9
rocn wa
in het harL.
rrafstenen herinneren ons aan
grijs verleden
TESO beleefde historisch moment
Toneelgroep Eierland voerde
klucht op
De gemeente kocht het Koger kerkhof
Nog één nachtje
Wrijf Kou en Pijn
weg met t>AMPO
Mannen
Martien Bakker
VTERDAG 4 DECEMBER 1954
TEXELSE
69e JAARGANG No. 6893
COli RANT
JitgaveN.V. v.h. Langevoid de Rooij
Joekhandel Drukkerij Bibliotheek
)en Burg - Texel - Postbus 11 -Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coop. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart. 20 ct. incasso. Adv. 8 c. p.mm.
Een fragment van het Koger Kerkhof, dat al jarenlang niet nieer in ge-
jruik is. De Gemeente Texel heeft dit en nog twee andere percelen van de
Hervormde Gemeente van De Koog aangekocht. Het terrein is opgenomen in
het jongste uitbreidingsplan-in-onderdelen voor De Koog en zal dan deel uit
maken van die gronden, welke zijn aangewezen voor de bebouwing met zo
merhuisjes en bijbehorende tuinen en erven.
„Dat is een truc-opname!"' Aldus een onzer vrienden, toen wij hem bijgaan
de foto toonden. „Een kerkhof bij De Kc-og? Nooit van gehoord en een graf
steen heb ik er nooit gezien, terwijl ik toch al heel wat keer in dat dorp ge
weest ben!'' Toch geeft deze foto een waar beeld van de huidige situatie.
Want ten Zuiden van De Koog ligt nog altijd een kerkhof. Het wordt echter
ai tientallen jaren niet meer gebruikt.
De steen die wij op de foto zien staat
op het graf van Hendrick Dircks, „Ge-
wesen Casteleyn opt Eyerlant. Sturf
den 19 Januarus 1681 en van Machtel
van Voorthuysen, gewesen huysvrou
van casteleyn sterft den 16 September
1681''. Niet ver van de voet van deze
grafsteen ligt een grote rondvormige
steen. Het is ons met duidelijk waar
voor deze dienst heeft gedaan of waar
van dit een fragment kan zijn geweest.
Gaan wij het kerkhof in Zuidelijke
richting over dan vinden wij nog twee
stenen. Op de ene steen de naam But
ter en 2 Mei 1724, op de andere o.a.
22 Mei 1739.
De heer Jaap Maas, die al in z'n 84e
levensjaar loopt, te De Koog is geboren
en getogen, vertelt ons, dat hij er
nog wei van weet, dat er op dit kerk
hof begraven werd: „Een kleine zeven
tig jaar geleden is daar Aaltje Schaap
begraven (mevr. de wed. A. de Ridder-
Schaap). Later zijn daar nog eens ne
gen zeelieden begraven, schipbreuke
lingen van een logger, die bij paal 16
omsloeg. Die liggen in een massagraf''.
Ach ja: „Eens leefde De Koog van de
zee". Zo lezen wij in het boek „Texel".
V/el, tegenwoordig leeft De Koog we
derom van de zee, al ligt de zaak wel
even anders. De Kogenaars gaan nu
niet meer zeli de zee op, maar zij laten
het hun gasten doen, die als badgasten
een groot deel van hun vacantieuren
in de branding plegen door te brengen.
Tussen die twee perioden in heeft De
Koog een slechte tijd meegemaakt.
Voor de enkeling die het boek
„Texel" met op de greep heeft, ontle
nen wij aan dat werk: „Nog op de 18de
eeuwse tekeningen van het dorpje De
Koog zijn de woningen ellendige stul
pen met een enkel venstertje aan de
weg en te vergelijken met de Drentse
Plaggenhutten uit het begin onzer
eeuw. Plaggenhutten, waarvan de wan
den met strandhout versterkt waren.
