9
rocn
in het harL,
Bet ontstaan van Het Witte Kruis en een
aantal hoogtepunten uit de geschiedenis van
onze afdeling gedurende de afgelopen
vijftig jaar
„Drijvers vogelweide De Bol'
Vereniging
Veilig Verkeer
„Texel"
WOENSDAG 9 MEI 1956
70e JAARGANG No. 7042
TEXELSEWCOURANT
Uitgave N.V. v.h. Lanqeveld de Rooij
Boekhandel Drukkerij Bibliotheek
Den Burg - Texel - Postbus 11 - Tel 11
Verschijnt woensdags en zaterdags.
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl-
Bank- Postgiro 652- - Abonn. pr. f 1,95 p
kwart. 20 ct incasso. Adv- 8 ct p mm.
Dr. Adr. Wagemaker, die ervan over
tuigd was, dat een afdeling van het
Witte Kruis ook op Texel haar grote nut
zou kunnen hebben, voelde zich ver
plicht in de beide op Texel verschijnen
de couranten van 10 en 11 januari 1906
de volgende oproep te plaatsen:
„Belangstellenden in de vereniging
het Witte Kruis - zowel vrouwen als
mannen - worden uitgenodigd een
vergadering bij te wonen in het ho
tel Texel op den 15 Januari ten acht
uur des avonds, teneinde te trach
ten een afdeling op te richten!"
Een 20-tal vrouwen en een groot aan
tal mannen - wat dat betreft is er in 50
jaren niets veranderd, want ook heden
ten dage laten de dames op onze alge
mene ledenvergaderingen zich niet zien
- gaven aan deze oproep gehoor, zodat
de grote zaal van het hotel Texel bij
kans geheel gevuld was. Het resultaat
van deze vergadering was bemoedigend.
,j- Er werd een voorlopig comité benoemd
Bmet de opdracht ook op de andere dor-
pen propaganda-vergaderingen te hou
den. Ook deze vergaderingen onder
voorzitterschap van Dr. Wagemaker
werden druk bezocht, zodat op 20 april
1906 wederom een vergadering kon wor
den belegd en tot oprichting van een
afdeling van het Witte Kruis worden
besloten. Een definitief bestuur werd ge
kozen en de statuten der vereniging
vastgesteld.
Aan het initiatief en de grote voort
varendheid van Dr. Adr. Wagemaker
heeft Texel de oprichting van het Witte
Kruis te danken.
De doelstelling van het Witte Kruis,
vastgelegd in z'n statuten luidt als volgt:
Het helpen bevorderen van de alge
mene gezondheidsbelangen, daaronder
begrepen wijkverpleging, kraamverzor-
ging, zuigelingenbescherming en bestrij
ding der tuberculose als volksziekte in
haar gehele omvang onder alle lagen
der bevolking, zonder onderscheid van
godsdienstige of politieke richting.
Het afweren en beteugelen van be
smettelijke ziekten;
Het verlenen van hulp bij epidemieën
en gewone ziektegevallen.
Wanneer wij dan ook nu ter gelegen
heid van dit jubileum aan de achter ons
iggende 50 jaren een korte beschouwing
wijden, in het bijzonder aan de laatste
10 jaren van ons bestaan, dan mogen
wij toch zeker zonder voorbehoud con
stateren, dat het Witte Kruis op Texel
is uitgegroeid tot een organisatie die in
alle opzichten aan haar doelstelling
leeft voldaan en zoveel mogelijk binnen
de perken van de tot haar beschikking
'taande financiën in onze huidige samen-
eving de belangen der Volksgezondheid
towel preventief als curatief dient.
Gestart in 1906 met 300 leden bedraagt
iet ledental op het ogenblik 2416, het
geen evenwel nog niet zeggen wil dat nu
dan ook elk gezin op Texel lid is van
onze afdeling. De betekenis van het de
vies van het Witte Kruis „Door allen
oor allen" of „Het Witte Kruis in ieder
luis", is in menig huisgezin nog niet
doorgedrongen. Er zijn naar onze smaak
nog te veel mensen, die zich daadwer
kelijk afzijdig houden van het grote
sociale werk dat door onze afdeling
wordt verricht.
