9
roen /wa
in het harL,
"ïïftir jji
van der Star een succesvolle
Texelse emigrant
Va zes jaar eigenaar van 160
runderen en inventaris
Begroting kwam terug
B en W stelden voor kapitaal-
dienst met ruim half miljoen
gulden teverlagen
IJSDAG 26 FEBRUARI 1858
fEXELSE
72e JAARGANG No. 7211
COURANT
e N.V. t-h LcmqeTeld de Rooi]
icmdel -- Diukkerij Bibliotheek
3urg - Texel - Poetbue 11 - Tel. 11
Verschijnt woensdags en zaterdags
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boere.il
Bank Postgiro 652. - Ahonn pr 2,25 p.
kwart. 20 ct incasso. Adv- 10 ct p. ma
huize van de familie Huisman,
Den Hoorn, hebben wij een praatje
!n maken met onze vroegere eiland-
n de heer J. C. van der Star en
Van der Star-Halsema, die ruim
•eken geleden in Nieuw Zeeland op
5.000 ton grote boot stapten om een
Je vakantie te nemen. In juni willen
eer naar Nieuw-Zeeland, hun nieu-
aderland, terug.
18 januari 1952 vertrok de familie
der Star als emigrant naar Nieuw-
ind; twee van hun kinderen, Joop en
c, waren in oktober van 1951 ver
en, die waren namelijk vooruitge-
omdat de reis van de familie niet
genoeg startte en de Nieuw-Zeeland-
"latie, die 'het betreffende bedrijf
de heer Van der Star had bestemd
Deetje ongeduldig begon te worden.
)irk de Vries, ook een oud-Zuid
ander, die de tip had gegeven, advi-
le daarom niet te lang te wachten,
het was een mooie plaats, die hij
hen had uitgezocht. De Vries en
der Star zijn vrienden en uit het
ek, dat wij met Van der Star had-
begrepen wij, dat Dirk nog altijd een
plaats in zijn hart heeft. Voor de
iie op Texel heeft Van der Star een
foto van Dirk's gezin (twee doch-
n een zoon) meegenomen, voorlopig
de familie het daar mee doen, want
maakt nog geen plannen voor een
ntie, dat komt stellig mede door
feit, dat zijn vrouw geen Texelse is!
•p en Freek waren per KLM ver
en, dat kostte 9000,maar ja, er
nu eenmaal veel van af.
en ze in 1952 emigreerden was Hans
kleuter van vier, thans zien wij een
e knaap tussen het Nieuw-Zeelandse
staan, tussen koeien, die machinaal
fen gemolken. De tweeling Corry en
worden zestien. Hanna is intussen
een Nieuw-Zeelander getrouwd,
Lhard Wals, die op een conserven-
ek een leidende functie heeft en de
isfoto's van Vroon tonen haar aan
ïjde van Gordon Lock, die op een
woont. Joop was al getrouwd (met
Joore), toen hij emigreerde, maar.
k is nog altijd vrijgezel. „Als je een
>pe vrouw voor 'm weet.want in
w-Zeeland bestaat een groot tekort
meisjes van huwbare leeftijd". Wij
Len beloofd eens voor Freek uit te
boert hij nog altijd met groot plezier en
uitstekend resultaat voort: in december
1956 kon de laatste schuld worden afge
lost en was Van der Star eigenaar ge
worden van een veestapel van 160 koeien
en de bijbehorende inventaris. Emigreren
naar Nieuw-Zeeland. Ze gingen per
vliegtuig, zeven man tegelijk, nadat de
.pioniers" al eerder vertrokken waren.
In totaal kwam die tocht op 23.000,
te staan. Als een „poor fellow" stond ik
op de Nieuw-Zeelandse bodem".
Maar Van der Star heeft van meet af
aan goed aangepakt. Ze zeggen hier op
Texel al, dat Van der Star geluk gehad
heeft. In ieder geval heeft hij geen ram
pen meegemaakt. Hij en zijn kinderen
hebben hard gewerkt en. het vak
kundig bekeken. Dit zouden ze in Eier-
land niet bereikt hebben.
De koeien worden machinaal gemol
ken. Twaalf tegelijk en dat duurt twee
uur per keer. In de beste tijd van het
jaar gooien ze dagelijks 60 bussen melk
van 40 liter vol. Uit de test bleek, dat de
koeien meer dan 5 pet. vet fabriceren en
later in de tijd zelfs 6,8 pet. De koeien
zijn zelf lichter van gewicht dan het Ne
derlandse veebeslag.
