9
jg
rocn /wa
in het harL,
De Eendrachtpolder
krijgt een sterkere
betrouwbare dijk
T^ffl
Texel verscheept voor ruim een
millioen gulden aan bloembollen
Bank Gesanck
Betondek van gloednieuw systeem
De crocussen zijn veel goedkoper dan vorig
jaar, maar de narcissen handhaven
zich in waarde
°P reis jrU)
WOENSDAG 17 AUGUSTUS 1955
69e JAARGANG No. i
TEXELSE® COURANT
Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 -Tel. 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652.-Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart, -f 20 ct. incasso. Adv. 8 c. p.mm.
Laat straks de waterwolf maar komen: hij zal zich lelijk vergissen als hij de be
trouwbare dijkbekleding ziet: een kleed van betonblokken, ieder 113 pond
zwaar, die wigvormig in elkaar sluiten en de zwaarste branding glansrijk door
staan.
„Dit is een van de noodzakelijkste din
gen in de hele maatschappij!" Aldus con
cludeerde een arbeider, werkzaam in de
polder De Eendracht, welks dijk momen
teel verzwaard wordt.
Het kan inderdaad niet worden tegen
gesproken, dat daar een der belangrijk
ste werkzaamheden uitgevoerd wordt,
welke wij kennen, want wat is een land
zonder betrouwbare dijken?? Niet alleen
het verre verleden, maar ook de tegen
woordige tijd, de tijd, waarin wij nu le
ven, heeft ons duidelijk gemaakt, dat 'n
land als het onze afhankelijk is van de
sterkte van zijn dijken. Het kan lang
goed gaan, maar ineens kan het finaal
verkeerd gaan, zoals in Februari 1953,
waarvan December 1954 een bijna even
ernstige herhaling scheen te zullen wor
den.
Wie kan rustig wonen en werken ach
ter een dijk, die - als het er op aan komt
- niet tegen het geweld van de zee is op
gewassen? Wie kan in die omstandighe
den met de dichter zeggen: „Hoe genoeg
lijk rolt het leven des gerusten landmans
heen", als diezelfde landman bij winter
dag en storm de ene dag niet weet of hij
de volgende dag nog een boerderij zal
bezitten of niet?
Daarom had die arbeider volkomen
gelijk, toen hij de werkzaamheden aan
de Eendrachtdijk een van de noodzake
lijkste dingen in de maatschappij achtte.
Want die dijk heeft tot tweemaal toe be
wezen te zwak te zijn voor het geweld
der golven. In Februari 1953 brak hij
door, zodat deze polder onderliep en het
vee maar nauwelijks gered kon worden,
terwijl vier van een groep te hulp ge
schoten eilandgenoten er het leven lie
ten. In December van het vorige jaar
dreigde het poldert je opnieuw het
slachtoffer te worden van de elementen
en wie na de storm de talloze gaten in
de Waddenzeedijk heeft gezien, weet dat
De Eendracht toen door het oog van een
naald was gekropen.
In zo'n polder te boeren is geen pretje
en wij kunnen dan ook goed begrijpen,
dat de ingelanden zich afgevraagd heb
ben of het niet verstandiger was om er
déar maar de brui aan te geven, edoch,
waarheen??
Wij begrijpen óók de voldoening der
ingelanden, toen zij vernamen, dat van
hogerhand besloten werd de Eendracht
ig
dijk zodanig te versterken, dat geen
nieuw onheil gevreesd behoefde te wor
den. Dat het niet bij dat besluit is ge
bleven kunt U heden ten dage constate
ren als U de dijk van de polder Eierland
of die van het Noorden beklommen hebt:
dan ziet ge aan de rand van De Een
dracht draglines in actie èn motorloco's
met kipkarretjes erachter èn arbeiders,
honderd man sterk.
Het werk wordt uitgevoerd door de
Amsterdamse Ballast Maatschappij in
combinatie met de N.V. D. Blankevoort
en Zoon, Bloemendaal. Een groot kar
wei, waarvoor rond 7,5 ton uitgetrokken
is. Op 9 Mei van dit jaar zijn de eerste
werkzaamheden begonnen: die beston
den :n het afsteken van de zoden, waar
mee de z.g. onverdedigde dijk bedekt
was.
