Cjrocn 'Zwarts- Jexels in het harL, Cocksdorp gaf Bejciarden- societeit een goede start Texel verbouwde tweemaal zoveel suikerbieten als in 1957 pOENSDAG 5 NOVEMBER 1958 TEXELSE 73e JAARGANG No. 7299 COURANT itgave N.V. v.h. Langeveld de Rooij oekhandel Drukkerij Bibliotheek Burg - Texel - Postbus 11 - Tel. 11 Verschijnt woensdags en zaterdags Bank: R'damse Bank, Coop. Boenal Bank. Postgiro 652. - Abonn.pr. ƒ2,25 p. kwart. 20 ct incasso. Adv. 10 ct p. mm )me Kees de Graaf werd uitgenodiqd om de Bejaardensociëteit op symbolische ijze van start te doen gaan en wel door het stoten van de eerste biljartbal. EEN SNELLE auto, met een motorver mogen van misschien wel twintig of der- w paardekracht bracht ons donderdag middag in een kwartiertje van het cen- um van Texel naar het uiterste noord- unt, naar De Cocksdorp Aan die snelle t dachten wij terug in Hotel „De Hoop", «n wij een praatje maakten met de heer Kalis die al jarenlang gepensioneerd en zich dusaangetrokken gevoelde >t de op te richten Bejaardensociëteit oor De Cocksdorp), want Kalis deed er zijn beste jaren drie uur over. Over de it De Cocksdorp-Den Burg. Maar hij had i niet de beschikking over een twintig dertig paardekracht ontwikkelende lotor: hij was aangewezen op de tractie an twee ketten, die naderhand door een nrser gebouwd eenhoevig dier vervangen 'erden. Door een heus paard. Ja, de tijden zijn veranderd en vracht- ïjder Kalis heeft dat goed aan den lijve ndervonden: want allengs kwamen er leer auto's op het eiland en vele klanten, oorname klanten, gingen er zoetjesaan De over de goederen zelf te vervoeren. Bovendien kreeg De Cocksdorp er een lagenj bij en zodoende miste ik iedere "eek opnieuw een paar honderd pakjes lees, die voordien uit de slagerijen van en Burg kwamen". Kalis is toen wegwerker geworden. Dat ras in 1930. Nadat hij vanaf 1916 een rachtdienst had onderhouden. Mooie zonsondergang Een rare inleiding, zult U misschien ggen. Gaan we nou iets over de bejaar- en-sociëteit horen of wat is de bedoe- ng?? Maar dat is juist het merkwaar- ige: je denkt, terugrijdend naar je redac- ebureau, niet meer aan de afgestoken leeches, zelfs niet aan de vakkundig ge- itte thee met bijbehorende speculaasjes, och je denkt aan de leden, aan de men- i, die 'n leven van hard werken achter Ie rug hebben en die thans om zo te eggen in hun levensavond staan. En om proberen er voor hen een hele mooie msondergang van te maken is nou zo'n tejaardensociëteit gesticht. Om de ex- immerman nog weer eens in contact te rengen met de ex-metselaar, wat een arweitjes hebben ze niet samen uitge- oerd, ook in de toen zo uitgestrekte ïerlandse polder! om de ex-vracht- ijder nog weer eens en ook liefst regel- ïatig, in contact te kunnen brengen met e ex-machinist of met een ex-landbou- fer, voor wie hij destijds misschien wel onderden pakjes heeft vervoerd. Om de x-mensenredder, eens opererend op de •ierlandse Gronden, in contact te brengen iet een andere mensenredder, zodat die *ee nog eens oude herinneringen kun- en ophalen. Uit het grijze verleden, toen e scheepvaart nog geen radar rijk was o ze het vuurtorenlicht nog met eigen as-installatie moesten voeden; toen ze moesten roeien of hun leven er van t hing wat in feite ook vaak genoeg et geval was mitsgaders van de schip- reukelingen. Weer met elkaar in contact! Zo'n sociëteit is opgericht om alle men en, die vroeger met elkaar op school zijn eweest, samen de techniek van de Kruis olka hebben ingestudeerd, samen het ad der (eerste schuchtere) liefde hebben ewandeld, leidend naar oprechte trouw!, amen de strijd om het bestaan hebben evochten om allen met elkaar in ontact te