9 rocn in het harL, Oud-Texelaar Teunis Pieter Keijzer was een groot man in de binnenvaart Onnodoor „Sint Jansuccesvol voor het voetlicht gebracht Xali'-avoncl trok groot aantal landbouwers WOENSDAG 16 NOVEMBER 1955 TEXELSE 70e J Uitgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij Boekhandel Drukkerij Bibliotheek Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel- 11 Verschijnt Woensdags en Zaterdags. Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl- Bank- Postgiro 652- - Abonn. pr. f 1,95 p kwart. 20 ct incasso. Adv- 8 ct p- mm. Vorige maand berichtte de familie in ons blad het overlijden van de heer Teunis Pieter Keijzer in de ouderdom van 79 jaar. Wij hebben aan deze figuur destijds geen bijzondere aandacht ge schonken, doordat wij de overledene niet kenden en geen onzer relaties ons erop attendeerde, dat met de heer Keijzer een man was heengegaan, die in de binnen scheepvaart zulk een belangrijke plaats heeft vervuld. Dit laatste blijkt uit het artikel, dat het weekblad „Schuttevaer" aan zijn persoonlijkheil wijdde. Het blad schrijft: Keijzer! We behoeven in Schuttevaer eigenlijk niet nader aanduiden, welke Keijzer we bedoelen. Als men die naam in ons blad noemt, weet ieder dat we T. P. Keijzer bedoelen, de oud-school meester, die zoveel op onderwijsgebied voor de schipperskinderen deed, die, ja renlang secretaris van de Kon. Schip persvereniging „Schuttevaer" was, die tal van kaarten, boeken en verdere pe riodieken op scheepvaartgebied verzorg de, denk b.v. aan zijn schippersalmanak, aan zijn Gids voor de Binnenscheepvaart, idem voor de vaarwegen in België en Noord-Frankrijk, aan zijn kaarten van de Zuiderzee, Nederland en onderdelen, enz. En zou er iemand zijn geweest, die in ons land beter met de scheepvaartwegen op de hoogte was? Wie een der vele jaar vergaderingen van Schuttevaer, vooral die onder leiding van Mr. Harm Smeen- ge, meemaakte, zal zich herinneren, dat hij als de secretaris alles op het terrein der binnenscheepvaart scheen te weten. Keijzer had een verbazend goed geheu gen. Hij kende ieder vaarwater in ons land, wist hoe diep en met welke afme tingen die waren te bevaren, noemde de doorvaartwijdten van alle sluizen en bruggen, de hoogten der vaste bruggen, en gaf aan met welke scheepvaarttollen die waren belast. Van het IJsselmeer, de Waddenzee en „Zeeland" noemde hij niet enkel de droogten en zandbanken op, maar ook de tonnen, bakens en lich ten die de bevaarbaarheid bij dag en nacht mogelijk maakten. Voorts bleek hij op de hoogte met de wettelijke voor schriften van elk vaarwater, alsmede van de tollen waarmee die waren belast. Doch met het secretariaat van „Schut tevaer" was zijn werkzaamheid voor de scheepvaart allerminst uitgeput. Keijzer verzorgde ook telken jare de redactie van de welbekende schippersalmanak, die ieder jaar weer in vele duizendlal len zijn weg vond in de schipperswereld. Hij was ook bekend en gezien bij de vele autoriteiten, die vaak bij hem kwa men om inlichtingen. Keijzer was een veelzijdig man. Ja renlang was hij ook aan het onderwijs voor schipperskinderen verbonden, niet alleen als hoofd der Mr Harm Smeenge- school te Amsterdam, doch ook -reeds vóór die tijd, terwijl hij tevens veel voor het vakonderwijs van schippers heeft gedaan. Bij duizenden schippers was hij dan ook gezien en geliefd als „meester" Keijzer, meester met een kleine m, en hebben we het wel, dan was dat de naam die hem het liefste was en die hij het meest van alle waardeerde. Menigeen die hem op een vergadering over het varen en over scheepvaartzaken hoorde spreken, zal wel eens gedacht