Cjroen cZwarL-J~exels in het harL.
lWi@IL
Oosterend bezat eens een haven
r
Elke tand
een krillant
v
Ouwe Sunderklaas
ZATERDAG 11 DECEMBER 1954
TEXELSE
69e JAARGANG No. 6895
COURANT
(Jitgave N.V. v.h. Langevsdd de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 -Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdag».
Bank: R'damse Bank, Coöp. BoerenL
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. 1,95 p.
kwart, -f- 20 ct. incasso. Adv. 8 c. p mm
Hier ziet U de resten van de Oostcrender vissershaven, welke in 1843 werd
aangelegd, maar omstreeks 1860 al onbruikbaar was geworden. De vissers
moesten de haven zelf onderhouden. Rechts de IJzeren Kaap, die ongeveer
honderd jaar geleden gebouwd werd. Op de achtergrond het woonhuis van de
familie Stark. Een Texelse firma kocht omstreeks 1890 dat huisje met de bij
behorende grond in verband met plannen tot de heraanlcg van de haven, het
geen echter, ondanks vele pogingen van belanghebbenden, niet gebeurd is.
„Kiek, dat was nou de haven,'' zegt
die rechtstreeks door een ijskoude Wa
Nieuweschild in de richting van de IJz
Kaap, een soort Eiffeltoren in het kle
pige plas: het restant van de haven, w
en Oosterend een veilige ligplaats von
honderd jaar geleden. In 1843 was dat
vlotte medewerking van rijk, provinc
Texels actueelste en urgent
ste probleem is ongetwijfeld dat
van zijn haven. Iedereen
„vriend en vijand'' - is het er
over eens, dat de haven van
Oudeschild vergroot dient te
worden. Waar je je ook bevindt,
in het hart van de dorpen of op
het platteland, tien tegen één,
dat je zomaar ineens in gesprek
raakt over de havenkwestie
Vooral in Oosterend wordt over
de huidige toestand erg ge
klaagd: daar immers wonen de
meeste kottersvissers en hun
schepen kiezen iedere Zaterdag
de haven van Oudeschild om
er gedurende het weekend een
veilige ligplaats te hebben.
Intussen is het niet voor de
eerste keer, dat er ook in Oos
terend over het havenprobleem
wordt gesproken; omstreeks
1890 stond dit dorp in het teken
van het verlangen tot het ver
krijgen van een eigen haven bij
de Kaap te Nieuweschild. Legio
is het aantal vergaderingen ge
weest, dat de vissers van Oost
en Oosterend - toendertijd bijna
honderd schuiten vertegenwoor
digend - in „Het Wapen van
Amsterdam" of „Het Wapen
van Texel" hebben gehouden.
Het is interessant door mid
del van een serie artikelen de
strijd voor een Oosterender
haven eens in de herinnering
terug te roepen.
Hierbij gaat het eerste artikel.
Het ging trouwens allemaal erg vlot
in die dagen, want in 1842, dus een
jaartje tevoren, hadden de vissers van
Oost en Oosterend een adres gericht
aan het gemeentebestuur van Texel om
nabij Nieuwe Schild een haven aan te
leggen in verband met de onveilige
rede in het Noorden bij Noordwester
stormen. ((Polder Het Noorden, de jong
ste van Texel, is ingedijkt in 1876- '77)
De in 1843 aangelegde haven, die veel
van een kanaal weghad, bleek echter
niet bestand tegen hoge vloeden en de
schepen waren niet bij machte haar
voor hun rekening te onderhouden, zo
dat omstreeks 1860 deze haven reeds
onbruikbaar was geworden.
In 1872 richtten de vissers van Oost
en Oosterend een adres aan Zijne Ma
jesteit de Koning om in verband met
de op handen zijnde inpoldering van
Het Noorden in de nabijheid van Oost
cf Oosterend een veilige haven te ma
ken. In datzelfde jaar richtten T. Mets
c.s. een adres aan ons gemeentebestuur
tot vergroting van de haven van Oude
schild.
