Cjroen 2rwarL-Jexels in het hart-,
Een wandeling rond de haven van Oudeschild.
Ir wordt nog steeds vis aangevoerd maar de hoeveelheid
zeebanket kan op één handkar worden vervoerd
WOENSDAG 30 JULI 1958
72e JAARGANG No. 7270
TEXELSE®COURANT
litgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij
oekhandel Drukkerij Bibliotheek
len Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11
Verschijnt woensdags en zaterdags
Bank: R'damse Bank, Coöp. Boerenl.
Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p.
kwart. 20 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm
„Met de visserij is het zo
oed als bekeken, we krij-
en nu het tijdvak van de
leziervaartuigen", aldus de
epensioneerde Oudeschil-
er visser, die wij moeder-
iel alleen op het havenplein
antroffen. Tenminste, bij
'isafslag was hij de enige
evende figuur. Doorgaans
ref je daar altijd wel een
roepje druk pratende men-
;n aan, oudere dorpsgeno-
en, die 's morgens komen
ijken hoe veel (lees hoe
reinig) vis er wordt aange-
oerd en die verder het in-
n uitlopen van de Texelse
>assagiersboot in de gaten
ouden. Wéér die oudere
eneratie die ochtend zat
res ons niet duidelijk. In
:der geval niet in het
toombootkoffiehuis: daar
aten aan de grote rond-
aarttafel slechts twee
hauffeurs, die hun boter-
ammetje opaten, terwijl
an de Vries c.s. vóór het
'ESO-gebouw allerhande
oog opgestapelde goederen
angschikten. Goederen
oor De Koog, Den Hoorn,
)e Cocksdorp, Oosterend,
)e Waal en Den Burg.
De oude generatie zat ook
iet op de dijk: daar lag
nkel maar een (hei-blond)
;ind te bruinen.
Zaten ze soms in de
Soos"?
Nee", zei Backer, die druk bezig was
et het schoonspuiten van vismanden in
e Afslag, „nee, de soos begint pas van-
iddag. 'k Zal voortmaken, dan kan ik er
tijd wezen. Ja, die wordt trouw be-
icht, alleen de zieken ontbreken er."
Eerst waren we even langs de dijk ge
pen. De Waddenzee droeg nauwelijks
en schepen: allemaal erg ver. De boot
m pleziervaarder Jan Boom, de boot
an pleziervaarder Henkes, twee bootjes,
ie ieder een bak met stenen trokken,
vee marinevaartuigen en in de buurt
m Den Helder „TESO's vlaggeschip",
ast met weinig passagiers, want het ging
chting Vasteland en tegenwoordig over-
eft de aanvoer de afvoer nog glansrijk.
We waren naar Oudeschild gegaan om
zien of er vanuit Texel's haven nog
;vist wordt. Ja, natuurlijk is ons be-
ind, dat ergens een indrukwekkende en
der jaar zich uitbreidende kottervloot
ïbberde, dat die in feite in Oudeschild
uis horen en daar prompt ieder week-
nde binnenvallen, maar die komen niet
eer met vis terug: de vangst wordt de
atste jaren immers in IJmuiden gelost,
ee, het ging om de vraag of er zo dage-
|ks vanuit Oudeschild nog gevist wordt
zo ja, door welke vaartuigen en hoe-
;el er binnenkomt.
De oude visser, die wij naar deze stand
in zaken vroegen, had het drukker met
n pruim dan met z'n tong. Het leek wel
sof-ie er zich voor schaamde om over
:t heden te praten. Het verledenja
it was glorierijk, de haven lag iedere
ig vol schepen. Hij wilde ons wel ver-
llen over de noodzaak om in 1891 de
iven te vergroten (de binnenhaven
wam toen n.l. tot stand), maar over het
iden. Nee, dan ben je immers veel te
luw uitgepraat, want wie varen er nu
>g? Voor ons lag de kleine kotter TX 28.
ie was die morgen om acht uur met een
irtijtje vis van de Noordzee terugge-
ierd. Een matige vangst, de vorige dag
idden ze betere trekken gedaan, maar
en moet bij zo'n bedrijf nu eenmaal het
middelde nemen het is nu eenmaal
isselvallig. De gebroeders Ab en Lam-
■Ti van der Schans gaan in de namiddag
et de TX 28 de haven uit, 's nachts
ordt gepoogd om tong, schol en schar te
irschalken.
De enige schuit nog? Nee, Albert de
uizelaar heeft ook een kottertje, waar-
ee hij de Noordzee optrekt. Dat is de
X 81. Albert heeft een eenmanbedrijf.
an ligt er nog de botter TX 25 van
icob Eelman uit Oost, maar die blijft
'genoeg de gehele zomer voor anker.
