9
rocn /wa
in het harL,
R.K. kerk te Oosterend viert jubileum
)0-iaar geleden
gesticht
Melk is goed voor elk!
De Waddeneilanden hielden geslaagde
conferentie op Texel
ZATERDAG 22 OCTOBER 1955
70e JAARGANG No. 6985
Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel- 11
Verschijnt Woensdags en Zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl-
Bank- Postgiro 652. - Abonn. pr. f 1,95 p.
kwart. 20 ct incasso. Adv- 8 ct p- mm.
Vijftig jaar geleden maakte wijlen de heer W. LBakker, Oosterend, bo
venstaande foto's: links de oude en in 1905 gesloopte Sint Maartenskerk van
Oosterend, rechts de nieuwe, die thans alweer een halve eeuw bestaat. In
het midden een beeld van het feest ter gelegenheid van de eerste steen
legging.
Maandag 24 October is het vijftig jaar geleden, dat Oosterend een nieuwe
R.K. Kerk kreeg. Maandag zal dit feit feestelijk worden herdacht. Om negen
uur wordt de feestdag begonnen met een plechtige dienst, waarbij ook verschil
lende geestelijken aanwezig zullen zijn, die het R.K. Parochieleven op ons eiland
hebben gediend. Zo verwacht men de aanwezigheid van Pastoor Brinkman,
thans Deken te Noordwijkerhout, Pastoor Gussenhoven, thans te Warmond, ter
wijl ook de komst van enige kapelaans, die hier vroeger gewerkt hebben, tege
moet mag worden gezien.
Bij gebrek aan ruimte kunnen ook de
kerkgangers van dit koor gebruik makert.
Na de dienst in de kerk zullen alle le
den van de Oosterender Parochie aanzit
ten aan een feesielijk ontbijt in „Het
Wapen van Amsterdam". Dat de jeugd
evenmin vergeten is, blijkt uit het voor
hen samengestelde programma, dat om
halt drie begint.
Om zeven uur 's avonds hoopt men
weer in de kerk bijeen te komen om
aanwezig te zijn bij het Lof, waarna om
half negen, wederom in Het Wapen van
Amsterdam" een feestavond begint.
Deze zal door eigen krachten worden
verzorgd. Hoofdschotel zal zijn de op
voering van het bekende blijspel „Drie
is te veel", een stuk, dat destijds door
da R.K. Toneelvereniging „Sint Jan"
met' zoveel succes voor het voetlicht
werd gebracht en dat nu door Ooster
ender krachten gegeven zal worden.
Het wordt dus een drukke, maar blijde
dag, vooral voor de feestcommissie, die
al verscheidene werkzaamheden achter
de rug heeft. Zij is als volgt samenge
steld: voorzitter kapelaan Vos, secreta
ris, de heer B. Roest, leden de heren W.
Witte, Marius Witte, Th. Kuip en S.
Zijm.
Er is alle reden om feest te vieren,
want de Parochie van Oosterend denkt
nog altijd met vreugde terug aan die
grote dag in 1905, toen het nieuwe kerk
gebouw ingewijd werd, nadat op 30 Mei
door pastoor G. Buijsman van Den Burg
de eerste steen was gelegd, want de Pa
rochianen hadden nooit anders gekend
dan het oude gebouw, dat in het dak het
jaartal 1786 droeg. Dit kon worden ge
sticht dank zij „de mildheid van Trijn
tje Jans Key, wed. van Jan Otto Bult
man".
Zoals U weet is deze kerk een bijkerk,
ressorterend onder Den Burg. Dat is
echter niet altijd zo geweest: toen in
1828 Oudeschild een zelfstandige paro
chie werd, werd Oosterend door de ker
kelijke overheid bij Oudeschild gevoegd,
maar om practische redenen - de geeste
lijken van Oudeschild moesten steeds
een moeilijke reis over de Waddenzee-
dijk maken - werd Oosterend naderhand
bij Den Burg ingedeeld.
