Hoe komen de dorpen aan hun
straatnamen
Werktijdverkorting
in de Landbouw
tweede blad
TEXELSE COURANT
WOENSDAG 15 JULI 1959
In de landbouw worden tegenwoordig
nog zeer lange werkdagen gemaakt, zo
schrijft ir. A. Moens van het Instituut
voor Landbouwtechniek en Rationalisa
tie, naar aanleiding van een behandeling
voor de radio over dit onderwerp. Er zijn
vele bedrijven waar de boer en zijn per
soneel per jaar 3000 tot 4000 uren werkt.
Een geheel andere situatie dan in fabriek
en op kantoor, waar 2400 uren per jaar
wordt gewerkt. Er is zelfs een streven in
binnen- en buitenland gaande, laatstge
noemde arbeidstijd in de toekomst te
verlagen tot 2200 uren en lager.
Nu mogen wij bij de vergelijking van
deze cijfers niet uit het oog verliezen, dat
het karakter van de arbeid in het land
bouwbedrijf sterk verschilt van dat in de
fabriek, ondanks het feit, dat in moderne
fabrieken veelal niet meer die onaange
name sfeer heerst als vroeger.
Te veel hooi op de vork
Door de kortere werktijden wordt dan
ook de trek van de arbeiders van het
platteland sterk bevorderd ook door de
grotere vrije tijd, die fabrieksarbeider en
kantoorbediende ter beschikking hebben.
Behoud van voldoende landarbeiders zal
o.a. moeten worden gezicht in werktijd
verkorting in de landbouw. Maar ook
voor de boer en zijn gezin geldt, dat in
vele bedrijven veel te lang wordt ge
werkt. Vele boeren maken zelfs langere
dagen dan hun personeel, werkdagen van
3 5 en 16 uur zijn geen uitzondering. Is
dit wel verantwoord?
Jaren geleden toen voldoende ar
beidskrachten beschikbaar waren
werd het bedrijf uitgebreid door meer
vee aan te houden, meer kunstmest te
strooien en meer hakvruchten te verbou
wen. Toen het personeel schaars werd en
de lonen hoog, zijn we met minder per
soneel toch doorgegaan met deze uitbrei
ding. Naast hoge produktie per hectare
en per koe staat hoge arbeidsprestatie te
genwoordig op de voorgrond, omdat ge
bleken is, dat het vooral aankomt op de
produktie per man. Deze ontwikkeling is
gezond, mits ze niet tot overbelasting
van boer en personeel leiden. Want er
zijn grenzen, ook aan de last, die men
rich zelf en zijn gezinsloden kan opleg
gen. Ook in het landbouwbedrijf moet er
tijd zijn voor rust en noodzakelijke ont
spanning. Het streven moet dan ook zijn:
hoge arbeidsprestaties bij redelijke werk
tijd.
Hoe op de veehouderijbedrijven?
In dit opzicht is het akkerbouwbedrijf
verder dan het veehouderijbedrijf. De
mechanisatie heeft in het akkerbouw
bedrijf grote vorderingen gemaakt met
als resultaat, dat gemiddeld over het ge
hele jaar gerekend, de 48-urige werk
week vrijwel is bereikt.
De veehouderij is achtergebleven, orn
aat verzorging van het vee en melken
tesamen niet minder dan de helft tot
tweederde van alle werktijd, in de mees
te bedrijven neg op dezelfde wijze ge
beuren als vijftig jaar geleden, terwijl de
veestapel en de produktie per dier sterk
zijn uitgebreid.
Ook verplichte arbeid op zaterdagmid
dag en op zon- en feestdagen maakt, dat
»n deze bedrijven jaarlijks een zeer groot
aantal uren wordt gewerkt.
Melkmachine, gebruik van voerkarren,
mechanische inrichtingen voor de afvoer
van de mest, vereenvoudigde voeder
methoden, waterleiding en doelmatig ge
reedschap voor de reiniging van vee en
stallen zijn mogelijkheden, die door velen
nog niet voldoende worden benut.
Maar ook de organisatie van het werk
speelt een grote rol: een goede werkver
deling, een juiste volgorde van werk
zaamheden, zijn even onmisbaar als goe
de werktuigen.
Stalverbetering is op vele bedrijven
evenzeer nodig. Soms kan dit worden
bewerkstelligd met betrekkelijk lage
uitgaven. In het algemeen is het bouwen
en het verbeteren van stallen e.d. helaas
zeer duur.