Maar Klaas en Wim Vlas dan??
..Die hebben het momenteel veel te
"uk met hun bloembollen. Hun schip,
ït kottertje TX 15, sluimert in de bin-
shaven. Daar lag ook nog een botter,
s zeldzaam exemplaar. Ze zeggen, dat
in Zwan net te laat was; die wilde 'm
iknappen en aan het museum cadeau
ten ter gelegenheid van zijn afscheid
in de raad, maar „een vreemdeling"
as 'm net voor en Arie Vonk kan Jan
wan dat genoegen dus niet meer doen.
at de nieuwe eigenaar ermee van plan
i aan Oudeschild konden ze het ons
_tet vertellen. Of-ie soms ook badgasten
il gaan vervoeren?
Zo'n middag in de week kan ieder
hip zijn kaderuimte wel toebedeeld
"ijgen: een vrachtschip komt regelrecht
aar een wal gevaren. Met 100 ton pa
ss fv J
Op 12 december 1951 kon de Texelaar nog deze recente foto publiceren
zeven jaar geleden lagen er nog geregeld twaalf schuiten in Oudeschild (in
de buitenhaven lagen er ook nog drie). In 1891 telde de Texelse vissersvloot
nog 140 schuiten, in 1916 was de vloot reeds tot 65 vaartuigen geslonken.
tentkali aan boord. In Rotterdam over
genomen van een Duitse rijnaak. „Als het
een beetje meezit los je 'm in drie uur",
meent hijskraanmachinist Ellen, die de
wildvreemde schipper het kantoor wijst,
waar deze zich dient te vervoegen.
In het koele gebouw van de Visafslag
is de bijna 78-jarige heer T. Backer bezig
met het vastbinden van deksels op ge
vlochten manden. Er zitten gezouten
kokkels in. Dat zijn schelpdieren met
mooie witte schelpen, die vooral te vin
den zijn bij De Cocksdorp, dus op de af
en toe drooggevallen gronden. De schel
pen worden aan boord gekookt, de scha
len laten de vlezige inhoud los. Het zijn
precies mossels. Ze smaken ook als mos
sels. Daarvan hebben wij ons niet kunnen
overtuigen, omdat er enkel gezouten
kokkels voorhanden waren, wachtend op
verzending naar Engeland. Er stond ook
een partij koperen bussen. Ze wogen be
hoorlijk, maar bevatten nog geen kokkels-
enkel het zuur, waarin ze geconserveerd
worden.
„Ja, best eten en lekker", zegt de heer
Backer. „In Holland lusten ze ze niet,
maar in Oudeschild wél. onlangs heeft
iemand een bus weggepikt en daarom
doen we, als we naar huis gaan, de deur
maar op slot.
De heer Backer assisteert de handelaar
Jan Blom, die in alle soorten vis doet.
Piet Kaan en Kees Blom houden het meer
op de garnalen aan. Maar het heeft alle
maal niet veel meer om het lijf. En af
slager Hoogerheide behoeft heus geen
rauwe keel te vrezen.
Die kokkels worden door twee schepen
aangevoerd: door de schuit van Piet Slik,
die iedere donderdag zijn vangst in Ou
deschild lost (hij mag 40 manden leveren)
en door een Wieringer schipper, die met
z'n drieën aan boord zijn en 100 manden
aanvoeren. Bij winterdag, als er grotere
vraag naar dit produkt is, mag er meer
worden aangevoerd, maar dan is het
juist de kunst om meer te vangen, want
ook deze vorm van visserij is sterk af
hankelijk van de grillen van het Hol
landse klimaat.
Garnalen? Ach nee, die visserij gaat
ieder jaar achteruit. Het schijnt dat er
om de Oost, bij Ameland en Schiermon
nikoog, nog wel wat gevangen wordt,
maar hier is het helemaal mis. Daarom is
die garnaal zo duur: op Texel krijgen ze
er 5,per kg voor en om de Oost nog
wel meer omdat de transportkosten daar
aanmerkelijk lager liggen: rechtstreeks
van Harlingen naar Zeeland, waar ze in
grotere vervoersmiddelen worden over
geladen om uiteindelijk in Parijs te be
landen. Hier hebben we eerst het trans
port met de boot en vervolgens met de
trein. In Engeland kunnen ze ook wel
garnalen gebruiken, maar daar gaan ze
pas heen als de prijs wat gunstiger ligt.