Wij bekijken de foto's en zien dan een
mooi, licht heuvelachtig landschap, waar
in boompartijen geen zelfzaamheid vor
men. „Geen rimboe, maar wel uitge
strekt". We zitten met 27 farms in een
gebied met een omtrek van 12 mijl".
Het klimaat is prachtig, de winter on
derscheidt zich van de zomertijd door
lichte nachtvorst. De schaatsen komen
daar echter nooit uit het vet!
Als de koeien drooggemaakt worden,
krijgen ze gedurende die 6-10 weken du
rende droge tijd hooi en ingekuild gras
bij het rantsoen. Ze worden dan bij huis
gehaald en gaan de wei weer in als de
kalftijd achter de rug is en er ook met
een weer volop fris gras op het land
:taat. Deze koeien dragen geen horens,
ze worden er wel mee geboren, maar op
jeugdige leeftijd worden die verwijderd,
wat de rust in de gelederen aanmerkelijk
bevordert. Het bedrijf ligt 300 voet hoog.
Tot het tweede Nieuw-Zeelandse jaar be
heerde hij ook nog een farm van 35 bun
der en ze melkten toen 168 koeien, maar
die farm lag 4,5 mijl uit de buurt en dat
was op de duur toch te bezwaarlijk. Wij
zien ook een foto van een landschap, dat
veel weg heeft van een sneeuwklokjes
akker, maar dit blijkt een dikbevolkte
schapenweide te zijn: de dieren waren bij
elkaar gedreven met het oog op de
scheertijd. Die boerderij telde 4000
schapen. Ook hadden ze wolvee op het
bedrijf van de Schotse eigenaar, maar
Van der Star voelde niets voor het
schapenbedrijf en al gauw hebben ze die
dieren opgeruimd.
De melk wordt door tankauto's opge
haald. Op het bedrijf gaat de melk via
de melkmachine over een koeler, met
water in de top en ijs in het benedendeel.
Daarna wordt de melk in een groot reser
voir gestort en 's morgens bijtijds opge
haald. De betrokken fabriek heeft 27
tankauto's rijden, in het drukste van het
jaar gaan die vijf maal per route met
een volle tank naar de fabriek.
Je hebt in Nieuw-Zeeland veel last
van melkziekte, maar door goed op te
letten kan je de verliespost tot een mini
mum reduceren. Bijtijds inspuiten kan
veel narigheid voorkomen. Die melk
ziekte is niet de enige kwaal daar: in ok
tober, als het gras zo verschrikkelijk hard
gaat groeien ze hebben daar dan im
mers het voorjaar te pakken treedt het
verschijnsel „wind" op. Dagelijkse con
trole is noodzakelijk. De Nieuw-Zeelan-
ders zelf ondergaan die verschijnselen
echter meer als een noodlot en rekenen
een zeker, vast percentage tot het nor
male verlies
Toen Van der Star en zijn echtgenote
de reis begonnen was de hooitijd juist
achter de rug (vlak voor de kerst n.l.). In
oktober wordt de graskuil gemaakt. Ze
maken met de eigen pers 4000 pakken
hooi van 80 pond per jaar. Ze oogsten
250 pakken van een bunder.
De twee-jarige koeien brengen 300 -
450 op, de melk ongeveer 20 cent per
liter.
De Nieuw-Zeelanders zijn een goed slag
volk, maar de jeugd beschikt maar al te
gauw over een welgevulde portemonnaie
als zakgeld. Ze leren de waarde van het
geld zodoende niet beseffen en dat
wreekt zich uiteraard.
Wij informeren natuurlijk ook naar de
positie van andere Texelaars in Nieuw-
Zeeland. Wel, Dirk de Vries zit 45 mijl
verder, te Te Awamutu, op een melk
fabriek. Hij is daar al lang werkzaam. In
die stad woont ook Piet Keesom, die nog
altijd zijn volle energie aan het garage
bedrijf geeft. Hendrik Donker woont 34
mijl uit de buurt en zit ook op een boer
derij. Die maakt het eveneens goed. Wij
hebben zijn mooie woning bewonderd.
VERTROKKEN PERSONEN
Douwe Dijker, van Den Hoorn 38 naar
Egmond aan Zee, 3e Oosterberg 3; Nelly
Agter ev Drijver, van Den Hoorn 63 naar
Haarlemmermeer, Willem de Zwijger-
laan 11; Geertruida J. M. Bakker, van H
8 naar De Bilt, Gezichtslaan 170, Bilt-
hoven; Wilhelmina T. van Alphen, van
E 77 naar Goirle, Tilburgseweg 117.
