9 roen in het harL, Wmfi Op visite bij de koppensnellers van Borneo „De Instuif' te Den Burg wordt zaterdag heropend i elf, :h n in Bazar te Oudeschild een groot succes Voor de mooiste keuze in naar ii ■h^=1 nn i uif? iWiil SSDAG 17 OKTOBER 1956 71e JAARGANG No. 7088 rEXELSEWCOURANT re N.V. v.h. Langeveld de Rooij kandel Drukkerij Bibliotheek Surg - Texel - Postbus 11 - Tel- 11 Verschijnt woensdags en zaterdags. Bank: R'damse Bank, Coöp. Boeren]- Bank. Postgiro 652. - Abonn- pr. 2,25 p- kwart. 20 ct incasso. Adv- 8 ct p- mm. it te g of :cies er. Hing ge iren. ;ter, 85,- ar men ons mededeelt zal „De In- gevestigd in de voormalige, gron- pgeknapte Landbouwschool, Nieuw- Den Burg, zaterdagavond haar en weer openen. Het ligt in de be ng om de jongelui hier voortaan iedere zaterdag- en zondagavond te houden. Het zal hun aan aflei- en amusement niet ontbreken: men ping-pongen, tafelbiljarten, ring- ten, een voetbalspel beoefenen enz. Instuif" is bereikbaar via de van het gebouw. organisatie, die ons deze gegevens rekte, schreef er bij „Hoofdartikel uw blad van woensdag a.s.". Mis- is dit schertsend bedoeld, mis- heeft men dit ernstig gemeend. Ier geval doet men met het openen ontspanningsgelegenheden als „De belangrijk werk, want er be- ook op ons eiland een jeugdpro- dat de tientallen gonzende en goed en bloed bedreigende brom- n niet uit de wereld kunnen hei- Die brommers gebruikt men im- niet om er heerlijke tochten mee te n, maar om de ander te tonen hoe zo'n Vehikel wel lopen kan, hoe bestuurbaar hij is enz. even na tweeën worden de oudjes onze dorpen dan uit hun middag- gerukt door de komst van de eer- INIEUWS: DE PRAIRIE VERDWIJNT" zijn mensen, die zelden of nooit in ioscoop komen. Het interesseert hun enmaal niet (meer) of ze mekaar en of niet. De film, welke aan- ;d weekeinde in Texels Bioscoop iter draait kunnen wij echter bij alle idgenoten warm aanbevelen, want oet ons kennis maken met het dier natuur. Geen dieren van ons eiland de levende have van de Ameri- se prairie, want Amerika heeft nog woestijnen, waar de mens nog maar elijks een voetstap gezet heeft, leven de dieren in hun oorspron- ke staat en daar ook hebben ze die htige films vervaardigd, waarvan over enkele dagen met volle teugen ïen genieten. 'e prairie verdwijnt" is een ode aan choonheid van het Amerikaanse ichap. De film is een waardig op- ;ter van het befaamde „De woestijn „De prairie verdwijnt" is een ira-vertelling van het leven, zoals zich vrij in de natuur ontwikkelt, is de prairie, die het toneel biedt schoonheid en drama, aan blijspel agedie, aan wilde hartstochten bij of hofmakerij. De eeuwenoude die getuige was van het komen an van verschillende perioden van selijk en dierlijk leven; van de ijs- tot de dag van vandaag, met zijn me irrigatieprojecten, prairie is nog niet geheel ver- n. Ver van de grote wegen en de preide steden en stadjes, vindt men telegraafpalen en geen heggen. Het de plaatsen, waar een onberoerd zijn geheimen bewaart. Het zijn de tsen, waar Disney's bekwame foto- en hun camera's neerplanten, om liefde en begrip de overblijfselen te rveren van het wild, dat vroeger in eindeloos aantal de Grote Ameri- Vlakten bevolkte. Beschermd door de autoriteiten, leven daar •ison en het hert, de poema en de lope, de coyotte en de wilde kat, de 'eeuw en het bergschaap, de prairie- en de prairiemarmot, het opwindende verhaal van „De ie verdwijnt" ontdekken we de 'ie, zoals de oude pioniers haar za- op hun tochten van de brede Mis- rivier naar de Rocky Mountains, prairie, door de natuur bewaakt, it - ten dele