In 1810 stonden in het eens bloeien
de De Koog door het verlopen van de
zeevaart en visserij nog nauwelijks „30
huizen, woninkjes en hutteri", die in
zo'n bouwvallige staat verkeerden, dat
ze door ineenstorting het leven van de
bewoners in gevaar brachten. Nee, aan
De Koog is het heus niet altijd botertje
aan de boom geweest: eens lag het dorp
zuidelijker dan het tegenwoordige
maar het is bij hevige storm en over
stroming weggespoeld. In die tijd zijn
de duinen dus niet zo breed en sterk
geweest als thans, nu de Kogenaars
en hun gasten bij de krachtigste storm
rustig kunnen doorgaan met ademha
len.
De Koog hebben wij de laatste tien
tallen jaren zien groeien, maar stellig
is het nog steeds niet van een omvang
als eeuwen geleden. Het dorp was toen,
volgens „Texel"' vrij belangrijk. Zoals
gezegd lag het wat zuidelijker, terwijl
een oudere kerk dan die van tegen
woordig - gebouwd in 1719 - vermoe
delijk ter plaatse van het oude kerkhof
heeft gestaan. Een gotische grafzerk
met de zinnebeelden van de Evangelis
ten heeft lang voor de ingang van de
tegenwoordige kerk gelegen en deze
was waarschijnlijk uit de oudere kerk
afkomstig. Door onachtzaamheid is
deze grafzerk verloren gegaan.
En nu dan is het kerkhof van De
VOOR UW BRIL
Koog, dat toebehoorde aan de Her
vormde Kerk aldaar, door de gemeente
aangekocht. Aan de aankoop werd de
voorwaarde verbonden, dat eventueel
in de bodem aangetroffen voorwerpen
en zich daarop bevindende grafstenen
gratis zullen worden afgestaan aan de
verkoopster.
„Het is eigenlijk jammer, dat ons
dorp zijn kerkhof kwijt raakt. Er wa
ren er, die het graag behouden hadden
en het weer in ere hersteld wilden
zien" Aldus een bewoner van De Koog,
dat zijn doden de laatste tientallen ja
ren te Den Burg aan de schoot der
aarde toevertrouwt.
Wij spraken daar straks over de
steen op het graf van kasteleyn Hen
drick Dircks. Na zijn-dood werd Albert
Lamertsz Kickert uit Enkhuizen kaste
lein op het Eierlandse Huis. Deze Kik
kert is de stamvader niet alleen van
alle Kikkert's die op Texel wonen,
maar van alle Kikkert's in Nederland.
De oorsprong van het oude Eierlandse
Huis, dat voor de Texelaars een even
legendarisch verleden heeft als Brake-
stein, en dat in het einde van de 19de
eeuw aan botte sloopzucht ten offer is
gevallen, ligt in een veel verder ver
leden dan de meeste schrijvers over
Texel hebben vermoed. Deuzeman, al
weer heel wat jaren geleden hoofd der
school te De Cocksdorp, sohreef eens,
dat in de voorgevel van het Eierlandse
Huis een steen voorkwam met het
jaartal 1650. In 1803 is Jacob Zuide-
wind kastelein, het schijnt, dat na hem
de functie als zodanig is opgeheven.
Paulus Langeveld, gedelegeerd com
missaris van de polder Eierland, ver
huurde in 1840 het Eierlandse Huis met
alle erbij behorende schuren en ruim
146 bunder land voor f 1223,per jaar
aan Johannes Brans. Alle kamers in
het oude gebouw waren toen nog be
hoorlijk gemeubileerd, de „Heereka
mers", d.w.z. een woonkamer en vier
logeerkamertjes bleven bestemd voor
de ,',Heeren Deelhebbers van Eyerland"'
Langzamerhand is het Eyerlandse
Huis, waar eens zo veel vertier was,
geheel vervallen en omstreeks 1894 is
de woning gesloopt. Iets verderop werd
een nieuw Eierlands Huis gebouwd,
dat bij de opstand der Georgiërs in
1945 werd verwoest. Het oude gebouw,
waar de Haagse kunstschilder en
vriend van Texel Pieter van Cuyck en
zovele anderen gastreerden heeft on
geveer gestaan op de plaats van het
tegenwoordige kamphuis „De Robben-
jager". Een kuil in een duinvallei en 'n
volgestorte put vormen 1(1949) de scha
mele resten, die ervan overgebleven
zijn, aldus „Texel" door J. A. van der
Vlis.
