Politie had inbreke
r spoedig te pakken
Zeventigduizend mensen vragen een
nieuw perspectief
„Er is ingebroken in het kantoor van
de fa. J. Koorn Mzn aan de Wilhelmina-
laan". Dit ging Zaterdag als een lopend
vuurtje over Texel. Geen wonder: op
ons eiland behoren inbraken tot bijzon
dere feiten. Op Texel kun je bij wijze
van spreken je fiets de gehele nacht op
de stoep laten staan, is-ie tóch weg, wel
dan heeft de politie zich misschien over
het voertuig ontfermd
Ditmaal gingen de zorgen van de Zo
nen van Hermandad naar belangrijker
aangelegenheid uit: een diefstal en een
vrij brutale diefstal ook: inbraak in een
kantoor, grenzend aan een woonhuis,
waarin de familie rustig sliep.
Momenteel zit de dader, de 19-jarige
W. v.d. T., die sinds een jaar op Texel
(Den Burg) in de kost was, achter slot
en grendel in het Huis van Bewaring
te Alkmaar. Hij heeft Zondag bekend
de inbraak te hebben gepleegd. Naar hij
beweert op z'n eigen houtje: de 23-jarige
F. J. B., sinds een half jaar op Texel
(Den Burg) in de kost, was ook gearres
teerd en naar Den Helder overgebracht -
het bleek dat V.d. T. nog een blanco
strafregister bezat - maar B. heeft men
weer op vrije voeten gesteld. Hij be
weert niets met het kraak je uit te
staan te hebben.
V.d. T. en B. vertoefden in hetzelfde
kosthuis en deelden dezelfde kamer. Zij
werken hier tijdelijk als grondwerkers
in dienst van de fa. J. Koorn Mzn. Mede
dank zij verklaringen kreeg de politie
spoedig een draadje te pakken, waarna
de kous al spoedig „af" was.
Het verhaal begon als volgt:
Kort na middernacht - het was Vrij
dagnacht - begaf v.d. T. zich naar het
kantoor van zijn patroon. Hij schijnt
eerst nog een poosje te bed te zijn ge
weest. Hij opende het op een kier staand
bovenlicht van het kantoor, dat achter
de woning is gelegen, verder, hees zich
op en opende, hangend over het kozijn,
een groter raam, waardoor hij zich toe
gang tot het kantoor verschafte. Met de
bijbehorende sleutels, die hij blijkbaar
goed wist te liggen - hij was wel meer
op het kantoor geweest - opende hij de
kast, waarin de brandkast stond. In die
kast bevond zich tevens de sleutel van
de brandkast, zodat dit karwei hem geen
bijzondere moeilijkheden opleverde
Al het geld, plm. f700,— nam hij mee
naar huis. Een deel van het geld lag
„los" in de brandkast, een ander deel
bevond zich in loonzakjes, die de vol
gende morgen aan de werknemers zou
den moeten worden overhandigd en bo
vendien nam V.d. T. diverse vacantie-
bonnen, premiezegels en ziekenfonds
bonnen mee. Thuis „sorteerde" hij een
en ander: de loonzakjes schudde hij leeg,
hij stak- een paar bankbiljetten bij zich
en verborg de rest van het geld in een
pakje achter een op zijn kamer staande
kast. Het overgebleven papier, w.o. de
vacantiebonnen etc. deponeerde hij in de
W.C. (Bij opgravingswerkzaamheden
werd een en ander teruggevonden).
V.d. T. vlijde zich weer „te ruste" en
ging 's morgens weer naar zijn werk.
wal aangekomen speurhond aan het
werk gezet, terwijl de sporenonderzoek-
dienst ook ingeschakeld werd. Men vond
een handafdruk, géén voetspoor, daar
dit door de dader(s) zorgvuldig met de
handen of voeten was uitgewist.
