zie ik, dat
zij zich haast niet kunnen bedwingen,
en nauwelijks ben ik uitgesproken, of
zij noemen de naam Teksel. Zij vertel
len ons, dat de ruim 200 overlevenden
hier destijds als helden zijn ontvangen;
er is zelfs nog in 1948 een boek van de
hand van eon hunner over de opstand
verschenen - de schrijver is nu assis
tent in de geschiedenis aan de univer
siteit. Het spoor is teruggevonden.
De volgende dag vraag ik in 'n boek
winkel het boek. Ik ken noch schrij
versnaam noch titel. Onmiddellijk
duikt de winkelier in een kast en haalt
het te voorschijn. Helaas kan ik het
niet lezen, het is in het Georgisch, maar
de illustraties en afgedrukte facsimilé's
(reproducties) van verklaringen van
Geallieerde officieren en uit onze ille
gale pers, zijn interessant genoeg. Ik
neem het boekje mee, ter geruststellling
van allen, die zich de thuiskomst van
deze moedige groep als een gang naar
de hel hadden voorgesteld''.
Zoals wij schreven is dit in lijnrechte
tegenstelling met wat „Vrij Nederland"
op 2 Juni 1951 over deze kwestie
schreef. Hier laten wij volgen, wat toen
„Vrij Nederland" mededeelde:
Tijdens de getuigenverhoren te Brus
sel voor de internationale rechtbank, sa
mengesteld door en uit overlevenden
van de Duitse concentratiekampen heeft
de voormalige kolonel van het Rode Le
ger Vasily Erschov medegedeeld, hoe
Russische krijgsgevangenen, gedepor
teerden en anderen zijn ontvangen, toen
zij terugkeerden op Russisch gebied.
Mr. B W. Stomps, die als een der vice-
presidenten van dit college aan de zit
tingen deelnam, zei, toen wij hem naar
zijn indrukken vroegen: „Wij hebben
bittere dingen gehoord. Ik denk aan het
lot der Georgiërs, die op Texel een op
stand tegen de Duitsers ontketenden
Zij kregen volledig eerherstel en keer
den terug naar hun land. Destijds heb
ben wij nog bij de Canadezen een po
ging gedaan die terugkeer te voorko
men, omdat we niet geloofden in dat
eerherstel. Tevergeefs.
Maar geen hunner is thuisgekomen.
Oud-kolonel Erschov heeft uiteengezet,
hoe de repatriërende werden ontvan
gen. Zij werden in de Engelse en Ame
rikaanse zones afgehaald met auto's be
hangen met vlaggen en spandoeken.
„Het vaderland heeft u vergeven".
Stalin schenkt vergiffenis". Maar in
de Oostelijke zone, zestig kilometer van
geallieerd gebied wachtte een concen
tratiekamp. De terugkerende kregen het
advies kameraden, die zich niet goed
hadden gedragen, direct „aan te geven".
Zij, die dat deden, zouden een goed le
ven in Rusland krijgen en extra voe
ding uit een goede keuken. Wie verra
den werden, zijn ter plaatse gefusil
leerd. Een speciale afdeling van de
NJC.V.D., de „Smersch", zorgde voor
onderzoek en straf. Blanco vonnissen
lagen gereed, men behoefde slechts na
men in te vullen. Erschov schat het
aantal doden in zijn afdeling op 180.000.
Onder hen ook de Georgiërs van Texel.
In totaal 235 man.
De WOKS is de organisatie voor bui
tenlandse culturele betrekkingen.
IN STUDIE GENOMEN
De Vereniging van Oudleerlingen
heeft in studie genomen „Het Wente
lend Rad", toneelspel in 4 bedrijven
door K. Bergsma.
De uitvoeringen zijn bepaald op 28
Januari en 5 Februari 1955.
HANDELSREGISTER
In Handelsregister lezen wij onder
wijzigingen:
„Texel Express", Texel, Den Burg,
Hoogerstraat 14. Beroepsvervoerders
vereniging. Uittr. comm.: F. Dijksen,
door overl.