De in 1786 gebouwde kerk zag Oos
terend door een heel wat beter gebouw
vervangen, wat duidelijk uit bijgaande
foto's blijkt. links ziet U het in Mei
1905 gesloopte gebouw en rechts het te
genwoordige. In het midden de eerste
steenlegging op 30 Mei 1905. Deze foto's
werden gemaakt door wijlen de heer W.
L. Bakker, die met zijn camera over
heel het eiland zwierf. Op de echte foto
zien we duidelijk de mensen staan, in
hun voor die tijd moderne kleren. De
meisjes en vrouwen, evenals de jongens
en mannen, allemaal keurig behoofd-
dekseld - in die dagen diende je nu een
maal zo weinig mogelijk contact met
„die gevaarlijke zon" op te nemen.
Rechts langs de Oosterender weg zien
wij twee lange wagens, waarop de eer
ste hokken lammeren alweer verscheept
zijn. Tegenover de nieuwe kerk staat een
landhek met een nog maagdelijke weide:
aan die kant stonden nog geen wonin
gen. Ja, sinds 1905 is er te Oosterend
wel zo het een en ander veranderd. Als
je toen gezegd zoudt hebben, dat er een
„Verlengde Peperstraat" nodig zou zijn
om de nieuwe huizen een plaatsje te
geven, dat er een Julianastraat bij zou
komen en een kottervloot, die het ha
venbeeld van Oudeschild zou gaan be
heersen, zouden ze toen wellicht ge
smaald hebben: „Laat naar je kijken."
Maar de moderne tijd kreeg ook Oos-
- terend in haar greep.
In 1905 schreef de krant nog met trots
van de nieuwe diligence als „No 2 der
vernieuwing". Dit rijtuig had, zo lezen
wij, wel wat lang op zich laten wachten,
doch op 18 October 1905 kon dit voor
het eerst in gebruik worden genomen.
„Een gewensehte verbetering voor het
reisend publiek".
Oosterend binnenrijdend is de R.K.
Kerk stellig niet het gebouw, dat domi
neert: bij zomerdag zien de toeristen het
halfverscholen achter de groeiende bo
men en de grote motor-reclameborden
springen wellicht véél meer in het oog,
zo men nog niet geboeid werd door de
hoge, oude toren van de Hervormde
Kerk, de oudste kerk van Oosterend, ja
van het^ï Texel. Gebouwd in het hart
van het dorp en omgeven door een rui
me begraafplaats staat daar de kerk, die
eens aan Sint Maarten was gewijd.
„Deskundigen zijn het er over eens" -
zo schrijft de heer J. A. van der Vlis in
zijn iboek „Texel" - „dat het oudste deel
van deze kerk reeds in de twaalfde
eeuw werd gebouwd en dat de toren
evenals die van het vroegere dorp de
Westen van latere datum is".
Na de hervorming moesten de Rooms-
katholieken dus naar een ander gebouw
voor hun samenkomsten uitzien. Hoe
lang zij het zonder een echt kerkgebouw
hebben moetan stellen, vermeldt de his
torie niet, maar in ieder geval konden
zij toch in 1786 de eerste steen leggen
voor een eigen kerk.
In 1925 werd tijdens het priesterschap
van pastoor Hosemans de pastorie ge
bouwd, welke als kosterswoning dienst
doet.
De parochie telt 150 zielen en het ge
bouw biedt plaats aan niet veel minder
parochianen. Iedere week wordt er de
Mis gezongen of gelezen.
Ter gelegenheid van het jubileum
heeft men de kerk met een koor ver
rijkt. Dit is gebouwd door de heer Jn.
Smit, Den Burg.
Het gebouw, waarom het nu gaat, is
een mooi bouwwerk. „Een allerkeurigst
gebouw, waarvan de eer der uitvoering
toekomt aan den heer G. Kuip, te De
Koog. Het plan werd gemaakt door den
architect C. L. M. Rob'berts, te Haarlem.