althans - alles overleefd, eer dan twee jaar hebben Disney's «nschappelijke cameralieden zon en to getrotseerd, 's zomers en 's win- Zij maakten opnamen in het Wind 'e National Park in Zuid-Dakota; in Crow Indian Reservation in Zuid- t-Montana. Zij kampeerden op de loze grasvelden van Yellowstone ional Park in de Colorado Rockies. naderde een grazende bison tot de meters, door gebruik te maken een oude Indiaanse truc, men ver- zich onder een bisonhuid. Nederlands nieuws opening Academisch Ziekenhuis te ®egen; „De Vliegende Witvis", de- tètratie van eerste in ons land ge- "wde draagvleugelboot; Het plastic Frans straal-verkeersvliegtuig op dpholSpectaculaire tewaterlating 'kustvaarder in Zaandam; Laatste rit Volendammer trammetje. Wereldnieuws U.: Een reuzen vliegtuig valt op ^on Airport te pletter; Londen-Rot- in drie uren; Israël: Busstaking Aviv, Grensfortificaties, een ten- itelling van jeugdlectuur; De Saar- •ie geregeld; De Veiligheidsraad be dt de kwestie Suez. al ste brommers. Soms loopt zo'n brommer lelijk tegen de lamp en wordt het voer tuig door de politie voor enige tijd in beslag genomen - tot woede van de be rijder en.tot misnoegen soms ook van de ouders - die dan toch blijkbaar blij zijn, dat die bromfiets elders ope reert?? Nee, de bromfiets heeft ons niet de zo zeer begeerde oplossing van het jeugd probleem gebracht, evenmin de patates- frites. En zo gezien is er in de Texelse wereld niets veranderd of verbeterd, want in het boek „Texel" lezen wij over excessen in het vermaak. „Eeuwenlang zijn de Texelaars koeketers geweest en in talrijke gemeentelijke keuren zijn be palingen over de koek vastgelegd. Uit de keuren kan men opmaken, dat de lief hebberij voor koek menigmaal tot exces sen heeft geleid. Amsterdam kende zijn palingoproer en zijn hartjesdag. Texel had keuren tegen het willekeurig gooien en smijten met koek. Zij herinneren aan een oud vermaak, dat een halve eeuw geleden nog beoefend werd en waarvan een oudere bewoner van Den Burg ons het volgende vertelde: Op het hoekje, waar Stenenplaats, Weverstraat en Ho- gerstraat samen komen, stond eertijds „Mikkie" met een mand vol koek. Ge woonlijk waren zijn klanten opgeschoten jongens, die onderling wedden over de mogelijkheid om drie, vier of meer op elkaar gelegde blauwe koeken met één slag van de vlakke hand door te slaan. De verliezer moest de koek betalen en Mikkie deed goede zaken. Soms leidden de weddenschappen tot twist en gemeen telijke keuren waren het gevolg. Ook het koekhakken, dat nu nog wel op kermis sen gebeurt, was op Texel een bekend vermaak. Nog in 1837 verbood de ge meenteraad op zondag koek te hakken. Uit dit alles blijkt wel, dat men vroe ger even zeer met een jeugdprobleem te kampen had als tegenwoordig. Maar of die jeugd vroeger óók in de gelegenheid werd gesteld tot het gratis bezoeken van „Instuiven" is ons niet bekend. Wij me nen te moeten aannemen, dat „de In stuif" werkelijk een zegen van de mo derne tijd genoemd mag worden. Laten wij er dan een dankbaar gebruik van maken! S.V.O.