PUBLICATIE
VAN DE CULTURELE RAAD
Woensdag 3 November
Den Burg, Eben Haëzer, 7 uur Ned.
Herv. Gemeenten, filmvoorstelling voor
kinderen.
Den Burg, Oranjeboom, Alg. Zieken
fonds Texel, Alg. vergadering met films
over de Volksgezondheid.
Den Burg, Hotel Texel, Jaarvergadering
Alg. Middenstandsver. Texel.
Donderdag 4 November
Den Burg, Lakeman, NVV-cursus over
„Het nieuwe ontslagrecht"
Den Burg, Hotel Texel, ,,'t Nut", Ds
Bender bespreekt het boek „Tranen
over Johannesburg".
Den Burg, Hotel De Graaf, jaarvergade
ring en filmavond Partij v.d. Arbeid.
Vrijdag 5 November
Oosterend, Ned Herv. Kerk, bazar ten
bate van de Ned. Herv Gemeente.
Zaterdag 6 November
Den Burg, Oranjeboom, „Het Masker"
met het stuk „Het hing in de lucht"
De Cocksdorp, De Hoop, „ODIT" met
het stuk „Het Wespennest".
Oosterend, Ned. Herv. Kerk, bazar ten
bate van de Ned. Herv Gemeente.
Hotel „Texel", Zaterdagmiddag. De veehouder naast me trekt me zo
maar spontaan aan de arm en zegt vertrouwelijk: „Man, ik weet wat runder-
t.b.c. is. In 1934 heb ik vier van mijn zes koeien aan de regering geleverd om
mijn stal vrij te kunnen krijgen". 1934. De magere jaren dienden zich aan
en het moet voor deze veehouder dus een groot offer zijn geweest. Echter hij
had het er voor over, omdat hij óók begreep, dat het verlost zijn van deze
ziekte heel wat waard was! En dat heeft niet alleen deze veehouder begrepen,
maar dat heeft practisch heel veehoudend Texel verstaan en aan hun inzicht
is het dan ook te danken, dat Texel een voorbeeld werd voor allen, elders in
den lande, die nog niet doordrongen waren van de noodzakelijkheid, zich als
één man in de strijd te werpen, tot de algehele vernietiging van de runder-
t.b.c., die men niet ten onrechte als „Staatsvijand nr. 1" beschouwde.
Genoemde veehouder was als zovele collega's naar Hotel „Texel" gekomen
ter gelegenheid van de receptie, welke het bestuur van de jubilerende vereni
ging tot bestrijding van de t.b.c. onder het rundvee en van andere veeziekten
daar Zaterdagmiddag hield. Vele sprekers voerden daar als afgevaardigden
van een of andere organisatie het woord, terwijl vele bloemen dankbaarheid
èn hulde vertolkten.
De heer E. Noordijk opende de bij- door de runder-tuberkel-bacil.
eenkomst met een speciaal woord van Dat Texel verlost werd van de run
welkom tot het volledige college van I der-t.b.c. is te danken aan de eensge-
B en W, de heer D. Rempt, dir. van de j zindheid en de vooruitstrevendheid van
Prcv. Gezondheidsdienst voor Dieren de veehouders, zo vervolgde de heer
te Alkmaar, de heer Berkhout, voorzit
ter van de Stichting tot Bestrijding van
de t.b.c. onder het rundvee, dr. H. H.
Scholte, inspecteur van de Volksgezond
heidsdienst te Haarlem. Spreker somde
vervolgens enige belangrijke data op:
20 October 1929 oprichting der vereni
ging, die na een jaar een definitief be
stuur koos, gevormd door de heren C.
de Wit, voorzitter, J. C. Kager, secre
taris-penningmeester, A. J. Keijser, A.