Nog één nachtje slapen, lezers,
En de grote dag is daar,
Met zijn grappen en zijn grollen,
Met zijn rommel en misbaar.
Met z'n taai en met z'n moppen,
Met zijn zoeken en verstoppen,
Met zijn koek en taai en gard,
En met het gebroken hart.
Sinterklaas, o welk een feestdag,
Voor de ouder en het kind,
Want geen mens durft toch te zeggen,
Dat hij het niet aardig vindt.
Want al ben je acht of tachtig,
't Feest van Sint blijft altijd prachtig,
Vel verrassing en jolijt,
En intense vrolijkheid.
Och wie let er op de rommel,
Die zo'n feestdag met zich brengt,
Er is toch alleen maar aandacht
Voor hetgeen de Bisschop schenkt.
Ziet de kind'ren daar eens dollen,
Hoor die toeters en die tollen,
Zie dat houtwol en papier,
Wat een wereld van plezier.
Heus, het zit niet in het grote,
't Gaat er om HOE men het geeft,
Wat van harte wordt gegeven,
Toch de meeste waarde heeft.
Beste brave Tesselaren,
'k Wens u, met of zonder haren,
Jong of oud en wat g'ook zijt,
'n Avond vol gezelligheid
HUIB DE RIJMELAAR
AUTOBOTSING
De voormalige Kogerweg, waarvan
nog altijd een deel te vinden is bij
hoeve Buitenlust, is nog steeds van ge
lijke orde als de moderne Kogerweg,
met andere woorden: het verkeer, dat
van deze weg af naar Den Burg rijdt
heeft voorrang boven de weggebruikers
die naar De Koog gaan. Immers, men
komt dan van rechts. Doordat de auto
bestuurder F. van der Kooi, Binnen-
burg, vermoedde geen voorrang te zul
len genieten (hij had dit trouwens ook
niet) en trachtte door scherp naar
rechts te zwenken langs de vrachtauto,
die in genoemde zijweg tot stilstand
was gekomen, deze zijweg in te glippen
slipte zijn auto en kwam daardoor in
botsing met de vrachtauto, welke door
de heer C. P. Burger bestuurd werd.
Beide voertuigen liepen beschadiging
op, maar de bestuurders bleven geluk
kig ongedeerd.
MILITAIRE AUTO RAMDE
BROMFIETS
Een jongeman uit Den Burg maakte
een tochtje op een bromfiets van een
andere eilandgenoot. Het werd geen
plezierreisje, want op de hoek Graven-
straat-Iiogerstraat, een flauwe bocht
uiteraard, verscheen ineens een kast
van een militaire wagen, die uit de
Gasthuisstraat kwam en de Graven
straat wilde inzwaaien. Een groot
woonhuis belemmert daar echter het
uitzicht, zodat men dit punt natuurlijk
beter stapvoets kan overschrijden.
Er ontstond een ernstige botsing, waar
bij de bromfietser aan een been zo ern
stig werd gewond, dat hij in het Sint
Lidwina-Ziekenhuis te Den Helder
moest worden opgenomen.
SJOELEN OM PRIJZEN
En wat voor prijzen. De „Gezamen
lijke Marktkooplieden" hebben groot
succes met hun actie en.de deelne
mers aan de sjoelerij worden er ook
steeds vaardiger in. Zo werd de heer J.
H. de Jong, De Koog, Maandag jl. met
27 punten nr. 1. Hij won een manches
ter broek. 2de werd mevr. A. Bakker-
Bakker, uit de Prins, met 26 pnt, een
paar schoenen; 3de de heer Van Heer-
waarden Wilhelminalaan 7, Den Burg,
24 pnt, een paar pantoffels.
Maandag a.s. de finale om de grote
prijs van honderd gulden in waarde
bonnen. Allen, die aan de vorige wed
strijden deelnamen mogen nu door
eenmaal te gooien aan deze laatste
kamp meedoen.