Wij meenen ook even te mogen wijzen
op de fraaie pronkscharnieren en de
zuiver symmetrisch afgewerkte ijzeren
kruk, aan de groote kerkdeuren aange
bracht, als handwerk van den smid J.
Breman, alhier. Het geheele gebouw -
zo vervolgde de verslaggever - met zijne
gekleurde vensters ziet er zoowel van
buiten als van binnen smaakvol uit en
is een sieraad voor 'Oosterend. De aan
nemer mag met voldoening op zijn ar
beid nederzien".
Op 26 October 1905 meldde de krant:
„Heden werd de nieuwe R.K. Kerk te
Oosterend plechtig ingewijd. Velen, zoo
wel andersdenkenden als Katholieken,
waren opgegaan tot bijwoning van de
plechtigheid. Voor het nieuwe gebouw,
waarvan we reeds in een vorig nummer
een en ander mededeelden, waren aan
gebracht de nationale en de pauselijke
Meuren, waaronder de spreuk „In fide
nihil haesians". Ook van enkele parti
culiere gebouwen woei het Nederland-
sche dundoek".
Op 2 November meldde de krant: „De
heer W. L. Bakker, alhier, heeft uitste
kend geslaagde „kiekjes" van het nieu
we R.K. Kerkgebouw vervaardigd.
Reeds eerder werd vermeld, dat ook van
het oude gebouw, voor dat het gesloopt
werd, opnamen gedaan zijn. De beide
foto's vormen keurige pendanten".
Wij wensen de Parochie van Oosterend
een goede dag!
VOLKSDANSGROEP „TEXEL"
Dinsdagavond is de eerste dansavond
gehouden. Verschillende nieuwe ge
zichten mochten we welkom heten. Het
is alleen jammer, dat er geen „mannen"
bij waren. Die zijn er toch wel?
Jongens, laat je niet terugschrikken,
maar kom ook a.s. Dinsdag om 8 uur
naar de Jeugdherberg.
BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL
van 14 tot en met 20 October 1955
Geboren: Cornelis Philip, zv Teunis
Duinker en Helena de Ruijter; Maria
Geertruida, dv Johannes de Graaf en
Petronella J. M. Jansen; Aannegiene
Johanna, dv Pieter R. Smit en Hendrika
Blom; Alexander Johannes Theodorus
zv Grrit Knol en Willemina J. Conster-
mans.
Ondertrouwd: Adrianus van Wenger-
den en Pietje Trap; Jacobus Schotanus
en Jacoba de Blaauw; Gerrit Visser en
Willemina Oosterhof; Cornelis Oosterhof
en Geertje Henstra.
Getrouwd: Harm J. Beute en Roelofke
M. A. Faber.
Gevonden voorwerpen:
Fototoestel, vulpotlood, blauwe kinder-
jopper, speelgoed, onderdeel waterpas.
INGEKOMEN PERSONEN
Hendrik Zwinnen, van Amsterdam,
IJselstraat 83hs naar Den Burg, Schil
derend 46; Maria E. Bays, van Wierin-
gen, WesterMief 12 naar De Waal 30;
Alexander W. F. Waardenburg, van
Den Haag, Riouwstraat 152 naar De
Koog 96; Siebren Dragtstra, van Assen,
Groningerstraat 168 naar Oudeschild
128; Alida Lap, van Leeuwarden, Ayl-
vastraat 27 naar Den Burg, Gr oeneplaats
12.
VERTROKKEN PERSONEN
Inse Bonne, van K 45 naar Bloemendaal,
Lage Duin en Daalscheweg 8; Adrianus
C. J. van Rooijen, van De Cocksdorp 1
naar Nieuwkoop, Dorpsstraat 35; Johan
na H. Bakker, van Oosterend, Weststr.