Eén ding staat evenwel als een paal
K>ven water: Texel zonder een Witte
iis zou eenvoudig niet meer denkbaar
Het eerste werk van de jonge vereni
ging bestond uit het zoeken naar een ge
schikte gelegenheid om de aan te schaf
fen verplegingsartikelen onder te bren
gen en het aanstellen van een magazijn
meester. Het was evenwel wenselijk
iemand te benoemen, bezield met vol
doende ambitie en toegerust met enige
administratieve kennis om de jonge ver
ging zonder salaris te dienen. Het
jfeek dat de heer D. Mentz bereid was
feze functie op zich te nemen. Met in-
ïang van 1 januari 1908 werd besloten
ie heer Mentz een vergoeding toe te
^nnen van f 1,50 per maand, waarvoor
ieze funetionnaris ten zeerste erkente-
ijk was. De Doopsgezinde Gemeente op
rexel - een van de oprichters der afde-
llng in de persoon van Ds. Kuperus -
ttelde de oude consistoriekamer voor
lagazijn beschikbaar.
Was in 1906 - althans volgens de no
tulen van die tijd - de magazijnmeester
inll °e ^er verenigin6- tegenwoordig zijn
m )riZe wijkverpleegsters de pijlers waarop
Onze organisatie rust. Een zeer omvang-
onze wijkverpleeg
sters de pijlers waarop
onze organisatie rust
50 Jaar Witte Kruis op Texel. De
secretaris, de heer H. K. Rem
mers, heeft de notulenboeken
van de oprichting tot heden nog
eens opengeslagen en aan de
hand van de daaruit verzamelde
gegevens een interessant over
zicht samengesteld, waarvan wij
hier het eerste deel publiceren.
rijke, verantwoordelijke sociale taak rust
op haar schouders en zowel in het ver
leden als in het heden hebben onze
zusters op Texel zich op voorbeeldige
wijze van die taak gekweten.
De contributie voor de vereniging
werd vastgesteld op f 1,per jaar, te
innen in de maand juni, wanneer de
verdiensten het meest ruim inkwamen.
Verbandtrommels werden aangeschaft
en bij de bestuursleden op de dorpen ge
deponeerd, de handelsvereniging Wilhcl-
mina was bereid gratis ijs te verstrek
ken aan leden van het Witte Kruis.
Na verloop van enige jaren werd de
behoefte hoe langer hoe meer gevoeld,
dat men de beschikking kreeg over een
beter magazijn. Het in gebruik zijnde
lokaal voldeed op geen stukken na aan
de eisen die men er redelijkerwijze aan
zou mogen stellen.
Men begon derhalve uit te zien naar
een geschikt bouwterrein en gaf tege
lijkertijd aan een architect in Zd.-Schar-
woude opdracht 'n magazijn met woning
te ontwerpen voor het Witte Kruis met
de waarschuwing erbij een grote regen
bak voor tenminste 1000 emmers water
niet te vergeten. Bij schaarste aan goed
drinkwater zou de burgerij dan tegen 'n
zeer billijke vergoeding voor die tijd z.g.
zuiver water kunnen bekomen, dat toch
altijd nog beter was dan het slootwater,
waarmede de mensen zich in droge zo
mers moesten behelpen. In die tijd was
er van een tvaterleiding dus nog geen
sprake en het zou nog tientallen jaren
duren alvorens deze voorziening ook
voor Texel een feit zou worden.
Wat het bouwterrein betrof, er waren
in die tijd meerdere mogelijkheden,
maar na lang wikken en wegen trad het
Witte Kruis in onderhandeling met de
heer C. Boon, die bereid was in alles zijn
medewerking te verlenen. De gevolgen
van dit contract hebben het Witte Kruis
in latere jaren op de rand van een fail
lissement gebracht.