De speurhond wist aan de hand van
de z.g. sorteerproef de dader of een van
de daders aan te wijzen. Dit ging als
volgt in z'n werk: de hond liet men rui
ken aan het gestolen geld, dat men met
een tang had opgenomen (De dief of zijn
medeplichtige) hadden dit geld het
laatst in handen gehad. Vervolgens
stelde de speurhondengeleider diverse
leden van de politie een voorwerp ter
hand, ook de verdachte werd een voor-
'werp ter hand gesteld. Men liet hem dit
zelf op een willekeurige plek tussen de
andere voorwerpen deponeren. De hond
koos na het bankpapier te hebben be
snuffeld telkens dat voorwerp uit, het
welk de verdachte had neergelegd. Deze
proef werd diverse malen herhaald waar
het voorwerp, dat de verdachte had
neergelegd, zich ook bevond, dit werd
steeds door de speurhond gekozen. Voor
de deskundigen was dit uiteraard vol
doende bewijs, dat men de dader of he
ler te pakken had. Deze bleef echter
voorlopig hardnekkig ontkennen.
De volgende dag legde V.d. T. echter
een volledige verklaring af. Hij bekende
de inbraak („inklimming" in dit geval)
en de diefstal. De jongeman was nog
nooit eerder met de politie in aanraking
Het grootste deel van het geld is te
recht, maar verdachte weet zelf niet
waar de rest van het geld is gebleven.
De drijfveer? Vermoedelijk geldge
brek: nij had o.a. een bromfiets op af
betaling gekocht
UITVOERING WET
AUTOVERVOER PERSONEN
Groepsvervoer binnen de gemeente.
Burgemeester en Wethouders van
Texel maken bekend, dat zij bij besluit
van 3 November 1955 hebben besloten
aan Aannemingsmaatschappij De Moei
en Hermes, gevestigd te Alkmaar, Kooi-
meerlaan 6; en aan Westerman N.V.,
gevestigd te Hoogkerk (Gr.), Hoendiep
1, vergunning te verlenen voor de uit
voering van groepsvervoer binnen deze
gemeente.
De vergunning geldt gedurende drie
maanden, te rekenen vanaf 9 November
1955, en voor het vervoer van eigen per
soneel op werkdagen naar en van de
door vergunninghoudster aangenomen
en in uitvoering genomen werken.
Omtrent de voorwaarden, waaronder
de vergunning is verleend, worden na
dere inlichtingen verstrekt ter secretarie.
Texel, 3 November 1955.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
C. DE KONING, Burgemeester.
P. BEEMSTERBOER, Secretaris.
GOED ZO, TEXEL!
Naar wij vernemen heeft men reeds
plaats gevonden voor 87 Oostenrijkse en
Hongaarse kinderen.
HOE DE LUCHTVAART DE KOUDE
OVER DE VRIJMETSELARIJ
Voor een geheel gevulde zaal heeft de
heer Klokmeijer, Den Helder, Zaterdag
avond op uitnodiging van de Ontwikke
lingsclub Oosterend een causerie gehou
den over het wezen en de betekenis van
de vrijmetselarij. Verslag volgt.
rT-
DE BOCHT BIJ „POMONA"
Naar wij vernemen is de aanleg van
een nieuwe weg achter „Pomona", Waal
enburg, langs, bij besprekingen tussen
de betrokken instanties aan de orde ge
weest. Het is dus geenszins onmogelijk,
dat men t.z.t. de gevaarlijke bochten
aan het einde van de weg door Waalen
burg kan vermijden en een nieuw weg
gedeelte kan kiezen. Dit zal dan de 2de
correctie worden, want destijds liep de
weg bij de Ruigedijk voor hoeve Ant
werpen langs. Men ontwierp toen een
afsnijding waardoor een scherpe bocht
uitviel, maar twee gevaarlijke punten -
de kloof tussen de duintjes en de Ruige
dijk en de bocht ter hoogte van „Porno-
na" bleven intact. Het maken van een
weg achter „Pomona" om zal de ver
keersveiligheid belangrijk ten goede ko
men. Dat hier inderdaad sprake is van
een gevaarlijke toestand bewijzen de
vele verkeersongelukken aldaar.