brengen. Een prachtig middel! Anders komt het er immers toch niet an?! Maar ze gaan niet alleen daérom naar Ie Sociëteit: er wordt méér dan gepraat: ?e hebben iemand gesproken het was lid-schipper Buis, die ons vertelde, dat nj sinds 1911 practisch nooit meer had gebiljart, maar nu wil-ie de oude kunst toch wel weer wekelijks beproeven. Het kostte hem weliswaar nog al inspanning zijn tegenspelers op de voet te volgen, „maar die doen het nog regelmatig, die zijn lid van „De Vriendenkring". Dat vonden we prettig klinken: ook de trouwe leden van „De Vriendenkring" hebben zich spontaan aangesloten en hebben dus niet gezegd „Jongens, wij blijven apart, wij redden ons zélf!" Een staaltje van gezonde mentaliteit, van gemeenschaps- Jong van binnen Terwijl de biljartballen het groene laken verkenden, werd weer elders in de zaal van Hotel „De Hoop" een kaartje gelegd: de heren pandoerden, de dames joegen harten ze blijven jong van bin nen! Weer anderen beoefenden de dam sport en ook waren de twee sjoelbakken voortdurend bezet. Tussen de bedrijven door laveerden vriendelijke serveersters (alles inclusief èn gratis!) met thee en koekjes langs de tafeltjes. Heet opdrinken! Maar drie bil jarters vergaten dat tot tweemaal toe!! De uren vlogen om. Bij de deur, waar ieder zich weer in een dikke winterjas Kulde, hoorde je telkens de moedgevende opmerking „Tot volgende week, hoor!" Natuurlijk tot volgende week, want zo'n middag smaakt naar meer. Wat mooi, dat dit mogelijk is! Iedere sociëteitsdag kan een feestdag zijn. Dat stond ook reeds bij voorbaat vast voor het echtpaar Beu kering, dat de vlag had uitgestoken. We hopen dat er nog heel dikwijls aanleiding mag zijn om die vlag uit te steken: als de Sociëteit tien jaar bestaat, 20 jaar.... üO jaar.Dan zal de dan aan bod zijnde generatie met eerbied en dankbaarheid terugdenken aan het team. dat de stoot gaf tot de stichting van deze Vereniging. Waar en hoe? Dan zal de geschiedschrijver uit oude, vergeelde kranten noteren, wat de heer Monen gezegd heeft. Dat het met de vol voering der plannen eerst niet zo vlot liep, dat het een lijdensweg scheen te zullen worden. Doordat ze met de vragen zaten van „Waar en hoe?" Tenslotte trok ken ze de stoute schoenen aan en richtten ze zich tot de heer en mevrouw Beuke ring, die open oog bleken te hebben voor de moeilijkheden en spontaan hun zaal belangeloos beschikbaar stelden. Dat mag toch wel met een woord van hulde wor den gereleveerd, niet waar. De heer Monen had zich voorts ver wonderd over de grote belangstelling voor de Sociëteit. Een goede start houdt toch wel een belofte in! Wethouder Roeper, die het gemeente bestuur vertegenwoordigde, moest mede delen, dat burgemeester De Koning tot zijn spijt niet aanwezig kon zijn, daar het gemeentebelang een reis naar het Vaste land noodzakelijk had gemaakt. „Burge meester De Koning heeft een bijzonder zwak voor een bejaarden-sociëteit". Hoe vaak heeft onze Eerste Burger als Texe laar onder Texelaars niet even de neus om het hoekje gestoken als de bejaarden van Den Burg in het dorpshuis aan de Burgwal bijeen waren! De heer Roeper verklaarde de taak van de burgemeester met genoegen op zich te hebben geno men. „Ik hoop", zei hij, „dat Uw sociëteit eenzelfde grote bloei zal bereiken als die te Den Burg en Oudeschild. Daar is deze bijeenkomst dè middag van de week ge worden, daar zetten ze al het andere voor opzij. Ik hoop, dat de bejaardensociëteit ook hier in een behoefte zal blijken te voorzien. Wij vinden het erg prettig, dat het initiatief hiertoe uit De Cocksdorp zelf is voortgekomen". TEXELSE MARKT Aangevoerd maandag 3 november 1958: 16 schrammen 100120; 20 biggen 35 55; 8 nuchtere kalveren 4060; 8 koeien 700—1000; 15 pinken 500—700; 12 gras- kalveren 300350; 20 schapen 6080. DOOPKAPEL R.