De aan te leggen weg moest dusdanig
geprojecteerd en uitgevoerd worden, dat
men niet in conflict kwam met de ge
meentelijke verordeningen. Het Bestuur
van die tijd zag zich dus ook reeds voor
tal van moeilijke problemen gesteld, die
tenslotte na een reeks van procedures
met de heer Boon en onderhandelingen
met het gemeentebestuur in gunstige zin
voor het Witte Kruis werden opgelost.
Notaris Mulder - in die dagen be
stuurslid en juridisch adviseur van onze
afdeling - heeft het Witte Kruis inzake
bovengenoemde processen onschatbare
diensten bewezen. Mede aan hem is het
in de eerste plaats te danken dat de
laffe aanvallen van de heer Boon, ver
vat in kwaadaardige dagvaardingen, met
succes konden worden afgeslagen. In
verband met deze aan het Witte Kruis
verleende grote verdiensten werd de
heer Mulder in de vergadering van 15
mei 1930 benoemd tot Erelid van het
Witte Kruis.
Het eerste evenement in de geschie
denis van het Witte Kruis was dan de
eerste steenlegging van het nieuwe wijk-
gebouw op 9 oktober 1910 door mej. E.
A. Wagemaker. Op 15 februari 1911
werd dit gebouw in gebruik genomen.
Ter gelegenheid hiervan werd een ge
denkplaat opgehangen in het magazijn.
Dit wijkgebouw is heden nog steeds in
gebruik, met dien verstande dat er later
een woonkamer werd aangebouwd.
In 1913 werd gesproken over de wen
selijkheid van wijkverpleegsters. De be
zwaren van financiële aard waren even
wel groot. Mevr. Gaarland, de echtge
note van de Burgemeester, was hier
mede bezig. Zij bezocht verschillende
kergenootschappen om zo te trachten
enige jaarlijkse contributiën te verkrij
gen, waaruit de wijkverpleegster, met 'n
toelage van het Witte Kruis, betaald
zou kunnen worden. Maarde uitge
breidheid van de gemeente maakt dat er
wel drie nodig zouden zijn, hetgeen een
uitgaaf van 3 x f 800,zou vragen.
In 1914 werd op Texel de Algemene
PROMENADEDEK BLIJFT
EERSTE KLASSE
Naar wij vernemen heeft de N.V.
TESO om technische redenen moeten af
zien van het plan om het promenade
dek van „De Dageraad" gedurende het
seizoen een eenklassedek te doen zijn. De
tweede klasse bezit jammergenoeg geen
bovendek, daar dit aan het autovervoer
is opgeofferd.
GESLAAGD
Martha Keijser, Ongeren, Antie Eel-
man, De Waal, en Ada IJska, voorheen
woonachtig te De Waal, behaalden in
het Wilhelmina Gasthuis te Amsterdam
het verpleegstersdiploma.
ONDERWIJSNIEUWS
Onze vroegere eilandgenoot, de heer
A. C. Bakker, „Spyk", thans werkzaam
te Nieuwe Niedorp, is benoemd tot hoofd
van de r.k. school te Espel, N.O Polder.
TEXEL-HARLINGEN WORDT
OPGEHEVEN
Naar wij vernemen heeft de N.V.
TESO besloten de dienst Texel-Harlin-
gen met ingang van 1 juni a.s. op te
heffen, daar deze dienst economisch niet
langer verantwoord is.
Het schip ,,De Twee Gebroeders"
wordt te koop aangeboden.
De dienst Texel-Harlingen werd door
de heer J. Plaatsman geopend, die dit
bedrijf overdroeg aan de heer J. v.d. Vis.
In 1942 werd de N.V. TESO eigenaar.
TEXELSE MARKT
Aangevoerd 7 mei 1956:
3 koeien 675750; 4 schapen 8595; 22
biggen 4555; 72 nuchtere kalveren
37,50—60.
