9-
rocn
in het harL,
PÜML
Het eiland Texel moderniseerde, maar zijn haven bleef geassocieerd met de verleden tijd
De Texelse Gemeenteraad kwam bijeen
D.D.D
houdt de winter
uit handen en voeten
uitslag de poriën door, doodt de z!
HAM EA
Een Geschenk
voor de handen
ZATERDAG 27 NOVEMBER 1954
TEXELSE
69e JAARGANG No- 6891
COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 -Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. -Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart. -f- 20 ct. incasso. Adv. 8 c. p mm
Texel heeft een schilderachtig ha
ventje. Niemand zal dit willen betwis
ten. Vele oudere Texelaars, die niet
itot de vaste klanten van het Hoekie
willen worden gerekend, maken dik
wijls een tochtje naar Skil om er de
bedrijvigheid gade te slaan. Daar ont
moeten zij wellicht een paar oude ken
nissen, die vroeger de beurtschepen be
volkten of op de bottertjes voeren. Wij
zien nogal eens een „Opa" met vrij
grote snelheid op zijn bromfiets het ha
venplein binnen schieten. Een heel ver
schil bij vroeger, toen je bij Oosterend,
Den Hoorn, De Waal of Den Burg een
bakwagen aanhield, die een vrachtje
van Oudeschild ging afhalen of een
koppel lammeren bracht.
Trouwenswat zou vroeger een
mens aan een bromfiets gehad hebben!!
De wegen waren zo slecht, dat een ge
wone fietser op middelbare leeftijd al
de handen vol had wilde hij niet in
een der vele knippen of glibberige
kanten verongelukken. En dan had je
ook nog een paardenpaadje te omzeilen.
Nu heeft Texel goede wegen - en welke
nog slecht zijn worden met spoed aan
gepast - en moderne vervoersmiddelen.
Neem de grote vrachtauto's, die tonnen
tegelijk vervoeren en dikwijls van een
kiepinrichting zijn voorzien, zodat hun
lading in letterlijk één oogopslag ge
lost is. Of bekijk het werk, dat zo'n
kraan aan de haven verricht, vooral bij
de bietencampagne levert die zijn ren
te wel op! Handig, die netten waarin de
bieten op de vrachtauto waren gestort:
de kraan pikt ze op als een kip een
aantje. Alles is ingesteld op de eisen
van de moderne, efficiënte tijd. Neem
verder de visserij. Vele Texelaars kie
zen ruimer sop dan het water van de
Waddenzee. Ruimer zijn ook de vang
sten. Veel groter ook de schepen na
tuurlijk. Wat wordt èr bij vroeger ver
geleken veel meer van de landbouwbe
drijven gehaald. Niet alleen bieten im
mers, maar ook stro, vlas, bloembollen
enz. enz. En veel groter dan voorheen
ook is de invoer naar het eiland.
Is het dan niet vreemd, dat er één
facet - en lang niet het geringste! - im
muun schijnt te zijn gebleven voor het
verlangen, ja de eisen van de moderne
tijd? Dat facet is. de haven van Ou
deschild zelf! Die is in al die jaren de
zelfde gebleven. Zichzelf gebleven?
Vermoedelijk niet altijd: het haventje
moet zich op de duur, toen de bedrij
vigheid erin toenam, allengs onbehaag
lijker zijn gaan voelen. Als dat haven
tje eens spreken kon! Wellicht zou het
niet bij spreken blijven, maar gaan
schreeuwen en ijlen. Dit haventje moet
zich wel onpasselijk voelen als al die
bedrijvigheid, al die chepen haar klei
ne lichaam binnendrngen. Die infiltra
tie moet haar wel erg zwaar op de
maag liggen! Als een gulzigaard, die
zich op een braspartij te buiten is ge
gaan ligt daar het haventje voor Pam
pus. Straks gaat het overgeven! De
eerste verschijnselen daarvan zijn be
zig zich te openbaren: de mond gaat
zich sperren tot meer dan vijftig pro
cent van zijn normale grootte, maar
erg veel zal dat op zichzelf ook niet
helpen, want er komt een prop in die
mond, een hyper-modern tablet, zo ge
wilt, maar toch geen remedie. Nee, het
zit goed fout met onze haven.