BAZAR VOOR „EXCELSIOR"
De Chr. muziekvereniging „Excelsior"
van Oosterend groeit en bloeit weer. Het
zag verscheidene jonge leden toestromen
en een gouden toekomst ligt dan ook in
het verschiet. Toch is het (nog) niet alles
goud wat er blinkt: er zijn financiële
zorgen, juist door de uitbreiding van het
corps, want de leden moeten over een
instrument en liefst een prima instru
ment, kunnen beschikken. U zult achter
over slaan als U wist hoeveel geld daar
wel voor nodig is, maar dit kan het
wakkere bestuur toch niet weerhouden
de handen uit de mouwen te steken en
naar middelen uit te zien, waardoor ook
de financiële moeilijkheden weer over
wonnen althans het hoofd geboden kun
nen worden.
Een niet ongelukkig idee is dan steeds
het houden van een fancy-fair en dit
hoopt „Excelsior" dan ook te doen: van
24 tot 26 November zal deze worden ge
houden. Maar om een geslaagde bazar
op poten te zetten, heeft men de mede
werking van de gehele bevolking nodig.
De bazar moet aangekleed worden. Za
terdag zal het corps blazend door het
dorp trekken met de bedoeling goederen
te verzamelen. De burgerij heeft zich
steeds van haar goede zijde laten zien; 1
getoond dat het de muziek waardeert en
daarom is men vol goede moed.
Weer luidt de slagzin:
Geeft met milde hand,
Dan blijft „Excelsior" in stand!
GYMFESTIJN TE OOSTEREND
Gymnastiekvereniging Oosterend
hoopt op Zaterdag 19 en 26 November
een uitvoering te geven in „Het Wapen
van Amsterdam". De eerste avond wacht
ons het optreden van de adspiranten tot
16 jaar, de tweede avond wordt wat het
turngedeelte betreft, verzorgd door de
oudere leden. Het bestuur heeft goed
gedacht twee avonden uit te schrijven,
want bij de première van het vorige
jaar was de zaal meer dan vol.
Het programma zal worden afgewis
seld met zang, muziek en toneel, terwijl
ten bate van de kas een verloting zal
worden gehouden.
Zoals van zelf spreekt, is iedere be
langstellende van harte welkom. Men
kan op een prettige avond rekenen.
MOEST NOODLANDING MAKEN
Een der vliegtuigen van de op ons
vliegveld gestationneerde toestellen, die
regelmatig worden ingeschakeld ten be
hoeve van oefeningen door de luchtdoel
artillerie te Huisduinen - een Messer-
schmidt - kwam Vrijdagmiddag voor de
realiteit van een motorstoring. De piloot,
de heer De Geus, wist het toestel ten
Noorden van Callantsoog op het strand
aan de grond te zetten. Vakkundig, want
het bleef onbeschadigd, terwijl hijzelf
ook ongedeerd bleef.
Het kon evenwel niet ter plaatse ge
repareerd worden, doordat een zuiger
stang gebroken was. Het is gedemon
teerd naar de basis teruggebracht.
„CASTROL"-FILMAVOND
Onder auspiciën van de Motorclub
„Texel" werd in „De LindeboomTexel"
een „Castrol"-filmavond gegeven. Een
bont programma, zodat men niet voort
durend „in de olie" zat. Verandering van
spijs doet eten, wat „Castrol" goed be
keken heeft, welke Mij. vertegenwoor
digd wordt door Karei Burlage Co.
De geluidsprojector toverde allereerst
een interessant stukje Jazz-muziek op 't
witte doek. Voor de jongeren als eerste
plus kaas, voor de ouderen misschien
wat lawaaierig. Voor beiden aantrekke
lijk: de trials te Boekei en Texel, welk
laatste evenement nog eens in kleuren
de revue passeerde. Vooral de Texelaars
genoten aller aandacht. De TT van As
sen bleek ook weer algemeen te boeien.