Door al deze maatregelen kan in vele
bedrijven 25% van de thans bestede tijd
worden bespaard.
Onderzoek naar gunstiger melktijd
Een bijzonder probleem bij verkorting
van de werktijd in de veehouderij is, dat
de koeien ongeveer om de 12 uur wor
den gemolken, b.v. 's morgens en 's mid
dags om 4 uur. Men komt zodoende van
zelf tot lange werkdagen. Nu zijn er de
laatste jaren in het buitenland onder
zoekingen ingesteld of het melken om de
12 uur beslist noodzakelijk is. Is het wer
kelijk nadelig, als 's morgens niet om 4
uur maar b.v. om 7 uur wordt gemolken
en 's middags gewoon om 4 uur? Deze
onderzoekingen, die o.a. in Zweden zeer
zorgvuldig werden uitgevoerd, gaven te
zien, dat het daar gèèn nadeel oplevert.
Voor velen uiteraard een grote verras
sing. Indien de melktijden dichter bij
elkaar kunnen liggen, kan men de werk
dag verkorten, door 's morgens later te
beginnen of 's avonds eerder op te hou
den.
Er zijn thans ook in Nederland soort
gelijke onderzoekingen begonnen en wel
op vier proefboerderijen met in totaal
meer dan 130 koeien, waarbij een groep
ééneiïge tweelingen. Dit onderzoek is
nodig om vast te stellen, hoe het Neder
landse vee hierop reageert, zowel wat
gezondheid, levensduur, melkplas als
samenstelling van de melk betreft. Ver
schillende instituten werken op dit ge
bied nauw samen.
Zijn de resultaten gunstig hetgeen
dus thans nog moet worden afgewacht
dan zouden deze een grote arbeidsver-
lichting tengevolge hebben. In Zweden
worden de resultaten reeds in de praktijk
toegepast. In juni bezocht ir. Moens een
bedrijf, waar de koeien 's morgens om 6
uur en 's middags om 3 uur worden ge
molken. In Nederland zijn hem geen be
drijven bekend, met een tijd tussen de
melktijden kleiner dan 11 uur. Het is ook
nog te vroeg om dit thans te adviseren,
doch het is wel een zaak, die onze volle
aandacht verdient.
Vereenvoudiging en mechanisatie
Verkorting van de tijd tussen het och
tend- en avondmelken maakt, dat min
der tijd overblijft voor andere werken,
land verzorgen en de voederwinning en
het bouwland, indien we er tenminste
naar streven binnen die tijd met alle
werk klaar te komen. Het landbouwbe
drijf is en blijft echter seizoenbedrijf en
naast minder drukke perioden zullen pe
rioden met veel werk en lange werkda
gen onvermijdelijk blijven. Belangrijk is
daarbij na te gaan hoe het werk vereen
voudigd en gemechaniseerd kan worden.
Ook over dit vraagstuk zal vermoedelijk
in 1959 een onderzoek worden ingesteld
op een aantal gemengde bedrijven en een
aantal weidebedrijven. Hoe ver kan men
hiermede gaan? Het is gevaarlijk in dit
opzicht lichtvaardige conclusies te trek
ken. Inkomsten en resultaten van het
bedrijf mogen aan dit streven niet wor
den opgeofferd.
Als in drukke tijden 70 tot 90 uren per
week wordt gewerkt, is het gewenst deze
werktijd te verkorten. Op welke wijze
dit moet' geschieden, vraagt tijd en orga
nisatievermogen, terwijl ook de moge
lijkheden van doelmatiger werkmetho
den en mechanisatie een belangrijke rol
zullen kunnen spelen. Het onderzoek is
er daarom op gericht, economisch ver
antwoorde richtlijnen aan te geven. Het
is noodzakelijk, dat we ook in de toe
komst grote aandacht besteden aan een
hoge produktie per man. Dit moet echter
bereikt kunnen worden in een redelijke
werktijd, zodat boer en landarbeider met
hun gezin voldoende tijd overblijven
voor eigen vakontwikkeling, voldoende
tijd voor deelname aan het godsdienstige,
sociale en culturele leven op het platte
land en in onze samenleving. Dit is uit
eindelijk het doel van de werktijdbekor
ting.