-nieuws A.s. zaterdag 4 uur speelt adsp. a tegen b, dus gelijk als vorige week weer voor de competitie hoor. Het eerste gaat met de boot van half twaalf naar St. Adelbert. Dat wordt zwaar jongens. Deze ploeg heeft alles nog gewonnen en dan nog met flinke cijfers; het wordt dus aanpakken. HOE IN HET VERKEER? Ook op Texel zijn bezitters van rijbe wijzen, die er zeker goed aan doen hun theoretische kennis te verrijken. De wet bepaalt, dat men theoretisch ook te allen tijde voldoende onderlegd is. Wie zijn kennis niet onderhoudt stelt zich aan de onaangename consequenties daarvan bloot, want op gezette tijden wordt naar deze kennis een onderzoek ingesteld. Blijkt men onvoldoende op de hoogte met de bepalingen dan zal men genood zaakt worden zich opnieuw te laten exa mineren. Voorkomen van zulk een vuur proef is beter dan zich eraan moeten on derwerpen en wie aan zijn kennis t.a.v. de voorschriften twijfelt, doet dus goed tijdig de ontstane „achterstand" in te lopen. De overheid heeft zich tot deze maatregel genoodzaakt gezien in ver band met de toename van de verkeers onveiligheid. S.V. Texel Alleen de adsp.-afd. was met 2 wed strijden actief. Hollandia a-Texel a 29; HRC f-Texel c 0—3. Texèl a heeft deze wedstrijd met flin ke cijfers gewonnen. Toch bleef het spel van Texel iets beneden de vorige wed strijden. Het gladde veld en bal maakten het wel wat moeilijker, maar dat was voor beide partijen hetzelfde. Vooral voor de rust had Texel een flink overwicht, dat spoedig leidde tot goede aanvallen, waaruit Niek de score opende. Ze troffen het dat de H.-achter hoede, en keeper er wat raar in omschut- terde. Ide schoot tweemaal raak. Twee keer trapte H. in eigen doel en zo kwam de rust met 62 voorsprong. De 2e helft ging niet zo vlot. H. wist dikwijls gevaarlijk op te brengen en 2 maal moest Tonnie de bal over zijn doel werken, wat hem goed afging. Onze ver dediging kreeg minder vat op de goede combinaties. H. schoot weer eens in eigen doel en met nog 2 doelpunten kwam hier het einde. Meer en sneller samen werken, ineens doorspelen in de vrije ruimte zal een vlottere speelwijze be vorderen. Texel c nam ook nu weer geen halve maatregelen, het werd 30. Beide elftallen staan nu stevig aan de kop met 8 punten uit 4 wedstrijden. Programma a.s. zondag: Texel 1 is vrij. Texel 2-LSVV 2. Adsp.: Schagen a-Texel a; Texel b- Cocksdorp a, zaterdag 4 uur; Schagen c- Texel c. IN STUDIE GENOMEN De Ver. van Oudleerlingen van de Landbouwschool heeft in studie geno men „Het Geluksland", toneelspel in 4 bedrijven door Jan Koster. De uitvoeringen zijn bepaald op 18 en 26 januari 1957. TE BEVERWIJK BENOEMD De heer G. Snoey, hoofd van de o.l. school te De Waal, is door de Gemeente raad van Beverwijk benoemd tot hoofd van de o.l. Vondelschool (een zeven- mansschool). TEXELAAR 19DE BIJ WERELDKAMPIOENSCHAP PLOEGEN Klaas Eelman, Het Noorden, heeft bij het wereldkampioenschap ploegen, dat te Engeland werd gehouden, de 19de plaats bezet. Er waren 25 deelnemers uit 13 landen. De Ier Hugh Barr werd voor de derde maal wereldkampioen. Klaas was met een jongeman uit Denemarken de jongste ploeger (18 jaar). Er waren duizenden belangstellenden voor dit evenement. VERGADERING NUTSDEPARTEMENT TEXEL Morgenavond - donderdagavond - zal het Nutsdepartement Texel haar leden vergadering houden in hotel „Lakeman" Den Burg. Er zullen diverse verslagen worden uitgebracht (bibliotheek, nuts- bouwstichting, nutskleuterschool en er zijn enige benoemingen aan de orde. Twee bestuursleden voor de kleuter school in verband met het aftreden van de heren De Gorter en Kempenaar, twee bestuursleden voor de woning- bouwstichting en een lid van het nuts- bestuur; aftredend is de heer S. Bakker, die herkiesbaar is. S.V. De Koog Alleen de adsp. kwamen dit weekend in het veld. Zij wisten met 22 gelijk te spelen tegen ZDH a. Goed gedaan, jongens. Zaterdagmiddag 4 uur spelen de adsp. uit tegen Tex. Boys a. De Koog 1 gaat met de boot van 11.30 uur naar HRC 6. De Koog 2 speelt om 2.30 uur thuis tegen ZDH 2. De bazar ten bate van de restauratie van de N.H. kerk is buitengewoon goed