10 naar Heerhugc waard, Middenweg
546; Andries J. Bloem, van Den Hoorn
40 naar Terschelling, Midsland 37; Nelly
Spigt, van Den Burg, Schilderend 76
naar Haarlem, Westergracht 53rd; Gerrit
Schoenmaker, vn Beatrixlaan 13, Den
Burg naar Arnhem, Vijverlaan 172; Pie
ter K. Schaatsenberg, van Oudeschild
106, naar Apeldoorn, Zutphensestr. 106.
De Nutskleuterschool te Den Burg
valt de eer te beurt de eerste Texelse
onderwijsinrichting te zijn, welke haar
leerlingen dagelijks een glas, op de
juiste temperatuur gebrachte, melk of
freert.
„Doet Uw Mnd ook mee?" Zo luidde
de vraag op het verspreide formulier
en het effect was wel bijzonder gunstig:
alle ouders bleken er prompt vóór te zijn
en de jeugd zelf heeft dit initiatief ook
al bijzonder gunstig ontvangen: toen wij
Maandagochtend om half elf „de proef
op de som" bijwoonden, scheen het of
alle kinderen al verlangend naar het
glas-met-een-rietje hadden uitgezien.
Alle honderd leerlingen deden dapper
mee aan de wedstrijd, wie 'm het eerst
leeggelurkt had.
Deze melk wordt tegen gereduceerde
prijs door de „Eendracht" geleverd via
de melkslijter H. Boon, die het product
op de juiste temperatuur brengt.
„Hij heeft nooit willen drinken en het
zal nu ook wel niet gaan", aldus de
Schiermonnikoog, Ameland, Terschelling, Vlieland, Texel, de vijf Neder
landse Waddeneilanden, hebben twee dagen lang hun afgevaardigden op het
eiland Texel bijeen gezien met het doel de gemeenschappelijke belangen ten
opzichte van het vreemdelingenverkeer voor de tiende maal in successie on
der de loupe te hemen en zo mogelijk voort te gaan op de weg tot steeds
hechtere samenwerking. Wel, wij mogen, gezien de besprekingen en beslui
ten, zeggen, dat deze welhaast traditie geworden „Waddenconferentie" we
derom het gewenste effect heeft gebracht.
zou worden bestendigd. Trouwens, het
samenwerken voor hetzelfde doel nl.
het voeren van propaganda, het uitwis
selen van elkanders gedachten en nog
vele andere zaken, is ons aller belang.
Wij zien, dat het sociaal toerisme steeds
meer veld wint en dat het met vacan-
tie gaan als een dringende eis wordt
gezien. Als wij deze ontwikkeling in 't
oog houden, dan zullen wij ook paraat
moeten zijn om ons aandeel te verkrij
gen in de baten, welke hier voor onze
leden in het verschiet liggen, en dat
zij zich hiervoor zullen moeten inspan
nen. Een Duitser vertelde mij, dat de
Wadden voor het Ruin-gebied de meest
aangewezen badplaatsen zijn. Hij ver
telde, dat hij 350 km van de Hollandse
Waddenkust af woont en hier vlugger
en gemakkelijker kan komen dan op de
Duitse eilanden. Scheveningen, Noord-
wijk, Zandvoort enz. zijn veel te druk
en te kostbaar, aldus deze buitenlander.
Ik kan mij goed voorstellen, aldus de
heer Rab, dat wij onze Oosterburen
niet allen even blij ontvangen, vooral
zij niet, die hiervan in eigen kring iets
ervaren hebben en zij zullen zich moei
lijk zo hoog kunnen verheffen om ge
makkelijk over dit feit heen te stappen,
maar toch hebben wij de plicht dit als
christenen serieus te betrachten.
Onze eilanden zijn recreatieoorden
bij uitnemendheid. Wij hebben van onze
kant er in de eerste plaats voor te zor
gen, dat de verbinding goed is en ten
tweede voor een goede accomodatie. De
tijd eist dit immers.