AANBESTEDING
RUILVERKAVELING TEXEL
Door de Plaatselijke Commissie voor
de Ruilverkaveling Texel werd vrijdag
ochtend in Hotel „Texel" de aanleg van
een aantal wegen aanbesteed. De uitslag
was: Fa. J. de Vries W. van der Wiel,
Hilversum, f 445.000,voor uitvoering
met hoogovenslakken en f 465.000,voor
uitvoering met schraal beton; N.V.
Noord Ned. Wegenbouw, Harlingen, voor
1. f 480.000: Aannemersmij De Moei
Hermes, Alkmaar, voor 1. f468.300,
De begroting was voor 1. f 385.800,
voor 2. f 401.250,De gunning is aan
gehouden.
Het betreft de volgende wegen: De
weg naar „De Zeshonderd", die vanaf de
Schilderweg ter hoogte van het Aardap-
pelselectiebedrijf in de richting van
Spang loopt; de Hoofdweg door het
Noorden; deel Eerste Dwarsweg door 't
Noorden, nl. vanaf de Hoofdweg in de
richting van Eierland; en de verbinding
tussen de kaai bij Sint Markus en de
Tweede Dwarsweg door het Noorden.
Texelsche Wijkverpleging opgericht. De
eerste zuster was Zr. Mets. Deze vereni
ging werd jaarlijks door het Witte Kruis
gesubsidiëerd.
In februari 1911 nam de heer Mentz
ontslag als magazijnmeester. In zijn
plaats werd benoemd het echtpaar
Johannes Boogaard.
In mei 1920 nam het echtpaar Boo
gaard ontslag. Dit was in zoverre een
gelukkige samenloop van omstandighe
den, dat hierdoor de woning vrij kwam,
welke op verzoek van de Wijkverple
ging aan deze vereniging beschikbaar
werd gesteld voor huisvesting van de
familie Meyer. Mevr. Meyer met drie
dochters, waarvan twee wijkverpleeg
sters werd in dienst genomen door de
A. T. Wijkverpleging.
Mevr. Meyer werd door het Witte
Kruis aangesteld als magazijnbewaar
ster, zodat op deze wijze het woning
vraagstuk voor de beide wijkverpleeg
sters was opgelost.
Na de eindeloze procesvoering met C.
Boon kon het Witte Kruis op 2 februari
1938 de Wittekruiswëg overdragen aan
de gemeente Texel.
Behalve het uitgeven van verplegings
artikelen aan leden van het Witte Kruis,
liet de afdeling een achttal ligtenten
bouwen ten behoeve van tuberculose
patiënten. Zij kreeg de beschikking over
een ontsmettingsapparaat, terwijl zij
verder haar bemiddeling verleende voor
het opzenden van besmette kledingstuk
ken en beddegoed naar de ontsmettings
inrichting van het Witte Kruis te Alk
maar.
In 1922 begon men een fonds te stich
ten voor aankoop van een ziekenauto.
In juli 1927 werd de levering en exploi
tatie van de ziekenauto gegund aan de
heer E. Boekei.
9 Februari 1933 wordt een nieuwe
ziekenauto besteld, een studiebaker. Tot
1944 blijft deze auto in exploitatie bij
de heer Boekei, waarna dit vervoer met
die auto overgenomen werd door de N.V.
TESO
Op 3 december 1946 werd deze zieken
auto overgedragen aan de N.V. TESO,
die daarmede de zorg voor het zieken-
vervoer voor haar rekening nam en voor
dat doel een nieuwe ziekenauto in be
drijf stelde.
Na het overlijden van mevr. Meyer
werd de oudste dochter, mej. F. J. E.
Meyer, aangesteld als magazijnbewaar
ster. (Slot volgt)
„De Bol", het vogelrijke natuurreservaat bij de molen van Het Noorden, is
gisteren herdoopt in „Drijver's Vogelweide De Bol".
