9- roen /wa in het harL, st°k 6¥®Ü$fL DeTandpasta van standing Texel kreeg 92 jaar geleden zijn Vuurtoren Er werd gehamsterd maar niet noemenswaard VERLï| SRDAG 10 NOVEMBER 1956 71e JAARGANG No. 7095 rEXELSE»COURANT Rode, Uectrici 67-ji oprid, et ber« leeftijt jf ge\r 11 mei is, de menee want jve N.V. v.h. Langeveld de Rooij bandel Drukkerij Bibliotheek Burg - Texel - Postbus 11 - Tel- 11 Verschijnt woensdags en raterdagi. Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl- Bank. Postgiro 652. - Abonn- pr. 2,25 p- kwart. 4- 20 ct incasso. Adv- 8 ct p- mm, taris J. L. Kikkert, lid van de ge- teraad en van Provinciale staten, ouder van Texel, voorvechter voor eiligheid ter zee en voor de verde- hppf van 'ant* te£en de zee ont- Ur.t 1 ol. A*\ 1 m A.fAmk am 1 O CA opbou ijke lei worde het licht op 1 november 1864, astreeks het midden van de vorige stond de stoomvaart nog in de erschoenen. Er voeren ook nog geen ~ei a :e schepen". Men oordele slechts: het 13diep en de Helderse haven waren jegangspoorten tot de haven van ierdam. Dus ook de grote zeesche- uit die dagen moesten via het rdiem dhollands Kanaal naar Amsterdam door van rgemw Uw i. loten bedri oen 1< verki rijf Er waren in de zeventiger jaren de vorige eeuw slechts een paar pen, die te groot waren om via dat al naar Amsterdam te varen, dat n de grootste stoomschepen van de rlandse koopvaardijvloot, de drie- ndhoi >nci tonners van de Stoomvaart ?drijf schappij Nederland en de schepen racht. c}e K.N.S.M., die in Den Helder ^f.erJ len gelost en geladen, hoewel de re- bij di en j[n Amsterdam waren gevestigd, scheepvaart bestond dus hoofdza- k uit zeilvaart, en was daarmee af- telijk van wind en weer. Het is dan niet te verwonderen dat er vrij veel v? 1 dingen voorkwamen. Schepen im- breid s die 0p zee door storm - vooral rdwester stormen - werden overval- konden daardoor gemakkelijk aan r wal verdagen en dus kennis maken de banken voor de kust. En dat ge was in de buurt van de Helderse in dubbel zo groot, omdat het niet ;rs dan normaal was, dat binnenko- if de schepen probeerden - voordat de n te erg werd - de veilige haven of te bereiken. i hebben voor ons liggen een sta- ek over het jaar 1863 betreffende strandingen op de kust van Noord- 1 and. Daaruit blijkt, dat er alleen op el in dat jaar 17 schepen strandden een totaal van 43 (Callantsoog 2, lond 1, Den Helder 4, Petten 2, •orl 2, Terschelling 6, Velzen 1, Vlie- 7 en Zandvoort 1). Dit illustreert voldoende het gevaar, dat de Texel- tust voor de zeevarenden opleverde, PLEI!ecn n°^ geaccentueerd wordt door- ^op Eierland geen vuurtoren was, op Huisduinen wel. ovendien was het op Texel door het treken van verharde wegen, prak- ondoenlijk de reddingboot tijdig de geschikte plaats te hebben, als er stranding voorviel. Dit alles baarde loge mate zorg en het was Notaris kert, die zich als onvermoeibare rvechter inzette om te bereiken, dat op Eierland een vuurtoren zou den ingericht en secundo, dat er een wegennet op Texel zou worden gelegd. Als gemeenteraadslid en als houder ijverde hij voor de goede maar ook verhief hij zijn stem in Provinciale Staten en zijn betogen en zo klemmend en logisch, dat de rincie zich tot de minister van Ma- wendde - de verantwoordelijke au- iteit voor de veiligheid ter zee onder ns ressort de zorg voor de kustlichten u oorde - met het dringende verzoek in de leemte in de kustverlichting te rzien, niet alleen op Texel, maar ook Terschelling. de minister van Marine gevoelig voor de genoemde argumenten kt uit een bericht aan zeevarenden begin oktober 1864, waarin werd