hebben: hoe ter wereld kreeg de man daarvan zoveel verstand? Wel, die puzzle menen wij te kunnen oplossen: het zat hem in het bloed! Op 8 Februari 1876 is hij te Texel geboren, waar zijn vader beurtman en zijn voorvaders in verre geslachten zee lieden of vissers warenOp dat tus sen de Noord- en Zuiderzee gelegen eiland, vlak bij een uitstekend zeegat, waren dit vanouds de hoofdbedrijven. En op zo'n havenplaats, in zulk een familie, wordt de jeugd, zo ook onze Teun, de kennis van het varen als met de paplepel ingegeven. Pas in de broek, dan scharrelen de boys al bij de haven, zien het manoeuvreren der schepen, de werkzaamheden der bemanningen en :zodra mogelijk, gaan ze meevaren. Ook later als ze de school bezoeken, dan wor den, vooral wanneer de vaders ook zelf varen, de vacanties ten dele aan boord meegemaakt. Ook de jonge Teun heeft.menig reisje met zijn vader naar Amsterdam gedaan en nam dan al spoedig aan de werk zaamheden deel. Het scheen dat de va der van Keijzer hij had het in ver trouwelijke gesprek heel dikwijls over hem een uiterst deskundig varensman was, voorzien van een helder hoofd en goed doorzicht. Onder diens leiding en aanwijzing had Keijzer al gauw de va renskunst onder de knie en zeer waar schijnlijk zou hij ook schipper zijn ge worden, wanneer hij niet in zijn jeugd ziek was geworden, waarbij hij een man kement aan het been overhield, zodat altijd varen voor hem niet wenselijk was. Bij de Texelse schippers voeren de ge zinnen in de regel niet mee, die woon den aan de wal, al was het alleen maar om de kinderen gelegenheid te geven de school te bezoeken, want goed onder wijs achtten zij voor hun kinderen nood- -zakelijk, dat was een eerste vereiste. Naar de Texelse Normaalschool Toen Teun de lagere school had door lopen, stuurde zijn vader hèm, ook ge zien zijn lichaamsgebrek naar de nor maalschool, niet zozeer om hem voor onderwijzer te laten opleiden, als wel omdat dit de enige gelegenheid voor uit gebreid onderwijs op het eiland was. Doch het gevolg was, dat de jonge Keij zer toch voor het onderwijs begon te gevoelen, dat hij in 1894 de onderwijs- acte haalde en te Spaarndam aan een school werd geplaatst. In 1896 deed hij met goed gevolg examen voor de hoofd- acte. Was Keijzer niet in het bovengenoem de milieu grootgebracht, dan zou hij hoogstwaarschijnlijk een doodgewone onderwijzer zijn geworden en gebleven, doch kleine dingen kunnen soms de ver dere gang van iemands leven aangeven. Keijzer kreeg te Spaarndam tijdelijk een paar schipperskinderen op school, waar van hem opviel, dat die, anders als hij :n zijn geboorteplaats gewend was, slechts zeer onvoldoende lager onder wijs hadden genoten en nog ontvingen. Ook bleek hem, dat dit met schier alle schipperskinderen het geval was en dat dezen dientengevolge in hun later leven vermoedelijk bij walbewoners zouden achterstaan. Van toen af liet hem deze zaak niet los, bleef deze wantoestand zijn aan dacht trekken. In Amsterdam, waar hij in 1898 aan de school Elandsgracht werd geplaatst, kreeg hij weer schipperskin deren in de klas en daar kwam hij al spoedig in aanraking met andere be langstellenden in het schipperskinderen- onderwijs. Reeds in 1882 was in Friesland een schoolfonds voor schipperskinderen op gericht door Ds Dornsseiffen, in 1884 ge volgd door dat voor Drente en Overijsel, in 1895 door dat van Oudetonge, doch de eigenlijke pionier voor dat onderwijs schijnt een vroegere secretaris van „Schuttevaer", de heer Varekamp te zijn geweest. Keijzer herinnerde zich nog al tijd een gesprek tussen Varekamp en zijn vader, waarbij eerstgenoemde een lans