9
mI
roen
in het L,
Zuiver water betekent een
betere gezondheid
Als men de zeegaten afsluit
Verzamelaars
T.E.S.O.'s
nieuwe schip
groeit
met de dag
Oud-Texelse Konin
gin der
WOENSDAG 13 APRIL 1955
69e JAARGANG No. 6930
TEXELSEWCOURANT
Uitgave N.V. v.h. LangevfcVd de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 -Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart. 20 ct. incasso. Adv. 8 c, p.mm.
Een dezer dagen heeft de Raad van
Commissarissen der N.V. TESO een kijk
je genomen op de Arnhemse Scheeps
werf, waar een prachtig nieuw schip
voor de verbinding Texel-Den Helder in
aanbouw is. Het wordt 57 meter lang en
zal ruim 10 meter breed zijn. Het zal
1000 passagiers kunnen vervoeren en. 23
tct 30 auto's. (De Dokter Wagemaker
biedt plaats aan hoogstens 15 auto's).
Sinds op de 27ste November van het
vorige jaar de kiel van het nieuwe schip
werd gelegd, een schip, dat alleen nog
maar luistert naar zijn bouwnummer, is
er al weer heel wat gebeurd: het schip
groeit snel. Dit toont bovenstaande foto,
welke dezer dagen gemaakt werd.
Er wordt met man en macht gewerkt
om op tijd - September a.s. - gereed te
kunnen zijn. Men krijgt reeds enige in
druk van het schip als men langs de
romp kijkt: het wordt een min of meer
gestroomlijnde boot, die met een behoor
lijke vaart door de Waddenzee zal weten
te stoten. Hieronder ziet U een teke
ning van het schip. De beste indruk
krijgt U echter als U even. het miniatuur
bootje bekijkt, dat in de etalage van het
Hoofdkantoor der VVV (Parkstraat Den
Burg) te pronken staat.
De Wereldgezondheidsdag was dit
jaar gewijd aan het Water.
De Wereld Gezondheids Organisatie
te Genève vestigt in een reeks van pu
blicaties, die alle de Wereldgezondheids
dag tot onderwerp hadden, de aandacht
op de grote betekenis van het water
voor de gezondheid.
Zuiver water betekent een betere ge
zondheid, zegt de Directeur-Generaal,
dr. M. G. Candau, in zijn oproep voor de
Wereldgezondheidsdag. Een overvloe
dige aanvoer van zuiver water is altijd
een noodzakelijke waarde geweest voor
de opkomst van de grote beschavingen
in de geschiedenis. Deze beschavingen
ontstonden in de vlakte van de grote
stromen: de Nijl, de Euphraat, de Indus,
de Ganges, de Yangtse. In de bloeiende
tijd van deze beschavingen echter heb
ben de groeiende bevolkingen maar al
te vaak zelf de wateren vergiftigd,
waarvan hun leven afhing.
Het is nog maar goed honderd jaar
geleden, dat gehele continenten geteis
terd werden door cholera, typhus en an
dere ziekten, waarvan de verspreiding
altijd weer viel terug te brengen tot het
gebruik van onzuiver water. De gron
dige verbetering van de duinwatervoor
zieningen en van de afvoer van vuil
heeft hierin de grote verandering ge
bracht.
Toch is er geen aanleiding om de
waakzaamheid te laten verslappen. Ook
nu nog komen plaatselijk epidemieën
voor. Dikwijls door een fout in de wa
terzuivering, zoals b.v. het uitbreken
van typhus te Croydon in 1937 en te
Marseille in 1943. In Mexico werden in
1948 22 pet van alle sterfgevallen ver
oorzaakt door ,,waterborne diseases",
ziekten die door onzuiver water worden
verbreid.
Per dag: 4000 doden
De regen, die op de aarde valt en als
regenwater onze meren en stromen vult,
In de reeks van publicaties door de
Vereniging van Landaanwinning is on
langs een interessant boekje verschenen
getiteld:1
„Afsluiting der zeegaten".