egedeeld, dat per 1 november van dat het hulpdraailicht van Terschelling worden gedoofd en daarvoor ont ken een stilstaand licht van de eerste lotte, verlichtende de gehele horizon bij helder zicht waarneembaar tot 'n nd van 22 a 24 Engelse mijlen, en er „Tenzelfde tijde zal op Texel een moej ailicht van de tweede groote met duisteringen worden ontstoken, ver- itende den gehelen horizon, zigtbaar Duitsche Mijl (18 Engelschen Mij- Het licht verschijnt in elke minuut y lurende 14 a 15 seconden, de grootste 1 littering duurt 6 seconden; op 4 (Duit- stü ie) mijlen afstand is de verduistering ïn komen. Deze nieuwe lichttoren is 50 wa sn verheven boven gewoon hoogwater 30 ellen boven het duin, liggende op "a<*gr., 10 min. 57.9 sec. Noorderbreedte «4 gr., 51 min, 21.9 sec. Lengte Oost n Greenwich". Later werd door de nister nog bepaald, dat het licht van he sel rood zou zijn, ter betere onder- leiding van het licht van Kijkduin, a t zijn gewone kleur behield. i di de de ehad, lines, Uw der ie toe het len daan die kamei iders ij ze i ter ien - nove i erliri iinen volgt y ber Blok zicht ueuw t. Ba gaan de k e a oben oedz in st et zo en iter ;n v it d< rdoi k' del* d, r v< 1 november zou het licht dus ont- 'ken worden: het eerste grote succes en lor de veiligheid ter zee door Notaris Akkert behaald. Hoe men er die tijd over dacht kunnen 5 lezen in een bericht in de destijds iaa ^schijnende Amsterdamsche Courant, 'als volgt luidde: oAan den heer J. L. Kikkert, notaris - wethouder te Texel, is door den mi- 0 iter van marine de hoogstvereerende r ik opgedragen, om op Dinsdag 1 No- aiber aanstaande het eerste licht te •teken van den in Eijerland nieuw- 'Uwden vuurtoren. Deze onderschei- Op 1 november jl. was het tweeënnegentig jaar geleden, dat voor het eerst het vuurto renlicht van Eierland begon te draaien. De Eierlandse toren - indertijd ver van het geweld van de zee verwijderd gebouwd - moet thans door kostbare kunstwer ken worden beschermd. Aldus zijn de profetieën van Notaris Kikkert bewaarheid Reeds in 1864 waarschuwde hij de Mi nister van Binnenlandse Zaken in een zeer uitvoerig gedocu menteerd adres, dat er gevaar voor het eiland bestond: Het zij ons vergund, ter gelegenheid van de verjaardag van het Eier landse licht, een artikel te wij den aan de totstandkoming van de Eierlandse lichttoren en het streven van Notaris Kikkert, een man met diepgaande water staatkundige kennis. ding is een bewijs van erkentelijkheid voor die inlichtingen en werkzaamhe den, welke de Regeering hebben ge noopt tot den aanbouw van dien vuur toren over te gaan. Ter gedachtenis zullen de volgende woorden in steen worden gebeiteld: „Dit licht is den 1 November 1864 ontstoken door den heer J. L. Kikkert te Texel", welke steen bo ven den ingang van den toren zal wor den geplaatst. De oprigting van dien vuurtoren is een werk, dat den zeeva renden ten zegen zal zijn en menige ramp zal voorkomen. De onderscheiding, die den heer Kikkert te beurt valt, doet ons regt goed en wij achten het een voorregt, een man op Texel te hebben, wiens lust het steeds is voor 't nut van het algemeen werkzaam te zijn. Dinsdag 1 November zal voor Texel's burgerij, bij gunstig weder, tevens een dag van genoegelijke uitspanning zijn. Velen hebben plan dien dag, door het ontste ken van vuurwerk, door het uitsteken van vlaggen en door verzieringen, een feestelijk aanzien te geven". Deze lof voor het werk van Notaris Kikkert moge overdreven lijken, dat was echter allerminst het geval. Het was nog maar een jaar geleden dat de nota ris hoogst eigenhandig een verbeterde kaart van Texel had gemaakt en daarop aangegeven, hoeveel vaak rijk-beladen schepen op de Texelse kust waren ge strand. Het is aan geen twijfel onder hevig of het is juist deze kaart met de daaraan gehechte nota geweest, die de regering in Den Haag had doen beslui ten zonder uitstel de vuurtoren op Eier land te doen bouwen. 