Was er plotseling een rivaliteit ont
staan? Wij geloofden het beslist en
twijfelden helemaal niet meer, toen de
heer A. van der Vis ons dezer dagen
verklaarde: „Man, als je destijds in
Oudeschild kwam, plaagden ze je daar
met te roepen: „Hé, een haventje bij
het Kapie??" De heer Van der Vis is
van 1873 en hij kon ons dan ook niet
dc heer F. Duinker. We zijn via de dijk,
•Jdenzeewind wordt bestreken van
eren Kaap gewandeld en links van die
in, ontdekken we een grote, langwer-
aarin eens de vissersschuiten van Oost
den. Eens, ja, want dat is al weer bijna
haventje daar aangelegd, dank zij de
ie, gemeente en polders.
veel vertellen van de grote actie tot
de aanleg van een haven bij de Kaap.
„Ik was zestien, toen ze daarover ver
gaderden", zegt hij. „Wij lazen van een
j vergadering in „Het Wapen van Texel"
maar dat was zeker een slip van de
pen? Want in Oosterend hebben we
toch maar één café „,Het Wapen van
Amsterdam?"
Maar nou kan de heer Van der Vis
toch wel horen, dat wij geen Oosteren-
ders zijn: „Man, dat „Wapen van
Texel" stond aan het Kerkplein". Het
was het pand, waarin de heer E. Me-
dema thans zijn kruidenierszaak drijft.
De heer Van der Vis vertelde ons,
dat zijn vader, B. van der Vis, gebruik
gemaakt heeft van die haven bij de
Kaap en dan praten wij ineens over de
tijd, waarin het op de Waddenzee nog
krioelde van de schuiten: B. van der
Vis had nummer 157, dat was een
blazer. Als je die Kaap en de toren van
Oosterend in één lijn hield kon je rus
tig over de Waddenzee varen. Hoe
lang die Kaap daar intussen staat kon
den wij niet te weten komen, zeker
ook al een honderd jaar en daarvóór
schijnt er ook al een houten kaap te
hebben gestaan.
„Dat was een wierdam" aldus de
heer F. Duinker, die ons best even als
gids wilde leiden bij onze rondzwervin
gen aan de voet van de naar schatting
achttien meter hoge Kaap. Hij bukt
zich en woelt een graszode los. Daar
onder ligt het pure, lichtbruin ge
kleurde zeewier, waaruit je een prima
dam kon opbouwen. Hij legt ons de si
tuatie uit: Daar zie je nog de oprit
naar de dijk en waar nou die kippen
hokken staan, bevond zich de dijk, die
de haven als een sikkel omsloot. Wij
hebben destijds nog een stuk of wat
meerpalen uit dit haventje getrokken,
ze waren nog klokgaaf.
Lang hebben we daar niet vertoefd:
het was er koud en eenzaam. In de
verte lag Oosterend. Het was nog een
hele tippel om van Oosterend of Oost
naar de haven te komen. De vissers
staken bochten af door het lopen over
de weilanden. Tegenwoordig zit je op
je motor gauwer in Oudeschild. Of de
Oostcrenders dan niet graag zelf een
haven zouden willen bezitten? Och, dat
wist de heer Duinker zo niet, mogelijk.
Wel geloofde hij, dat de Zeeuwse mos
selenvissers, die Dinsdag met meer
dan twintig schuiten ter hoogte van
Nieuweschild aan het werk waren,
graag gebruik zouden maken van een
haven bij de Kaap. Daar toch vind je
vele, door takken gemarkeerde mosse
lenpercelen. De heer Duinker had ver
nomen, dat ze beste zaken deden en hij
vond het dus geen wonder, dat er ook
van de zijde der Texelaars groeiende
belangstelling voor deze visserij be
staat. Uitbreiding van Oudeschild,
zo ging hij voort, zou trouwens ook wel
naar de zin van de Zeeuwen wezen,
want ze vinden het helemaal niet
prettig de schuiten te moeten verha
len als de eerste boot (de TESO-boot
dus) er uit moet en zij op dat vroege
uur toch nog niet aan de slag kunnen.