-K. KERK De doopkapel van de r.-k. Kerk te Den Burg is verfraaid met een drietal fresco's, geschilderd door kapelaan Koopman. Ook aap het doopvont en de andere at tributen heeft Z.E. zijn talent getoond. Hij werd bij de vervaardiging van het doopvont geassisteerd door de heer B. H. Roest, Oosterend, die het smeedwerk voor zijn rekening nam en daarmede eveneens zijn vakmanschap aan de dag kon leggen. Gemiddelde leeftijd verdubbeld De heer Roeper stond vervolgens even stil bij het opmerkelijke feit, dat de ge middelde leeftijd sinds 1851, dus in de loop van slechts één eeuw, met bijna honderd pet. is toegenomen. In 1851 wer den de mannen gemiddeld. 36 jaar, de vrouwen 38. In 1951 was de gemiddelde leeftijd van de man 65, die van de vrouw 67. De deskundigen verwachten, dat de gemiddelde leeftijd binnen enkele jaren resp. op 70 en 80 zal liggen. Gevolg: veel groter aantal bejaarden, wat uiter aard zijn vraagstukken opwerpt. Daartoe wordt al meer behoefte gevoeld aan de stichting van bejaardenwoningen, de op richting van sociëteiten e.d. opdat een nuttige vrije-tijdsbesteding gegarandeerd wordt. Wel, wat die leeftijd aangaat: wij zagen de 90-jarige heer De Bloois nog kaars recht door de zaal stappen en met belang stelling een spelletje biljart volgen. „U waagt zich daar niet meer aan, meneer De Bloois?" „Och", kwam het antwoord, „ik zou het nog best kunnen, maar hier ziet U de pikeurs aan het werk hoor!" Dit om U even terloops de sfeer te tekenen en de kwaliteit van mogen we even? het aangevoerde materiaal, om met ome Kees te spreken!! Stimulans voor andere dorpen De heer Oskam, sprekend namens de culturele raad, schetste de contactjes met De Cocksdorp. Meermalen is daarbij de gedachte aan een experiment naar voren gekomen, want men zag wel degelijk di verse moeilijkheden. Er werd echter met enthousiasme doorgezet en dit werd met succes bekroond. „Ik hoop, dat de stich ting hier een stimulans zal zijn voor die dorpen, waar een bejaardensociëteit nog ontbreekt". De heer Oskam noemde de bejaardensocieteit een belangrijk stukje van het gemeenschapsleven. In Den Burg en Oudeschild dacht het bestuur, dat men zich wel tot de wintermaanden kon be palen, maar die draaien daar nota bene het hele jaar geanimeerd door. Op een der hoogtijdagen aan Den Burg merkte een lid op „Man, wat was het weer mooi, het is zonde om er tussenuit te gaan". De heer Oskam besloot met de wens, dat de Cocksdorper Bejaarden Sociëteit een langdurig en voorspoedig bestaan be schoren zou zijn. DAARNA waren we dan aan een tafel tje gaan zitten bij de heer C. Kalis, ex- v r ach trij der. Hij genoot zichtbaar van zijn pijp tabak en bleek een gezellige prater, toen wij het met hem over zijn vracht- dienst wilden hebben. Hij had die dienst in 1916 overgenomen van Willem Reu vers, die het maar enkele maanden had volgehouden. Reuvers had het bedrijf overgenomen van Jan Garritsen. Kalis stalde zijn paard in een gebouw aan.... de Zwaanstraat, achter „De Oranjeboom". Hij heeft allerlei bood schappen gedaan, zelfs stapte hij iedere maand naar het gemeentehuis om er het maandsalaris van de in Eierland en De Cocksdorp wonende onderwijzers te beu ren. Drie dagen per week trok hij door de polder: tweemaal over de Hoofdweg en door De Waal, eenmaal langs de Postweg, het waren toen allemaal nog wegen met los grint. Serie van dertien Intussen maakte de heer R. Kalf een serie van dertien aan het biljart. En het sjoelen bleek zo aanstekelijk, dat weldra de dorpscommissie de schijven met animo