1 november 1864 was dus een feestdag. Het terrein waar op de vuurtoren stond was zoals te doen gebruikelijk, prachtig versierd met vlag gen van „alle zeevarende naties" en een aantal seinvlaggen, terwijl het rood wit blauw van de vuurtoren wapperde. Een groot aantal genodigden was in Op dit oude cliché is het niet duidelijk te zien, maar op de toren is het zwart van de mensen. Wanneer de foto ge nomen werd, is ons niet bekend, in ieder geval niet in 1864, want toen werd er op Texel nog niet gefotografeerd. U zief hier de vuurtoren, zoals hij in ge noemd jaar voltooid werd. Later is de toren belangrijk veranderd en wel na de gedeeltelijke verwoesting in april 1945. het Eierlandse Huis samengekomen en begaf zich om half vijf 's avonds naar de vuurtoren, waar de Inspecteur van het Loodswezen te Nieuwediep, de heer PLAATSING VLUCHTELINGEN Sinds j.l. woensdagmorgen werd bij het vluchtelingencomité Texel reeds plaatsruimte aangeboden voor een 79-tal vluchtelingen. Het vluchtelingencomité is zeer erkentelijk voor dit overweldi gende aanbod. Het comité zal thans op korte termijn de opname-mogelijkheden nagaan; wel wijst het comité er op, dat men - in het licht van de mededeling van de zijde der Regering, dat Neder land 1000 vluchtelingen zal opnemen - voorshands van een opname van grote aantallen vluchtelingen uit Hongarije op Texel geen al te grote verwachtingen moet hebben. Daarbij komt, dat volgens de laatste berichten, vele Hongaren er de voor keur aan geven dicht bij hun land te blijven. Spoedig zullen wij over deze opname nadere mededelingen doen. Wel staat vast, dat een geldinzameling ten bate van de Hongaarse vluchtelingen zeer urgent blijft. Dit bleek ook uit en kele der Texelse aanmeldingen. Zo schreef één der opname-gezinnen: met een roerende offerbereidheid: „Bij deze geef ik mij op, om ook een paar vluchte lingen onderdak te brengen en te voe den. Alleen geld om ook kleding voor hen aan te schaffen, bezitten wij niet, kan hier dan voor gezorgd worden?" Als we dan voorts bedenken welke moei lijkheden de plaatsing van vluchtelin gengezinnen zal meebrengen dan kun nen deze moeilijkheden alleen opgelost worden door veel materiële hulp te verschaffen en daarvoor is geld nodig. veel geld. Mogen wij U daarom nog even herinneren aan de wijze, waarop U Uw bijdrage kunt storten. U kunt dit doen bij de redaktie van de Texelse Courant en bij één van de Texelse ban ken, ten name van het vluchtelingen comité Texel. Het vluchtelingencomité Texel. LAATSTE EER AAN DE HEER# P. A. DE RODE Vele vrienden en zakenrelaties waarmede in de loop der jaren ook een band van vriendschap was gelegd hebben te Driehuis-Westerveld de laat ste eer bewezen aan de heer P. A. de Rode, oud-directeur van de Texelse Electriciteits Maatschappij, die zaterdag 3 november op 67-jarige leeftijd na een kort ziekbed is heengegaan. Onder de aanwezigen merkten wij op burgemeester De Koning, ir. Gebhard, technisch commissaris, de raad van com missarissen der N.V. TEM en het perso neel der TEM voor zover de dienst hun aanwezigheid toeliet. In de aula werd het woord gevoerd door burgemeester De Koning en ir. Gebhard, techn. commissaris. In warme bewoordingen schetsten de sprekers de verdiensten van de overledene, wiens