Er zijn er dan ook, die Den Helder als
uitgangspunt besloten te kiezen
Wensen. Er zal altijd wel te wensen
Zo zal het maskeradefeest
Vanavond weer beginnen,
En zal het blijken wat voor zots,
De mens wist te verzinnen.
Dan zullen de gemaskerden,
De straten weer doorkruisen,
En ziet men ze verschijnen in
De zalen en de huizen.
Weer zal men met heel veel misbaar,
Alom den volke tonen,
Wat wan- en mistoestanden er
Op 't Gouden Boltje tronen.
Daarvoor is 't ouwe Sunderklaas,
Men schopt tegen de schenen
En ook kan 't wel eens pijnlijk zijn,
Voor hele lange tenen.
Maar ja, men geeft op deze dag,
Juist geen vergulde pillen,
En evenmin moet men heel zwaar,
Aan alle dingen tillen.
Het is het feest van de jolijt,
De dwaasheid kraait victorie,
Door deze dingen krijgt het feest,
Toch juist zijn oude glorie!
En aan het hooggeacht publiek,
De taak weer om te raden,
WIE of er alzo mee doen aan
Deez' bonte maskerade.
Een leeuw dat kan een lobbes zijn,
Een duif kan klauwen geven.
Men komt juist niet zoals men is,
Net als in 't daag'ijks leven.
Daar doen w'ons óók vaak vromer voor
Dan dat wij zijn in wezen,
En dikwijls onverschilliger
Dan vele mensen vrezen.
Dus dienaangaande hoeft men op
Dit feest niet neer te kijken.
Wij zijn, over het algemeen,
Tóch anders dan wij lijken!
HUIB DE RIJMELAAR
Als Uw gewrichten alleen
nog maar pijnlijk bewegen
en Rheum&tische scheuten
door Uw leden gaan...
Dan is 't hoog tijd voor een Kruschen
kuur. Rheumatische pijnen zijn in negen
van de tien gevallen gevolg van onzui
ver bloed. De bloedzuiverende organen
schieten te kort. Geef die weer jeugdige
kracht; breng ze weer op gang met Kru-
schen's zes minerale zouten. Duizenden
rheumatiek-lijders vonden daar baat bij.
Waarom zoudt gij dan achterblijven? 't
Gaat om Uw eigen welzijn maar ook
om 't levensgeluk Uwer huisgenoten,
die U graag weer de oude zien: fit, wel
gemoed, opgewekt en vrij van pijn....
blijven, zoals die in het verleden ook
altijd bestaan hebben. Wij bladeren
door oude jaargangen van ons blad en
zien de Texelaar op 22 September 1887
het volgende bericht lanceren:
„De vergroting der Oudeschilder haven,
waarvan het nut en de noodzakelijk
heid reeds zo dikwijls in het licht zijn
gesteld, blijft nog steeds tot de vrome
wensen behoren. Alle requesten tot
dusverre ingediend, ter bekoming van
een gunstiger toestand, hebben niet het
minste succes gehad. Ook de ingang
der haven blijtt met stormachtig weer
met groot gevaar gepaard gaan. Nog
weinige jaren geleden werden tijdens
een Octoberstorm twee vreemde bot
ters, die de haven poogden te bereiken,
door stroom en golfslag tegen de steen
glooiing geworpen, waar ze weldra ge
heel wrak werden. Deskundigen zijn
van oordeel, dat door het uitbrengen in
zee van een der havenhoofden de ha
ven bij noodweer veiliger zou kunnen
worden aangedaan".