brak voor het ligplaalsonderwijs, wat de oude Keijzer wel nuttig, maar toch ei genlijk lapwerk oordeelde. Deze was van mening, dat een stand in de maatschap pij de plaats innam die hem toekwam. De schippersstand had altijd een hoge plaats ingenomen, doch zou die verlie zen tengevolge achterstand in ontwikke- ling. (Zie vervolg pagina 4) PUBLICATIE VAN DE CULTURELE RAAD Woensdag 16 November Den Burg, Oranjeboom, filmavond Coöp. Boerenleenbank. Den Burg, Doopsgez. kerk, bazar t.b.v. de eigengemeente. Vrijdag 18 November Den Burg, de heer A. Viruly bespreekt voor het Nut zijn boek „De zee en de overkant". De Cocksdorp, Wijkgebouw, bazar t.b.v. de Ned. Herv. Gemeente. Zaterdag 19 November Den Burg, Oranjeboom, Rederijkerska mer UDI speelt „Verbroken banden". De Cocksdorp, Wijkgebouw, bazar t.b.v. de Ned. Herv. Gemeente. Oosterend, Wapen van Amsterdam, ad- spiranten-uitvoering Gymnastiekver. Oosterend. INZENDING PREDIKBEURTEN De opgave van de predikbeurten heb ben wij voor de goede gang van zaken, voortaan graag Woensdags in ons bezit. Red. TEXELSE MARKT Aangevoerd 14 November 1955: 6 koeien 700850; 10 graskalveren 200 300; 10 pinken 350450; 11 schapen 90115; 42 biggen 4565; 9 nuchtere kalveren 4055. Vraagt Uw leverancier: GESLAAGD Mevr. A. Huizinga-Voigt, „De Smul- pot", Den Burg, deed te Amsterdam met gunstig gevolg examen voor het diplo ma vakbekwaamheid consumptie-ijsbe- reidingsbedrijf. EEN UUR LOON VOOR DE MEDEMENS Naar wij vernemen heeft het perso neel van de N.V. TESO besloten een uur loon af te staan voor het comité vluch telingenhulp. Een prachtig voorbeeld, dat aller navolging verdient. NIEUWE POSTTARIEVEN Met ingang van 15 November is de prijs van het luchtpostblad van 30 cent verlaagd tot 25 cent; tegelijkertijd wer den de pakketposttarieven voor binnen lands verkeer verhoogd. Tevens is de bestaande gewichtstrap boven 5 t.m. 10 kg vervangen door twee nieuwe ge- wichtstrappen, nl. boven 5 t.m. 7 kg en boven 7 t.m. lö kg. De nieuwe tarieven worden als volgt: tot 1 kg f0,60; 1 t.m. 2 kg f 0,75; 2 t.m. 3 kg f 0,85; 3 t.m. 5 f 1,5 t.m. 7 kg f 1,20; 7 t.m. 10 kg f 1,40. DE ENKABE VOORLICHTINGS-FEESTAVOND Maandag en Dinsdag wordt in „De Hoop" door lévensmiddelenbedrijf Kik kert, De Cocksdorp, een interessante avond geboden, die evenals vorige keer zeer in de smaak zal vallen, letterlijk en figuurlijk, want de bezoekers wacht een alleraardigst programma met schetsjes, film, tractaties, de kans op het winnen van een fles wijn en niet te vergeten de Met mej. RLeidekkers en de heer Timmer als de sterren van de avond en de overige spelers over het algemeen ook goed op dreef heeft „Sint Jan" Zondagavond voor een nagenoeg geheel gevuld Casinomet groot succes het toneelspel „Onno" van Theo S. Marius'voor het voetlicht gebracht. „Ik wou, dat „Onno" nou maar kwam", liet een sterk medelevende toe schouwster zich ontvallen, toen het dramatische gedeelte haar hoogtepunt ging bereiken„Ja, nou wordt het spannend", hernam een ander. „Sint Jan" had een alleraardigst stuk gekozen en onder regie van kapelaan Stam wisten zij er een zeer geslaagde opvoering van te maken. Het verhaal was min of meer melo dramatisch, maar het slot in ieder geval een happy-ending, wat die arme jongen, „Onno" dan ook best verdiend had na alle spanningen, welke hij te verwerken had gekregen, wat in gelijke mate trou wens geldt voor zijn „Wieske". Wij maakten kennis met de familie Webbing, die ergens in Brabant 'n klein cafeetje dreef. De rollen van vader en moeder Webbing werden vertolkt door C. Witte Dzn. en mej. Hanna Bakker van „De Atlas", hun oudste dochter