geslaagd. De bruto-ontvangsten bedroe gen totaal 2622,13. Na aftrek van de onkosten kon een bedrag van 2200, worden afgedragen aan het restauratie fonds. Het resultaat toont wel aan dat het bezoek groot is geweest. Veel aftrek had de textielstand die door etaleur Slijderink van de fa. Frans Zegel Kzn. zo aantrekkelijk was ge maakt, dat men wel moest kopen. De heer J. Witvliet sloot de bazar zaterdagavond met een woord van dank aan alle medewerkenden en wel zeer in het bijzonder aan mevr. Kuil, bewoon ster van de Herv. Pastorie, die het ook tijdens de voorbereiding bijzonder druk had gehad. En niet te vergeten de Texe laars, die door het geven van geschen ken zo zeer tot het goede resultaat had den bijgedragen. DE DOKTER WAGEMAKER LIEP AAN DE GROND Oudeschild. Zondagavond is de laatste boot uit Den Helder tijdens dikke mist op plm. 150 m. van de haven van Oudeschild aan de grond gelopen. Daar het laag water was en het er naar uitzag dat de boot nog wel enige tijd zou vast zitten is de Voorwaarts uitgevaren om de plm. 100 passagiers van de Dokter Wagemaker over te nemen. Nadat deze om ongeveer half tien aan land waren gezet, is de Voorwaarts opnieuw naar de gestrande boot gevaren om te trachten deze vlot te trekken. Het was een z.g. dood tij en het water kwam slechts zeer langzaam op, zodat het al over elven was eer de pogingen succes hadden. Om half twaalf liep de Dokter Wagemaker, die 12 auto's vervoerde Oudeschild binnen. Er was zondag juist nog al een druk autovervoer, omdat maandag de jacht geopend was, waaraan door veel jagers van de vastewal wordt deelgenomen. DE DAGERAAD NOG NIET TERUG De Dageraad zou vrijdagmiddag in de haven arriveren, maar tijdens het proef draaien op het IJ bleek de zaak nog niet helemaal in orde te zijn. Men dacht dat het nog wel een week zal duren voor dit euvel verholpen is. SVC-nieuws Het eerste speelde een competitiewed strijd tegen Geelzwart en wel in ver band met de kermis. Het is met recht een kermiswedstrijd geworden en het is beter dat we deze wedstrijd maar gauw vergeten. De adsp. deden het beter en wonnen in een matige wedstrijd met 132 van Tex. Boys a. Het tweede was vrij. Programma a.s. zondag. Het eerste gaat naar Schoorl, het tweede ontvangt Tex. Boys 3 en de adsp. gaan zaterdag middag naar Texel b, aanvang 4 uur. Afdeling Jegudgym. De nieuwe jeugdgym voor meisjes en begint a.s. maandag 22 oktober en wel jongens van De Cocksdorp en Eierland voor meisjes van 6 tot 9 jaar van 45 uur en van 9 tot 12 jaar van 56 uur; voor jongens van 6 tot 12 jaar van 67 uur. Nieuwe leden kunnen zich opgeven op de lesuren in het gymlokaal van school. DAMCLUB TEXEL Uitslagen van 12 oktober: A.: S. v. Heerwaarden-C. Meedendorp 11 S. Ros-C. Dijker 11 Joh. D. Bakker-Jas Vinke 20 Jac. v. Heerwaarden-W. A. v. Zeijlen 0—2 N. de Graaf-J. Hooijberg 02 B.: A. Vinke-C. v.d. Werf 2—0 P. W. Kooi-A. v.d. Slikke 2—0 P. Keijser Dzn.-S. v. Heerwaarden 02 Jb. Koorn-Jo Schoo 02 C. P. Burger-G. Dros 02 C.: F. van Sambeek-D. v.d. Werf 02 P. Bakker Dzn.-R. Zijm 02 Jn Koorn-C. Vinke 02 J. A. v. Enst-J. Hillen 02 C. Vinke-J. A. v. Enst 02 In A. is alleen Joh. D. Bakker nog zonder verliespunten en behaalde C. Meedendorp zijn eerste punt in een uit stekende partij tegen S. van Heerwaar- den. In B liet P. W. Kooi zien, dat hij an dere plannen heeft dan vorig jaar. A. v.d. Slikke werd hier het slachtoffer van. S. van Heerwaarden kreeg met een achterstand van twee schijven de partij cadeau en dankt hieraan zijn tweede plaats met 3 punten uit 2 partijen. In C. werd C. Vinke met vreugde be groet. Hij