Men houdt het kacheltje warm, want
op 19 Januari 1888 meldt de krant:
Wie thans een blik over de haven
laat gaan, huivert bij de gedachte, dat
in een der'schuitjes brand mocht ont
staan. De gehele vissersvloot van Texel
met een aantal tjalkschepen zou onher
roepelijk verloren zijn. Aan vluchten
viel niet te denken, omdat niemand
zou kunnen wegkomen, ook al liet de
stand des waters dit toe. Wanneer nog
slechts een paar schuiten in de haven
komen, kan de stoomboot Ada van
Holland er niet meer in. Behalve het
ongerief, daardoor aan het reizend pu
bliek veroorzaakt, zal het tevens ieder,
die van de reisgelegenheid gebruik
maakt tot buitengewone uitgaven no
pen, om van- of aan boord der stoom
boot te komen. Van de onderneming,
wier schuld het waarlijk niet is, dat de
haven te klein is geworden, kan be
zwaarlijk geëist worden, dat zij zich
die extra uitgaven getroost".
In Oudeschild moeten ze de oren wel
gespitst hebben, toen B. en W. in Oct.
1888 een adres ontvingen van enige
ingezetenen van Oosterend om aldaar
een haven te maken en niet die van
Oudeschild te vergroten
Stellig zullen vele Oudeschilders een
zucht van verlichting hebben geslaakt,
toen B. en W. op 31 October 1888 door
de Raad werden gemachtigd de nodige
stappen te doen tot vergroting van de
Oudeschilder haven! (Wordt vervolgd)
STREMMING SCHEEPVAART
Burgemeester en Wethouders van
Texel maken bekend, dat de scheep
vaart door de brug over het Noordhol
lands kanaal te De Kooy zal zijn ge
stremd van 2 tot en met 10 December
1954 of zoveel langer als nodig of kor
ter als mogelijk zal blijken.
Voor het doorlaten van schepen
wordt de brug tussen 8 en 17 uur om
de twee uur gedurende een half uur
geopend.
Texel, 7 December 1954
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester, C. de Koning
De Secretaris, P. Beemsterboer
WIJZIGING BOUWVERORDENING
Burgemeester en Wethouders van
Texel brengen ter openbare kennis, dat
de bij besluit van de raad dezer ge
meente van 20 Juli 1954, nr. IX vast
gestelde Vijfde verordening tot wijzi
ging van de Bouwverordening der ge
meente Texel, goedgekeurd bij besluit
van Gedeputeerde Staten van Noord
holland van 24 November 1954, nr. 279,
van heden af gedurende drie maanden
ter secretarie dezer gemeente voor een
ieder ter inzage ligt.
Bovenvermelde verordening is tegen
betaling der kosten algemeen verkrijg
baar gesteld.
Texel. 7 December 1954.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
De Burgemeester. C DE KONING
De Secretaris. P. BEEMSTERBOER
JEUGDCONCERT
Het jeugdconcert, te verzorgen door het
Radio Philharmonisch Sextet o.l.v. de
heer Herman Kruyt, dat op Vrijdag 17
December a.s. in „De Oranjeboom" zal
worden gehouden zal aanvangen te
3,30 uur n.m.
Het programma voor dit concert luidt:
1. Oud-Nederlandse Dansen van Tiele-
man Susato, voor kwintet, bewerkt
door Adr. Bonsel;
2. Suite (naar clavecimbelwerkjes van)
J. B. Rameau voor sextet bewerkt door
Sem Dresden;
3. Menuet en Siciliame voor sextet van
Vincent d'Indy.
4 Capriccio over Deense en Russische
volksliederen voor fluit, hobo, clarinet
en piano van Camille Saint-Saëns;
5. Variaties over „In Holland staat een
huis" voor blaaskwintet door Hugo de
Groot.
De eerste drie nummers zullen op de
band worden opgenmoen en t.z.t. via
de radio worden uitgezonden.
Voor het concert is nog een beperkt
aantal kaarten verkrijgbaar voor scho
lieren. De kaarten kunnen tegen beta
ling van f 0,35 p.p. ten gemeentehuize
worden afgehaald.