In het eerste gedeelte van deze publi
catie geeft Ir. A. G. Bruggeman een be
knopt en voor de leek begrijpelijk over
zicht van de mogelijkheden en moeilijk
heren bij de afsluiting der zeegaten, na
de Februrairamp en de stormen van de
afgelopen winter, als een actueel pro
bleem aan de orde wordt gesteld, ligt
hierin tevens de mogelijkheid om-de du
re landaanwinning te ondersteunen. De
drie belangrijkste gebieden van ons land
waar landaanwinning mogelijk is, staan
door zeegaten in verbinding met de
Noordzee. Het zijn de Waddenzee, het
Deltacomplex van de Benedenrivier en
het conglomeraat van de Zeeuwse stro
men. De Waddenzee sluit een gebied van
rond 220.000 ha in (Wieringermeer
20.000 ha), het deltacomplex 30.000 ha
en de Zeeuwse stromen rond 100.000 ha.
Het op verschillende plaatsen zo diep
binnendringen van de zee heeft ver
schillende bezwaren. Allereerst bij
stormvloed; de noodzakelijk geworden
bescherming van ons volk eist een zeer
kostbare en op vele .plaatsen vrijwel on
mogelijke verhoging van alle dijken.
Dan is er nog het probleem van de bo-
'demverzilting. Zo is de steeds verder
ilandwaartsgaande verzilting van de Rot
terdamse Waterweg een zeer ernstige
.bedreiging voor de tuinbouw in het
Westland.
Nederland heeft een lange verdedi
gingslijn. De lengte van dijken en dui
nen direct aan de zee grenzend is ca 400
km., maar benedenwaarts langs Wad
denzee en zeearmen bedraagt de dijk-
lengte nog steeds rond 800 km., terwijl
in het gebied van de benedenrivieren,
voor zover stormvloeden maatgevend
zijn voor het profiel van de dijken, de
lengte daarvan ruim 500 km bedraagt.
Bij volledige afsluiting van zeegaten is
het totaal van deze lengten te verkorten
tot rond 450 km; indien de belangrijke
scheepvaartwegen openblijven tot rond
650 km. Voor ons bewoners der noorde
lijke provincies is vooral interessant het
hoofdstuk dat handelt over de afsluiting
der Wadden. De problemen zijn hier
zeer groot. Men krijgt hiervan een in
druk bij een vergelijking van de vermo
gens van het Marsdiep en Vlie met dat
van de Nieuwe Waterweg. Onder het
vermogen van een zeegat verstaat men
de totale hoeveelheid water die per nor
maal getij in- en uitstroomt. Het ver
mogen van de Nieuwe Waterweg wordt
algemeen gesteld op 150 millioen m3;
dat van het Marsdiep is rond 8 maal zo
groot en dat van het Vlie eveneens. Ook
de aanvoer en plaatsing van materiaal
zal hier grote moeilijkheden opleveren.
Een groot deel van het Waddengebied
zal na afsluiting van de zeegaten als
land gewonnen kunnen worden, de
grond is echter over het algemeen vrij
zandig. De stormvloed van 1 Febr. heeft
echter bewezen, dat ook hier de afslui
ting der zeegaten noodzakelijk is.
In het tweede gedeelte beschrijft Dr.
Ira F. P. Mesu het belang van de land
bouw bij de afsluiting der zeegaten. Al
lereerst is er het belang van de zoetwa-
tervoorziening. Door de uitvoering van
het Deltaplan zou de landbouw en vee
teelt op de eilanden de beschikking heb
ben over een groot zoet water reservoir,
hetwelk vooral voor de ontwikkeling
van de tuinbouw en de ooftteelt van
grote betekenis zou zijn. Een dergelijk
spaarbekken heeft een grote economi
sche waarde. De regenval in ons land,
hoewel vrij gunstig verdeeld, is in de
zomer niet voldoende. De verdamping,
rechtstreeks uit de grond plus de ver
damping door de plant, is tijdens de ve
getatieperiode ongeveer 200 mm. groter
dan de gemiddelde regenval in deze pe
riode. Vooral onze zandgronden zouden
tot veel hogere productiviteit kunnen
worden gebracht en geschikt zijn voor 'n
veel ruimere keuze van gewassen, indien
men tijdens de vegetatieperiode verze
kerd zou zijn van onvoldoende water.