Tijdens de pauze werden de kam-
pioensprijzen door de voorzitter, de heer
C. P. Moojen, uitgereikt. Jammer, dat
niet allen de verwachte sportiviteit
toonden door alle belangstelling op dit
voor de betrokkene zo grote moment te
concentreren. Dat men zulks niet (met
de klompen) aanvoelt!!
Na een cowboy-film, waarin ontem
bare koeien en paaraen werden bereden,
werd de hoofdspeelfilm, van algemene
strekking, gedraaid.
Al met al een aardige filmavond.
Inbraak ontdekt
Toen de heer Koorn omstreeks kwart
voor negen het. geopende kantoorraam
ontdekte en de vuile voetstappen, belde
hij meteen de politie op. Deze was hem
erg dankbaar voor het feit, dat hij de
situatie in het kantoor ongewijzigd had
gelaten, wat uiteraard van het grootste
belang kan zijn voor het politioneel on
derzoek. De met de leiding van het on
derzoek belaste wachtmeester isoleerde
het kantoor met het oog op het inscha
kelen van een speurhond en het werk
van de sporendeskundigen, de dactilos-
copische dienst.
Dank zij de inlichtingen, verstrekt
door de heer Koorn en naar aanleiding
van diverse verklaringen achtte de
politie het raadzaam het onderzoek - de
opsporing van de dader(s) onverwijld
voort te zetten.
Om kwart voor één kwam V.d. T. bij
het kantoor om zijn loonzakje in ont
vangst te nemen. „Wij kunnen je niet
uitbetalen, want het geld is gestolen",
aldus deelde men hem mee. Verdachte
reageerde als de man, die van de Prins
geen kwaad weet. Daarna begaf V.d. T.
zich naar zijn kosthuis, waar hij ogen
blikkelijk met de politie werd gecon
fronteerd en naar het groepsbureau aan
„De Zes" werd overgebracht.
De politie vond even later het ver
stopte geld in het kosthuis. Een tweede
verdachte, de 23-jarige B. werd eveneens
naar het Politiebureau overgebracht en
vervolgens naar Den Helder.
V.d. T. en B. ontkenden ook maar iets
met de inbraak te maken te hebben.
Vervolgens werd een van de Vaste-
DE OUWE KEEK VAN SKIL
Met verbazing hew ik leze.
Dot in 't dorpie Ouweskil,
Aans gien Herv- Kerkie meer zei we ze,
'k Was er akehg fön en stil.
Héél in vroegere ouwe tieden,
Is 't er ol neerzet, achteröf allien,
Toen kwammen an de wol de zeelieden,
Fön die helden naar ik mien.
Michiel Adriaanszoon de Huyter,
In ok nag Tromp kwam welders mee,
Die zage toen niet op een stuiter,
In 't geld groeide toch ok niet op zee-
Mooie grote koperen kronen,
Hingen deer te pronken hoor.
In ze gingen op naar 't kerkie,
Wönt ze foelde er wat foor.
Nou mot 't ouwe kerkie iölle.
Helegaar maar fön de'kaart.
Mense, dot is jullie alle,
Nag wel een paar duiten waard-
Kom, rammel nag ers mit de cente,
Soek de ouwe koes ers op,
Geef desnoods wöt fan de rente,
Ol is 't de mön maar elk een pop,
Zet mit mekaar een grote actie,
Tot behoud fön 't Godshuus in.
Héél Tessel ien foor de resteratie.
Dot is pas gemeenschapszin-
A- v. L.-B-, Zuid-Eierland.
OVERWON
Van Pooljas en warmwaterkruik tot
moderne verwarmingsinstallatie
Tegenwoordig kan men „met het jasje
uit" over de ijzige Pool vliegen, want
een vernuftige verwarmings- en aircon
ditioningsinstallatie zorgt ervoor, dat,
ook op grote hoogte en bij een zeer lage
buitenluchttemperatuur, de passagiers
zich even prettig voelen als in de eigen
huiskamer.