Bij doorgang van het avondconcert
zullen de nummers 1, 2 en 4 ook wor
den uitgevoerd. Het programma van 't
eventuele avondconcert zal in de Cou
rant van a.s. Woensdag nader worden
toegelicht.
TELEFOON-AANSLUITINGEN
Den Burg: Nr. 373, A. Backer Tz.,
Sccr. Texelse Bestuurdersbond, Singel
312 .Oudeschild; Nr. 393 M. A. Idema,
Schocnoordweg; Nr. 391 Nederlandsche
Middenstandsbank N.V., Zitdag Texel,
Kantoorstraat 10, Nr. 211, A. over de
Linden, Mtr. PTT, Ada van Holland-
straat 23; Nr. 389, J. Pranger, Bloem-
bcllenkweker, Gerritsland K 96; Nr.
382, P. A. de Rode, Warmoesstraat 36.
De Koog: Nr. 76, G. J. Bakker, Vee
handelaar, Brink 33.
Oosterend: Nr. 92, P Kooiman, vee
houder-landbouwer, Molenbuurt W 41.
DAMCLUB TEXEL
Uitslagen 3 December:
A.
S. v. Heerwaarden-C. v. Heerwaarden
0—2
C. Dijker-S. Bakker 20
J. Vinke-S. Ros 20
B.
S. v. Heerwaarden-Jb. v. Heerwaarden
0—2
Jb. Koorn-A. Vinke 20
J. Schoo-C. P. Burger 20
D vd Werf-P. W. Kooi 2—0
Jac. Rijk-C. v.d. Werf 2—0
C.
A. de Vries-J. A Barhorst 20
Jn. Barhorst-P. Bakker 20
C. Vinke-J. J. de Beurs 02
J. Hillen-C. Medendorp 02
C. Dijker demonstreerde z'n kwali
teiten in deze partij op uitnemende
wijze. In een eindspel van 6 om 6 ston
den zijn stukken dermate op hun plaats
dat Bakker zoveel moest offeren om
dam te halen, dat verder spelen toch
geen zin meer had
Het hoogtepunt van de avond vorm
de het bezoek van Sinterklaas met een
cadeau en passende rijm voor ieder
aanwezig lid.
S.V. Texel
Zondag a.s. speelt: Schagen 1-Texel 1;
SRC 2-Texel 2.
Hedenmiddag: Oosterend a-Texel b,
aanvang 3 uur; Texel c-Tex. Boys a,
aanvang 3 uur.
Trainen adspiranten: Dinsdagavond
gaan we met de zaaltraining beginnen.
Aanvang 7 uur jongens 12-13 jaar, aan
vang 8 uur jongens vanaf 14 jaar en
adspiranten a. Precies op tijd present
en gymnastiekschoenen meebrengen.
Tex. Boys
Zondag a.s. is het le elftal vrij.
Boys 2 gaat naar Helder 5, dat even
als jullie nog geen wedstrijd hééft ver
loren. Zet hem op! We vertrekken met
de bus om 11,15 uur.
Boys adsp. gaan vanmiddag naar
Texel c. Aanvang 3 uur. Zie elftallen
in het kastje.
Contributie- Zondag na de Hoogmis
is er in „De Zwaan" gelegenheid voor
het betalen van de contributie. Komen
we allemaal even langs.
ZAKENNIEUWS
UITSLAG SJOELWEDSTRIJD
De Hoofdprijs van de door de „Ge
zamenlijke Marktkooplieden" georga
niseerde sjoel wedstrijd is gewonnen
door de heer J. Reij, De Waal 40, die
door 28 punten te maken, een bon, ter
waarde van honderd gulden in de
wacht sleepte.