In het Deltaplan kan het benodigde wa
ter niet door pompen aan de grond wor
den onttrokken, omdat het grondwater
vrijwel overal zout is, of bij intensief
pompen spoedig zout zou worden. Een
van deze spaarbekkens is het IJsselmeer,
ter grootte van rond 120.000 ha., wan
neer alle inpolderingen tot stand zijn ge
komen. Hieraan dankt het IJsselmeer
zijn geweldige betekenis voor de land
bouw in ons land.
Daarnaast is door. de afsluiting der
zeegaten een belangrijke verbetering
van het wegennet mogelijk. Tenslotte de
visserij: het kind van de rekening. Zou
het niet mogelijk zijn buiten de afsluit-
dammen de oester- en mosselcultuur
voort te zetten, dan zullen, aldus Ir.
Mesu, evenals bij de Zuiderzeevisserij
door de Regering maatregelen moeten
worden getroffen voor herscholing en
voor schadeloosstelling der waardeloos
geworden investeringen.
Het boekje is uitgegeven door Ceres,
Meppel. Prijs f 2,40.
„Mevrouw Barends is de Koningin
der Alkmaarse verzamelaars", aldus
schrijft de Alkmaarse Courant.
Mevr. Barends heeft vele jaren op
Texel gewoond en wel te De Cocksdorp
en daarom nemen wij het artikel uit ge
noemd blad gaarne over:
Wat mevrouw Barends verzamelt?
Wij zouden bijna zeggen: „Om dat op
te sommen is ondoenlijk".
Wij. hebben echter bijna twee uur in
de woning van mvrouw Barends die in
de Rembrandtstraat woont, doorgebracht
en wij zien ons dus tegenover onze le
zers verplicht uit onze beduusdheid te
ontwaken en een zakelijke beschrijving
te geven van wat wij daar in dat zonni
ge huis gezien hebben.
Allereerst dan verzamelt mevrouw
Barends prentbriefkaarten. Zij doet dit
al vijftig jaar, dus is het niet verwon
derlijk, dat zij nu een stapel albums
heeft waar de aardigste en de interes
santste exemplaren zijn ingeplakt. Een
„macht" voorstellingen op deze kaarten
betreft de liefde. Maar dan de liefde met
knevel en bolhoed en waar het de vrouw
betreft met sleeprol en. huiletje.
Wij zien 'n kaart met het onderschrift:
Liefde .heelt alles. De afbeelding laat
een huzaar (in „groot tenue") zien die
met een (gebroken) arm, in dik verband
en een wasbleek gezicht, (hij komt waar
schijnlijk net uit de strijd) op een balcon
zit.
Achter hem staat de geliefde, met een
gezicht, smeltend van overgave: Liefde
heelt alles, zelfs gebroken armen. Het
is een kostelijk plaatje, druipend van
sentimentaliteit.
Ock de felle kleurtjes en het uiterst
fijne raster, dat je zelfs met een ver
grootglas nauwelijks „uit elkaar haalt"
dragen het hunne er toe bij om een ju
weeltje van slechte negentiende eeuwse
romantiek op zijn best te doen uitkomen.
Beschaafd ondeugend is de prent
waarop een dame en een heer. (Waag het
niet om te zeggen: „Jongen en meisje",
want de figuurtjes op de 'kaart, zouden
zich diep in hun waardigheid gekrenkt
voelen) langs een deur wandelen waar
boven het woordje „Hotel" staat ge
schreven. Uit de deur komt een moeder
naakt Cupido'tje hollen, dat de ver
loofden bij het licht van de avondlijke
schemer uitnodigt binnen te treden. Ko
miekerig maakt hij een kleine reverence
de heer steekt zijn arm eveneens uit en
zegt tot zijn geliefde: „Zullen wij bin
nentreden Magdalena en ons deze nacht
met enige flessen wijn vermeien?"
Het is een heerlijk stukje onschuldige
19de eeuwse pornografie.