Z AKENNIEUWS
OPENING BROOD- EN BANKET
BAKKERIJ ANNEX
LEVENSMIDDELENBE DRIJF
Vrijdagmorgen heeft de fa. R. Beu ving,
Kogerstraat, Den Burg. zijn nieuw win
kelpand geopend. Er is daar heel wat
veranderd. Niet alleen in de winkel,
maar ook het buitenaanzicht. Keurige
tegels tegen de muren, verzorgd door de
fa. Lutterman, geven het pand een geheel
nieuw aanzien.
Behalve voor uw brood en banket kunt
u er nu ook terecht voor een pondje
suiker, een fles wijn, limonade voor de
warme dagen, conserven. U kunt een
keus maken uit meer dan 40 smaken
pudding en als u aan de was moet, staan
er vele zeepsoorten voor u klaar.
De zaak is ingesteld op semi-zelfbedie-
ning. U kunt U zelf dus n*t de meeste
spoed helpen. Een keurige kassa bij de
ingang waar in een wip met U is afge
rekend. De winkel toont een volledig
assortiment levensmiddelen, keurig in de
wandrekken verwerkt.
De winkelbetimmering is verzorgd
door de fa. Werkhove uit Amsterdam.
De heer Beuving is aangesloten bij de
Enkabé, een landelijke organisatie. De
propagandist van deze organisatie ver
telde ons dat het platteland tegenwoor
dig niet meer onderdoet voor de stad.
Deze winkel is een pracht. Er zijn nu
vier Enkabé-zaken op het eiland.
De winkel is geschilderd door de fa.
J. J. Vonk, in diverse kleuren. De fa. Van
Wessem, aannemer van deze verbouwing,
werkte samen met fa. Witte, metselwerk,
fa. Oele, loodgieters, Martien Bakker,
verlichting.
Den Burg heeft er dus weer een ver
nieuwde zaak bij. Het is zeker geen
slechte aanwinst. Wij wensen de bakker-
kruidenier veel succes.
STRAND EN ZEE SCHOON BINNEN
TIEN JAAR
Binnen tien jaar is het probleem van
de verontreiniging van zee en strand
door afgewerkte stookolie niet langer
een probleem. Aldus het Britse parle
mentslid Callaghan.
De Brit heeft deelgenomen aan de
tweedaagse conferentie in Kopenhagen,
waar deskundigen de verontreiniging
\an zee en strand terdege hebben be
sproken. Men was van mening, dat er
goede vorderingen zijn gemaakt.
In afwachting van een algeheel ver
bod. aldus* de vergadering in Kopenha
gen, moeten de zones waarin geen
stookolie mag worden geloosd, worden
uitgebreid. Deze uitbreiding zou bete
kenen, dat ook de Noordzee verboden
gebied wordt. („De Rotterdammer")
INGEZONDEN
Rotterdam, 9 juli 1959.
Geachte Redactie,
Journalisten zijn schrijvers van jour
nalen, maar om te kunnen schrijven
dient men ook „waar" te nemen, te on
derscheiden.
Het ingezonden stuk over Duitse pre
ken in Texelse kerken, bevat nergens
een regel of woord dat inzender tegen
het houden van die preken zou zijn. Ik
was dan ook verrast dit te lezen in Uw
courant van woensdag 1.1.
M'n artikel was bedoeld 2 uitersten
scherp tegenover elkander te zetten en
de veranderlijkheid aan te tonen bij de
mens.
's Mensen inzicht wordt sterk beïn
vloed door de omstandigheden, wat juist
kan zijn, maar vaak ook een blijk van
onstandvastigheid, doch vooral dat hij
niet kan „waar"nemen, niet ziet het
Grote, Machtige wat het Leven is.
Het spijt me zeer dat m'n artikel bij U
de conclusie heeft doen rijzen dat ik er
tegen zou zijn.
Om niet nog meer verkeerde conclu
sies te wekken, eindig ik, die zal blijven
trachten in alle dingen het Goede te
zoeken.
Hoogachtend,
J. Bevaart.
INGEKOMEN PERSONEN
Heintje H. Reusink, van Heerlen, Rem-
brandtstr. 9 naar Den Burg, Molen
dwarsstraat 6; Johanna M. Nap (ev. Sie-
binga en gezin) van Warnsveld, Hellen-
kamp 19 wd, naar De Cocksdorp 16;
Jozeph F. Talens. van Arnhem, Velper-
weg 142 naar Dorpsstraat 16, De Koog;
Albertus J. de Jong, van Amsterdam,
Zeilstraat 32h, naar Den Burg, Koger
straat 73.
