Cjroen 'ZwartsJexels in het L,
Tragedie op Texel
Knap óp die kale schutting met CETA BE^ER
9?
ooggetuigenverslag van de opstand der
Georgiers in april 1945
Een
nieuw
geluid
Blijf niet doorlopen
met die Rheumatische Pijnen.
Vereniging
Veilig Verkeer
„Texel"
■oENSDAG 18 APRIL 1956
70e JAARGANG No. 7036
iTEXELSEWCOURANT
toave N.V v.h. Lanqeveld <S de Rooij
iekhandel Drukkerij Bibliotheek
Burq - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt woensdags en zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boeren!
Bank. Postgiro 652 - Abonn. pr. f 1,95 p
kwart. 20 ct incasso. Adv- 8 ct p. mm.
!Zo is dan de vijfde, „aanzienlijk uit
breide en verbeterde druk" van het
ek „Tragedie op Texel" door J. A.
n der Vlis van de pers gekomen: een
ggetuigenverslag van de opstand der
■orgiërs, die op 6 april 1945 uitbrak en
et alleen honderden Georgiers en
inderden Duitsers, maar ook vele tien-
Hen Texelaars het leven heeft gekost,
:\vijl de materiële schade naar schat-
ig tien miljoen gulden heeft bedragen.
Het laatste exemplaar van de vorige
uk was reeds jaren geleden verkocht:
bestond ook buiten Texel grote be-
igstelling voor dit verslag, dat met
ige belangrijke foto's is verlucht. Dat
•t verschijnen van een vijfde druk ge-
ume tijd op zich heeft laten wachten
Det worden toegeschreven aan het feit,
it de schrijver ook kennis heeft willen
men van het in Georgië uitgegeven
iek over deze strijd en voorts kon de
ier Van der Vlis in deze tijd weer
»uw materiaal bijeenbrengen, ten
iste van veel moeite en rusteloos speu-
n, een volharding, die óók aan zijn
ek „Texel" ten grondslag ligt. Hier-
- or is de schrijver erin geslaagd ons 'n
fll langrijke stap nader te brengen tot 'n
st inzicht in wat er op ons eiland in
rampspoedige, laatste oorlogsweken
voorgevallen, tijdens de meest drama-
iche gebeurtenissen, die Texel ooii
ieft meegemaakt.
ij waren dezer dagen toevallig ge-
ige van een levendig debat inzake de
lussenoorlog". A. zei: „De Georgiërs
dden nooit in opstand moeten komen,
t was hier alles pais en vreê en het
;ultaat is enkel rampspoed geweest",
antwoordde, dat de Georgiërs wel
iésten: Een deel van hen - ongeveer
a 400 man, dus ongeveer de
lft - zou immers op 6 april
ar het front bij Amersfoort worden
transporteerd teneinde de strijd aan te
iden tegen de geallieerde troepen. Dat
t in feite gelijk zou staan met zelf-
fcord was duidelijk, gezien de over-
iar huizen door de Duitse artillerie
puin waren qeschoten werden de
rcelen van een stenen omheining
orzien-
icht aan materiaal waarover de te-
ïstanders beschikten. Bovendien zijn
Georgiërs nooit van zins geweest om
Führer en zijn trawanten te dienen,
ar de schijn op de hand van de Duit-
in het hart deze vijandig gezind,
bben de Georgiërs na de ontberingen
krijgsgevangenen in Polen en elders
hoofd slechts gebogen met het doel
gelegenheid te baat te nemen om
aak te oefenen. Laten wij daarbij niet
rgeten, dat zij de Duitse uniform pas
bben aangetrokken toen hun de hon-
■sdood voor ogen stond" van de
'jgsgevangen Russen zijn er honderd-
benden in de Duitse kampen omge-
men!
^at de „Russenoorlog" ook zovele
xelaars het leven heeft gekost is te
ilen aan de enorme tegenslag, die de
orgiërs gehad hebben: de Georgiër
atsjiaswili vertelt in zijn boekje wel
ke oorzaken er toe hebben geleid, dat de
opstand mislukte: in de eerste plaats de
mislukte poging de Noordelijke en de
Zuidelijke Batterij te bezetten. „De eer
ste dag van de opstand had de Zuide
lijke Batterij onverwacht ingenomen
dienen te worden. Naderhand was dit
niet meer mogelijk omdat de vijand ge
waarschuwd was. Waren deze batterijen
wél genomen, zo zouden wij de Duitsers
hebben belet nieuwe versterkingen aan
te voeren. Immers de kanonnen van
deze batterijen bestreken de gehele om
trek".