„Ze hadden 'm al jaren geleden flink
vergroot moeten hebben!" aldus een ei-
Verrassingen heeft de Dinsdagmid
dag gehouden raadsvergadering niet
opgeleverd. Wel een bijzondere ge
ruststelling: de voorzitter kon de vroed
schap namelijk mededelen, dat Texel
het rustige en gelukkige eiland zal kun
nen blijven, want er komen beslist
geen militaire straalvliegtuigen naar
Eierland. De voorzitter had een schrij
ven ontvangen van de Rijksluchtvaart
dienst, welke berichtte, dat er niets
bekend is omtrent enig streven om
Texels vliegveld voor militaire doel
einden te bestemmen. Het betreffende
gerucht, dat destijds hardnekkig rond
ging, is dus volkomen uit de lucht ge
grepen.
En toch was er weer wel een ver
rassing, nl. in het abstracte: niemand
van de raadsleden voelde zich geroepen
commentaar te leveren op de bnef,
welke de Minister van Verkeer en Wa
terstaat aan ons gemeentebestuur had
gericht Diens schrijven kwam neer op
hetgeen aan de N.V. TESO door hem
was medegedeeld inzake zijn voorne
men tot verbreding van de havenmond
te Oudeschild, opdat de nieuwe boot er
volgend jaar een geschikte aanleggele-
genheid zal kunnen vinden. Alleen in
de Rondvraag werd nog even zijdelings
herinnerd aan het schrijven van de mi
nister, en wel toen mevr. J. Koning-
Bruin, P. v.d. A., de suggestie deed zo
spoedig mogelijk over te gaan tot het
aanleggen van een tweede fietspad
langs de Schilderweg. Zij kreeg de
steun van de gehele raad. „Wij moeten
daar een pad aanleggen, dat opgebroken
kan worden als plan 't Horntje ten
uitvoer wordt gebracht, het beste is dus
er een tegelpad van te maken". Aldus
de heer W. Wassenaar, P. v.d. A. De
voorzitter was ten aanzien van de goed
keuring door hogere instanties niet zo
bijzender optimistisch, omdat zo'n pad
tienduizenden guldens zal kosten. Ech-
ter verwachtte hij veel te kunnen be
reiken als van de zijde der Rijkswater
staat volledige steun zou worden on
dervonden. De heer P. Smit. KVP,
wees op het gevaar, dat de bromfiet
sers op dit pad veroorzaken. De borden,
geplaatst langs de grote weg met het
opschrift „Toegestaan voor bromfiet
sers" doen velen veronderstellen dat
zij kunnen kiezen tussen het fietspad
on de grote weg. Wethouder Hin, KVP,
veelde ook veel voor de aanleg van 'n
tegelpad. De voorzitter gaf toe, dat het
probleem dringend is.
Het voorstel van B en W tot de in
stelling van een „Stichting Sociaal
Toerisme Texel" (zie ook elders in dit
blad) kon de volledige instemming van
de raad genieten. Door de Raad werden
als bestuursleden benoemd de heren C.
de Koning, F. L. de Grave, W. Wasse
naar en Ds C. H v. Rhijn. Door de Mid
denstandsverenigingen waren resp. be
noemd de heren M. Bakker en J. K. P.
Zwan, door de VW de heer E. Breeu-
wer.
De heer Wassenaar had het beter ge
vonden als de drie organisaties een
voordracht van meerdere personen had
den opgemaakt, opdat de Raad een
keuze had kunnen doen. Eenzelfde re
geling geldt b.v. voor de Woningbouw
vereniging. De voorzitter bleek zijn
mening te onderschrijven. Voorts merk
te de heer Wassenaar op, dal mensen
uit de Vakbeweging - de Texelse Be-
stuurdersbond telt ruim 500 leden -
minstens evenzeer voor een bestuurs
functie in aanmerking komen als men
sen uit de middenstand. De organisa
ties der vakbeweging werken er aan
mede, dat de vacanties op doelmatige
wijze worden besteed, zodat zij een ac
tief aandeel hebben in de vacantiebe-
steding. De voorzitter zegde toe bij een
volgende benoeming rekening te willen
houden met deze wensen.
Stembriefjeslawine
Bijzonder aantrekkelijk was het pro
gramma dat de gemeenteraad ons Dins
dagmiddag bood niet: zevenmaal ver
meldde een agendapunt de benoeming
in een of andere bestuursfunctie. Tot
vertegenwoordiger van de Raad in de
Commissie voor georganiseerd overleg
voor 1955 werden benoemd de heren
W. Wassenaar, F. L. de Grave en S. v.d.
Vis, als plaatsvervangers, de heren A.
Dros, P. Smit en mevr. G. Vrijdag-
Keijser.
Tot leden van de commissie van ad
vies inzake de behandeling van belas
ting-reclames werden benoemd de he
ren A Dros en P. Smit, tot plaatsver
vangers mevr. G. Vrijdag-Keijser en
de heer J. Daalder. Tot afgevaardigde
naar de in 1955 te houden vergaderin
gen van de TEM, de heer J. Daalder,
tot plaatsvervanger de heer S. Keijser.