HOOG WATER
Hoog water ter rede van Oudeschild:
15 juli 2.28 en 14.56; 16 juli 3.48 en 16.26;
17 juli 5.17 en 17.52; 18 juli 6.35 en 19.06.
Aan het strand ongeveer een uur eer
der hoog water.
AGENDA VAN DE STICHTING
CULTUREEL WERK TEXEL
Woensdag 15 juli
Den Burg, Wezentuin, 20.15 uur Concert
door „The Stork Town Dixie-Kids".
De Cocksdorp, 19.30 uur Kinderspelen
aan de dijk.
Donderdag 16 juli
Den Hoorn, Ned. Herv. kerk, 8 uur zang-
dienst.
De Koog, 7 uur, Voetbalwedstrijd De
Koog-De Mok.
BOOTDIENSTREGELING T.E.S.O.
Geldig tot 23 augustus 1959
Werkdagen:
Van Texel: 5.20 7.40 10.30 13.00
15.30 18.00
VanDenHelder: 6.30 9.15 11.40 14.20
16.40 19.35
Zon- en alg. erkende chr. feestdagen:
Van Texel: 7.40 10.30 14.00 16.00
18.25 20.30
Van Den Helder: 9.15 11.35 15.00 17.15
19.30 21.35
CONSULTATIEBUREAU VOOR
ZUIGELINGEN
Heden, woensdag, consultatiebureau
Woensdag 15 juli (heden) worden de
moeders van de buitendorpen verwacht
op de volgende uren:
De Cocksdorp 1.15 uur; Oosterend 2 uur;
Den Hoorn 2.45 uur en De Koog 3.30 uur.
BELEGGINGEN IN EFFECTEN
(deel V)
Men moet in een effectendepot niet
alleen zorgdragen voor een goede ver
houding tussen de risicomijdende en de
risicodragende sector, men moet ook
letten op voldoende risicospreiding en
wel in drieërlei opzicht:
a - een goede valutaire risicospreiding
b - een goede geografische risico-
spreiding;
c - een goede economische risico-
spreiding.
Wat het eerste punt betreft: het is geen
verstandige politiek al zijn gelden in één
bepaalde valuta te beleggen. Gebeurt er
iets ongunstigs met de desbetreffende
munt, dan zijn er geen andere beleggin
gen in het effectendepot, welke het daar
uit voortvloeiend nadeel verzachten. Ook
een belegging geheel in guldenswaarden
beantwoordt dus niet aan het principe
van een verantwoorde risicospreiding.
In dit verband is het nuttig de zwakke
positie van de gulden omstreeks augus
tus 1957 in herinnering te roepen; onze
deviezenpositie was toen als het ware tot
een noodpeil gedaald. Uiteraard dient
men zijn effectenbezit wel in hoofdzaak
op te bouwen uit waarden, uitgedrukt in
de valuta van het land, waarin men
woonachtig is. Zou men een te groot deel
van zijn effectenbezit in buitenlandse
waarden beleggen, dan loopt men de
kans, dat men op een gegeven ogenblik
een belangrijk deel van zijn inkomsten
uit effecten zou moeten missen door po
litieke verwikkelingen of beperkingen in
het deviezenverkeer. Zeer algemeen ge
nomen lijkt een percentage van 25 a 30%
buitenlandse waarden momenteel ver
antwoord.
De geografische spreiding hangt meest
al nauw samen met de valutaire sprei
ding. Het behoeft geen nader betoog, dat
wanneer men al zijn middelen in een be
paald land belegt men volkomen afhan
kelijk is van de economische toestand, de
arbeidsrust e.d. in dat land.
Rest ons de economische risicosprei
ding in een effectendepot. Hieronder
verstaat men de spreiding over de ver
schillende bedrijfstakken van het econo
misch leven. Men moet niet al zijn gelden
investeren b.v. in de olie-industrie, of
in de houthandel. Immers gaat het slecht
in de desbetreffende bedrijfstak, dan
zal men zijn inkomen uit zijn effecten
sterk zien verminderen, terwijl ook de
totale waarde van het effectendepot aan
merkelijk zal dalen.