In „Tragedie op Texel" wordt ons me
degedeeld, dat zes groepen van ieder
ongeveer honderd man zouden trachten
de verschillende versterkingen op het
eiland te nemen. Dit waren de noord-
batterij, de stellingen bij De Koog en
daarop die te Oudeschild, de zware
batterij bij het Loodsmansduin, welke
niet alleen het Marsdiep, maar geheel
Texel beheerste, het westelijk gedeelte
van het vliegveld Eierland met de aan
grenzende duinterreinen, het oostelijk
gedeelte van het vliegveld, de Komman-
dantur te Den Burg en de nabij liggende
versterkingen en door een kleinere
groep het bunkercomplex op Ongeren.
Dat de Georgiers, die de Noord- en
Zuidbatterij moesten veroveren voor een
onuitvoerbare taak kwamen te staan
werd veroorzaakt door het feit, dat een
Duitser kans heeft gezien om deze bat
terijen via de telefooncentrale in de
Kommandantur, gevestigd in Hotel
Texel, te alarmeren. De aanvallen op
deze batterijen waren ook daardoor bij-
voorbaat tot mislukking gedoemd: ze
waren omgeven door uitgebreide prik
keldraadversperringen en mijnenvelden.
Bovendien konden zij slechts langs een
smalle weg, die gemakkelijk te verdedi
gen was, benaderd worden.
Allen bekend is de vermaarde tocht
met de reddingboot Joan Hodshon naar
Engeland. Men hoopte aan de overzijde
van de Noodzee hulp in te roepen, maar
dit is een vergeefse reis geworden: de
mannen werden in Engeland keer op
keer verhoord en pas na acht dagen
konden zij gaan en staan waar zij wil
den. Maar. op hun verzoek om toch
vooral de batterijen op Texel te bombar
deren scheen maar weinig acht te wor
sen geslagen. Hoewel nog enkele ver
kenningsvliegtuigen boven Texel de
stand van zaken opgenomen hebben, is
het niet tot een feitelijke hulpverlening
gekomen en wij kunnen ons dan ook
goed voorstellen, dat de Georgiërs daar
zeer verbolgen over geweest zijn. De
Georgiër schrijft in zijn boekje: „De ge
allieerden waren harteloos, zij arresteer
den onze delegatie, die naar Engeland
kwam. Engelse vliegtuigen zijn menig
maal over Texel gevlogen, maar geen
enkele keer hebben zij de Duitse stellin
gen gebombardeerd. Na de capitulatie
hebben zij de Duitsers niet ontwapend,
maar hun nog volop de gelegenheid ge
boden om Georgiërs te doden".
„Tragedie op Texel", een ooggetuigen
verslag. „Aan de hand van onze eigen
ervaringen en met behulp van inlichtin
gen, ons door tientallen ooggetuigen ver
schaft, bovendien na raadpleging van
hetgeen serieus over de opstand is ge
schreven, trachten wij de waarheid te
benaderen zonder de feiten op te smuk
ken. De uitgever, die ons manuscript
weigerde „omdat het niet romantisch
genoeg was", laten wij met deze uit
spraak maar voor zichzelf getuigen. Wij
hadden slechts ten doel om voor het na
geslacht de geschiedenis van de opstand
vast te leggen en om vooral de bevol
king van Texel hiermede een durende
herinnering te geven aan de tragedie,
die zich op het eiland heeft afgespeeld".
Aldus de schrijver in zijn inleiding en
hij laat daarop volgen: „Hoe was het
reddingboot van De Cocksdorp, de Joan Hodshon, voer naar Engeland om
|lp in te roepen, maar het werd een vergeefse reis- Uit bovenstaande foto
jjlct, dat de mannen van de reddingboot bij nacht en ontij en óók in oorloqs-
paraat zijn.
In Amerika zullen de soldaten pa
pieren ondergoed gaan dragen-
Hoera, dat is een nieuw geluid,
De wereld gaat steeds meer vooruit
En daarom span ik nu mijn lier,
Op 't onderbroekje van papier,
Dat, als de proef zal slagen,
De Yankeeszullen dragen-
Geen turf dus in de ransels meer
Maar onderkleding, op mijn eer.
Tot nu toe vond de mens zijn lol,
In baai, katoen, képer of wol,
Of hoe die dingen heten,
Waarin men zit te zweten.
Doch in deez' rijd van „best is 't bier",
Gaat men 't nu zoeken in papier.
Dus komt de vijand op bezoek.
Geen angst meer voor een vuile broek,
Men smijt hem weg met 't grootst
gemak
En haalt een nieuwe uit de zak,
Zo ben je in één keertje
Meteen al weer het heertje-
V/ie weef waf in een ver verschiet,
Dit nog voor perspectieven biedt,
En ziet men ons alleen voortaan,
Nog in papieren kleding gaan.