De moderne, viermotorige vliegtuigen
zijn uitgerust met kachels, die een capa
citeit van 25.000 of, zoals bij de DC-6
van 50.000 calorieën bezitten, voldoende
voor de verwarming van enkele huizen
blokken. Deze electrisch bediende instal
laties, die zich meestal in het overgangs
stuk tussen vleugel en romp bevinden
bestaan gewoonlijk uit een verbrandings
kamer, omgeven door een ringvormige
warmtewisselaar. Het geheel wordt om-
stroomd door de te verwarmen ventila
tielucht.
Dat een dergelijke installatie nodig is,
blijkt wel uit het feit, dat bij een giond-
temperatuur van 15 gr. C. het op 6000
meter hoogte 25 gr. C. vriest.
Ook op dit gebied heeft de burger
luchtvaart enorme vooruitgang geboekt.
Luchtreizigers zitten in comfortabele
leunstoelen, drinken hun koffie, lez<m
de krant en krijgen bovendien (bij de
K.L.M.) van de stewardess een paar
pantoffels.
Dezelfde maatschappij leende in 1920
aan de twee passagiers, die in een open
Havilland toestelletje de oversteek van
Amsterdam naar Londen „waagden" dik
ke leren jaren, een wollen shawl, vlieg-
kap en -bril. In deze periode werd al
leen 's zomers gevlogen, want anders
waren de reizigers ondanks -htm pool-
kledij waarschijnlijk bevroren aangeko
men. Aangezien enkele reizigers de jas
bij het uitstappen aanhielden opdat een
ieder kon zien, dat ze het aangedurfd
hadden te vliegen, werd op de rug in
grote witte letters „K.L.M." geschilderd!
Deze K.L.M.-service werd spoedig ver
beterd, toen in 1922 toestelletjes met ge
sloten cabine werden gebruikt, waarmee
ook 's winters werd gevlogen. Iedere
passagier kreeg een keurige plaid en een
warmwaterstoof te leen.
In 1925 kwam de Fokker F 7A de
vloot der „Vliegende Hollanders" ver
sterken. Deze had in de uitlaat van de
motor een dunne buis, waardoor buiten
lucht in de cabine stroomde, die ver
warmd werd door de uitlaatgassen. Met
de DC-2 die in 1934 werd aangeschaft,
deed de electrische kachel zijn intrede
in de burgerluchtvaart. Pooljas en warm
waterstoof zijn nu museumstukken, die
straks als op de Amsterdamse .'uchtha-
ven Scthiphol een K.L.M.-museum wordt
ingericht zullen herinneren aan de tijd
waarin een handjevol pioniers de weg
hebben voorbereid voor het omvangrijke,
snelle en comfortabele luchtverkeer van
thans.
UIT HET RAPPORT VAN DE
CULTURELE RAAD
(Slot)
Den Burg
In het beheer van het dorpshuis - te
vens militair tehuis - te Den Burg kon
in de verslagperiode nog niet op een
meer definitieve wijze worden voorzien.
De huidige situatie, dat het dorpshuis in
de tijd, dat het niet als militair tehuis
wordt gebezigd, alleen ruimteverstrek-
kend is aan verenigingen, komt op ge
nerlei manier tegemoet aan de noodzaak
een bijdrage te leveren aan de verrui
ming van het jeugdwerk. De commissie
is van mening, dat het voor een meer
bestendige opzet van dit werk noodza
kelijk is, een zo representatief mogelijk
bestuur samen te stellen, hetwelk in
staat is een duidelijke richting aan het
te ontwikkelen werk te geven. Het suc
ces van zulk een streven hangt mede
voor een belangrijk deel af van de aan
wezigheid van een meer permanente lei
ding, dan wel van voldoende vrijwillig
kader. De commissie heeft de indruk,
dat het niet verstandig zou zijn, 'n taak
uitbreiding van het dorpshuis tot stand
te brengen, alvorens de genoemde pun
ten tot een bevredigende oplossing zui
len zijn gekomen. Incidenteel kon een
dergelijke taakuitbreiding al tot stand
komen door de vestiging van een be-
j aardensociëteit in het dorpshuis.