In een verantwoord opgebouwde effec
tenportefeuille is niet alleen zorggedra
gen voor een goed doorgevoerde risico-
spreiding maar is tevens veel aandacht
besteed aan de kwaliteit der fondsen. De
kwaliteit van een fonds wordt beoor
deeld aan de hand van de balanspositie
en de rentabiliteit van en de toekomst
verwachtingen voor de desbetreffende
maatschappij.
Bij de keuze der fondsen moet men
eveneens letten op de opzet, op het doel
van de belegging. Behoort het effecten
depot b.v. toe aan een zeer vermogend
iemand, dan zal de voorkeur en wel
speciaal om fiscale redenen uitgaan
naar z.g. groeifondsen. Hieronder ver
staat men fondsen, welke over het alge
meen weinig of zelfs in het geheel geen
dividend geven, maar welke gezien de
vooruitzichten en de in het bedrijf ge
houden winsten goede mogelijkheden
bieden voor kapitaal-appreciatie, voor
koerswinst. Betreft het daarentegen een
klein effectendepot en is de eigenaar er
van voor de bestrijding van de kosten
van levensoverhoud mede op de inkom
sten uit zijn effectendepot aangewezen,
dan zal men over het algemeen zijn keus
laten vallen op rustige beleggingsfondsen
cp defensieve waarden.
Tenslotte verdient het aanbeveling in
kleine effectendepóts een ruime plaats in
te ruimen voor aandelen in beleggins-
maatschappijen om zodoende zij het
dan indirect een behoorlijke risico-
spreiding te kunnen bewerkstelligen.
(Wordt vervolgd)
De geschiedenis van De Cocksdorp
Dit dorp ontstond na de drooglegging
van de polder Eijerland in 1835. Reeds
in de nazomer van 1835, nog voor de dijk
voltooid was, bracht men zes percelen
van het nieuw gewonnen land in kuituur.
Einde 1836 waren 850 bunders met
koolzaad bezaaid.
In 1837 komen De Cock en Paulus
Langeveld in de gemeenteraad eisen stel
len. In De Cocksdorp moet een brand
spuit, een vroedvrouw en een veldwach
ter komen. In 1841 komt de Ned. Her
vormde kerk gereed, maar op een school
moet men nog enige jaren wachten
De kopers van Eierland en het Bui-
tenveld (voor een som van 90.000,
waren N. J. de Cock uit Antwerpen,
Paulus Langeveld van Giessendam, Wil
lem Langeveld uit Hardinxveld en M. L.
Plooster uit Ameide en Tienhoven. Nadat
de concessie tot bedijking werd verkre
gen richtten zij de „Sociteit van Eigen
dom van Eierland" op, in welke onder
neming N. J. de Cock grote invloed
kreeg.
De droogmaking stond onder leiding
van de beide Langevelden, aannemers
van publieke werken.
De in-kultuur-brenging van het land
stond onder leiding van Marten Douwes
Teensta, directeur van Landbouw, die
ook met de indeling belast was. (Van der
Vlis: „Texel" blz. 244 e.v.). In 1840 wonen
in de polder 600 mensen. Dan wordt de
Sociteit opgeheven en wordt tot verde
ling van het polderbezit overgegaan.
Bij de straatnaamgeving is aansluiting
gezocht ten dele bij in de volksmond
levende namen (Vuurtorenweg. Molen
laan) en ten dele bij de geschiedenis van
de drooglegging van de polder Eijerland
(Langeveldstraat, Teenstrapad, Plooster-
straat).
De navolgende namen behoeven een
nadere toelichting:
Molenlaan. Aan het begin van het
dorp stond een koren- en pelmolen, die
in 1841 aan de Polder Eijerland werd
overgedragen.
Kikkertstraat. J. L. Kikkert, naar wie
wij vernoeming voorstellen was notaris
op Texel. Bovendien was hij lid van de
Staten en wethouder. Hij beijverde zich
zeer om op Texel een vuurtoren te krij
gen en was de enige Texelaar, die twee
aandelen nam in de Sociteit van Eigen
dom van Eijerland. Hem werd bij de ver
deling in 1841 met enkele anderen ook
een kavel toegewezen. Ook stelde hij
meerdere kaarten van Texel samen.
Joan Hodsonstraat. Deze naam wil
TEXELSE MARKT
Aangevoerd maandag 13 juli 1959*
500 lammeren 3045; 1 geit 25,4 kal
veren 110130. De handel was stug.
GEMEENTELIJK LYCEUM
DEN HELDER
Bart Scholten, Oosterend, ging over
naar de 4de klas van het Gymnasium.