Wieske was mej. Iet Ran Nd., hun jong ste, Joke, mej. Annie Bakker, „De At las", hun pleegzoon Onno, de heer H. Schrama Hzn., Ome Gijsje, de heer J. Timmer, P.H. Polder, de hulpvaardige buurvrouw mevr. N. Zijm-van Sam- beek, de misdadige broer Gee, oorzaak van alle consternatie, de heer J. Ver- voort en „Opium-Anna", in feite mevr. Lindberg, de moeder van Onno, mej. R. Leidekker. In het rustige dorpscafeetje rolde het leven genoeglijk voort, maar toen papa voldeed aan de uitnodiging een baan als interessante demonstraties, waarbij men hotelhouder te Amsterdam te accepteren meteen de proef op de som zal kunnen nemen en zich o.a. te goed zal kunnen doen aan een bord soep, kop koffie, worst en wijn. Zie ook de adv. Nesm dadelijk Kruschen bij de eerste aanwijzing van Rheumatische Pijn. Waarom eerst een lange lijdensweg - 'n lijdensweg bergaf? Roep die sluipende pijnen vandaag nog een „Halt" toe. Neem Kruschen. Kruschen is een volko men natuurlijk middel; de zes minerale zouten die het bevat, sporen de bloed zuiverende organen aan tot krachtiger werking. Die voeren dan weer de on zuiverheden af, 'die nu het bloed veront reinigen en oorzaak zijn van Uw lijden en pijn. Daarom - wacht niet langer; be gin er vandaag mee. kwam het gedonder in de glazenkast want daar kwam hij in contact met de onderwereld, d.w.z. een complot, dat zich snel wenste te verrijken door het han delen in opium. Tussen de bedrijven door kregen we de scènes in eigen kring: vader Webbing verbood ten strengste GIFTEN WITTE KRUIS De Koog: F. T. 25,—. Den Burg: B. 2,50; L. V. 2,50; P. 2,50; C. K. 2,50; S. W. 2,50; J. H. 2.50; J. K. 2,5a; Wed. W.-E. 50,—. Oudeschild: J. D. 2,50; C. J. S. 2,50; D. W. 2,50. Eierland: J. D. 2,50; v.d. H. 2,50; S. 2,50. Oosterend: N. N. 150,—; P. P. 2,50; P. A. v.d. V. 2,50; J. v.d. V. 2.50; B. v.d: V. 2,50; P. D. 2,50; T. D. 2,50: J. 2,50. Hotel „De Lindeboom-Texel" was tot de laatste plaats bezet, toen daar door de N.V. Nederlandse Kali Import Mij., Amsterdam, een zeer interessant film programma geboden werd in samenwer king met de Vereniging voor Bedrijfs voorlichting, de C.V. C. R. Keijser Co, de Centrale Coop. LTB; en de Coöp. Aankoopver. Texel". Na opening door de heer A. Dros Bzn., voorzitter van de Bedrijfsver. was het woord aan de filmoperateur, die ons al lereerst meenam naar de uitgestrekte graslandbedrijven, die zulk een belang rijk percentage uitmaken van onze, lang zaam maar zeker verminderende, opper vlakte cultuurgrond. Echter, niet alle weiden kunnen de toets dér critiek door staan: 50 pet mag goed genoemd worden, 30 pet matig, de rest, 20 pet dus, uitge sproken slecht. De film nu toonde ons duidelijk aan wat onder goed en slecht grasland wordt verstaan. Men behoefde geen insider te wezen om dit te kunnen constateren, men behoefde zelfs niet het praedicaat mens te dragen, waar de koeien zélf wel de gave des onderscheids deelachtig bleken. Goed gras of slecht gras, een enorm verschil in opbrengst, terwijl de oogstwerkzaamheden er geen haar om verschillen. Waar meer dan de helft van onze cultuurgrond uit gras land bestaat is het dus zaak er voor te zorgen, dat onze weiden deel uitmaken van de goede 50 pet.niet waar en om dit te bereiken dient men, waar no dig, de grond te verbeteren door de toe diening van de gewenste hoeveelheden meststoffen. Het spreekwoord zegt terecht „Mesten is melken". Hoe en waarmee en wan neer bemest men zijn land? De film, aangevuld door de commentator, de heer E. Bruggink, gaf ons daarvan een voor zichzelf sprekend beeld. Men dient reke ning te houden met de vruchtbaarheid van de grond. Via