over het gladde hout liet vliegen. „Ja, het laatste scheepje is van de zo- mer naar elders verkocht, het was eigen dom van de heer Boon. Ze willen er nu een pleziervaartuig van maken, in mijn jeugd lagen hier nog tien schepen, alle maal bestemd voor de visserij of voor het vervoer van suikerbieten of materiaal voor de beharding van wegen". Zo hoor den we iemand nog opmerken. Van plezier gesproken: daar kwam je vroeger nauwelijks aan toe. De werkda gen waren erg lang (vrachtrijder Kalis was meermalen pas om negen uur 's avonds klaar en 's morgens om acht uur zat hij al weer op de bok), ook de vissers moesten het in die drukke tijd met een korte nachtrust doen. De tijden zijn wèl veranderd, in vele opzichten verbeterd. Een der bijzondere voorrechten, welke onze moderne tijd biedt is dan wel de aanwezigheid van een bejaardensociëteit, die stellig tot in lengte van dagen talloze bejaarden enige aangename uren zal ver schaffen. Op gevaar af door onze landbouw redacteur op de vingers te worden getikt trokken wij dezer dagen de conclusie, dat de Texelse landbouwers een uitste kende suikerbietenoogst beleven: de wagens, die naar de haven van Oudeschild reden om hun vracht in een der gereed liggende schuiten te lossen, waren ge durfd-hoog geladen en de bieten waren van behoorlijke omvang. Je zou er een mooie kop van kunnen creëren om er op elf november mee langs de huizen te trekken, zingend van „Hier woont de rijkman!", maar daarvoor worden die bieten niet geoogst: ze worden kort na de verscheping op de suikerfabriek „Hol land" te Halfweg of die van Puttershoek tot suiker verwerkt, waarbij toch nog weer kans bestaat op connectie tussen suikerbiet en folklore, want Sint beloont de lieve kinderen gaarne met snoep dat tenslotte een zeer hoog suiker gehalte heeft! 12 miljoen kilo De Texelse landbouwers hebben dit jaar blijkbaar veel vertrouwen gehad in het produkt suikerbieten, want dit voor jaar werden niet minder dan rond drie honderd bunders land voor de teelt van suikerbieten bestemd. Dit zal een totale oogst geven van. 12 miljoen kilo suikerbieten. Uit goede bron vernamen wij, dat dit jaar zeker tweemaal zoveel bieten zijn verbouwd als in 1957. Blijk baar zien de landbouwers dus nogal heil in de teelt van dit produkt. Reeds in het voorjaar wordt gecontracteerd. Tevens wordt dan de prijs vastgesteld. Die vijftig gulden per ton (netto) bij een suikerge halte van 16 pet. Ieder procent méér brengt vier gulden per ton extra op. Groot en klein De Texelse suikerbieten komen van niet minder dan 215 bedrijven. In som mige gevallen kan men echter nauwelijks van een bedrijf spreken, want een oogst van 4-5 ton bieten moet zeker meer als een hobby worden beschouwd, niet waar? Toch zijn er Texelaars, die maar een heel klein lapje grond voor de suikerbiet reserveren. Zo heeft de heer P. Verijzer, De Waal, slechts acht are suikerbieten geteeld, maar de heer Rutten, van hoeve „Irene" in de Eendracht-polder, geeft de vrachtrijders een behoorlijk stuk werk, want hij liet niet minder dan.twin tig hectaren met suikerbieten beplanten. Tweeduizend vrachten De suikerbietencampagne is ook van belang dus voor de vrachtrijders. We hebben even voor U uitgerekend, dat al met al zo'n tweeduizend vrachten naar Oudeschild worden gereden, want de auto's nemen zo'n 5,5 tot 7,5 ton mee. De schepen hebben een vermogen van ge middeld 400 ton. In totaal rijden de laat ste tijd zo'n twintig auto's de suiker bieten van de bedrijven naar de schepen. Die 20 voertuigen zijn het eigendom van een achttal Texelse diensten. Op 20 okto ber arriveerde de eerste partij suikerbie ten op de haven. Een grote kraan buigt zich