DE TEXELSE LEERKRACHTEN OP
DE PLANKEN
De Cocksdorp. Reeds geruime tijd
zijn Texelse leerkrachten van de ver
schillende scholen bezig het sprookje
„Prinses Desiree lacht niet mee" van
Leonard Roggeveen in te studeren.
Het plan is, om dit stuk 9 en 10 De
cember op te voeren voor de klassen 1
t.m. 5 van alle Texelse scholen. Daar
men de ouders wil laten zien, wat de
kinderen voorgeschoteld krijgen, wordt
er Donderdagavond 9 December een
speciale ouderavond gegeven.
De kinderen worden per bus ver
voerd en alles inbegrepen zijn de kos
ten per kind f 0,30. De ouders kunnen
bij alle hoofden van scholen kaarten
bestellen a f 1,per stuk. (Hier is het
vervoer niet bij inbegrepen). Wij hopen
dat alle ouders hun steentje zullen bij
dragen om te maken, dat dit lofwaar
dige initiatief zal slagen.
De 27ste November van het jaar 1954
is voor de N.V. TESO, ja voor heel
Texel, een belangrijke datum. Toen nl.
werd te Arnhem de kiel gelegd voor 'n
nieuw schip, dat het vlaggeschip van
Als U niet kunt
besluiten.
(Een surprise voor een
vrouw is soms moeilijk)
Wij zullen U gaarne
adviseren.
DE KLAPUOOSCOLLECTE
De op ons eiland gehouden collecte
voor het Oorlogsgravencomité, de z.g.
Klaproosdag, heeft totaal f 326,32 op
gebracht, vorige jaar f346,10. Den
Burg f 131,02; De Cocksdorp f28,46;
Midden Eierland f 10,05; Zuid-Eierland
f4,43; Den Hoorn f24,08; De Koog
f24,78; Oosterend f41,39; Oost f 11,03;
Oudeschild f35,03; De Waal f 17,05.
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 4 Dec. op om 8,30 uur
en gaat onder om 4,30 uur.
Maan: 10 Dec. V.M.; 17 Dec. L.K.
Hoog water ter rede van Texel:
4 Dec. 3,05 en 3,13; 5 Dec. 4,11 en 4,22;
6 Dec. 5,23 en 5,41; 7 Dec. 6,35 en 6,50
8 Dec. 7,33 en 7,44; 9 Dec. 8,22 en 8,37
10 Dec. 9,17 en 9,32.
de Texelse Stoombootonderneming zal
worden. Volgend jaar September hoopt
men dit schip - onvoorziene omstandig
heden uiteraard voorbehouden - in de
vaart te kunnen brengen.
Op deze foto ziet U van links naar
rechts de heren J. de Wit, J. C. Rab, E.
Noordijk, commissarissen der N.V.
TESO, J. J. van der Vlies, directeur,
C. J de Lugt, president-commissaris,
de heer Prins, een der directeuren der
Arnhemse Scheepsbouw Mij. en de
heer G. Bakker Pzn, commissaris der
N.V. TESO, vlak voor het grote mo
ment van de kiellegging. Omstreeks
één uur werd het eerste deel van de
kiel, dat U eveneens op deze foto ziet,
door een gigantische kraan op de plek
gebracht, waar het nieuwe schip zal
ontstaan. Deze plechtigheid ging ge
paard met de tewaterlating van twee
voor Braziliaanse rekening gebouwde
schepen en de kiellegging van nog drie
vaartuigen.
Op het bord lezen wij „Motorveer
boot voor N.V. Texels Eigen Stoom
boot Onderneming", waarna een op
somming der diverse afmetingen etc.
volgt. Zoals bekend zal het schip 57
meter lang worden en ruim 10 meter
breed en worden uitgerust met een
motor van 600 pk. Zij zal 1000 passa
giers kunnen vervoeren en 25-30 auto's.
De Dokter Wagemaker kan niet meer
dan 12-15 autQ's vervoeren.
De boot zal voorlopig anoniem blijven
en te vinden zijn onder bouwnummer
350.
MOEDERS OPGELET!
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Woensdag 8 Dec. Consultatiebureau
Van 2-3 uur voor de taxi's en van
3-4 uur voor moeders van Den Burg.