Vooral tegen verkiezingstijd
Geeft dat beslist gezelligheid,
Omdat men, beste vrienden dan,
Je broek of jas verhuren kan
Voor allerhande leuzen
In onbeperkte keuze-
Ook kan dit straks, dat is geen gijn,
Een overhemdenuitkomst zijn,
Wijl men die met zes lagen
Over elkaar kan dragen.
Is soms het bovenvel besmet
Door soep of vuil of spatten vet,
Scheur af het vel waar vuil op zit
En 't hempie is weer hagelwit.
Ge ziet, 't vernuft dat staat niet stil,
Waarmee ik dan maar zeggen wil.
Dat men weer naar de tijd gaat, dat
De mens weer draagt een vijgenblad
Huib de Rijmelaar.
(INGEZONDEN)
„DAAR WIL IK WONEN!"
In het algemeen zouden wij het geen
ingezonden stuk waard achten, als het
gaat om het rechtzetten van een adres,
indien zulks finaal bijkomstig is geble
ken, maar in onderstaand geval ligt dat
toch wel even anders, want de heer
Hooyberg Sr. is op en top Texelaar ge
worden en wil gaarne de onjuistheid
van onze veronderstelling onder aller
aandacht brengen. Hier is hij dus:
Aan de redactie van de Tex. Courant,
Toen ik dezer dagen te Amsterdam bij
de familie Langbroek op bezoek was,
een echtpaar wegens hun verknochtheid
aan Texel, ook abonnee op de Texelse
Courant, werd mij lachend het laatste
nummer van het blad onder de neus
gedrukt. In het artikel over de kunst
schilder E. Hooijberg, mijn zoon, stond
te lezen dat vader Hooijberg weer in
Amsterdam woonde. Dit is beslist on
juist, al ga ik meer naar die stad, we
gens meer vrije tijd dan voorheen, mnn
woonadres is nog steeds „Theehuis voor
heen „De Molen", nabij De Cocksdorp,
Texel.
Om misverstand te voorkomen, ver
zoek ik beleefd hierom, dit even in het
blad op te nemen.
J. Hooijberg Sr.
Voorts vernemen wij nog, dat de
functie van kaasmaker in de Eierlandse
kaasfabriek werd uitgeoefend door de
heer Kalf, familie van de heer Hooij
berg. - red.
mogelijk, dat een beschaafd volk als het
Duitse, dat een niet minder beschaafd
volk als het Georgische zijn vertegen
woordigers en masse liet vechten, zoals
wilde dieren vechten? Gebeurde dit al
leen maar omdat men achter bepaalde
vlaggen aanliep, omdat men bepaalde
leuzen volgde?
De portretten die wij opraapten en de
brieven van het slagveld, die wij gelezen
hebben, leerden ons, dat èn de Geor
giërs èn de Duitsers gewone mensen wa
ren, die hielden van vrouw en kinderen,
die temidden van de strijd terugver
langden naar het vertrouwde huis. Wij
hebben geleerd, dat iedere oorlog een
misdaad is, dat de heiligste waarden on
zer beschaving door iedere oorlog ver
treden worden en dat een volgende oor
log zo mogelijk neg groter waanzin is
dan iedere vorige. En toch Vele
schrijvers hebben in boekwerken ge
tuigd van de gesel, die de oorlog is.
Onvergelijkelijk is het epos, dat Tolstoi
wijdde aan de Krimoorlog, Remarque
schreef tien jaar na de eerste wereld
oorlog „lm Westen nicht-s Neues", dat in
haast ontelbare exemplaren werd ver
kocht. Eerder had Barbusse van de
strijd in de Franse loopgraven getuigd,
maar de tweede wereldoorlog is deson
danks gekomen. Moge dit kleine boek,
dit nuchtere verslag, meeklinken in het
koor van hen, die hun stem tegen de
waanzin van de oorlog verheven hebben.
Ja.opdat wij niet vergeten zullen".
AVOND VOOR SPORTVISSERS
Vorige week dinsdag was een hon
derdtal sportvissers in Hotel „Texel"
bijeen om alvast in de sfeer te komen.
Want het duurt niet lang meer of het
nylon flitst weer aan de Texelse dijken.
Bij de jeugdige beginrier „kinkt" dat
elastische materiaal van een soms zelf
in elkaar geknutseld molentje, en is zijn
hengel niet anders dan een stok. Fijn
proevers werken met andere materialen.