De heer Ir M. F. H Gebhard, Amster
dam, werd herbenoemd tot commissa
ris van de TEM, de heer S. de Waard
tot bestuurslid van de Woningbouwver
„Texel", de heer Th. R. Hin tot diens
plaatsvervanger. De heren Jac. Roeper
Johzn en Ant. Bakker Hzn. en mevr. A.
Ran-Keijser tot bestuursleden van het
landgenoot en hij noemde ons een aan
tal, helaas in rook vervlogen plannen,
waarbij heel mooie projecten waren
gelanceerd.
Maar het haventje bleef zoals het
was, zoals het in.... 1784 werd aan
gelegd, 170 jaar geleden! Toen was het
een keurig geschikte kom. Toen paste
hij precies voor het Texel van de acht
tiende eeuw. Posthume hulde dan ook
aan die Texelse schippers, die in 1768
het initiatief namen tot de aanleg er
van. Zij verwierven van de Staten van
Holland en Westfriesland het octrooi
voor het graven, het heffen van ha
vengeld en lastgeld - van alle op de
rede verschijnende zeeschepen Het
duurde nog tien jaar eer hun dat oc
trooi verleend werd De schippers kre
gen voorts toestemming tot het aan
trekken van een kapitaal van f45.000,
a 3 pet rente, waarvoor je in die jaren
een haven kon laten aanleggen! (Nu
kost een verbreding van de mond alleen
al een half millioen!) Nou ja, aan die
45 mille hadden ze niet genoeg: er
moest nog f14.000,aan toegevoegd
worden.
De Burgemeesters van Texel benoem
den uit de concessionarissen vier di
recteuren, die op hun beurt weer een
havenmeester benoemden.
De haven, welke 170 jaar geleden ge
graven werd besloeg rond 2 bunder.
Jammergenoeg zat het de exploitanten
niet mee. De aflossing van het kapitaal
bezorgde hun weldra veel hoofdbrekens
doordat de rede van Texel tijdens de
Napoleontische tijd een vergeten hoek
werd. Voor herstel van de havenwer
ken kregen ze echter van de Bataafse
Alg. Weeshuis. Tot bestuurslid van de
Culturele Raad, de heer W. R. H. Ran,
De Cocksdorp, als opvolger van mevr.
M. R. J. Witte-Manders.
Hierna volgde inwilliging van het
verzoek van de heer J. Jongedijk om
eervol ontslag als slager in de Nood-
slachtplaats, van toepassing verklaring
van de 6 pet salarisverhoging per 1
October 1954 op het personeel in dienst
der gemeente, wijziging van het vaca
tiegeld van de bestuursleden van de
Sociale Dienst, hetwelk thans f 7,per
bijgewoonde vergadering bedraagt.
De Vereniging voor Christelijk Volks
onderwijs te Den Burg zag een groot
gedeelte van haar verlanglijstje ge
accepteerd. Er zal voor f 1750,aan
voorzieningen worden getroffen. O.a.
door uitbreiding der centrale verwar
ming tot het overblijflokaal, afsluiting
van een hevig trekkend trapgat, aan
sluiting van de waterleiding op de cen
trale drinkwaterinstallatie van het
PWN, de aanschaffing van Bijbels in
de nieuwe vertaling, het aanbrengen
van verduisteringsgordijnen in een der
lokalen.
Niet alle lokalen zullen - zo was nl.
het verzoek - van verduisteringsgordij
nen worden voorzien. (Geen enkele
andere Texelse school bezit meer dan
één lokaal, dat over dergelijke gordij
nen beschikt). Ook zal het verzoek tot
het aanbrengen van plafonds in drie
der lokalen voorlopig een wensdroom
moeten blijven.
Met de Coöp Boerenleenbank en de
Rotterdamsche Bank werd een reke
ning-courant-overeenkomst aangegaan
voor 1955 tot ten hoogste f 40.000,
Vastgesteld werd een verordening op
de organisatie van de vrijwillige brand
weer, welke op Texel momenteel be
staat uit één commandant, 7 bevel
voerders en 59 manschappen. Een mo
del-verordening van de NH. Prov.