Het Gebouw voor Christelijke Be
langen te Oosterend was geheel gevuld
toen de Toneelgroep van Zuid-Eierland
daar Zaterdagavond het vrolijke spel
„Mijn Papa is Professor" opvoerde.
Omdat de voorzitter intussen al met
de pruik opliep (geen bokkepruik, hoor
- red.) werd de avond geopend door de
heer P. Riemens, die o.a. mededeelde
dat in tegenstelling tot andere jaren
nu eens geen ernstig stuk, doch een
vrolijk spel zou worden gebracht.
Als het doek vaneenwijkt blikken we
in de hal van het badhotel Esplanade,
waar Julius van Zandenberg van Lin-
denheuvel, de heer J. van Bennekom,
in de krant zit weggedoken. Zijn zuster
Eustasiaj mevr Van Lenten-Boon wil
met hem praten over de zedenverwil
dering van deze moderne wereld, maar
het onderwerp ligt hem op dat ogenblik
niet. Hij is hier tenslotte met vacantie
en hij heeft meer interesse voor het in
de maak zijnde dinertje. Vlak voor de
„aanval" komen Max, zijn zoon, de
heer H. van Sijp, en zijn jonge vrouw
Mary, mej. A. Barhorst, terug van de
huwelijksreis. Het is een onbehaaglijke
gewaarwording als Max ontdekt, dat
zijn vroegere verloofde Loulou, mej.
Corrie Lagerveld, ook in dit hotel ver
toeft. Hij verzoekt zijn vriend Bernard,
de heer Koos Zegers, Loulou te ontvoe
ren. Bernhard besteedt dit baantje uit
aan een op lagerwal geraakt persoon,
de heer Boersma. Maar daarmede zijn
de moeilijkheden geenszins opgelost,
want Max' vrouw heeft zich uitgegeven
voor een dochter van prof. Lint, die
evenals zij M. Lint heet. Mary is echter
de dochter van een arme kruier, de
heer K. Mechielsen, Jozef genaamd,
die haar bericht, dat hij haar wil op
zoeken. Dat zou een ramp kunnen ver
oorzaken, maar gelukkig biedt Bernard
de helpende hand en als de kruier ver
schijnt reilt en zeilt alles eerst nog
naar wens. De man profiteert met volle
teugen - ook letterlijk - van het goede
leven in het hotel. Intussen blijkt
Loulou nog steeds niet ontvoerd, doch
dat zou ook moeilijk gaan, want.... zij
is getrouwd geweest met de man die
haar ontvoeren zou. En.... die worden
het weer helemaal eens.
Een ramp dreigt als Max' vader in de
krant leest, dat Mary Lint in een con
cert zal optreden, terwijl zij hem had
beloofd zulks niet meer te zullen doen.
Terwijl hij haar de pan uitveegt ver
schijnen de echte prof en zijn dochter
in het hotel (De heer Boersma en mej.
A. van Sijp). Nu dreigt voor Max en
zijn vrouw 'n debacle. Eustasia valt in
zwijm, maar toch komt alles op zijn
pootjes terecht als van weerszijden wa
ter in de wijn wordt gedaan. Max en
Mary gaan nogmaals op de huwelijks
reis. Jozef slaat zelfs Eustatia aan de
haak.
Wat is er om deze klucht gelachen.
De medewerkenden hadden allen pri
ma gespeeld en dat hun spel zeer in de
smaak was gevallen, bewee$ overdui
delijk toen het hele gezelschap op de
planken kwam en met een ovatie be
groet werd. De regie was in handen
van mevr. Boersma.
De heer Riemens dankte het ensem
ble voor het gebodene en wist zich de
tolk van allen toen hij hun een harte
lijk tot weerziens toeriep.
Bij de in de pauze gehouden verlo
ting werd een taart gewonnen door de
heer W. Beijert, een worst door de heer
A. Vermeulen, oud-regisseur van Eier
land, een fruitmand door de heer P.
Kuiper en een andere worst werd broe
derlijk verdeeld onder de toneelgroep.