Na Thijsse's Fienweid en Burdet's Hop is dus een derde ornitholoog, nu de
heer J. Drijver, vernoemdOm twee uur vond op het broedterrein de onthul
ling splechtigheid plaats in tegenwoordigheid van de directie van de Vereni
ging voor Natuurmonumenten en andere genodigden
HET SEIZOEN WERD GEOPEND
Die Oudeschilder amateurvisser moge
dan de eerste zijn geweest, die het zilte
nat op temperatuur en vochtgehalte
heeft onderzocht, het is toch een feit, dat
hij zo ongeveer de on-officièle opening
van het badseizoen heeft verricht, want
zondag hebben wij aan het Westerslag
en bij Ceres al verschillende personen 'n
bad zien nemen. Erg vroeg is dat trou
wens niet, maar het lijkt vroeg doordat
het voorjaar zelf aan de late kant is. De
bomen aanzelen nog met het ontvouwen
van de bladeren en de weiden zijn over
het algemeen nog lang niet diep-groen.
Een ambtenaar, belast met het onder
houd van onze plantsoenen, overlegde
ons krasse bewijzen van de traagheid,
waarmede het voorjaar zich ontwikkelt.
Maar goed, het kómt!
De Dennenbossen hebben zondag tal
loze eilandgenoten en ook verscheidene
vreemdelingen aangetrokken en langs de
weg Dennen-Westerslag hebben wij nog
nooit zoveel publiek gezien. De mensen
waren al écht in de zomerstemming.
Het aantal wielrijders was zeer groot
en ook hebben wij maar niet geprobeerd
om het aantal motorrijders '(met duo
engelen) te tellen.
Ja, zo'n mooie, zondoorstraalde dag,
doet een mens goed, vooral als je er zo
spaarzamelijk door bedeeld wordt als dit
voorjaar. Intussen vordert het voorsei
zoen al weer flink' morgen vieren wij
reeds weer de Hemelvaart.
De N.V. TESO laat morgen een extra
dienst varen, terwijl morgen ook de
Dokter Wagemaker in de vaart zal zijn,
evenals gedurende het Pinksterweekend.
DE RUITERSPORT OP TEXEL
Er zijn nog steeds verscheidene paar
den op Texel en de paardensport heeft
dan ook nog steeds verschillende beoefe
naars, die zich verenigd hebben in „De
Waddenruiters", welke vereniging vorig
jaar wegens haar tien-jarig bestaan met
een medaille werd verrast. Omvangrijk
is het aantal leden echter niet, het is
zelfs te klein en daarom worden pogin
gen in het werk gesteld om de ruiter
sport op Texel nieuw leven in te blazen
De advertentie meldt nadere bijzonder
heden.
BISSCHOP VAN HAARLEM
NAAR TEXEL
Op donderdag 14 juni zal mgr. Huy-
berts, bisschop van Haarlem, met de
boot van 4,45 uur uit Den Helder naar
Texel reizen om de volgende dag het
Heilig Vormsel toe te dienen. Naar wij
vernemen ligt het in de bedoeling om de
bisschop door een ruiterstoet, wij mogen
wel zeggen de traditionele ruiterstoet, te
doen escorteren
MOEDERS OPGELET!
HEDEN
GEEN CONSULTATIEBUREAU
Het consultatiebureau dat vandaag
zou worden gehouden, is uitgesteld
tot woensdag 16 mei a.s.
A
Wegen en delen van wegen kunnen in
het belang der verkeersveiligheid geslo
ten worden verklaard voor bepaalde
soorten verkeer.
Hiertoe worden bij deze wegen en ge
deelten van wegen verkeersborden ge
plaatst, die praktisch alle van gelijke
grondvorm zijn.
Vraag:
Wat betekent een rond wit bord, met
rode rand?
Antwoord
Een met deze borden aangeduide weg
is verboden voor alle verkeer, in beide
richtingen. (Voetgangers worden hierbij
uitgesloten).
Dit bord komt dus voor aan beide
kanten van de straat, zodat het verkeer
van beide richtingen op de hoogte wordt
gesteld met dit verbod.
ZILVEREN JUBILEUM
Vrijdag 11 mei is de heer A. Stiggel-
bout 25 jaar werkzaam bij de Gemeente
Texel. Wegens familieomstandigheden is
de viering van dit feit uitgesteld tot vol
gende week.