Een deel van de op Texel aangevoerde
vis wordt aangekocht door de handelaars
Mosk, Dijker en Gielis.
Er worden haast geen garnalen meer
gevangen. De prijs ligt buitengewoon
hoog. Wordt de garnaal overbevist? Is er
sprake van een abnormaol hoge natuur
lijke sterfte? Of is de garnaal gaan „emi
greren" naar voor haar veiliger gebieden?
De garnalenvisser is nog geneigd het
laatste te veronderstellen. Maar ook in
wetenschappelijke kringen oordeelt men
de garnalenvisserij kwantitatief zorgelijk.
Het Rijksinstituut voor Visserij onderzoek
te IJmuiden heeft daarom een uitgebreid
onderzoek in voorbereiding.
Hiervoor zal een aparte bioloog worden
aangetrokken, die zich uitsluitend met
deze materie bezig zal kunnen houden.
Het onderzoek zal zich uitstrekken voor
de hele Nederlandse kust, van Cadzand
tot Delfzijl.
Wetenschappelijk is van de garnaal
weinig bekend. Zo weet men niet of er
een relatie bestaat tussen de garnalen
van de Waddenzee en die van „De Zuid".
Mocht dat het geval zijn, dan kan de
invloed van visserij op „nest" in de Wad
denzee, jonge garnaal, die voor de indus
trie gevangen wordt, een ongunstige in
vloed hebben op de ontwikkeling van de
garnalenstand elders voor de Nederland
se kust.
Backer gaat weer door met z'n werk.
Hij had ons nog best veel meer willen
vertellen, maar hij wil een paar uur in
lopen, om tijdig op de soos te zijn. Daar
zou je hem dus rustig kunnen laten ver
halen over zijn carrière ter zee Vanaf
z'n elfde jaar heeft-ie gevaren. 25 jaar
lang bij Klaas Duinker, die sinds kort
niet meer in het land der levenden is.
Die was zeilemaker, maar dat niet alleen:
hij had vijf schepen in de vaart, de TX 9,
de TX 60, de TX 15, de TX 95 en de TX
123.
We liepen daarna nog even in de zon,
die miljarden twinkelende lichtjes op het
wateroppervlak toverde. Het water sloeg
klotsend tegen de kade toen „De Dage
raad" met veel toeristen naar de wal
drong, waar havenmeester Heiligenberg
zijn zoveelste aantekening maakte.
Nieuws, eigenlijk niet: sinds 1784 lopen
er schepen in en uit. Groot nieuws is
daar in ieder geval nooit te beleven. Geen
schokkende gebeurtenissen in elk geval.
Regelmatig komen de taxi's tot actie,
regelmatig rijden de TESO-tractors de
brieven met het laatste nieuws de boot
op of af. Regelmatig wordt koel bier ge
dronken in dekoffiehuizen en re
gelmatig duiken er jongens van de hoge
palen in de havenmond.
Alleen worden we daar even opge
schrikt als er een auto te water duikt of
een paard het zilte nat opzoekt of als een
dronken zeeman in het duister over een
lijn struikelt en even later tussen de
scholletjes ligt te roeien. Maar dat zijn de
grote uitzonderingen in de gezapig
voortschrijdende geschiedenis van Texel's
havenbedrijf.
55 JAAR OP DE MARKT
De bekende veehandelaar Jan de
Waard gaat jubileren, want maandag a.s.
zal hij 55 jaar lang de Texelse markt heb
ben bezocht. Die dag viert hij tevens zijn
78ste verjaardag.
TEXELSE MARKT
Aanvoer maandag 28 juli 1958:
145 lammeren 25,ƒ48,9 pinken
400,- 450,18 schapen 65,
f 80,4 nuchtere kalveren f 60,-
ƒ80,—; 34 biggen ƒ45,60,—; 1
paard 850,—; 1 koe 700,—.
EEN TEXELAAR TREKT DOOR
SKANDINAVIË
(IV)
André Hin vervolgt zijn relaas:
Ofschoon de Finse toendra's meer be
groeid waren dan ik had verwacht, bood
het landschap toch een specifiek aspect:
lage bossen, veel moerassen met veen
achtige gronden. Zo af en toe een pad
banend door een kudde rendieren, berg-
koeien en toendrapaarden, zetté de reis
zich voort tot vlak langs het ijzeren
gordijn om dan later links aan te houden,
richting Noordkaap.
Omdat hier zo weinig wegen zijn door
het bergachtige terrein moet men al ver
in een fjord op de boot stappen naar het
eiland Magaroya, waarop de kaap ligt.