leven en werk ons allen tot voorbeeld mag strekken. Ds. J. J. J. van Sluijs leidde daarna een korte rouwdienst, die met gebed werd afgesloten. Diep onder de indruk verlieten allen het crematorium. Hij ruste in vrede. Engelsman Kleijnhens „eene gepaste toe spraak" hield, waarin hij al het werk releveerde dat door notaris Kikkert was verricht, en waarvan het resultaat nu ontstoken zou worden. Met een „Leve de Koning, Leve de Minister van Mari ne" kweet de notaris zich van zijn taak, waarna op het gehele vuurtoren-terrein Bengaals licht werd ontstoken. De no taris begaf zich met de genodigden terug naar het Eierlandse Huis, „waar men den avond verder genoeglijk doorbragt en nog eenig fraai vuurwerk ontstoken werd, gepaard gaande aan Heildronken op de Koning en het Vorstelijk Huis, den minister van Marine, de heeren Kikkert en Kleijnhens en den opzigter Lammers", zoals de chroniqueur uit die dagen vaststelt om laconiek te eindigen met „Deze feestavond zal voorzeker bij allen, die daarbij tegenwoordig waren, een hoogst aangenamen indruk hebben achtergelaten". Nou, daaraan twijfelen wij niet. Nu moest de toren zijn nut in de praktijk bewijzen. Die kans kwam al op de avond van de derde november 1864. Een paar dagen tevoren was een Han- novers schip in de buurt van de vuur toren gestrand, en men wachtte met het afbrengen totdat het tij gunstig zou zyn. In die tussentijd was door sclielpcnvis- sers van De Cocksdorp een gedeelte van de lading gelost. Het gunstige tij bleek in de avond van de derde november te vallen. Normalerwijze zou men nimmer geprobeerd hebben om in het donker 'n schip over de vele banken heen vlot te brengen, doch nu konden peilingen op de vuurtoren worden genomen. En zo waar, het experiment slaagde. Het slechts twee maanden oude schip, dat op zijn eerste uitreis was gestrand, werd door de mannen van De Cocksdorp in 't holst van de nacht over de banken heen geloodst. Voor dit staaltje van vakkun dig bergingwerk betaalden de eigenaren aan de vissers 2.500, Intmssen was de Rijksbegroting over het jaar 1865 verschenen en in de Memo rie van Toelichting kwam Texel weder mie vervolg tweede pagina) Bij diverse zaken hebben wij ons licht opgestoken naar aanleiding van couran tenberichten met betrekking tot het hamsteren van levensmiddelen, kleding etc. Uit de mededelingen van onze mid denstanders bleek ons, dat het met het hamsteren op Texel best is meegevallen. Het aantal mensen, dat in verband met de gespannen internationale toestand extra voorraden wilde gaan aanleggen, was op ons eiland gering. Een kruide nier vertelde ons, dat er enige klanten ineens bijzondere belangstelling voor het produkt koffie aan de dag legden. Zij bestelden zonder blikken of blozen een gehele doos koffie, zodat zij het eerste jaar gedekt zouden zijn, maar de krui denier had subiet geweigerd. Er was ook nogal wat vraag naar een extra stukje zeep, wasmiddelen, vet en olie. De hamsteraars - nogmaals: enkelen - konden wél hun vet krijgen, want de voorraad was groot. En zodoende wer den hamsteraars met tien pakjes vet be voorraad Een grossier vertelde ons, dat er enige verhoogde vraag was naar koffie, thee, zeep, olie en suiker. De zaken konden bediend worden, want reeds omstreeks deze tijd van het jaar houdt de groot handel rekening met de moeilijkheden, welke de winterdag ten aanzien van het transport wel eens biedt. Hierdoor kon aan de extra vraag praktisch geheel wor den voldaan. Een kruidenier vertelde ons, dat hij blijkens een mededeling van zijn leve rancier, geen extra tussentijdse bestel ling kon doen. Hem