Wat de accomodatie betreft zal dit in
de eerste plaats gedaan moeten worden
door de ondernemingen zelf, dus door
de hotels, pensions, kampeerhuizen enz.
Ook ligt hier voor de plaatselijke over
heden een taak de helpende hand te
bieden en bij het ontbreken van parti
culier initiatief zo mogelijk zelf daad
werkelijk op te treden.
Wij leven thans in een periode van
hoogconjunctuur, de ondernemers zul
len behoorlijke winsten kunnen maken
en zij zijn dan ook aangewezen hun be
drijven uit te breiden en aan te passen
aan de eisen van vandaag.
Dit lijkt mij ook nog juist in de lijn
der gevoerde belastingpolitiek, welke
iedere ondernemer practisch belasting
vrij laat investeren, welke gelegenheid
men met beide handen moet aangrij
pen. De heer Rab vermeldde voorts met
voldoening van de gestes van diverse
instanties, waardoor de kosten van deze
conferentie zo laag mogelijk konden
worden gehouden: hij noemde in dit
verband B. W., de TESO, die gratis
De directeur van de VW „Texel", de
heer J. C. Quint, die de vergaderingen
leidde, noemde terecht het grootste
winstpunt van deze meeting het besluit
om de samenwerking verder te ver
stevigen. Eén der middelen daartoe zal
zijn de stichting van een eigen streek-
VVV. Dit laatste zit weliswaar nog niet
in kannen en kruiken, maar wel geven
wij de vorming ervan een goede kans
van slagen, waar de vergadering de
volledige steun gegeven heeft aan de
werkcommissie, die een en ander in
studie gaat nemen onder het motto:
„Doorgaan in de koers van een eigen
streek-VW".
De vijf Waddeneilanden bijeen. Een
stunt op zichzelf, deze samenwerking
en de kleine Noordzee-eilandjes zien
wij dan ook in dit licht gaarne als de
gróte vijf en misschien wel allereerst
om de, mogen wij het noemen, welda
dige, opgewekte sfeer, waar zovele con
ferenties, die stellig meer geruchtma
kend zijn, zo dikwijls van gespeend
blijven en in een resultaatloos einde
doodlopen.
De beste sfeer. Maar hoe kan het fei
telijk anders, na zo'n opperbest seizoen,
dat alle Waddeneilanden van de gulle
rijkdom des zomers deed profiteren??
De conferentie begon in „Casino",
het feestelijk versierde „Casino" mogen
wij wel zeggen, want bloemist W. G.
Rijk had zich in opdracht van de direc
tie, de heer Zijm, uitstekend van zijn
taak gekweten: het gebouw was opge
luisterd met tal van met zorg en liefde
samengestelde bloemstukjes, terwijl
boven het podium het woord „VVV"
ook al in (Gouden) bloemenpracht
prijkte. Wij vermelden deze geste even
speciaal, want zo'n gebaar mist het
effect nu eenmaal nooit.
Toen de heer J. C. Rab als voorzitter
van de VW Texel een begroetings- en
openingswoord sprak, waren er tal van
personen, diverse instanties vertegen
woordigend, bijeen, o.a. de colleges van
B. W. der vijf Waddeneilanden en
van Texel zagen wij o.a. de besturen
der beide Middenstandsverenigingen en
de President-commissaris der N.V.
TESO, de heer C. J. de Lugt. Ook wa
ren er vele vertegenwoordigers van de
Pers, o.a. van het A.N.P., zodat deze
conferentie, wat betreft de publiciteit
reeds als geslaagd mag worden be
schouwd.
De heer Rab constateerde, dat gedu
rende de afgelopen tien jaar de goede
harmonie is behouden en sprak de hoop
uit, dat deze nog in lengte van jaren
sceptische toelichting van een moeder.
„Maar hier gaat het tot onze verbazing
wél", aldus mevr. De Koning, hoofd van
de school.