Oudeschild
Hoewel Oudeschild door de aanwezig
heid van een tweetal verenigingsgebou
wen, t.w. het „Eigen Gebouw" en het
„R.K. Bondshuis" qua ruimte behoorlijk
toegerust is, worden naar de mening van
de commissie de mogelijkheden van deze
gebouwen nog niet ten volle benut. De
commissie is dan ook voornemens t.z.t.
eens een algemeen oriënterende bespre
king ter plaatse te beleggen.
Nog onvoldoende weerklank
Het gehele terrein van het dorps- en
buurthuiswerk overziende, concludeert
de commissie, dat dit werk nog onvol
doende weerklank vindt bij de bevol
king. Nog onvoldoende wordt ingezien,
dat dorps- en buurthuizen, alsmede ver
enigingsgebouwen, de hoekstenen van
het culturele werk kunnen worden. De
commissie meent, dat hier een belang
rijke voorlichtende taak ligt voor de Cul
turele Raad. Immers wil het dorps- en
buurthuiswerk succes opleveren, dan zal
dit moeten rusten op de daadkracht van
actieve besturen en op de daadwerkelij
ke medewerking van alle betrokken in
woners.
Ook voor de bejaardenzorg en het
speeltuinwerk liggen er voor de toekom
stige dorpshuisbesturen grote taken; ta
ken, die echter eerst door de betrokke
nen zullen moeten worden gezien en er
kend. Ongetwijfeld zal een dorpshuis
bestuur niet zelf alle taken ter hand
kunnen nemen, omdat verschillende on
derdelen van het werk wellicht beter
aan anderen, o.m. aan de kerkbesturen,
zullen kunnen worden overgelaten. Deze
hulp zal zeker nodig zijn en er zal ook
ruimte voor moeten worden Gelaten.
Zelf zullen de dorpshuisbestui en moe
ten beslissen hoe zij het probleem van
de leiding van het werk zullen oplossen.
Immers nimmer zal een leiding aan een
dorpshuis opgedrongen kunnen en mo
gen worden.
De dorpshuisbesturen zullen moeien
kunnen rekenen op een gemeentelijke
subsidie, zowel voor de eerste opzet, a'.s
voor de exploitatie. Een gemeentelijke
subsidieregeling lijkt hiervoor noodzake
lijk, naast en ter aanvulling van de ver
schillende Rijksregelingen. De vraag
rijst, of, bij de voorbereiding van een
dergelijke gemeentelijke subsidierege
ling, ook niet de financiële situatie van
de Texelse verenigingsgebouwen onder
ogen zal moeten worden gezien. Immers
ook door middel van deze verenigings
gebouwen is een krachtige bevordering
van het culturele werk mogelijk, zij het
dan van het gerichte culturele werk.
Het mag - naar de mening van de com
missie - geen verschil maken, wie dit
werk verricht. Hoofdzaak zal steeds moe
ten zijn, dat het werk verricht wordt en
dat het goed verricht wordt.
Bejaardenzorg-
De commissie meende, dat aandacht
moest worden besteed aan het bejaar-
denvraagstuk. Zij beraadde zich op de
aard en de omvang van het bejaarden-
vraagstuk, op de vraag, wat op Texel
gedaan zou kunnen worden en op de or
ganisatie-opzet van een bejaarden-socië
teit Besloten werd te pogen te Den Burg
een dergelijke sociëteit te vestigen. De
besturen van de vrouwenverenigingen to
Den Burg, alsmede het bestuur van de
Vereniging voor Volksfeesten en Texelse
Folklore verklaarden zich bereid mede
werking aan de opzet te geven. Een
voor alle groepen representatief bestuur
werd gevormd, terwijl alle vrouwen
verenigingen hun hulp toezegden voor
assistentie in de sociëteit. De voorberei
dingen waren aan het eind van de ver
slagperiode in een zodanig stadium, dat
de feestelijke opening reeds op 2 Febru
ari 1955 kon plaats vinden.