Ook is het mogelijk via Hammerfest er
te komen. Een grillig gevormde steen
massa doemt op uit de zee en draagt dan
het uiterst Noordelijke punt van Europa
op 71.10.20 gr. Noorderbreedte.
Hoewel de temperaturen hier 's win
ters niet laag zijn en de zee niet dicht
vriest door de warme golfstroom uit de
Atlantische Oceaan, is het normaal, dat
de sneeuw in juli nog lang niet ontdooid
is. Doordat het nogal miezerig en dampig
was, dacht ik het slecht te treffen. Maar
nee, dit was hier normaal. Iemand was
hier al 16 dagen en had in die tijd twee
maal de zon gezien, maar dan is het er
ook fantastisch mooi.
Om nu bij die Kaap te komen, moeten
eerst 35 km over land afgelegd worden.
Nu rijdt daarvoor een bus, dus is dat niet
zo moeilijk. Maar zoiets gaat in een flits
en aan de prijs is meteen te merken, dat
er geen concurrentie bestaat. Zodoende
leek het me beter een fiets te huren,
maar die mogelijkheid bleek niet aanwe
zig te zijn. „Verdorie, woonde Slaman
hier nu maar" Om lopende te gaan, dat
is ook wat. Eindelijk vond ik iemand, die
me zijn fiets wel wilde lenen. Als die na
gebruik weer in het boetje achter het
huis werd gezet. Zo werd de reis aan
vaard. Over een even slechte weg als
overal in het Noorden. Steile hellingen
op en af, door bergpassen, tussen hier en
daar nog meters dikke hopen sneeuw,
kale rotsen en nog wat armzalige plan
tengroei. Hoe of hier nog een kudde ren
dieren en een aantal koeien in leven kun
nen blijven is me nog een raadsel. Ein
delijk rees op een top een massief gebouw
op uit de mist met nog een gedenksteen
voor degene, die de Kaap in 1873 voor
het eerst besteeg. Dit was dan het punt,
waar vele toeristen naar toe trekken, om
na een uur wat rond gewandeld te heb
ben, kaarten te hebben verzonden en een
souvenirtje te hebben gekocht wel weer
weg te willen. Behalve natuurlijk als de
zon toevallig schijnt. De bootdiensten
zijn zo uitgezet, dat men daar ongeveer
te middernacht is om de zon pal Noord te
kunnen zien, die daar van 14 mei tot 30
juli boven de horizon staat.
De 3000 zielen tellende bevolking leeft
voor het overgrote deel van de visvangst,
die het gehele jaar doorgaat en een goed
bestaan geeft. Er staat een visconserven-
fabriek, maar veel vis (vooral kabeljauw)
wordt op grote rekken in de openlucht
gedroogd. De vis is op grote afstand te
ruiken. Met elkaar een Smereburg idee.
Na deze interessonte tocht verliet ik
dus niet met weemoed dit eiland, doch
met de gedachte „Texel is toch mooier".
VAKSCHOOL VOOR MEISJES
DEN HELDER
Het getuigschrift van de 1-jarige Vor
mingsklasse werd behaald door M. Beum-
kes, C. C. Roeper en H. J. Vermeulen.
Het diploma costuumnaaister werd be
haald door M. T. Pranger.
Het diploma van de 1-jarige opleiding
Assistente in de huishouding verwierf
A. C. Visser.
Verhoogd van le naar 2e jaar van de
opleiding Assistente in de huishouding
B. van Lenten.
NIEUWSTE POSTVERZENDING OVER
ZEE
Voorheen verzond iemand wel eens een
brief per fles. De afzender was doorgaans
een olijke zeeman, die de woelige baren
spontaan een briefje aan zijn beminde
liet bestellen. Zulke briefjes komen jam-
mergenoeg haast nooit op de plaats van
bestemming aan.
In het algemeen luidt de opdracht dan
ook anders: dan wordt in zo'n briefje al
leen maar uit nieuwsgierigheid gevraagd
waar-ie tenslotte aanspoelde. De normale
manier om zo'n briefje weg te sturen was
het deponeren in een fles. Maar Marjan
Zegel en Nel Butterman vonden zondag
middag bij het paviljoen van de heer G.
Coevert een plastic buisje waarin een
Deens meisje een briefje had gestopt. Het
buisje was aan weerszijden dichtgelast.
De vindsters vertelden ons, dat zij de
vondst omgaand zullen berichten.
P.S. Het verzenden per plastic buis
verdient aanbeveling boven de verzen
ding per fles, want een fles op het strand
blijft nooit lang heel: altijd zijn er kin
deren grote mensen zijn verstandiger?
die zo'n fles stuk slaan. Hoe gevaar
lijk zijn de scherven, want bijna iedereen
beweegt zich barrevoets over het strand.