HOOIKEURINGS WEDSTRIJD
VERENIGING VAN OUDLEERLINGEN
Eerste prijs M. C. Kuip Czn., Rozen
burg, „Het Wereldverkeer door alle
eeuwenaangeboden door N.V. TESO.
Tweede pnjs J. Rutten, Eendracht-
polder, „De Wereld blijft rijk" aange
boden door de Coöperatieve Aankoop
vereniging „Centraal Bureau" te Texel.
Derde prijs A. Hin, Dijkmanshuizen,
„Energie bestormt de wereld" aangebo
den door de fa. J. C. Rab.
Vierde prijs H. de Lugt, „Padang",
Eierland, „Albert Schweitzer", aangebo
den door de Coöperatieve Zuivelfabriek
„Eendracht" te Texel.
Vijfde prijs G. Bakker, Atlas, Den
Hoorn, „Kampvuren langs de evenaar",
aangeboden door de Coöperatieve Ver
eniging PTV.
Zesde prijs T. Huisman, Kogerweg,
Den Burg, „Woudlopers Gods", aange
boden door de Vereniging van Oudleer
lingen van de Landbouwschool.
MEITELLING 1956
De Voedselcommissaris voor Noord-
Holland vestigt de aandacht van land
bouwers, veehouders en tuinders er op,
dat van 2 t.m. 29 mei wederom de grote
telling van land- en tuinbouw zal wor
den gehouden. De geregistreerden zullen
een oproep ontvangen om op zitdagen de
gegevens, die zullen worden gevraagd, te
verstrekken.
Gezien het nut van deze telling wordt,
een dringend beroep op allen gedaan
om op tijd op de zitdagen te komen.
Het medebrengen van het ingevulde
oproepformulier zal het oponthoud tot
een minumum beperken. Het inzenden
van het ingevulde oproepformulier is
niet voldoende. De originele tellingsfor-
mulicren moeten door de geregistreerde
of diens gemachtigde worden onderte
kend. De gemachtigde dient een schrif
telijke machtiging mede te brengen.
Indien U geen oproep ontvangt, maar
wel:
1. tenminste 50 are bouwland of gras
land exploiteert;
2. voor de verkoop tuinbouwprodukten,
bloembollen, bloem- of boomkwekerij
gewassen teelt;
3. houder bent van: rundvee, fokzeugen,
meer dan één mestvarken, meer dan één
schaap, meer dan 50 kippen,
bent U verplicht zich te laten registreren
bij Uw bureauhouder en Uw bedrijfsge
gevens voor deze telling te verstrekken.
Voor het slagen van deze telling is
aller medewerking onontbeerlijk.
CULTURELE RAAD
Donderdag 10 mei
Den Burg, Oranjeboom, Heropvoering
van het toneelstuk „Ciske de Rat" door
de toneelvereniging „Sint Jan".
Zaterdag 12 mei
Den Burg, Oranjeboom, 2,30 uur. Op
voering jeugdtoneelstuk „De groene
hoed" door de toneelvereniging „Het
Masker".
Texel, 2 uur start „Peerless" fietspuzzel-
en prestatierit.
AANGIFTE LEERLINGEN
Burgemeester en Wethouders van
Texel maken bekend, dat op 1 septem
ber a.s. nieuwe leerlingen kunnen wor
den toegelaten tot de openbare lagere
scholen en de openbare school voor uit
gebreid lager onderwijs in deze gemeente
Om te kunnen worden toegelaten tot
een openbare lagere school moeten de
kinderen vóór 1 oktober a.s. de leeftijd
van zes jaren hebben bereikt; voor de
toelating tot de openbare school voor
U.L.O. moet de zesde klasse der lagere
school zijn doorlopen.
De aangifte behoort te geschieden bij
het betrokken hoofd der school in het
tijdvak van 7 tot en met 12 mei 1956.
Texel, 3 mei 1956
Burgemeester en Wethouders van Texel,
C DE KONING. Burgemeester.
P. BEEMSTERBOEPi. Secretaris.