KOTEX-NIEUWS
Op de Zaterdag en Zondag gehouden
Nationale Konijnententoonstelling van
G.K.V. te Hilversum, ondergebracht in
de Manage te Laren, was de jonge Blau
we Wener ram van H. A. Witte de beste
in zijn klasse, zowel oud als jong. Dit is
een pracht resultaat. Maar het bewijst
tevens, dat goede ouders hun capaciteit
hebben, want de moeder is een defini
tieve stamboekvoedster en de vader
was in Januari kampioen van NH.
19 November a.s. organiseert „Kotex"
weer ren najaarskeuring voor konijnen,
waar ook de wisselbekers weer te win
nen zijn voor het beste dier van. Texel,
alsmede voor het beste jonge dier, eigen
fok 1955.
Dit belooft weer een zeer spannende
strijd te worden, gezien de resultaten
van Juli jl. in De Koog.
Het raam staat open. Een vrouw buigt
zich er uit en kijkt omlaag naar de kin
deren die op de met onkruid overwoe
kerde binnenplaats spelen. Ergens in 'n
hoek van die binnenplaats, omsloten
door hoge grauwe muren van een vroe
gere kazerne, hangt wat was te drogen.
Ergens bij een muur zitten wat vrou
wen te naaien en te breien. Een man
komt op een fiets onder de inrijpoort de
binnenplaats oprijden, terug van zijn
werk.
Dit is de Wohnsiedlung 106, ergens
aan de rand van het Opperoostenrijkse
stadje Enns, aan de smalle slingerweg
van Wenen naar Linz. De vrouw bij het
raam is een van de 367 vluchtelingen,
die in dit kamp een reeds jaren durend
onderdak hebben gevonden. Deze 367
mensen behoren tot de 70.000 noodge
vallen onder de vluchtelingen in Oosten
rijk. Deze 70.000 noodgevallen behoren
tot de naar schatting 165.000 ontheem
den, die in Oostenrijk, tien jaar na het
einde van de oorlog, nog huizen.
Deze cijfers kent de vrouw aan het
venster niet; ze zouden haar ook niet in
teresseren. Zij kent alleen die kinderen,
die buurvrouwen, dit gebouw met zijn
holle gangen waar het altijd tocht, met
zijn gebrekkige kamertjes, bovenal met
zijn gebrek aan uitzicht. Het raam ziet
alleen maar uit op die binnenplaats waar
eens, toen Europa nog een werelddeel
was met vaste, gevestigde verhoudingen,
jonge soldaten het exerceren hebben ge
leerd.
Een wijder uitzicht, tot aan een verre
horizon waarheen een begaanbare le
vensweg leidt, heeft de vrouw niet, om
dat het Europa van die jonge soldaten
is ten onder gegaan op slagvelden en in
conferentiezalen, een trieste hoop van
menselijke overschotten achterlatend,
Wohnsiedlung 106: 68 gezinnen, 95 al
leenstaanden. Onder hen: 4 Grieken, 115
Jougoslaven, 87 Polen, 21 Russen, 10
Hongaren, 2 Roemenen, 7 statenlozen, 1
Spanjaard, 75 zogenaamde Volksduitsers
uit Oost-Europese landen.
Moeilijkheden, conflicten, verveling.
Zeker, de mannen hebben veelal wel
werk, en voor wie niet zelf in zijn on
derhoud kan voorzien wordt gezorgd -
dat zijn er 82 -, er is geen honger. Maar
er is dat gebrek aan een toekomst.
Door de kille gang schuifelt een oude
vrouw. Ze is bang, zegt ze, voor elke
nieuwe dag. Dat zijn er meer in Enns.