Daarna verschenen de machines. Nee,
zonder die zou men het niet meer kun
nen bolwerken. In ieder geval zou het
karwei niet opgeleverd kunnen worden
vóór de herfststormen kunnen losbreken
zonder de inschakeling van de machines,
die enorm veel in de melk te brokkelen
hebben. Al spreken wij van het polder-
tje De Eendracht, omdat het vergeleken
bij grote broer Eierland een kleuter is.,
toch is de dijk, die men thans onder
handen heeft altijd nog vierduizend me
ter lang. Hij loopt immers vanaf de
Noorderdijk tot aan de dijk ter hoogte
hoogte van de boerderij „Dorpzicht", na
bij De Cocksdorp.
Deze dijk nu moet worden verhoogd
en verzwaard. Tot 4,90 N.A.P. en 4.00
N.A.P. Het materiaal kan gedeeltelijk
uit eigen middelen worden betrokken:
in de buurt van de dijk heeft men twee
plaatsen aangetroffen waar bruikbare
grond voorradig is en uit die „putten"
worden onnoemelijk grote hoeveelheden
zand en klei gehaald. De draglines hap
pen de ganse dag in de blauw-grijze sub
stantie en de motorloco's rijden af en
aan.
Machinist-bestuurder-rangeerder R. de
Grave uit De Cocksdorp kon ons op geen
honderd na vertellen hoeveel kipkarre
tjes hij al aan- en afgevoerd heeft en
zijn karavaan is niet de enige: P. Kik
kert uit Eierland heeft ook zo'n spulletje
onder zijn beheer en verderop - er werd
op twee plaatsen gewerkt - reden de
Texelaar Hooiinga, Oosterend en de
v N
De motorloco's rijden af en aan. Met zand en klei, dat dicht bij de dijk van de
Eendrachtpolder door draglines in de kipkarretjes wordt gestort en de dijk
wordt dikker en al dikker.
Texelaar Voorthuizen ook al ieder met
een bespannen motorloco over het uit
gestrekte werkterrein. In totaal waren er
vijf in actie. Wij vroegen aan een op
zichter of deze mannen voor dat vak wa
ren opgeleid, maar hij antwoordde, dat
dit meevalt: „Wie met een boerentrek-
ker kan omgaan, kan met een motorloco
ook gauw worden". Het is eigenlijk meer
een kwestie van „heer in het verkeer"
kunnen zijn, want steeds moeten de lo
co's elkaar op het enkel spoor laten pas
seren, de hele dag door de dijk op, de
dijk af, vol naar het „bedreigde" punt,
leeg naar de draglines terug. Dan moet
U ook eens zien, hoe handig de dragline
machinist met de enorme schep weet om
te springen: keurig werkt hij successie
velijk alle kipkarretjes vol. Acht wagen
tjes met een inhoud van twee m3 ieder.
Dat zet „zoden" aan de dijk en het werk
■vordert dan ook behoorlijk. Samen
transporteren de loco's per dag zo'n klei
ne duizend m3 zand en klei en de dijk
zwelt dan ook „zienderogen".
Als een stuk niemandsland ligt ze
daar onder de stralende zon: tussen de
in cultuur gebrachte percelen van de
polder en de woeste gronden van de
Schorren, waar allerlei plantensoorten
met witte en paarse bloemen de talloze
kreken en kolken omzoomden. Aan de
ene kant van de dijk het gekwinkeleer
der vogels, aan de andere kant de mono
tone stem van de zelfbinder, die rap
door het raapzaad sneed.
Ver weg was de zee, een zilveren vlak.
waarop hier en daar een vissersboot of
schelpenzuiger vlekte. Een buitenstaan
der zou zich afgevraagd hebben, waarom
men, zover van de zee een dijk ver
zwaart, maar een ingewijdeweet, dat
diezelfde zee bij winterdag zulk een ex
pansiedrift kan demonstreren, dat men
nog vér achter die dijk zijn hart vast
houdt. Althanshield, want, zoals
gezegd, wij geven de 'zee straks weinig
kans meer: de dijk wordt niet alleen ho
ger en zwaarder, maar wordt ook veel
sterker aan de oppervlakte: ze zal wor
den afgedekt, althans op de meest be
dreigde gedeelten, met een kleed van be
tonblokken. Een gloednieuw systeem, dat
uitstekend blijkt te voldoen. De bekende
bazaltblokken hebben nl. plaats gemaakt
voor betonblokken, zeshoekig van vorm
en 113 pond zwaar. Alle blokken zijn
van wiggen voorzien en sluiten muurvast
in elkaar. Over een lengte van 1300 me
ter zullen zij de dijk beschermen: vanaf
een punt even ten Noorden van „Zee
burg" tot aan de dijk bij „Dorpzicht".