het grondonderzoek - dat de kosten van 8-10 gld meer dan waard is - komt men in het bezit van de diagnose, waarnaar de bemesting moet geschieden. Dankzij de diagnose be hoeft men niet meer zoals voorheen in het wilde weg lukraak te bemesten, maar is men in staat ieder perceel „het zijne" te geven. Zodoende kan men te overvloedige bemesting voorkomen en dus geld besparen, terwijl de nadelige gevolgen van een tekort bemesten even eens vermeden kunnen worden. Vaak ziet men nog - misschien niet op Texel? - dat de bemesting op een ze kere traditie - zoals vader en grootva der dat deden - berust: m.a.w. het dichtstbij gelegen perceel wordt beter bedacht dan de verderaf gelegen gron den. De gevolgen kunnen niet uitblijven. Het is zaak de mest zo gelijkmatig mo gelijk over alle percelen te verdelen. Daardoor werkt men met het grootste effect en gooit men geen geld waarde loos over de balk. Maakt U met de gier, meststof van Uw eigen bedrijf, ook eens een extra ritje naar een wat -verderaf gelegen perceel, het. loont de moeite, waar de gier altijd nog 1 pet zuivere kali bevat. Een der eerste voorwaarden voor een juiste, toepassing van de bemestingsleer is rekening te houden met het feit, dat wat aan de grond wordt onttrokken ook op de een of andere manier aan diezelf de grond teruggegeven wordt. Gebruikt men het grasland uitsluitend als weide, dan krijgt men een groot deel van de kali en de fosfaat met de gier en de stalmest terug. Het verlies kan wat de kali aangaat op 20 kg worden gesteld; bij gebruik van het land als hooiland en naweide: na eenmaal maaien gaat er 100-120 kg verloren, na twee maal maaien 200 kg. Uiteraard is dit, aldus de heer Brug gink, geen norm, waar de vruchtbaar heid van de bodem als de graadmeter moet worden aangemerkt. Wanneer is het de geschiktste tijd om de kalibemesting toe te dienen? In ver band -met de zeer drukke werkzaam heden gedurende het voorjaar is het zaak de kalibemesting, althans wat het grasland betreft, tijdens de herfst toe te passen. Gedurende de zomer wordt de kali vaak samen met de stikstof toege diend en dit kan zonder enig bezwaar. Hierdoor gaat men zelfs een te luxe consumptie van het gras tegen. Spreker vestigde ook nog de aandacht op het feit, dat het ene gewas veel meer kali nodig heeft dan het andere. Nadat de films „De Trouwe Aarde" en „Het waardevolle gras" waren ge draaid - juweeltjes van landbouwwerk tuigen passeerden de revue - werd er ge legenheid gegeven tot het stellen van vragen. Er werden opmerkelijk weinig vragen gesteld. De eerste vraag was of het ontstaan van kopziekte in verband kan staan met het aanwenden van kali. Geantwoord werd dat de Kali Import Mij. met dat doel 500 bedrijven had be zocht. Op 140 bedrijven daarvan was kopziekte geconstateerd. Zeer vele daar van hadden een zeer laag kali-gehalte in het contact tussen Onno en Wieske, om dat Onno het kind was van een vrouw, die in zijn ogen het evenbeeld van de duivel zelf was, in feite was zij echter door broer Gee, „De Schim", in de val gelokt en leed zij een bestaan, dat haar weliswaar geen windeieren legde, maar toch geen voldoening gaf: zij zag echter, door de schurk gechanteerd, geen uit weg. Door louter toeval werd de vader van Wieske ook door haar geslachtof ferd. Maar hierdoor kwam zij in contact met haar zoon, Onno, die zij als kindje had moeten afstaan waar haar anders de gevangenispoorten zouden zijn ge opend. De enige mogelijkheid was de vlucht naar Amerika. Maar het getij keert. Zij tracht Onno te helpen en wie goed doet, goed ont moet: de schurk verongelukt als hij haar „onschadelijk" wil maken en