Geen pin-up girl heeft de kans ge-
kregen in de collectie van dit album te
verschijnen. Het blijft volkomen in de
ietwat schijnheilige maar toch nog de
cente sfeer die de vorige eeuw en het
begin van onze eeuw nog kenmerkte.
Wij ontmoeten in het album ook nog
een liefdesgeschiedenis, compleet in 6
kaarten, alle afkomstig van een kennis
van mevrouw Barends, die de prenten
in de juiste volgorde verstuurd heeft.
Het is als een feuilleton, deze schone
geschiedenis van een echtgenoot die zijn
nicht op bezoek krijgt. Welke intenties
deze heer met knevel heeft? Luister
maar naar het gedichtje dat onder de
kaart afgedrukt staat:
Op je gezondheid lieveling,
Je bent een hupsch en vrolijk ding,
Je bent mijn hoop, mijn lust en leeven
Wil je mij je wederliefde geven?
De wrekende gerechtigheid in de per
soon van de echtgenote die op de eerste
kaart al door het keukenraampje loert,
laat. zich echter niet onbetuigd en blust
de vlammen van de verboden liefde met
water uit een gietertje. Werkelijk een
knap staaltje van druktechniek is dat de
gelaatsexpressie van de verraste echtge
noot op een oppervlakte van slechts en
kele vierkante milimeters buitengewoon
duidelijk en „subtiel" is weergegeven.
De uitvoering der kaarten uit vroege
re decenna blijkt trouwens toch zeer
verzorgd te zijn. Vaak betreft het ge
kleurde foto's, naar onze smaak uitge
sproken lelijk, maar de precisie waar
mee alles wordt weergegeven soms op
de prachtigste soorten papier die na het
bedrukken wel met vernis bespoten
schijnen te zijn, (zó spiegelt de voor
stelling ons tegen) is adembenemend.
Naast deze „klassieke" kaarten ver
zamelt mevrouw Barends met evenveel
ijver de moderne ansichtkaarten.
Men schrijft en stuurt haar veel, daar
men weet dat er bij haar geen kaart ver
loren gaat en ieder exemplaar, iedere
groet uit den vreemde, een uniek en on
vergetelijk plaatsje in haar hart in
neemt. Want mevrouw Barends kan
eenvoudig niets wegdoen.
Ieder dingetje, ieder prulletje heeft
voor haar waarde. Nee, vergis U niet
lezer, dit is géén obsessie voor deze
vrouw, zoals de reconstructie van een
schaakspel voor een schaakspeler een
obsessie kan zijn.
Deze dame is er in geslaagd zelfs in
het kleinste dingetje iets moois om in
teressants te ontdekken. Zelfs in sinaas-
appelmerken met het verzamelen waar
van zijn enige maanden geleden is be
gonnen, heeft zij wat „gezien". In die
korte tijd is zij, alleen al door bemidde
ling van Alkmaarse en Bergense groen-
is zuiver en bevat geen ziektekiemen. De
mens echter maakt misbruik van de ga
ven des hemels en vervuilt het water,
dat zijn eerste levensbehoefte is. Hij
maakt er vergif van, dat alleen in India
iedere dag 4000 mensen doodt.
Wanneer ieder mens afzonderlijk
leefde en het verse regenwater dronk,
dan zou er veel minder verbreiding van
ziekten zijn. Maar de mens leeft in ge
meenschappen. Dit is goed en noodzake
lijk, maar hij stelt zich daardoor bloot
aan besmetting door de ziektekiemen,
die zijn huisgenoten en vrienden in zijn
drink- en huishoudwater hebben gede
poneerd.
Zo gaat de ziektekiem van de ene
mens via het water, dat gedronken, of
voor voedselbereiding wordt gebruikt op
een ander mens over en van deze via
hetzelfde water weer op een derde.
Wanneer het mogelijk is, deze noodlot
tige keten te verbreken, kunnen millioe-
nen mensenlevens worden gered.
De mens, die gemeenschap zoekt, is in
werkelijkheid een a-sociaal wezen. Want
hij vergiftigt het water, dat hem als een
gave Gods toestroomt, met de afval van
zijn levensverrichtingen en zijn bedrijf.