De laaste dagwedstrijd, gehouden op
6 December jl., bezorgde de heer J. H.
de Jong, De Koog 3, met 32 punten de
eerste prijs, een paar schoenen, de heer
G. Schotanus, Wilhelminalaan 15, met
21 punten de 2de prijs, een set gereed
schappen en de heer Bakelaar, Witte-
kruislaan 11, Den Burg, met 21 punten
de 3de prijs, een paar pantoffels.
Een zuil van vuur
en schrijnend znur
van diep uit Uw maag
tot hoog ln de keel?
Blus dat vuur toch. Neem een of twee
Rennies. Die helpen afdoende en.
dadelijk, 'n Heerlijk middel en nog
smakelijk ook. En handig. Iedere tablet
apart verpakt. U hebt ze maar bij U
te steken om ze voor 't grijpen te heb
ben. Altijd, overal- Daarbij: makkelijk
in te nemen, zonder water of wat ook;
gewoon maar laten smelten op de tong.
OUWE SUNDERKLAAS
TE DEN BURG
De Jury, gevormd door Bestuurs
leden van onze Vereniging voor Volks
feesten en Texelse Folklore, zal heden
avond weer in Den Burg present zijn
om de sunderklazen te beoordelen.
Van half acht tot half tien gaan de
juryleden rond. Dus, waarde sunder
klazen, speulen en nog ers speulen,
want van een goeie sunderklaas gaat
iets uit.
Dank zij de steun van enige eiland
genoten is een bedrag bijeen voor het
uitloven van prijzen. Voor de groepen
resp. f 15,f 10,en f 5,voor de
tweetallen f 7,50, f 5,en f 2,50 en
voor de enkelingen eveneens f 7,50,
f 5,en f 2,50. De wisselbeker van de
Texelse Courant is dit jaar voor het
laatst te winnen. Wie vanavond beslag
op deze trophee legt mag hem defini
tief behouden.
U herinnert zich de geschiedenis van
de beker: toen het feest van de ouwe
sunderklaas in betekenis afnam, beslo
ten de uitgevers van de Texelaar, wij
len de heren gebr. G. J. en Joh. M.
Duinker, een wisselbeker beschikbaar
te stellen in de hoop daardoor dit feest
te stimuleren. Hun succes was groot,
want ieder jaar nam het aantal spe-
'ers toe. Ook op de andere dorpen her
kreeg het feest zijn oude glorie. Bo
vendien werd na de oorlog een vereni
ging opgericht, welke zich o.a. als be
schermvrouwe van de Texelse Folklore
heeft opgeworpen en daarom komt het
de Texelse Courant als vanzelfsprekend
voor, zich op dit terrein terug te trek
ken, wetend, dat genoemde organisatie
een en ander ten volle is toevertrouwd.
Hoe het feest vanavond zal worden,
kan niemand voorspellen. Wij hopen
vele sunderklazen te zien acteren en
moge hun, die op dit moment nog van
plan zijn de rol van werkeloos toe
schouwer te vervullen, te elfder ure
nog een leuk idee deelachtig worden.
Het is altijd zo, dat de opmerking: „Ik
had er méér van verwacht!" juist uit
de mond van de kijkers komt, hetgeen
dus een mop op zichzelf is.
ZON, MAAN EN HOOG WATER
De zon komt 11 Dec. op om 8,39 uur
en gaat onder om 4,28 uur.
Maan: 17 Dec. LK; 25 Dec. NM
Hoog water ter rede van Texel (Oude
schild)- 11 Dec. 9,05 en 21,25; 12 Dec.
10,00 en 22.05; 13 Dec 10,50 en 22,45;
14 Dec. 11,30 en 23,20; 15 Dec. 12,10 en
23,55; 16 Dec. 12,50 en 17 Dec.
0,40 en 13,40; 18 Dec 1,25 en 14,25.
Aan het strand is het ongeveer een uur
eerder hoog water-
Ontleend aan „De getijtafels voor Ne
derland 1954" bewerkt bij de Directie
Algemene Dienst van de Rijkswater
staat.