Een ander kind, dat de melk thuis
prompt teruggaf, houdt de vitaminen er
hier muurvast in.
Maar ja, schoolmelk is dan ook véél
lekkerder, niet waar!
ZONDAGSDIENST DEN BURG
DOKTER VAN LOON
(ingaande Zaterdagavond 6 uur)
ae boot- en busvervoer en de rondrit
aanbood, de lunch, aangeboden door de
beide middenstandsver., en de verschil
lende hotelhouders en zaalverhuurders,
die eveneens belangrijke medewerking
hebben verleend.
De heer Rab besloot met: „Zet Uw
schouders onder deze mooie taak, het
gaat om het dienen van hen, die va-
cantie en verstrooiing zoeken en om
het verdienen van het dagelijks
brood van onze eilandgenoten". Na nog
de hoop te hebben uitgesproken, dat de
conferentie tot vruchtdragende resul
taten zou mogen leiden, gaf spreker het
woord aan de heer Quint, voorzitter van
de werkcommissie.
Streek-VVV
De heer Quint besprak vervolgens de
gevoerde propaganda en andere werk
zaamheden en leidde hierna de plannen
in voor het volgende jaar. Het belang
rijkste was wel het plan tot vorming
van een eigen streek-VW. „Als verte
genwoordigers van een stukje Neder
land-Overzee verkeren wij in een uit
zonderingspositie. Wij willen dit tot uit
drukking gebracht zien in de vorming
van een eigen streek-WV, waar onze
belangen door geen enkele instantie
beter kunnen worden behartigd dan
door zulk een orgaan. De stichting daar
van zal niet slag op stoot kunnen ge
schieden, temeer waar er nog enige be
lemmeringen weggenomen dienen te
worden, maar als wij ons hierachter zet
ten mag de kans van slagen groot wor
den geacht. Ook dit zal ons een middel
zijn om de ontwikkeling der stroom
vacantiegangers voor te blijven. Wij
voelen ons meer verwant aan elkaar
dan b.v. ten opzichte van de provincies,
waartoe deze vijf eilanden staatkundig
behoren, wat uiteraard niet zeggen wil,
dat straks de leuze Texel los van
Noordholland" of de andere eilanden
idem van Friesland zal zijn, in tegen
deel, men. blijft in contact met een
provinciale VVV."
Besloten werd ook om naast de folder
,en gezamenlijke lijst van hotels en
pensions uit te geven. De heer O. van
der Gronden, Dir. Binnenland van de
ANVV, „Het buitenland Snakt ernaar".
De heer Quint leidde vervolgens de
spreker van de avond in, de heer Ch.
J. Belmon, vertegenwoordiger van de
ANVV in West-Duitsland, over het on
derwerp: „Hoe kunnen wij de buiten
landers ook in het voorseizoen trekken".
De heer Quint merkte op, dat er steeds
meer buitenlanders komen, maar dat
het voorseizoen over het algemeen nog
vrij slap is.
„Ik heb mijn bril in Diisseldorf ge-"*
kocht en kijk dus door de Duitse bril",
aldus de heer Belmon. „Ik ben hier van
de zomer met vacantie geweest en moet
zeggen, dat het machtig is, dit gebied
kunnen wij in het buitenland verkopen.
Na zoveel jaren, want ten tijde van het
Nazi-regiem mochten de Duitsers hun
vacantie niet in het buitenland door
brengen. Toen dus de kans eindelijk
schoon was om de grenzen weer over
te steken, ontstond er een geweldige
drang en die neemt nog steeds toe, waar'
zij practisch geen monetaire moeilijk
heden ondervinden: met 1500 Mark kun
je je behoorlijk redden, niet waar! In
de allereerste plaats was daar Neder
land om de stoot op te vangen, want
geografisch ligt ons land veel gunstiger
dan menig Duits recreatieoord. De
Duitsers hebben doorgaans flink geld
op zak, mede doordat de vrouw ook
werkt.
(Slot volgt)