Commandeur en R. Stoepker, commis
sarissen. De toename van leden groeide
gestaag en zodoende was er een goed
motief cm het gemeentebestuur te ver
zoeken een verordening af te kondigen,
die bepaalde, dat alle dieren minstens
eenmaal per jaar zouden worden onder
zocht, al het in te voeren rundvee vrij
van t.b.c. moest zijn en dat het verbo
den is, hier besmette dieren te houden.
Deze verordening had een stimulerende
invloed en seizoen 1936-'37 waren alle
Texelse veehouders op vier na lid. Het
werk der ver. was succesvol: het aan
tal reactiekoeien bedroeg in 1929-'30
20,4 pet., in 1936-'37 nog slechts 1,6 pet.
Een ander hoogst belangrijk jaar was
1938, toen besloten werd tot instelling
van een Garantiefonds, dat moest die
nen om de nog te vinden reactiedieren
op te ruimen. Dit werd mogelijk ge
maakt door steun van de gemeente, de
TESO en de beide zuivelfabrieken. Op
1 Mei 1930 was reeds door deze fabrie
ken besloten geen melk te verwerken
van stallen, die niet bij de ver. waren
aangesloten.
Dec. 1933 vestigde zich hier een twee
de veearts, waardoor er meer aandacht
nog dan tevoren aan de bestrijding van
de runder-t.b.c. kon worden geschonken
Texel is sedert enkele jaren vrij,
maar toch wordt een enkele keer nog
wel eens een reactie-dier gevonden,
daarom kan het jaarlijks onderzoek niet
verzuimd worden. Er zijn er echter,
die menen, dat Texei, wegens zijn ge
ïsoleerdheid wel om de 2-3 jaar onder
zocht kan worden, maar de practijk
leert anders: een bedrijf, dat alle jaren
vrij was, bleek plotseling weer besmet
te zijn Deze besmetting was veroor
zaakt door een
Noordijk. Zelfstandig en vrijwillig heb
ben zij ervoor gezorgd, dat de haarden
van becmetting werden verwijderd, het
geen onvermijdelijk gepaard ging met
financiële offers.
Sinds enige jaren zijn wij ook de
strijd tegen het abortus begonnen. Te
recht is deze ziekte door de Prov. Ge
zondheidsdienst te Alkmaar als Staats
vijand nummer II getekend. Sinds 1949
is op Texel het systematisch onderzoek
inzake het abortus aan de gang en wij
kunnen thans constateren, dat Texel
deze ziekte practisch reeds bezworen
heeft. Het jongste onderzoek heeft ons
nl. geleerd, dat hier nog slechts drie
bedrijven besmet zijn, twee daarvan
zullen binnenkort gesaneerd zijn en het
derde zal zonder twijfel ook worden
gesaneerd, waartoe momenteel reeds
pogingen worden aangewend, zodat wij
binnenkort Texel ook vrij van het abor
tus kunnen verklaren!
Spreker besloot met de hoop te kunnen
blijven rekenen op de steun van de au
toriteiten en veehouders.
Hierna werd het woord gevoerd door
burgemeester C. de Koning, die de
voortreffelijke samenwerking noemde
met de heer Noordijk als de stuwende
kracht. Spreker wenste de ver ook bij
het verdere streven succes.
De heer Berkhout merkte op, dat
Texel als de voorloper kan worden be
schouwd. Haar goede voorbeeld heeft
navolging gevonden. Toen het aantal
reageerders elders nog 34 pet. was, was
het op Texel teruggebracht tot 1,6 pet.
Dan zei de heer Rempt: „Kijk naar
Texel, door volharding kunt ook u dit
bereiken!" U heeft Uw streek en ver
daarbuiten een goede dienst bewezen.
Dat men gaarne vee koopt, dat afkom
stig is van een gebied, waar de t.b.c. en
het abortus bedwongen zijn, is meer
dan eens gebleken. Het jongste bewijs
ligt in het feit, dat vandaag door een
zevental Italianen op Uw eiland 70
vaarzen voor export zijn aangekocht!