En naarmate de bevolkingsdichtheid
toeneemt, het bedrijf zich uitbreidt en
de welvaart groter wordt, neemt deze
vergiftiging ernstiger vormen aan.
Is het nu nog nodig, dit alles onder
de aandacht te brengen en er zelfs een
speciale dag aan te wijden? Is de water-
beschaving in de beschaafde landen niet
zover gevorderd, dat men dit alles wel
weet?
Ja, men weet dit wel, maar tooh drei
gen er voortdurend gevaren. In de ge
bieden. waar de landbouw wordt gemo
derniseerd, waar industrieën worden ge
vestigd of uitgebreid, waar de bevol
kingsdichtheid steeds toeneemt, overal
dreigen gevaren.
Hier moeten nauwkeurig plannen
worden gemaakt om te zorgen, dat de
waterwingebieden ontzien worden en
dat woningen en bedrijven voldoende
water ontvangen en het afvalwater
grondig wordt gereinigd.
Zij die slechts een kraan behoeven
open te draaien om over goed drinkwa
ter te kunnen beschikken, dienen op de
Wereldgezondheidsdag even stil te staan
bij het leger van mensen, dat in water
leidingsbedrijven, laboratoria en re
searchinstituten bezig is om een vol
doende toevoer van zuiver water te ver
zekeren. En zij moeten ook eens denken
aan die anderen, die nog de grote meer
derheid van de mensheid vormen, die
niet over zuiver water, beschikken en die
elke dag met moeite en zorg zich het
hoog nodige water moeten verschaffen.
En aan die velen, die lijden aan verra
derlijke ziekten, waarvan de kiemen
door onzuiver water worden verspreid.
Bij een onderzoek van de Wereld Ge
zondheids Organisatie in de gebieden
ten zuiden van de Sahara vond men een
streek met ongeveer 200.000 inwoners,
die voor hun watervoorziening afhan
kelijk zijn van één rivier, waarvan men
tot 50 kilometer verwijderd woont.
In het natte seizoen haalt men water
in voorraad, dat in potten van 15 tot 20
liter inhoud wordt bewaard. De meer
welgestelden bezitten soms 300 van deze
potten, die onder de grond worden be
waard om het water koel te houden. Bij
het onderzoek werden anderhalf mil
lioen van dergelijke potten geteld.
De Wereldgezondheidsdag bedoelt,
onze aandacht te richten op deze dingen,
die wij ons gewoonlijk niet realiseren.
In een land, waar 80% van alle wo
ningen op de drinkwaterleiding is aan
gesloten in de dichtstbevolkte provin
ciën Noord- en Zuid-Holland zelfs 98%
vergeet men spoedig de landen, waar
men nog geen waterleidingen kent.
Hieraan wil de Wereldgezondheidsdag
ons doen denken.
te handelaars er in geslaagd een 60-tal
ragdunne merken te verzamelen, die nu
alle in een schoolschrift zijn ingeplakt:
Fera, Variété, Cocodrillo, Yakkin, Solex,
Black Boy. (Afbeelding'' van een schoor
steenveger, allemaal merken die ook wij
in het afgelopen seizoen gekocht hebben.
Ook mevrouw Barends houdt van si
naasappelen. Maar alleen zij koopt niet
„zo maar" -een pond sinaasappelen, maar
altijd een pond sinaasappelen van (En
dan zegt ze: Gunst moet je eens kijken,
weer een nieuwe soort.een bepaald
merk.
Wat mevrouw Barends nog meer ver
zamelt?
Sigarenbandjes en merken.
Haar collectie merken is werkelijk
uniek. Zij strekt zich uit over tientallen
jaren en over evenzoveel producten.
Koffiemerken, schoenpoetsmerken, bo-
termerken, chocolademerken, enz. Boter,
kaas, vlees, vis, eieren, fietsbanden en
denk nu niet: „Wat een allegaartje.
wat is daar nu aan", want het is mis
schien juist naar deze verzameling dat
i(Vervolg 2de pagina)