REGLEMENT ALGEMEEN
WEESHUIS
Nu binnenkort het nieuwe gebouw van
het Algemeen Weeshuis in gebruik geno
men zal worden, heeft het bestuur zich
beraden over de wijze, waarop de exploi
tatie in de toekomst zal moeten plaats
vinden, aldus B. en W. aan de raad.
Terecht is het bestuur van mening, dat
de verzorging van wezen, die onvoldoen
de middelen bezitten, de hoofdtaak moet
blijven.
Daarnaast echter wordt het noodzake
lijk geacht de werkkring enigszins uit te
breiden, en wel door de mogelijkheid te
openen kinderen op te nemen, wier ou
ders of verzorgers, al dan niet tijdelijk,
niet in staat zijn hen te verzorgen. Dit
kunnen derhalve betreffen kinderen, wier
ouders door ziekte deze verzorging niet
op zich kunnen nemen, maar ook kinde
ren, wier ouders uit de ouderlijke macht
zijn ontzet, en die via een kinderbescher
mingsorganisatie worden geplaatst.
In het verleden heeft de Sociale Dienst
in deze gemeente meerdere malen een
beroep in deze zin op het Algemeen
Weeshuis gedaan, doch door gebrek aan
ruimte moesten deze verzoeken tot dus
ver steeds worden afgewezen
Voor deze kinderen zou dan vanzelf
sprekend een vergoeding verschuldigd
zijn, welke door het bestuur zal worden
vastgesteld. Deze nieuwe taak van het
Algemeen Weeshuis zal tot gevolg kun
nen hebben dat gemakkelijker een slui
tende exploitatie kan worden verkregen.
In dit verband acht het bestuur nog een
tweede maatregel noodzakelijk.
Anders dan tot dusver is geschied wil
het bestuur thans niet een vader en
moeder van het weeshuis aanstellen op
een vast salaris met enkele emolumenten,
doch de beloning thans uitsluitend doen
bestaan uit vrije inwoning en verlichting
en verwarming tot een door het bestuur
onder goedkeuring van de raad vast te
stellen bedrag, alsmede een vergoeding
per maand voor elk kind, dat in het
weeshuis is opgenomen.
Wij kunnen met deze plannen van Het
bestuur volledig instemmen. Immers, zou
de vroegere toestand bestendigd worden,
dan zouden de inkomsten grotendeels
nodig zijn voor het salaris en de emolu
menten van de vader en moeder
Bovendien werd, zoals reeds werd op
gemerkt, het Algemeen Weeshuis reeds
meermalen verzocht dergelijke kinderen
op te nemen.
Er kan dan ook gezegd worden, dat,
indien in deze geest wordt besloten, de
gemeenschap een dienst wordt bewezen,
terwijl anderzijds de mogelijkheid voor
een sluitende exploitatie wordt gescha
pen. Om deze plannen te kunnen ver
wezenlijken is een wijziging van het re
glement van het Algemeen Weeshuis
noodzakelijk.
Vorig jaar is die ook op de basis 50-50
begonnen. De zoon Jan E. van der Star
30 jaar, is chare melker met 39 pet
Freek, 28 jaar bijna, zagen wij met glun
derend gezicht op een gloednieuwe trac
tor rijden. Hij heeft daar de ruimte, want
het land- telt nog geen drie miljoen in
woners en is achtmaal zo groot als Ne
derland.
Van der Star keek eens door het raam
en zei „Kijk, een maartse bui". Die had
den ze daar zes jaar lang „gemist". Maar
mevrouw Van der Star had intussen wè1
rekening met het komende grillige Hol
landse klimaat gehouden, want onderweg
had ze rustig en onverstoord zitten
breien aan een wollen trui, waarin je je
bij 20 graden vorst zeker nog kiplekker
zal voelen. Van der Star in de Nieuw-
Zeelandse wol, een der belangrijkste pro
ducten van het land, een der belangrijk
ste artikelen tevens, die het schaap le
vert het dier, waar Van der Star niet
van houdt!
Door het Panamakanaal koersten ze
oostwaarts en ondernamen op Curasao
nog een interessante tocht. Tijdens het
passeren van de evenaar heeft mevr. Van
der Star haar man misschien wel ge
vraagd even te passen, of de trui-in-wor-
ding wel goed aansloot. Want onder alle
omstandigheden bewaren de Van der
Stars hun zakelijke inslag. Vandaar stel
lig hun succes onder moeilijke omstan
digheden, hun feeling om zich terstond
aan te passen. Deze mensen kunnen ovei-
al ter wereld iets bereiken en Boven Jan
komen. Natuurlijk moet er gelegenheid
toe zijn en omdat die nu juist in Neder
land helemaal ontbrak besloten ze te
emigreren.