Zegt de Vaderlandse Geschiedenis ons,
dat van Alkmaar de Victorie begon,
t.a.v. de bestrijding der runder-t.b.c. is
deze victorie van Texel begonnen".
knecht, die aan open J De volgende spreker was de heer H.
t.b.c. leed. H. Scholte, die vertelde, dat zich in 't
De bestrijding der runder-t.b.c. is contingent exportdieren herhaaldelijk
niet alleen een zaak, die de veehouders J exemplaren afkomstig van Texel be-
zelf aangaat, maar zij is van belang i vinden, ja, het is geen zeldzaamheid als
voor de gehele bevolking, want naast deze zendingen uitsluitend uit Texels
de economische zijn er ideële belangen. vee bestaan. De kopers weten, dat ze
De statistieken leren, dat jaarlijks eni- dan met een gerust hart kunnen kopen,
ge duizenden personen in sanatoria Het door Uw ver bereikte resultaat is
worden verpleegd, die besmet werden Vervolg tweede pagina
Naast dc kaap te De Koog bevond zich een lclcin bunkertje. „Een stevig fun
dament om er een uitkijkpost op te bouwen!" En thans is daar dan zo'n obser
vatiepost verschenen. In vroeger jaren klom de kustwachter hoog in de kaap,
de vroegere kaap, die reeds dicht bij de grond van latwerk was voorzien
en veel groter was dan de na-oorlogse. Thans zal de kustwachter de zee van
uit dc speciale observatiepost kunnen af luren.
VOOR HET RESTAURATIEFONDS
Dinsdag hopen de beide Zustervere
nigingen van Den Hoorn en de Prins in
„Ons Huis" een grote verkoopdag met
attracties te organiseren. Zie uitvoeri
ger in volgend nummer.
ZANGKOOR DE KOOG
Naar wij vernemen is de heer J. Vis
ser, die reeds vier koren dirigeert, thans
ook benoemd tot dirigent van het alge
meen Gemengd Koger Zangkoor, dat
vorige maand werd opgericht.
KERKCONCERT TE DEN BURG
Zaterdag 13 November, aanvang 8
uur, hoopt men in de Hervormde Kerk
te Den Burg een concert te geven. Aan
dit programma, dat gratis beluisterd
kan worden, werken mede het Ge
mengd Koor van De Koog en Den Burg,
het Dameskoor van Den Burg, beide
o.l.v. de heer J. Visser, de heer Kraay-
ma, orgel, de heren W. Kikkert en J.
Dijker, Den Hoorn, bugel en de dames
mej. E. Dijt, cello en mevr J Beumkes-
Breen, viool.
TEXELSE MARKT
4 koeien 650750; 15 graskalveren 200
90; 20 lammeren
-65; 4 nuchtere
300; 5 schapen 80-
i 6085; 26 biggen 50-
kalveren 4055.
KRAAMZORGCENTRUM DEN
HELDER EN OMSTREKEN
Het bovengenoemd Kraamcentrum
houdt Donderdag 4 November spreek
uur van 3-4 uur in het Consultatiebu
reau, Schoonoordweg.
DE HOORNDER JEUGD OP DE
PLANKEN
Vrijdag- en Zaterdagavond zullen le
den van verschillende jongens- en meis
jesver emgingen van Den Hoorn in „Ons
Huis" een Bonte Avond bieden. Inge
wijden verzekerden ons, dat het beslist
de moeite waard zal zijn. De jeugdige
acteurs en actrices hopen dan ook, dat
de zaal vol wordt. Heden- en morgen
avond komen zij langs om bewijzen van
toegang, tevens programma, aan de man
te brengen. Beide avonden beginnen om
acht uur precies.
Onder dc opperleidiug van de heer J. Klaasscnbos is een ploc? vaklieden, le
den van dc Koger Sportvereniging, in haar vrije tijd druk bezig met de bouw
van een gloednieuw kleedlokaal. Het oude was goed af. Het nieuwe verrijst
arn de N.O. zijde van het veld en dus een heel stuk dichter bij de rijweg.