opende zijn hernieuwde deel name met een winstpartij om daarna van J. A. van Enst te verliezen. De jeugd begint a.s. vrijdag met de competitie. Er wordt gespeeld van 67 uur onder leiding van J. Hooijberg. Er kunnen er nog een paar bij, jongens! Inderdaad, op visite waren wij wel toen de heer R. A. Steup, daartoe uitge nodigd door de Oranjevereniging, in ho tel „De Toekomst" te De Koog een lezing hield over de Koppensnellers oftewel Dajakkers, die in de diepe binnenlanden van Borneo hun primitief bestaan leiden. Middels de lichtbeelden en de met grap jes doorspekte causerie van de heer Steup is zo'n visite een aangename en zonder moeite te volbrengen aangelegen heid, maar probeer niet om wérkelijk naar de haardsteden van deze Dajakkers te reizen en daar een bezoekje af te leg gen. Dat zou dan niet zo maar een reisje zijn, maar wel degelijk een hele onder neming. En een gevaarlijke onderne- bovendien! Om door te dringen in de binnenlan den van Borneo is het nodig een expedi tie uit te rusten, en de heer Steup, die van deze dingen alles afweet, vertelde ons zo het één en ander van zijn expedi tie. Van Koa Tsing, de hoofdplaats van Brits Noordwest-Borneo, gaat het met prauwen - dat zijn ranke scheepjes, die gelijk men weet vervaardigd worden van uitgeholde boomstammen - stroomop waarts van de riviermonding af dieper en dieper het land in. Moeizaam de tal rijke stroomversnellingen overwinnend, door het oerwoud een weg banend, en dan weer op de rivier zeulend met de prauwen over zandbanken en ondiepten gaat het voorwaarts, steeds maar voor waarts - en het lijkt een reis zonder einde.Wat het natuurlijk niet is, want elke reis komt tenslotte aan zijn eind. En dan, ten lange leste, zijt ge in Dajakland, onder de wilden. En dan er vaart ge dat deze Dajakkers in het ge heel geen wilden zijn, althans: niet meer. Uit alles blijkt, dat ook hier de westerse beschaving aanwezig is, heel bescheiden en heel onopvallend weliswaar, maar niettemin aanwezig. Het duidelijkste be wijs van beschaving is misschien wel het feit, dat deze koppensnellers géén kop pen meer snellen. Zij hebben, bewijs van de zelfdiscipline van dit ongeciviliseerde volkje, op bevel of op verzoek van het Britse gouvernement, met deze ge woonte afgedaan. Weshalve U, als U tóch daarheen wilt, geen vrees meer hoeft te hebben voor Uw hoofd. Alleen tijdens de tweede wereldoorlog hebben de Dajakkers hun oude handwerk we derom hervat. Nu echter alleen tegen de Japanners, die Borneo bezet hielden. De schat aan mensenhoofden onderging in die dagen een welkome uitbreiding; maar zoals geezegd, dat is nu al weer lang uit de tijd. De koppensnellers - eertijds een volk van koene zeevaarders, maar in de loop der eeuwen door de Chinezen en Maleiers uit de kuststreken naar de binnenlanden verdrongen - zijn vreedzame landbouwers geworden. Zij planten als de tijd daarvoor is aangebro ken de padi op de sawah, verzorgen het vee, voornamelijk kippen en varkens en gaan ter visvangst. Of zij oefenen het bedrijf van houthakker uit. Het hout, d.w.z. de gevelde boomstammen voegt men samen tot grote vlotten, die men dan stroomafwaarts laat drijven naar de houtzagerijen aan de monding van de ri vier. Alle transport in deze contreien gaat over water, want wegen zijn er uiteraard niet. En het is ook niet doenlijk om tot wegenaanleg over te gaan, omdat het oerwoud in een ommezien de wegen weer geheel overwoekerd zou hebben. Vormen van cultuur. Het klinkt tamelijk troosteloos, maar de Dajakkers hebben, dit in tegenstel ling tot andere zogenaamd wilde volken zoals bijvoorbeeld