Gefeliciteerd met het succes, Van der
Star!
Op 20 november hebben Gedeputeerde
Staten de begroting van inkomsten en 1
uitgaven voor 1958 van deze gemeente i
teruggezonden. Bij deze brief was een
nota van opmerkingen gevoegd, waarin
in overweging werd gegeven maatregelen I
te treffen tot het verhogen der inkomsten
en tot het verlagen der uitgaven, als ge
volg waarvan een reëel evenwicht tussen
de inkomsten en uitgaven zou kunnen
worden verkregen Wij hebben getracht,
voor zoveel als mogelijk en verantwoord
is, aan dit advies gevolg te geven, aldus
B en W. aan de Raad.
Doordat najaar 1957 aan een aantal
werklieden uit de gemeentedienst ontslag
werd verleend kon een groot aantal be
grotingsposten worden verlaagd. Een en
mder is in het ontwerp van de 11e be
grotingswijziging geregeld.
Verder is de kapitaaldienst van de be
groting aan 'n zeer nauwgezet onderzoek
onderworpen. In de 10e begrotingswijzi
ging wordt de raad voorgesteld onder
staande objecten van de begroting 1958
af te voeren. Onder de drang van de be
stedingsbeperking en met het oog op het
schrijven van Gedeputeerde Staten heb
ben wij de kapitaaldienst post voor post
tegen elkaar afgewogen. Het resultaat is,
dat wordt voorgesteld de volgende posten
af te voeren:
Huisnummering 3.565,
Straatnaamborden 7.585,
Uitbreiden garage gemeentewerken
12.150,—
Aankoop trilwals voor gemeentewerken
18.200,— j
Verbeteren dorpsstraten verlagen met i
27.000,— I
Uitbreiden riolering Oosterend
38.500,— 1
Bouwrijpmaken gronden M.-Eierland i
28.000,— I
Uitbreiden o.l.s. Oudeschild 86.500,j
Aankoop meubilair o.l.s. Oudeschild
7.000,—
Bouw o.l.s. M.-Eierland 138.200,—
Bouw 2e gymnastieklokaal Den Burg j
174.000,—
Aankoop meubilair gymnastieklokaal
16.000,—
Gereedmaken industrieterrein Den Burg
13.300,—
Totaal 570.000,—
Hieronder volgt een overzicht van het
verloop van" het begrotingstekort van de
dienst 1958.
In de oorspronkelijke begroting bedraagt
het tekort 241.365,
Door beschikking over het vermoede
lijk bedrag der saldi-reserve (batige sal
di van vorige jaren) kon worden gedekt
104.820,Ongedekt in de oorspronke
lijke begroting 136.545,
In de 5e begrotingswijziging werden de
uitkeringspercentages van de algemene
en belastinguitkering uit het gemeente
fonds opgevoerd tot respectievelijk 148
en 143, waardoor het begrotingstekort
kon worden verminderd met 17.657,
en 14.499,Samen 32.156,Blijft
nog 104.389,—.
In de 10e begrotingswijziging wordt
voorgesteld een bedrag ad. 570.000,
izie boven) van de kapitaaldienst af te
voeren, waardoor de gewone dienst zal
worden ontlast met 13.543,aan af
schrijving en met 14.250,aan rente is
in totaal met 27.703,Blijft
76.686,—.
In de 11e begrotingswijziging zijn de
gevolgen geregeld van het ontslag van
een aantal werklieden, t.w. een besparing
van 58.083,Tevens werd door ons de
ambtelijke personeelsbezetting van de
dienst gemeentewerken aan een kritische
beschouwing onderworpen. Een eerste
uitvloeisel hiervan is, dat aan twee amb
tenaren ontslag werd aangezegd.
Voorts werden de algemene en belas
tinguitkering afgestemd op het juiste
aantal inwoners, waardoor een in totaal
hogere opbrengst kan worden geraamd
van 7273,Tenslotte werd de post
„rente van kasgeld" verlaagd met een
bedrag ad 3250,
Thans resteert derhalve nog als onge
dekt tekort van de begroting 1958 een
bedrag ad 8.080,
Aangenomen mag worden, dat het
resterende bedrag ad 8.080,geen
verder beletsel zal zijn voor de goedkeu
ring van de begroting.
De afvoering van bovenomschreven
kapitaalsobjecten en de toegepaste ver
mindering van een groot aantal posten
van de gewone dienst vervult ons met
grote zorg. Het investeringsprogramma
wordt hierdoor teruggebracht tot een
niveau, dat nauwelijks meer verantwoord
is te achten.
Ook de gewone dienst ondergaat een
zware aderlating. Deze gang van zaken
betreuren v/ij ten zeerste.