Des te meer fijnproevers er op Texel
komen, des te breder wordt de grijns op
het gezicht van de heer R. Daalder te
De Koog, de organisator van deze sport
vissersavond. Want de heer Daalder is
dealer voor Texel van de bij kenners
beroemde Mitchell werpmolens. Merken
als Cap, Ru-mer en Centaure komen van
dezelfde (Franse) fabriek. Het zijn pre-
cisie-instrumenten, deze werpmolens.
Het Gebruikte materiaal, vooral dat van
de „stoerdere" zeemolens, is op een spe
ciale manier geprepareerd, opdat het
zeewater er geen of weinig vat op heeft.
Onderhoud van de molen blijft natuur
lijk altijd noodzakelijk; geen nood: er is
Mitchell-werpmolenvet voor in de han
del. Begeeft een onderdeeltje van de
molen het: ieder onderdeel is los ver
krijgbaar en wordt gratis door de im
porteur gemonteerd. Uitsluitend de kos
ten van het onderdeel zélf moeten wor
den betaald.
Er werden dinsdag enkele 8 mm-
smalfilms op het gebied van de sport
visser ij getoond. De projectie liet enigs
zins te wensen; de nu en dan optredende
onduidelijkheid was voor een deel te
wijten aan de rooklust van de toeschou
wers. Rook absorbeert veel licht. Een
amateurfilm over de visserij op de Am
sterdamse Bosbaan, een interessante film
over de tonijnenvisserij aan Floridaas
kust, en een film over de onderwater-
visserij, ziedaar de verschillende film
onderwerpen.
Aan een molen alleen heeft de mo
derne sportvisser niet genoeg: ook de
vele soorten werphengels vragen z'n
aandacht. Er zijn goedkope, er zijn
(héél) dure. De duurste soorten zijn te
vinden onder de „echte" splitcane-hen-
gels. De geleerden zijn het er niet over
eens welk soort voor het zware zeewerk
nu het beste is. Het is ook een kwestie
van smaak. Uw verslaggever, zelf harts
tochtelijk werphengelaar, gebruikt een
als glasfiber aangeboden hengel van
halfdoorzichtig groen materiaal, zéér
sterk, zéér elastisch. Dat neemt met weg
dat ook een sterke, niet te lange bamboe-
hengel heel goed dienst kan doen. Die
is veel goedkoper, maar gaat meestal
ook minder lang mee.
We hebben weer gezien dat er oók op
Texel op het gebied van deze prachtige
liefhebberij heel wat te koop is. Wij
hebben het idee dat de gehouden pro-
paganda-'avond de heer Daalder geen
windeieren zal leggen.
Roel ze uit met wortel en tak.
Neem Kruschen Salts.
De zes minerale zouten, die Kruschen be
vat, wekken lever, nieren en ingewanden
weer tot nieuwe energie. Het bloed wordt
weer gezuiverd en zuiver gehouden en zo
is er dan geen oorzaak meer voor stram
heid, scheuten, steken en pijn
Koop vandaag Kruschen bij Uw apothe
ker of drogist en begin morgenochtend
die heilzame kuur.
HOOG WATER
Hoog water ter rede van Oudeschild
18 april 1.25 en 13.30; 19 april 2,35 en
14.55; 20 april 4,10 en 16,25; 21 april 5,35
en 17,30.
Aan het strand ongeveer een uur eer
der hoog water.
A
Vraag:
Hoe wordt het einde van een voor-
rangsweg aangeduid?
Antwoord:
Het einde van een voorrangsweg
wordt aangeduid:
le. binnen bebouwde kommen, door het
voorrangsbord, bestaande in een oranje
vierkant met witte rand, op de punt
waardoor een dwarse zwarte balk;
2e buiten bebouwde kommen door het
zelfde bord als hiervoor bedoeld, doch
op bepaalde afstand daarvoor kan een
voorwaarschuwingsbord gebruikt wor
den van gelijk model, doch met een wit
onderbord, waarop de afstand tot het
einde van de voorrangsweg is vermeld.
I(bijv. 150 meter).
GESLAAGDE OEFENTRIAL VAN DE
M.C. „TEXEL"
Zondag hield de M.C. Texel een oefen-
trial in de duinen achter „Californië".
Ondanks het koude voorjaarsweer was
er veel publiek van alle delen van Texel
om deze zo mooie motorsport te zien.
Bewonderenswaardig hoe sommige rij
ders hun motor in bedwang weten te
houden bij de moeilijke en lastige non
stops. Er waren er 9 voor de junioren en
7 voor nieuwelingen met standaardmo
toren; ze waren door de heer C. Mets
uitgezet. Het parcours was uitgezet door
de Orion-OUefabrieken te Zaandam.