was bovendien aan geraden de koffie niet bij dozen tegelijk aan een en dezelfde klant af te geven. Maandag liepen de klanten het drukst, daarna zakte de hamsterlust weer merk baar af. Een textielhandelaar zei, dat hij maar BURGERLIJKE STAND VAN TEXEL van 2 tot en met 8 november 1956 Geboren: Hendricus Petrus, zv Petrus J. Zijm en Anna Nooij; Christina Ceci lia Maria, dv Sjoerd J. Bosma en Maria A. Gerritsma; Marinus Gerard, zv Bauke Dootjes en Simonetje van Boven; Corne lls Anthonius Ernst, zv Simon Zijm en Anthonia Koper; Jantine, dv Douwe Medema en Willemina M. Druif. Ondertrouwd: Jacob J. Schraag en Maria A. van den Berg. Getrouwd: Adriaan G. Dekker en Anny Duiker; Pieter Drijver en Helena E. Kalf; Louis van Bekkum en Jacoba C. Dekker; Arie Brans en Petronella van Egmond; Arie Kamp en Sara Pranger; Meijert Boon en Theodora Waldus. Overleden: Peter A. de Rode, oud 67 jaar; Neeltje Boon, wv Henkes, oud 85 jaar; Cornelis Ossen, oud 84 jaar. INGEKOMEN PERSONEN Marie Tol van Amsterdam, van Wal- beeckstr. 56hs naar H 120; Nanetta M. C. Rab, wv Gonlag, van Haarlem, Scho tersingel 61 naar Den Burg, Weverstr. 34; Cornelis de Jager, van Zuid-Afrika naar Den Hoorn 49; Gosse Waaijer, van Sloten, Idskenhuizen 23 naar Weststraat 14, Oosterend; Pieter T. Beeksma, van Eindhoven, Nieuwedijk 179 naar Zwaan straat la. VERTROKKEN PERSONEN Henderikus Setz, van Weverstraat 58 naar Alkmaar, Raaksje 12; Hermanus J. Neijens, van Emmalaan 11 naar Medem- blik, Ridderstraat 10; Anthonius P. Boersen, van O 163 naar Medemblik, Ridderstraat 10, Hendrika K. Hoogeste- ger, van Prof. Keesomlaan 13 naar Apel doorn, Mendelssohnlaan 59; Jannie van den Berg, van Weverstraat 57a naar Amsterdam, Amstelveenseweg 90; Klaaske Krotje, van Oosterend, Bosweg 21 naar Den Helder, Strandboulevard 6. „DE HAVENKANTERS" Zaterdag 17 november zal de Oude schilder muziekclub „de Havenkanters" haar eerste openbare uitvoering geven. De club heeft ijverig gestudeerd o.l.v. de heer J. Beumkes en de uitvoering wordt dan ook met belangstelling tege moet gezien. Wat we indertijd gehoord hebben toen de Havenkanter meewerk ten aan de Instuifavond, doet ons veron derstellen, dat de bezoekers een prima avond zullen hebben. Er zijn 20 mede werkers. EN DAN GAAN WIJ NAAR Het is maar goed dat op ons raadhuis meer dan één ambtenaar van de burger lijke stand zetelt, want vrijdag jl. wer den vijf paartjes in de echt verbonden. De ambtenaren konden elkaar nu af lossen. Het aantal huwelijken, dat de laatste drie maanden (september, oktober en november) is en zal worden afgesloten, bedraagt 45, terwijl dit aantal over het gehele jaar normaal op 75 huwelijken ligt. Het gevolg van de vele huwelijks- voltrekikngen gedurende dit jaar is, dat het huwelijksregisterboek volgeboekt is voor het einde van het jaar, iets wat nog nooit is voorgekomen. Hierdoor moest 'n aanvullend register in gebruik worden genomen. heel weinig van het hamsteren gemerkt had. „Misschien heeft deze en geen wat extra ondergoed ingeslagen, maar daar hield het ook wel mee op. „Geen extra japonnetje? „Nee, beslist niet". Sommige textielzaken aan de Over kant konden daarentegen een geheel ander geluid laten horen. Zo was er een dame, die niet minder dan 40 klosjes garen kocht Wij herinneren ons allen nog het schoeiselprobleem tijdens en kort na de oorlog. Daarom hebben wij een schoen- handelaar ook bij dit onderwerp betrok ken. „Donderdag en vrijdag was de ver koop ook al zeer goed, maar ik kon niet zeggen, dat er gehamsterd werd. Het woord hamsteren kan pas worden gebe zigd, als men drie of vier paar