Verschillende andere gedeelten zullen
worden bestraat, terwijl ook een gedeelte
vroeger reeds bestraat werd. Al naar ge
lang de omstandigheden wordt de dijk
binnen- of buitenwaarts verzwaard.
De dijksloot wordt gedempt en een
nieuwe wordt meer landinwaarts gegra
ven.
Ja, als ge langs die dijk wandelt merkt
ge, dat het „poldertje" groter is dan ge
had verondersteld. Het is dan ook een
verstandig besluit geweest, de verster
king van de dijk, want hierdoor blijft
de Eendracht definitief behouden. En
Eierland kan zich nu weer een heel stuk
veiliger voelen, niet waar!
Honderd man vinden er een dankbaar
object, want naast de manse grijper van
de dragline, blijft bij ieder werk de
kleine, klassieke schop in tel. Voor het
fijnere werk, zoals het afwerken van het
talud. De machines zijn uit alle richtin
gen naar het hoge Noorden van ons ei
land gedirigeerd en ook de arbeiders
zelf komen uit alle richtingen: uit Fries
land, Vlieland, Amsterdam enz. Mensen
veelal, die Texel nog nooit eerder zagen,
maar er intussen'wél veel van gelezen
hebben: hoe die weerbarstige waterwolf
tegen de dijken en duinen tekeer ging,
welk een spannende uren de ingelanden
beleefden. Eigenlijk konden zij zich dat
niet zo goed voorstellen, toen zij, nu, bij
zomerdag, die uitgestrekte Schorren
vóór de dijk zagen liggen, als een vogel
paradijs, waar je zelfs jongen kunt
grootbrengen. Maarals stille getui
gen van wat zich daar bij winterdag had
afgespeeld lagen er langs de gehele dijk-
glooiing de talloze resten van jute zand
zakken en zeilen, waarmede de gaten
waren gevuld en afgedekt. Stapels zak
ken, althans flarden jute. Duizenden ki
lo's langs de dijk en een der steenzetters
vroeg zich, heel prozaïsch af, „Zeg, zou
daar geen handel in zitten?"
Het leven is een vreemde zaak, dach
ten wij
PUBLICATIE VAN DE
CULTURELE RAAD
Woensdag 17 Augustus
Den Burg, Park, „Weense-avond" ver
zorgd door het Noordhollands Philhar-
monisch Orkest.
Donderdag 18 Augustus
Den Burg, De Oranjeboom, Rederijkers
kamer U.D.I. voert oo het toneelstuk „In
revisie".
Vrijdag 19 Augustus
Den Burg, De Oranjeboom, 8 en 9,45 uur
Texelfilm.
Donderdag 25 Augustus
Den Burg, De Oranjeboom, Toneelvere
niging St. Jan voert op het stuk: „Tele
foon voor meneer, telegram voor me
vrouw".
Vrijdag 26 Augustus
Den Burg, De Oranjeboom, 20 uur
Texelfilm.
De Texelse Bloembollenkwe
kers hebben weer extra drukke
dagen achter de rug: zij ver
scheepten nl. 7-8000 kisten nar
cissen en meer dan honderd ton
crocussen naar de Vastewal. Vóór
15 Augustus moesten de crocus-
sen geleverd zijn en dus was het
alle hens aan dek!
Hiernaast volgen nog enkele
bijzonderheden, door ons ont
leend aan een gesprek met de
heer H. Bruijn, Voorzitter van de
Afdeling Texel van de Vereni
ging voor Bloembollencultuur.