Onder de rijders merkten we op de
heren H. Vink en Schoots uit Maasland
(geen onbekenden hier). De heer Vink
wist dan ook de eerste prijs te behalen.
Een beste prestatie daar het parcours
3 x gereden moest worden. Het was wer
kelijk een pracht om hem te zien rijden
zo rustig en beheerst nam hij de non
stops en dan te weten dat de heer Vink
pas 18 jaar is.
En dan had U de jongens moeten zien
op hun brommers, nl. C. Dros Bzn. en
C. Ran Nzn. Dat worden de echte trial-
mensen met de tijd. Er namen 24 rijders
aan deel waarvan 9 van de vaste wal.
Om plm. half vijf was de strijd beslist
en ging men naar het clubhuis, waar om
half zes de voorzitter, de heer C. P.
Moojen, de prijswinnaars bekend maak
te, na eerst de controleurs, de politie,
de Orion, kortom een ieder, die zijn
medewerking aan deze trial had gege
ven, dank te hebben gebracht voor deze
mooie sportmiddag.
Junioren: 1. H. Vink, Maasland, 1
str.pnt.; 2. W. Koopman, Oosterend, 34
str.pnt.; 3. P. Heerschap, Den Burg, 46
str.pnt; 4. C. Zegel, Den Burg, 48 str.pnt
Nieuwelingen: 1. O. J. Agter, Den
Burg, 20 str.pnt; 2. A. van Liere, Oost,
44 str.pnt; 3. G. Bakker, Atlas, f>5 str.
pnt; 4. H. de Winter, Zaandam, 71
str.pnt; 5. A. Brans, O'end, 90 str.pnt.
NIEUWE
TELEFOONAANSLUITINGEN
Den Burg: no. 17, Jb. Bas, Hoornder-
weg B 89; no. 450, G. C. Wolse, boek
houder, Kogerweg 32.
Eierland: no. 205, A. Lagerveld, contr.
bij de keuringsdienst van de Ver. „De
Narcis", Postweg E 60c; no. 212, K. Roe
per, veehouder C 41.
Den Hoorn: no. 274, Coöp. Aankoop-
ver. Texel G.A., pakhuis.
De Koog no. 352, mevr. J. M. C. Ko-
burg-Schumaker, Brink 27c; no. 338, M.
Spigt, bloembollenkweker, Kogerveld
K 9, no. 334, J. C. Witte, landbouwer,
„Voorzorg", W 65.
Oosterend: no. 335, J Visman, veeh.
en bloembollenkw., Peperstraat 39.
PUBLIKATIE VAN DE
CULTURELE RAAD
Woensdag 18 april
Den Burg, Oranjeboom, ulo-uitvoering.
Den Hoorn, tweede b.jeenkomst Doops
gezinde zusterkring.
Donderdag 19 april
Den Burg, De Zwaan, Onderlinge avond
Kath. Arbeidersvrouwenver
Den Burg, Oranjeboom, cabaretavond
O.S. O.
Vrijdag 20 april
Den Burg, Oranjeboom, ulo-uitvoering.
Zaterdag 21 april
Den Burg, Hotel Texel, 2,30-6 uur, re
ceptie t.g.v. hel 50-jarig bestaan van
„Het Witte Kruis".
Den Burg, Hotel Texel, 8 uur, feest
avond motorclub Texel.
Den Burg, Oranjeboom, uitvoering Fan
farekorps V.I.O.S.
GESLAAGD
Wim Keijser, Bakkeweg, De Westen,
deed met gunstig gevolg eindexamen
aan de Rijkslandbouwwinterschool te
Schagen.
DAMCLUB TEXEL
Ook de A-afdeling heeft nu haar kam
pioen. Jas Vinke, die een goede partij
speelde, maakte tenslotte toch een fout,
waarna C Dijker direct gewonnen stond,
C. Dijker werd dus kampioen en be
houdt met een score van 81,8 °/o ook de
beker voor de beste afd. kampioen Dit
scheelde overigens zeer weinig, want de
kampioen van C P. Keijser Dzn. be
haalde 80,3 °/o.
Tenslotte delen we mede, dat de slot-
avond één week wordt uitgesteld en
plaats vindt 27 april a.s.
KOOKWEDSTRIJD
Naar men ons mededeelt, kan nog tot
20 april a s. aangifte worden gedaan
voor de grote Kookwedstrijd op maan
dag 23 april a.s. uitgeschreven voor oud
leerlingen van onze Landbouwhuishoud-
school. Er zijn nog enkele kandidaten
nodig om twee voltallige groepen te
vormen. Men kan zich nog opgeven aan
het bekende adres of op de school zelf.