In feite ligt aan deze wijze van be
grotingsbehandeling een duidelijke
struisvogelpolitiek ten gronslag, want het
is onvermijdelijk dat in de loop van het
dienstjaar het tekort bij verschillende
suppletoire begrotingen weer zal stijgen.
Dit is een onontkoombare consequen
tie van allerlei zaken, die nu eenmaal een
bepaalde ontwikkeling met zich mee
brengen, b.v. de ruilverkaveling en de
totstandkoming van de waterleiding. De
waterleiding geeft duidelijke gevolgen
t a v. de riolering, terwijl als uitvloeisel
van de ruilverkaveling dikwijls maatre
gelen van gemeentewege worden ver
langd, welke, zo zij achterwege zouden
blijven, tot consequentie zouden hebben,
dat eenmalige kansen voorgoed of voor
een zeer lange periode zouden worden
gemist. Helaas zijn wij niettemin door de
noodzaak tot het beperken der bestedin
gen en der investeringen gedwongen U
deze voorstellen te doen.
DS. J. A. RAABE JR. 45 JAAR
PREDIKANT
Zondag 23 februari j l. was het vijfen
veertig jaar geleden, dat ds. J. A.
Raabe jr. van Zwartsluis werd bevestigd
als predikant in de Nederlands Hervorm
de Kerk.
Ds. Raabe werd op 30 november 1884
te Vianen geboren, bezocht eerst de rijks
h.b.s. te Gouda, daarna die te Utrecht,
deed vervolgens aanvullend staatsexa
men en studeerde verder nog aan de
rijks universiteit te Utrecht. Nadat ds.
Raabe in 1911 door het provinciaal kerk
bestuur van Groningen was toegelaten
tot de evangeliebediening in de Neder
landse Hervormde Kerk en hij eerst van
1 november 1911 tot 31 december 1912 te
Rotterdam-Delfshaven veertien maanden
hulpprediker was geweest, werd hij op 23
februari 1913 te Oosterhout in de classis
Nijmegen in het ambt bevestigd. In de
cember 1922 verwisselde de jubilaris deze
gemeente met die van Den Burg op
Texel, waar hem in verband met zijn
benoeming tot predikant-voorganger van
de hervormde evangelisatievereniging te
Winschoten met ingang van 23 juni 1929
eervol ontslag met de bevoegdheid van
emeritus werd verleend. Drie jaar later
keerde ds. Raabe weer als dienstdoend
predikant in de Nederlandse Hervormde
Kerk terug en deed hij op 5 juni 1932
zijn intree als predikant van de Her
vormde gemeente van Zwartsluis, waar
hem met ingang van 1 januari 1952 op
zevenenzestig jarige leeftijd emeritaat
werd verleend.
Tijdens zijn ambtsbediening te Ooster
hout heeft ds. Raabe een jaar aardrijks
kunde gedoceerd aan het christelijk ly
ceum te Arnhem. Verder was hij te
Oosterhout praetor van de ring Eist, te
Den Burg praetor van de ring Texel en
te Zwartsluis praetor van de ring Vol-
lenhove en enige jaren praeses van het
classicaal bestuur van Kampen. Ds.
Raabe was vroeger vele jaren reisleider
bij de Nederlandse Christelijke Reis-
vereniging en ook enige jaren bij de Ne
derlandse Reisvereniging. In verschillen
de dag- en weekbladen o.a. in het Alge
meen Handelsblad en in de Haagse Post
publiceerde hij af en toe reisindrukken.
AANVULLENDE AGENDA
Aanvullende agenda voor de vergade
ring van de Raad der gemeente Texel, te
houden op dinsdag 25 februari 1958.
Texel, 20 februari 1958.
De Burgemeester van Texel,
C. DE KONING
39 Vaststelling van de 2e wijziging van
de I.Z.A.-regeling Noordholland.
40. Stemming over de vaststelling van de
balans van de N.V. T.E.M. per 31 decem
ber 1956 en van de verlies- en winstreke
ning over 1956.
41. Vaststelling van de 6e wijziging van
het Reglement voor het Algemeen Wees
huis.
42. Goedkeuring van de salarisregeling
van de vader en moeder van het Alge
meen Weeshuis.
43. Uitgifte in erfpacht van een strookje
grond te Den Burg aan de heer C. Kooi
man, aldaar.
4. Voorgedragen wordt voor de benoe
ming van een hoofd van de openbare
lagere school te Oosterend, de heer Th.
van der Snoek te Voorburg.
ITT——n—771
Voor de mooiste keuze In mantels naar
MMMHi UiM.lrUT