over de laadbak, grijpt een net beet en U ziet een grote partij bieten omhoog komen. De kraanmachinist hevelt ze keurig boven een enorm ruim, haalt een hendel over en daar wordt de partij ge stort. Dat werkt vlot, deze net-methode! Maar op de landbouwbedrijven zelf gaat het nog op ouwerwetse wijze: schop voor schop worden de bieten daar op de auto's gesmeten. Slechts een heel enkel bedrijf maakt gebruik van een jacobsladder. Op sommige dagen staat Texel echt in het teken van de suikerbietenafzet, want dan rijden de auto's af en aan. Ze hebben onlangs op één dag 500 ton aangevoerd! „Niet ééns een druppel" „Maar zelfs deze grote hoeveelheid is zeker nog slechts een druppel van de partij, die de suikerfabrieken wegwer ken?" vroegen we, een expert uit de tent lokkend. Antwoord: „Nog niet eens een druppel: de gehele Texelse oogst, ook deze extra grote, die misschien wel een record voor Uw eiland is, kan door de grootste Nederlandse fabriek gemakkelijk in één dag worden verwerkt!" Verbazingwekkend dus en tevens een bewijs, dat je er als buitenstaander eigen lijk geen weet van hebt, hoe geweldig groot zo'n suikerfabriek wel is!! De aanvoer over de Texelse wegen duurt tot in de derde week van december. Geen-aanvoer-zonder-meer: eerst wordt iedere vracht op de weegbrug aan de haven geladen en van iedere vracht wordt een monster een mand vol genomen teneinde de tarra te kunnen vaststellen. Deze loopt namelijk sterk uit een en variëert van 9 tot 19 procent. Het percentage is uiteraard ten nauwste ver bonden aan de bodemgesteldheid en die loopt op Texel uiteraard nogal sterk uit een, want men teelt in alle districten van het eiland suikerbieten. „Suikerbietenauto gesignaleerd" Wij hebben ons tenslotte nog even af gevraagd, hoe die aanvoer georganiseerd wordt. Wel, dat loopt meer dan ge smeerd: men stelt een aantal landbou wers op de hoogte en die bellen op hun beurt hun vrachtrijder op. Maar.... doorgaans behoeft de vrachtrijder niet officiéél van de aanwezigheid van een schip op de hoogte te worden gesteld, want rijdt een auto van de firma Van Boven met suikerbieten naar de haven, dan is dat nieuws meteen wereldkundig en prompt reageren ook de anderen: Brouwer, Koopman, Van Lenten, Witte, Dijksen, Slegh, Zijm en hoe ze verder allemaal heten mogen. Ja, ook van die zijde bestaat er voor het produkt suikerbiet een opvallend grote belang stelling! VOLKSMUZIEKSCHOOL OP TEXEL Zoals bekend ligt het in het voornemen de Texelse Volksmuziekschool op 1 janu ari te openen. De heer C. Rijf, directeur van het Kon. Texels Fanfarekorps, is aangezocht als directeur van de Volks muziekschool. Volgende week zaterdag zullen 35 leerlingen van de Helderse Volksmuziekschool naar Texel komen om hier zowel vocaal als instrumentaal een demonstratie te geven, die kan worden bijgewoond door Texelse scholieren uit de 4de en 5de klas, hun ouders en andere belangstellenden. AGENDA VAN DE CULTURELE RAAD Woensdag 5 november De Koog, opening kleuterschool. De Koog, Ds. Visch spreekt over Bali. Den Burg, „Texel", houtvoorlichtings avond „Van bos tot bouwwerk". Spreker J. H. ter Laak. Oudeschild, r.-k. Volksbond, bespreking werkzaamheden dorpscommissie. Donderdag 6 november Den Burg, „Texel", Otto Sterman draagt voor voor het Nut over het negervraag- stuk. Oudeschild, Ned. Herv. pastorie, Ds. Visch spreekt over Bali Den Burg, „De Zwaan", filmavond r.-k. Ontwikkelingsclub. Zaterdag 8 november Den Burg, „Oranjeboom", Toneelvoorstel ling „Het Masker". De Waal, Dorpshuis, fancy-fair en herfst- tentoonstelling o.l. school De Waal.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Texelsche Courant | 1958 | | pagina 1