Als Texel de toeristen ontvangt moet
het steeds verontschuldigend vertellen,
dat zij haar schoonheid over een aantal
maanden, ja een groot deel van het jaar
pleegt uit te strooien. Komt men b.v. in
Juli of Augustus naar dit gezegende
stukje wereld, dan zal men er de vogel
wereld al niet meer op haar drukst en
mooist aantreffen en de meeste lamme
ren lopen dan al weer als opgeschoten
woldragers in de weiden aan de Over
kant. Voorts zal men in Juli hier en daar
tussen het wuivend en gelend graan ak
kers aantreffen, waarop het begrip Rim
boe van toepassing geacht mag worden
en dat zijn dan doorgaans de.... eens
zo schone, bloeiende bollenvelden.
Ja, de bloem valt af en het blad ver
dort, maar onder de oppervlakte ont
wikkelt zich dan het plant-fragment,
waar het op aan komt en waar het om
gaat: de bol. Die mag de zon zien als de
zomer op haar volle toeren draait. Dan
worden de bollen gerooid om.groten
deels naar de Overkant te worden ge
transporteerd. Want de bloembollenvel-
den mogen in het voorjaar een lust voor
het oog zijn, het is in feite niet meer dan
een handelsartikel, dat óf een goed ge
meubileerde boterham garandeert of
aanleiding geeft tot een diepe zucht. Ja,
het bollenvak heeft zo z'n ups en downs.
Gelukkig gaat het de laatste jaren goed
met de bollenkwekerij. Konden wij vo
rig jaar ook een optimistisch geluid la
ten horen, momenteel is er zeker weder
om alle reden tot tevredenheid, want de
prijzen zijn goed, althans voor het me
rendeel der bollen en met name voor de
narcissen: de hier nog steeds zeer popu
lair zijnde Von Sion doet dit jaar ruim
honderd gulden per kist, wat niet slecht
is. De andere soorten narcissen brengen
rond f 45,per kist op, waarvoor ze ook
nog best gekweekt kunnen worden.
Voorts hebben wij hier een flinke op
pervlakte met crocussen, voornamelijk
gele crocussen. Gedurende de laatste
veertien dagen is er van Texel meer dan
honderd ton crocussen naar de Vastewal
verscheept. Een groot percentage hier
van (plm. 80 pet) was voorverkocht
Oosterend heeft, zo wij weten,
Sedert lang een mooi plantsoen,
Feit'lijk is het een plantsoenTJE,
Maar, men kan het er mee doen.
't Geeft tenslotte aan ons dorpje,
Fleur en geur en vrolijkheid,
En het is er goed vertoeven,
Na gedane arbeidstijd.
Eén ding is alleen maar jammer,
Dat men dit zo mooi plantsoen,
Als men het wil gaan bekijken,
Altijd lópende moet doen.
Want wie denkt daar te gaan zitten,
Slaat de plank wel lelijk mis,
Omdat daar tot veler droefheid,
Sedert lang geen bank meer is.
Vorig jaar in de nazomer,
Heeft men deze weggehaald,
Doch waarschijnlijk is dit zitsel,
Ergens aan Den Burg verdwaald.
Hoe het zij, de hele zomer,
Grijpt de Oosterender mis,
Naar het bankje, dat er zijn moest,
Maar nog altijd er niet is.
Moedertjes met kinderwagens,
En het „beursend" Oosterend,
Moeten maar in 't gras gaan zitten,
Er dat is nog niet het end,
Want een minnekozend paartje,
Kan ook niet in het plantsoen,
Rustig op het bankje zitten,
Keuvelend met zoen en zoen.
Heren van gemeentewerken,
Kijkt U alstublieft eens goed,
Of ge ergens in een schuurtje,
Soms de Strender bank ontmoet.
Geeft U hem dan weer een plaatsje,
In 't plantsoen in Oosterend,
Liefst nog met een bankje extra,
Daarmee is vast elk content.
Huib de Rijmelaar.
(reeds vorig jaar Juni) voor de prijs
f 6,50 per kg en later (in November van
het vorige jaar) voor f 5,per kg. Dat
de exporteurs wel enige rimpels in het
voorhoofd gingen trekken naarmate het
voorjaar naderde is o.i. voor de hand lig
gend, want de prijzen zakten beduidend
en thans ligt die om de rijksdaalder per
kg.Daaruit is dus verklaarbaar, dat
de Texelse bloembollenkwekers en hun
staf de laatste dagen (en het werden
lange dagen!) met man en macht in de
weer zijn geweest om de bollen tijdig op
de beurtschipper of de vrachtauto te
krijgen, want bij contract diende het
product vóór 15 Augustus geleverd te
zijn. Partijen, welke na die datum
arriveerden, behoefden niet meer geac
cepteerd te worden. Gelukkig dus, dat
ons eiland nimmer met stakingsgolven
te maken heeft!