schoenen tegelijk inslaat". Maandag werd ook goed verkocht, maar ook toen was absoluut niet van hamstieren sprake. Waarschijnlijk heb ben sommigen wel gemeend wat eerder artikelen aan te schaffen, die men toch binnen enkele dagen of weken nodig zou hebben, maar in die gevallen zou het woord hamsteren toch misplaatst ge weest zijn. NEDERLANDERS VERGEET DE AMBONEZEN NIET1 (Ingezonden) Geachte Redacteur, Gaarne zag ik het volgende stuk in Uw eerstvolgend verschijnend nummer geplaatst, daar het juist nu zeer urgent is. Nu wij zo diep begaan zijn met het lot der Hongaren en de Nederlandse Regering heeft aangeboden 1000 Honga ren op te nemen in ons land, moet mij toch iets van het hart. Nederlanders bedenkt, dat er in ons land 17.000 Ambonezen zijn onderge bracht in 70 kampen, waarvan de mees ten de toets der kritiek niet kunnen doorstaan. Zij leven als in concentratie kampen al 5 jaar lang, alleen het prik keldraad ontbreekt. Daarenboven is dit volk lichamelijk niet opgewassen tegen het klimaat. Déze mensen, verbonden in de geest met hun broeders in de Zuid-Molukken, die reeds 6 jaar een partisanen-oorlog voeren, tegen hun bezetters der T.N.I., om hun vrijheid, om het recht der zelf beschikking, zoals in de RTC (Ronde Tafel Conferentie) was overeengekomen onder auspiciën der V.N., en éénzijdig werd verbroken door de Republiek In donesia, werden verlaten door alles en iedereen. Deze Ambonezen hebben menig Ne derlands soldaat het leven gered, dank zij hun grote moed, trouw en aanhanke lijkheid. Is het niet in de allereerste plaats de plicht van het Nederlandse Volk hier hun taak te vervullen en deze mensen een menswaardiger bestaan te bieden en vooral meer begrip voor hun zaak te tonen, hun vrijheidsideaal te respecteren. Hun strijd gaat annex met die der Hongaren. Zij strijden tegen terreur en corruptie, daar waar hamer en sikkel dagelijks hoorbaarder kletteren in Indo nesië. Ons land is klein en reeds overbe volkt, de woningnood nog urgent en heeft zijn „Ambonezen-probleem" te verwerken, niet in de doofpot te stoppen. Natuurlijk is de spontane reactie hulp te bieden aan het dappeie Hongaarse volk zeer toe te juichen en is er in ver scheidene vormen uiting gegeven aan deze drang tot „iets willen doen" aan deze ellende. Maar of het de Nederlandse Regering is toe te vertrouwen om aan 1000 Hon garen onderkomen te verschaffen, onge twijfeld voor langere tijd, en met het advies zoveel mogelijk het gezinsver band in tact te laten, is voor mij de vraag, waar zij de 17.000 Ambonezen in ons land in onmenswaardige omstandig heden laat verkeren. Misschien sluit het één, het ander niet uit voor particulieren, maar dan moet er toch met klem op gewezen worden, dat de Stem van Ambon niet mag worden overstemd door de hulp aan de Honga ren. Deze hulp aan hen is ongetwijfeld ook bij de andere Europese landen in goede handen. Er zullen onder U ongetwijfeld zijn, die zeggen „Nou maar die Ambonezen, die hebben zich de laatste tijd toch maar slecht gedragen". Inderdaad valt dit te betreuren en doet hun zaak geen goed, maar het is zeer begrijpelijk en prijzenswaardig, dat dergelijke excessen uitzonderingsgeval len zijn. Hun omstandigheden in aan merking genomen. Evenals de anti communistische demonstraties hier te lande niet vallen goed te keuren, maar, oh zo begrijpelijk zijn. Deze Ambonese voorvallen geven het Nederlandse volk zeker niet het recht zich daardoor te onttrekken aan hun verantwoordelijkheid jegens dit volk. G. VAN LOON-LE ROY Tube 95-70U

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1956 | | pagina 1