De doktoren en eerste hulpers hebben al
talloze flesschervenslachtoffers moeten
verbinden. Negeer de flessen, laat ze
héél!!
SPREEKUUR BURGEMEESTER
In verband met afwezigheid van de
burgemeester, wordt door de loco-burge
meester spreekuur gehouden op woens
dag en zaterdag van 10.30 tot 12 uur.
GESLAAGD
De heer D. M. A. van der Giessen,
leerkracht aan de landbouwschool te
Texel slaagde dezer dagen voor de hoofd
akte te Haarlem.
KINDERVERZORGING
Te Hoogkarspel (NH.) deed mej. A. M.
Timmer, Wilhelminalaan 45, Den Burg,
met gunstig gevolg examen voor kinder
verzorgster.
HET WAS WEER DRUK
Ook het afgelopen weekend zijn weer
zeer vele badgasten naar het eiland ge
stroomd. De TFSO had het weer druk
en moest enige extra tochten maken.
MORGEN STRANDFEEST TE
DEN HOORN
Op het strand achter Den Hoorn zal
morgenmiddag om half twee een strand
feest worden gevierd Of mogen wij rus
tig zeggen hét strandfeest? Omdat hier
toch onderhand van een traditie kan wor
den gesproken!
Behalve de wedstrijd in het maken van
zandfiguren zal er een schatgraverij aan
te pas komen. Vorig jaar was daar een
papa gesignaleerd, die goed had uitge
keken waar de schat begraven werd. Ge
lukkig dat de feestcommissie met de heer
Slegh aan het hoofd die sportieve figuur
tijdig door had! Het is misschien verstan
dig om de schat 's nachts reeds ter plaat
se in het zand te verstoppen? Wij wensen
de badgasten van Den Ho.orn en hun niet
alleen!, een prettig feest toe.
DUIK IN DE VIJVER
Het drie-jarig zoontje van de familie
J. H. Brügemann-Graaf, wandelde trouw
aan het handje van zijn oudere zusje,
maar toen het de vijver van plan-Zuid
ontwaarde nam het kereltje de benen.
Het liep pardoes het water in en ver
dween meteen kopje onder. De heer G.
Bakker, die daar met echtgenote van het
schone zomerweer liep te genieten, holde
het knaapje achterna en wist de drenke
ling tijdig op het droge te brengen. De
pantalon van de redder zal op kosten van
de fa. Briigemann door „Palthe" weer in
de plooi worden gebracht.
VOGELEILAND GRIEND WIL WEG
WANDELEN
Alle Waddeneilanden hebben een nei
ging tot wandelen. Wanneer de zee er aan
de ene kant stukken afhapt groeien er
even hard aan de andere kant stukken
bij en zo verplaatst zo'n eiland zich lang
zaam maar zeker. Tenzij de mens er paal
en perk aan stelt en de kustlijn zodanig
versterkt, dat de zee er geen stukken
meer af kan brokkelen. Het eiland
Griend, dat als vogelreservaat een inter
nationale bekendheid geniet en dat met
haar kaap als baken voor marine en
luchtmacht ook een belangrijke rol ver
vult, zal nu ook door rijkswaterstaat in
zijn wandelneigingen worden beknot.
Aannemersbedrijf Zeelen heeft de op
dracht gekregen een stevige zeewering
aan te brengen, waartoe van twintig tot
dertigduizend m3 zand moet worden op
gespoten. Nadat de nieuwe duinrand door
buldozers zal zijn geprofileerd komen
Terschellinger deskundigen ze met helm
beplanten. De eerste fase van het werk
zal drie maanden tijd in beslag nemen.
De rest wordt volgend jaar afgemaakt
Schipper Toxopeus van Zoutkamp is met
een schelpenzuiger reeds begonnen met
het opspuiten van het benodigde zand.
ONDER DE POMP
We krigge maar gien seumer hè! Ik
beklaag de skepe, die ze altied omstreeks
juni uut de wol hale. Wat selle die beeste
het koud hèwe, vooral 's nachts!
Niet allegaar hoor: an de Hore is
een skepeboer, die de wol fandaag op 't
skeep gaat levere. Ik denk dót 't een
neuw voorskrift is fan de Wolfederatie.
O, maar ik denk, dót die boer in de
war is met de tied: eerder wiere de skepe
nooit fóór kermis skore en die man
wacht netuurlijk op de komst van de
draaimole.