Theo Backer, Oudeschild; Ineke Dre
vel, De Koog, en Thea Lips, Den Burg,
naar de vijfde klasse van de A-afdeling.
HET WASSEN VAN SCHAPEN
EN LAMMEREN
De huid van onze landbouwhuisdieren
heeft een belangrijke functie bij de stof
wisseling. Alles wat wij er aan doen om
deze functie te bevorderen komt ten goe
de aan de gezondheid en daarmede aan
de productiviteit van het dier.
Vroeger, en dan spreken wij van een
20 a 25 jaar terug, werd er aan de huid-
verpleging veel meer gedaan dan tegen
woordig. Op tal van boerderijen was het
toch gewoonte dat koeien en jongvee
tenminste twee maal per week gebor
steld werden en op de zaterdagmorgen
was het „staarten wassen" en „gang
schrobben".
Wat de schapen betreft herinneren wij
ons nog zeer goed dat in de tweede helft
van juli tot in begin augustus er schapen
en lammeren gewassen werden. Op be
paalde dagen in de week trokken er dan
hele koppels door het dorp naar de
schapenwasser waar ze stuk voor stuk in
de kuip met het wasmiddel werden ge
dompeld en, na uitdruipen, naar de afde
ling gewassen dieren werden gedreven
Het geblèr was dan niet van de lucht
want als regel werd deze wassing tevens
benut om de lammeren van de ooien af
te nemen.
Dat er tegenwoordig zo weinig aan het
wassen wordt gedaan vindt misschien
zijn oorzaak in het feit. dat er enerzijds
personeelschaarste heerst, anderzijds de
werkzaamheden op de bedrijven zijn
toegenomen door de intensivering..
Toch is het fout wanneer wij dat was
sen gaan verwaarlozen. Bovendien kost
het de boer geld wanneer hij zijn wolvee
niet op tijd laat wassen. Tal van parasie
ten loeren op een plaatsje in de wol en
óp of in de huid. Wij noemen U de teken,
de luizen en de schurftmijten.
Zij hebben alle dit gemeen dat zij zich
voeden ten koste van hun gastheer en
dat zij jeuk veroorzaken
Dat parasiteren op de gastheer kost
vlees, zowel direct door het onttrekken
van bloed als indirect door de onrust.
Door het jeukgevoel schuren de schapen
graag en dat geeft wolverïies en schade
aan de wol en ook dat is kostbaar!
Er is dus alles vóór om de schapen en
lammeren tijdig te wassen.
En, als er dan geen particuliere scha
penwasser in de buurt is, ligt het dan
r«iet op de weg van de veehouders hier
gezamenlijk een oplossing voor te zoe
ken? Ligt hier mogelijk nog een arbeids
terrein braak voor de Werktuigen-
coöperaties?
Wij geven dit onze schapenhouders in
Noordholland gaarne in overweging.
Gezondheidsdienst voor Dieren in
Noordholland,
D. REMPT, Directeur.
herinneren aan een jongere historie n.l.
aan de reis van een groepje Texelaars
tijdens de opstand der Georgiërs in 1945
met de reddingboot „Joan Hodson" naar
Engeland. Zij waren vermoedelijk de
laatste Engelandvaarders.
Het ligt in de bedoeling t.z.t. op de
straatnaamborden duidelijk aan te geven
naar wie de straat werd vernoemd.
Den Hoorn
Den Hoorn was tot de vijftiende eeuw
zonder betekenis, daar voordien de Wes
ten de belangrijkste nederzetting aan
Texels zuidpunt was. De Westen was
een vissersdorp. Na de drooglegging van
de Hemmer was het daar met de visserij
afgelopen en omdat kort daarna het dorp
de Oude Hoorn werd verwoest (1398) en
op het Klif het tegenwoordige dorp Den
Hoorn ontstond is het waarschijnlijk dat
een deel van de bevolking uit De Westen
zich ook in het nieuwe dorp Den Hoorn
heeft gevestigd. De Westen is door voort
durende verstuiving van de duinen ten
onder gegaan. In 1514 werd de kapel te
Den Hoorn (behorend bij de kerk van
De Westen) tot parochiekerk verheven.
Den Hoorn lag in de vijftiende eeuw
nog aan zee en de inwoners leefden bijna
allen van de zee. Vele tientallen jaren
woonden er vele loodsen en haringvis
sers; ja zelfs de walvisvangst werd door
enkelen beoefend.