Zaterdag 23 October jl. is in Dc Koog al een gccostuincerdc Balavond ge
houden ten bate van het klcedlokaalfonds er. over een maand of wat hopen ze
uit een denderende revue ook een. flinke duit te slaan, terwijl dezer dagen
een aantal clubleden aan het bietenrooien is gegaan. Allemaal voor dc vereni
gingskas.
OPENSTELLING BIBLIOTHEKEN „VRIENDENKRING" DE COCKSDORP
De R.K. leesbibliotheek „Voor Allen"
te Oudeschild begint op Zondag 7 No
vember a.s. met de uitlening van boe-
Ken in het R.K. bondshuis ie Oude
schild. Uitlening van 11.30-12.30 uur.
De andere bibliotheken zijn openge
steld op de volgende dagen:
Den Burg: Nutsbibliotheek en Reizende
bibliotheek- Uitlening in de voormalige
Landbouwschool elke Zaterdagmiddag
van 2-3 uur.
Reizende bibliotheek Den Hoorn, uitle
ning in de o.l. school, elke Vrijdag
avond van 7.30-8.30 uur.
Reizende bibliotheek Oudeschild, uitle
ning in de o.l. school, elke Donderdag,
's avonds van 7-8 uur.
Reizende bibliotheek De Koog, uitle
ning in de voormalige o.l. school, elke
Vrijdagavond van 5,30-6,30 uur.
Reizende bibliotheek Midden-Eierland,
uitlening in de o.l. school, elke Donder
dag, 's middags van 4-5 uur.
Reizende bibliotheek Oosterend, uitle
ning in de o.l. school, elke Woensdag
van 8-9 uur 's avonds.
De Cocksdorp: Bibliotheek Ned Herv.
Gemeente en Reizende bibliotheek: Uit
lening elke Zaterdag van 3-4 uur in het
Wijkgebouw der Ned. Herv. Gemeente
te De Cocksdorp.
Ook te De Waal zal een depót van
de Centrale Vereniging voor Reizende
bibliotheken gevestigd worden. De heer
L. Schouten heeft zich bereid verklaard
zich met de zorg voor dit depót te be
lasten.
Woensdag vergaderde de sociëteit
„Vriendenkring" met 22 leden in Hotel
j „De Hoop". Na opening door de voor-
i zitter, de heer A. Hapke, volgde lezing
i der notulen door de heer A. Garritsen,
j secretaris, en net verslag der rekening-
nazieners, die alles in orde hadden be-
I vonden.
Bestuur. De voorzitter, de heer J.
Rennes en de heer O. de Kindt werden
alle drie herkozen. Medegedeeld werd,
dat dc heer Beukering een beker be
schikbaar stelt voor een biljartwed
strijd. Eerst zal een comp. wedstrijd
worden gehouden voor het berekenen
van het gemiddelde. Men kan zich
opgeven bij de heren C. de Graaf, M.
Bakker of J. Westdorp.
Ook zal een kaartenwedstrijd worden
gehouden met als prijs een lauwerkrans.
De meesten geven aan klaverjassen de
voorkeur. Opgave aan de heren A. Boon
Jzn, O. de Kindt en I. van der Lii\den.
Feestavond. Het bestuur stelt voor op
Zaterdag 26 Februari een cabaretgezel
schap uit te nodigen. De kosten zullen
wat hoger zijn, maar er is nog wat in
kas De vergadering voelde ook het
meeste voor cabaret.
Bij de rondvraag stelde de heer A.
Boon Mzn. voor bij de eerstvolgende
uitvoeringen geen personen beneden de
25 jaar toe te laten. De vergadering
ging daarmee accoord. In antwoord op
een vraag van de heer Joh. Zuidema
werd medegedeeld, dat de introducé's
op de soosavond dezelfde rechten heb
ben als de leden. Na sluiting bleef men
nog geruime tijd bijeen met het stoten
van een bal of het leggen van een kaart.