Brandweerbond stelde de maximum
leeftijd voor commandant en bevel
voerders op 60 jaar, maar mede in ver
band met de pensioen-aanspraken van
hen meenden B en W, dat het aanbe
veling verdiende deze leeftijd op 65 jaar
te bepalen. Bovendien menen zij, dat
het gewenst is, dat een commandant en
bevelvoerders beschikken over een uit
gebreide brandweerervaring, waarom B
en W een te jong kader ongewenst ach
ten. Voorts adviseert 't model eenmaal
per week de meldings- en alarminstal
latie te beproeven, maar B. en W ach-
Republiek in 1803 rond een halve ton
los. Dit bedrag werd hun als renteloos j
voorschot verstrekt.
Na 1814 droeg het rijk jaarlijks
f 2 000,in het onderhoud bij.
Door de opening van het Noordhol
lands Kanaal verloor de Oudeschilder
haven aan betekenis en in 1843 werd
zij verkleind. Toen werd de z.g. Wier-
dam opgeworpen en het ten Noorden
daarvan gelegen gedeelte, de tegen
woordige binnenhaven dus, gedempt.
Een halve eeuw later, in 1891, is de
binnenhaven gegraven. Uitbreiding was
noodzakelijk geworden door de toe
name van visserij en verkeer. In 1853
kwam de haven in beheer en onder
houd bij de gemeente Texel, maar in
de practijk kwam dit onder berusting
van de Rijkswaterstaat In 1925 is de
haven van Oudeschild overgedragen
aan het Rijk, waarbij zowel van de Pro
vincie als de gemeente Texel een jaar
lijkse bijdrage werd bedongen.
De laatste bijzondere werkzaamheden
aan de haven vonden in 1931 plaats,
toen de mond verlengd en het parkeer
terrein vergroot werd.
Krabben en peuterenjnaakt de
kwaal steeda erger. De helder
vloeibare D.D.D. dringt diep ln
de poriën door, doodt de ziek
tekiemen en geneest de huid.
GENEESMIDDEL TEGEN
HUIDAANDOENINGEN
VLOEISTOF BA
Doof dat zuurbranden
op Uw maag
met 'n paar Rennies
'n Wonder, op hoe korte termijn die hel
pen- Binnen een paar minuten! Nog vóór
die Rennies zijn gesmolten op Uw tong»
behoort het zuurbranden tot het verle
den. Rennies kunt U altijd en overal in
nemen, onopvallend, zonder water of wat
ook-
ten een maandelijkse oefening, gezien
de practijk, voldoende.
De heer Wassenaar wou de leeftijd
voor commandant en bevelvoerders in
de toekomst evenwel op 60 jaar gesteld
zien. De heer J. Daalder merkte op, dat
in Oosterend stellig niet iedere maand
wordt geoefend.
Tot bestuursleden' van de Sociale
Dienst werden de dames J Stiggelbout-
Huijsman en M. Grisnigt-de Kooker
herbenoemd.
Mej. T. A. Bays, Den Burg, werd be
noemd tot onderwijzeres aan de o. 1
school te Den Hoorn, waar zij reeds
enige tijd werkzaam is.
In de Rondvraag merkte de heer J.
Daalder, A.R., op, dat de Oosterenders
klagen over het feit, dat de straat hier
en daar opgebroken blijft, nadat de
waterleidingbuizen waren aangebracht.
Houdt dit misschien verband met werk
zaamheden, welke een andere instantie
nog moet verrichten? Voorts verzocht
hij namens de bewoners van Oost de
weg zodanig te verbeteren, dat het
middengedeelte van het overtollige wa
ter verlost wordt.
De heer S. van der Vis, C.H.U., dank
te de gemeente namens de Koger
brandweer voor de komst van een mo
derne spuit. „Nu nog een trekker!" De
heer Van der Vis vroeg naar aanleiding
van het ingezonden stuk van de heer J.
Agter of de TEM niet te ver gaat en
de Middenstanders hierdoor uitgescha
keld worden. De voorzitter antwoordde
dat betreffend onderdeel van het inge
zonden stuk niet juist is. Wij hebben
ons nadrukkelijk op het standpunt ge
steld, dat de TEM zich niet in de plaats
mag stellen van de Middenstand, maar
dat zij zich dient te beperken tot het
verlenen van service. De heer Van der
Vis: Ligt het dan niet op de weg van
de TEM om op het ingezonden stuk te
antwoorden? Voorzitter: Dat kan zij
principiëel niet doen. De heer Wasse
naar bracht zijn mening in deze naar
voren. Zijn betoog kwam neer op het
geen hij in zijn ingezonden stuk - zie
ons blad van Woensdag jl. - uiteen
zette. De heer Van der Vis herinnerde
aan een levering van schoolkachels
door de groothandel rechtstreeks aan
de gemeente, wat hem de vraag ontlok
te of de smid dan alleen maar goed is
om kapotte pijpen te repareren. En
waarom zou de gemeente ook geen or
ders opdragen ten behoeve van haar
eigen ambtenaren?! Voorzitter: Nee,
dat doen wij stellig niet! De heer Van
der Vis merkte tenslotte nog op, dat
een en ander tot conflict moet leiden.