de oorspronkelijke volken van Java, geen cultuur van enige importantie voortgebracht. Geen tempels ter ere van hun goden, geen literatuur, geen dansen en geen muziek. De afwe zigheid van deze dingen impliceert uiter aard de afwezigheid van enigerlei religie of levensbeschouwing; en dat klopt dan ook wel zo ongeveer met de ervaringen door de heer Steup opgedaan. De enige „godsdienst" die de Dajakker pleegt te belijden is een Animistische voorvader- verering en het daarbij behorend cere monieel pleegt zich te voltrekken rond de Totempaal. Bij dit ceremonieel nemen de indertijd gesnelde „koppen" een voor name plaats in. De totempaal, vrijwel de enige vorm van „culturele" uiting, is een met kunstig snijwerk versierde paal waarin de voorvaderen symbolisch zijn vereeuwigd en waarop de taboe's, d.w.z. de geboden en verboden, zijn opgete kend. Het gezinsleven van de Dajakker Dat speelt zich, men zou het in zo'n tropisch klimaat nauwelijks verwachten, voornamelijk af binnenshuis. En niet zomaar een gewoon binnenhuisje. Inte gendeel, het huis van de Dajakkers is iets heel bijzonders. Het is een uit bam- boestammen en palmbladeren opgetrok ken bouwwerk van ongeveer twintig bij honderd, (inderdaad: honderd!) meter en het wordt bewoond door alle gezinnen van de betreffende stam. Elke stam d.w.z. tik dorp bestaat uit één gemeenschappe lijk huis. Het huis is bovendien gebouwd op palen, in de bovenste, geheel gesloten verdieping, die ook over een brede ga lerij beschikt, wonen de verschillende gezinnen en beneden, tussen de palen, huist het vee. En ondanks deze, in onze ogen wel bijzonder on-hygiënische om standigheden, schijnt niemand van de boven het vee wonende mensen ooit last te krijgen van kwalijke geurtjes. Toch schijnt de Dajakker, ondanks deze ietwat vreemde behuizing, wel bij zonder zindelijk te zijn, hetgeen zich uit in het herhaaldelijk baden, minstens driemaal per dag, in het snelstromende water van de rivier. Behalve zindelijk is, volgens de heer Steup, de Dajakker ook een in wezen vriendelijk en zacht moedig gestemd mens, die bijzonder gaarne in de zon ligt te luieren en die ook een kennelijke voorkeur heeft voor leestvieren. En bij feestvieren hoort een feestdrank. Zij hebben daar een zelfge- stookte, voortreffelijke palmwijn! Bij feestvieren hoort ook een feestkledij. Die is er ook. Weliswaar niet ontworpen en vervaardigd volgens de normen onze haute-couture, en ook zal deze kleding in de ogen der Dajakkers zelf wellicht wat schamel aandoen, maar niettemin zij is er. Voor de dames een rokje van rode, vuilwitte, of zwart-bruine zelf- sponnen weefsels en voor de heren een lendendoekje, uiteraard in dezelfde kleuren, want het palet van de Dajak kers kent er niet meer. De verfstoffen worden evenals de meeste gebruiksarti kelen zelf gemaakt en meer dan drie kleuren laten de fabricage-mogelijkhe- den niet toe. Rood, uit het sap van een bepaalde vrucht; vuilwit, dat is de na tuurlijke kleur van de weefsels, en zwart-bruin maakt men uit planten wortels. Och, waarom ook meer kleuren, het zou de keuze maar moeilijker maken en misschien zelfs een nutteloze ij del heid doen ontstaan. En waartoe? Wij deden een bescheiden keuze uit de talrijke wetenswaardigheden, die de heer Steup, ontdekkingsreiziger en vol kenkundige van professie, ons omtrent een merkwaardige samenleving uit de doeken deed. TEXELSE MARKT Aangevoerd maandag 15 oktober 1956 25 lammeren 4585; 2 koeien 700800; 2 pinken 500600; 15 graskalveren 250 325; 30 biggen 5060.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1956 | | pagina 1