Overigens: de crocus is nog steeds een
bolletje, dat, uiteindelijk bij de „verbrui
ker" beland, een prijzig artikel vertegen
woordigt: in het buitenland betaalt men
er 10 cent per stuk voor. Zo gezien kan
dus moeilijk van „een slechte tijd voor
de bollenkwekerij" gerept worden.
Intussen zullen vele speculanten, die de
laatste jaren de crocusteelt zo'n gouden
tijd zagen beleven, zich wel even bedacht
hebben, nadat zij het plan waren gaan
koesteren zich óók op de crocusteelt te
gaan werpen! De enorme prijsdaling zal
hun te denken hebben gegeven en het is
dan ook te hopen, dat de teelt van dit
product beperkt blijft, tot heil van de
kwekers zelf. Zoals bekend mag de cro
cus door iedereen zonder vergunning ge
teeld worden. Verscheidenen gingen ,,'.n
de bollen" en de belangrijke prijsdaling,
welke wij heden meemaken, wordt dan
ook veroorzaakt door de grote uitbrei
ding gedurende de laatste jaren, zowel
door de (bestaande) kwekers als door de
nieuwelingen in het vak, terwijl boven
dien de beste oogst een belangrijk
woordje meespreekt!
Daar de buitenlandse minimumprijzen
(ingesteld om dumping op de buiten
landse markt te voorkomen) in Septem
ber van het vorige jaar werden vastge
steld, liggen deze zeer hoog en kan het
aanbod, ondanks het feit, dat de expor
teurs ze thans goedkoop kunnen kopen,
niet verwerkt worden.Voor het vol
gende jaar zullen deze minimumprijzen
flink worden verlaagd, waardoor er in
het buitenland veel meer zal kunnen
worden geplaatst dan nu het geval is.
Hierdoor bestaat de mogelijkheid der
halve, dat de crocussen het volgende
jaar een behoorlijk lonende prijs zullen
opbrengen.
Texel Narcisseneiland
Dat Texel nog steeds het narcissen-
eiland bij uitstek is, kon men de laatste
dagen vooral aan de haven van Oude-
schild constateren, want daar vond de
verscheping plaats van talloze kisten met
dit kostbare product. Torenhoog geladen
vrachtauto's zwenkten het havenplein op
of om rechtstreeks met de „Dokter Wa-
gem'aker" of de „Marsdiep" het Vaste
land op te zoeken of via de beurtschepen
van de lading ontdaan te worden. In to
taal zijn de afgelopen dagen 7-8 duizend
kisten narcissen verzonden. In hoofdzaak
vijf soorten. Het narcissenareaal is dus
op peil gebleven, wat ook in de lijn der
verwachtingen lag en de prijs heeft zich
kunnen handhaven in vergelijking met
vorig jaar.
Welk een belangrijke bron van in
komsten de bloembollen voor het kleine
Texel betekenen, bewijst het feit, dat
deze intensieve teelt, welke een betrek
kelijk geringe oppervlakte land opeist,
een hoeveelheid bollen aan de man
bracht, welke een waarde van ruim één
millioen gulden oplevert.
„Dan in de narcissen!" Zeker, maar
hiervoor heeft men wel degelijk een ver
gunning nodig. „Dan uitbreiding!" Ze
ker, maar de gevestigde kweker zal dan
waarschijnlijk nog wel enige aarzeling
betrachten, want de prijs van de narcis-
senvergunning bedraagt f 18,per R.R.,
oftewel f 18,x 700 per ha, oftewel
f 12.600,per bunder. Voor tulpen zelfs
f 21.000,per bunder. Uitbreiding kan
dus alleen maar ontstaan door transac
ties tussen bestaande kwekers. Voorts is
er de mogelijkheid tot onderling verhu
ren. Dit kost enige guldens per R.R. en
gaat over een tijdsbestek van slechts één
jaar.
dan Uw spoorkaartje ge-
haaldbijde V.V.V.„Texel" 4*