de laatste hinderpaal verdwijnt op de weg, die Onno en Wieske een gouden toekomst belooft. „Sint Jan" heeft niet het gemakkelijk ste stuk gekozen. Zo was de rol, die „Onno" was toebedeeld verre van een voudig. De heer Schrama wist deze ech ter heel aannemelijk uit te beelden. Hij liet wel héél goed uitkomen, dat al zijn geluk, een samengaan met Wieske, zijn enige levensdoel was. Hoe vocht hij te gen het noodlot, verergerd nog door het feit, dat men hem als sollicitant telkens weer afwees wegens zijn lichaamsge brek. Mej. Ran was als Wieske een heel goed tegenspeelster, die heel aardig spel te zien gaf. En ditzelfde mogen wij zeg gen van mej. Annie Bakker, die als Joke het zorgeloze, bakvisje uitbeeldde en daar flink kaas van gegeten had. De heer C. Witte hebben wij ook wel eens slechter zien acteren, alleen was het erg jammer, dat de grimeur van hem niet een wat oudere baas had gemaakt: als wij daar diens zwager Ome Gijsje tegenover stelden was dat een verschil van dag en nacht, niet waar? Mevr. N. Zijm-van Sambeek hebben wij zelden zo' vlot zien spelen. Dat liep gesmeerd. Mej. Hanna Bakker deed het verdien stelijk als mevr. Webbing. De heer J. Vervoort droeg eveneens belangrijk bij tot het succes van deze avond. De gri meur had ook flinke aandacht aan deze figuur besteed en het was dan ook écht Staatsvijnd nr. 1. Mej. R. Leidekker hebben wij al eens eerder, maar dan in een stukje voor de jeugd zien optreden; wij menen ons te herinneren, dat zij toen de duivel zelf vertegenwoordigde. Dit maal was zij als Opium-Anna eveneens een griezelige figuur, tenminstezo lang zij diè rol spelen moest: na de ge daanteverwisseling was zij een moeder uit duizend - een uitstekende kracht voor „Sint Jan" dus. Tenslotte: de heer Juul Timmer. Wij vrezen in herhaling te treden als wij opmerken, dat hij weer de man van de vrolijke noot was. Wat hebben wij alle maal weer gelachen om zijn malle frat sen; het lijkt wel of de schrijver precies wist, dat deze medewerker op de plan ken zou komen!! Al met al dus een geslaagde avond, waarmee wij „Sint Jan" van harte feli citeren. de percelen. Bij de overige bedrijven daarentegen waren er zeer velen, die een hoog, ja dikwijls te hoog kali-gehal te in gras en grond hadden. „Wij gelo ven dan ook, dat men de oorzaak van deze ziekte meer in een andere richting moet zoeken: de voeding van het dier kan immers zulk een belangrijke rol spelen. Kopziekte toch treedt vaak op bij de overgang van de stal naar de weide. Daarom is het verstandig deze overgang zo geleidelijk mogelijk te laten geschie den. Men voedere dan bij met koly- draatvrije producten. Wellicht kan men het euvel daardoor onder de knie krij1- gen of zelfs geheel voorkomen". De heer Rutten vroeg of het niet mo gelijk was, dat bij zomerdag de zode kan verbranden bij toediening van kali. Antwoord: Dit is niet denkbeeldig, maar kan vermeden worden door niet te be mesten tijdens nat weer: bij droog weer wordt dit gevaar nl. afdoende beperkt, vooral als men wat meer-korrelige kali- zouten gebruikt. Vervolgens werd de film „De andere oogst" vertoond. Wij daalden tot dui zend meter diep naar een Franse kali mijn. De kali komt nl. uit Frankrijk - de Elzas, Duitsland, Rusland en Spanje. Diep onder de grond, bij een zeer hoge temperatuur en vechtend tegen het stof van het kalizout, dat alsmaar aanleiding geeft tot grote dorst, heeft de mijnwer ker een verre van gemakkelijk beroep en het commentaar van een der Texe laars: „Slecht werk, dan mag je nog liever hokken zetten", sprak boekdelen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1955 | | pagina 1