Niemand wilde destijds de defecte ka
chelpijp in een o.l. school repareren,
waardoor de school enige tijd gesloten
moest worden. Tenslotte bood een smid
uit een ander dorp zijn diensten aan.
HIJ NAM DE KORTSTE WEG
Tijd is geld! Zal de Texelse chauffeur
P. C. R. gedacht hebben, toen hij, de
garage van de heer Kievit uitkomend,
het stuur linksom gooide en dus par
does de (verboden) richting van de Ko-
gerstraat inreed. Een agent van politie
zette hem op de bon. De kantonrechter
maakte de overtreder tenslotte f 5,
armer.
DAMCLUB TEXEL
J. Vinke-W. A. van Zeijlen 20
S. Ros-C. Dijker 11
C. v. Heerwaarden-A. v.d. Slikke 20
S. v. Heerwaarden-S. Bakker 20
Joh. D. Bakker-N. de Graaf 02
B.
P. W. Kooi-S. v. Heerwaarden 02
Jac. v. Heerwaarden-A. Vinke 20
C. v.d. Werf-Jo Schoo 02
D v.d. Werf-Jn Stam 02
C.
A. de Vries-J. Hillen 11
C. Vinke-J A. Barhorst 20
Jn. Barhorst-J. A. van Enst 02
In A dus geen verrassingen.
Wel in B waar Jo Schoo de leider
wist te verslaan. Met een verliespunt
minder staat C. P. Burger nu op het
hoogste trapje.
De enige remise in C. bewijst wel dat
deze beide spelers in deze afdeling tot
de sterksten behoren.
De heer Wassenaar: De groothandel
beschouwt de gemeente gelijk aan de
handel. De heer Merkx, KVP bracht
ook als zijn mening naar voren, dat
men de Middenstand niet mag uitscha
kelen. Wethouder De Waard verklaar
de, dat hij verplicht is als beheerder
van de gemeentelijke financiën de
voordeligste offertes te accepteren.
Mevr. G. Vrijdag-Keijser, VVD, con
cludeerde daar weer uit, dat er feitelijk
helemaal met meer bij de plaatselijke
Middenstand gekocht kan worden.
De heer S. Keijser, VVD, meende,
dat men de factor service verwaar
loost. Wethouder De Waard gaf toe, dat
deze factor van belang is en dat hij zich
daardoor voor een dilemma geplaatst
ziet. Wethouder Hm meende, dat de
RHEUMATIEK...
Uw tergende winterkwaal legt T
af tegen de weldadige warmte
van de pijnstillende Thermogène.
fout in de organisatie van de handel
zelf zit. De heer Van der Vis merkte
op, dat de handelaar gebonden is aan
het door hem ondertekende Haarden-
en Kachelcontract, „Heeft de gemeente
dat ook moeten ondertekenen?" zo
vroeg hij. De voorzitter moest hem ant
woorden, dat het bestaan van zulk een
contract hem niet bekend was. De heer
C. H. Roeper, P. vd A., vond, dat de
groothandel foutief handelt. De voor
zitter besloot dit debat met: „Wij zullen
er wel niet helemaal uitkomen...."
Mevr. J. Koning-Bruin bepleitte hier
na nog verbetering van de Oudeschil
der straatverlichting. Op sommige
plaatsen loop je steeds de kans te strui
kelen, de lantaarns staan te ver van
elkaar af. De voorzitter gaf toe, dat
over heel het eiland de verlichting te
sober is. Toch zijn voorlopig alleen
maar provisorische oplossingen moge
lijk. De heer P. Smit verklapte, dat bij
hun in de buurt een handigerd een
zwaardere lamp in een lantaarn had
gemonteerd„Dat scheelde een
stuk!" (Hilariteit). Mevr. Koning-Bruin
bliift voorts hopen op de aanleg van 'n
plantsoen bij de R.K. Kerk, waar het
zanddepót nu nagenoeg naar elders af
gevoerd is. „Oudeschild is toch al zo
spaarzaam met natuurschoon bedeeld!"
De heer Wassenaar vroeg tenslotte nog
hoe het stond met de Volkscredietbank.
Jammergenoeg moest de voorzitter hem
voorlopig 't antwoord schuldig blijven.
Om half zes volgde sluiting.