Dat zijn er meer, ook in de Wohnsied
lung 67, in Wegscheid, vlak bij Linz. In
deze verzameling van 96 barakken met
hun 1865 bewoners is het beter leven
dan in Enns. De gezinnen wonen, zij het
gebrekkig, op zichzelf, de vrouwen doen
het huishouden, de mannen werken, de
kinderen leren en spelen. Maar elke dag
is er gelijk aan de vorige, en alle vol
gende dagen zullen er gelijk zijn aan de
reeds voorbijgegane. Dit is het leven van
vluchtelingen: barakken, gebrek.
Als we de mensen maar konden hel
pen, zichzelf te helpen, zegt de kamp
leider. Maar kan dat dan niet? De Oos
tenrijkse regering geeft jaarlijks millioe-
nen Schellingen uit voor hulp aan vluch
telingen; de Verenigde Naties hebben 'n
speciale Hoge Commissaris voor hen
aangesteld, die overal ter wereld geld
probeert los te krijgen om af te rekenen
met het probleem.
Maar er is ontzaggelijk veel geld nodig.
Soms komt er opeens een bedrag binnen,
zoals in het begin van dit jaar, toen
voor de vluchtelingen in Oostenrijk 70
procent beschikbaar kwam van de vier
en een kwart millioen gulden die Neder
land bijeen bracht in uurloonactie. Voor
velen betekent dit een onverwacht doch
vurig begeerd nieuw begin.
Men ga van Wegscheid verder in de
richting van Linz, men sla daar ergens
rechtsaf onder een spoordijkje door en
men kijke dan naar rechts. Op een hoek
van een braakliggend terrein wordt ge
bouwd. Rode bakstenen muren groeien
er tussen het onkruid omhoog. Een vrouw
sjouwt met stenen. Kinderen roeren in
een trog met cement. Hier worden der
tig huizen gebouwd voor vluchtelingen,
die straks de Wohnsiedlung 67 zullen
kunnen verlaten.
„Werenfried-siedlung" heet het hier,
naar de Nederlandse pater Werenfried
van Straten, die zich geheel aan het
vluchtelingenwerk heeft gegeven.
Meer dan een millioen Schellingen,
afkomstig van de Nederlandse uurloon
actie, zijn in dit project gestoken. Hier
knjgt dus de Nederlandse hulp een tast
bare gestalte. Dertig gezinnen werken
mee aan de bouw met eigen handen om
daarmee de kosten van ongeschoolde ar
beid zoveel mogelijk te drukken, waar
door het mogelijk wordt met het beschik
bare geld meer huizen te bouwen. Elk
ogenblik dat ze er voor kunnen vrijma
ken. zijn deze mensen hier te vinden. Ze
hangen niet rond in of om een van de
96 barakken, zichzelf beklagend. Ze we
ten dat ze een unieke kans hebben ge
kregen om zichzelf voor eens en voor
altijd uit de troosteloze ellende van het
vluchtelingenschap omhoog te werken
naar een leven, dat weer kleur en
smaak en vooral, dat weer zin heeft.
Dertig gezinnen: straks een nieuw
brok levenskracht voor een uitgeputte
staat, die pas enkele weken geleden zijn
vrijheid en onafhankelijkheid heeft her
wonnen. Maar er zijn zoveel meer dan
dertig gezinnen, die evenzoveel meer
flinke respectabele staatsburgers zouden
kunnen zijn. Ook op allerlei andere
plaatsen in Oostenrijk vindt de Neder
landse bijdrage nu haar bekroning in
hout en cement en steen voor woningen,
in bedden voor tuberculeuze vluchtelin
gen, in studiemogelijkheden voor jonge
ren, in welbeschutte plaatsjes, waar
oudjes hun laatste jaren in de zolang ge
zochte vrede kunnen doorbrengen.
Maar dit alles is nog veel en veel te
weinig. De vrouw die in het kamp in
Enns uit het raam hangt te kijken merkt
nog niets van hulp. En zolang ook zij
niet is geholpen, zolang niet de laatste
vluchteling kan zeggen weer een nor
maal mens te zijn geworden, zolang moet
er steeds meer en steeds intenser actie
worden gevoerd.