In 1830 waren er toch nog altijd een
70-tal loodsen gevestigd. Toen in 1835
een vaste Rijksloodsdienst voor het zee
gat Texel werd ingesteld gelijk met het
in gebruik nemen van de grote koop
vaarders-binnenhaven in Den Helder,
verminderde het aantal particuliere
loodsen zeer snel.
Na 1830 schakelde het dorpje zich om
tot een rustig boerendorpje.
Ook hier is bij de straatnaamgeving
aansluiting gezocht bij in de volksmond
levende namen. De navolgende namen
behoeven afzonderlijke toelichting:
De naam Herenstraat wordt ook nu
wel gebruikt en herinnert vermoedelijk
aan de tijd. toen er nog veel loodsen
woonden.
De namen „De Naai" en „Naalrand"
zijn afgeleid van het voormalige polder-
tje de Naai (ook wel Den Andel of Den
Aal, afgeleid van aalloop), zuidelijk van
Den Hoorn.
De Waal
De Waal heeft al een heel oude histo
rie, getuige de oudheidkundige vondsten
in de Sommeltjesebrg, beschreven door
Pieter van Cuijck. De Bomendijk, vroe
ger Waaldam genoemd, belette voor 1436
toen Waalenburg werd dooggelegd
het water door het overigens ondiepe
reegat onmiddellijk benoorden De Koog
langs De Waal in zuidoostelijke richting
naar de Waddenzee te stromen. Het is
daarom waarschijnlijk, dat de Waaldam
één der oudste dijken op Texel is.
De Waal was in vroeger eeuwen stel
lig wel een belangrijke nederzetting. Zo
blijkt het Friese klooster er in de 14de
eeuw een bezitting „Berghen Huse" ge
had te hebben. Bij de verlening van het
stadsrecht aan Texel in 1414 werd be
paald, dat drie van de dertien schepe
nen in De Waal moesten wonen. Voorts
blijkt, dat het aantal woningen van
1494-1514 verminderde van 90-74.
De naam „Langwaal" is ontleend aan
de vroegere naam „Langwaal" of
„Laagwaal'V een afwateringskreek vanaf
Waalenburg naar de Waddenzee.
De naam „Hogereind" is een vroegere
aanduiding voor een gedeelte van de hui
dige dorpsstraat.
De naam „Sommeltjesweg" is ontleend
aan de „Sommeltjesberg". die aan het
oostelijke uiteinde van de onderhavige
weg moet hebben gelegen.
GESLAAGD
Bea Wuis. „Opduin", De Koog, slaagde
vorige week voor het examen „Dokters-
en Veeartsassistente". Zij werd opgeleid
door het Instituut voor para-medische
beroepen Moldeijk te Rotterdam.
S.V.O.-NIEUWS
H.S.T.-TOERNOOI IN OOSTEREND
Zondag a.s. organiseert H.S.T., in sa
menwerking met de S.V. Oosterend voor
de vierde achtereenvolgende maal het
toernooi om de HST-wisselbeker. HST
neemt het deze keer hoog op, omdat zij
in 1957 en 1958 de beker wonnen en dus
deze keer de kans krijgen om voorgoed
in het bezit te komen van deze trophee!
Men vertrekt uit Amsterdam per toe-
ringcar met supporters!
Ook wordt er deze keer een handbal
wedstrijd gespeeld!
Het programma luidt als volgt:
12.00 uur H.S.T.-Texelse Boys;
13.15 uur S.V.O.-Z.D.H.
14.30 uur Handbalwedstrijd (dames);
15.30 uur Verliezersronde;
16.45 uur Finale.
De wedstrijden vinden plaats op het
veld van Oosterend!
A.s. zaterdag is er op ons veld de
adspirantendag. Hiervoor zijn uitgeno
digd: SVC, Tex. Boys, De Koog, Texel en
ZDH. We hopen op mooie wedstrijden.
Hedenavond spelen twee adspiranten-
combinaties tegen elkaar, waaruit het
elftal voor zaterdag wordt gekozen.
Jongens doe je best!
SPORTNIEUWS S.V.C.
Morgenavond om half acht speelt het
eerste aan Den Burg tegen Tex. Boys 2.
Vertrek De Cocksdorp plm. 6.45 uur.
De training wordt voorlopig, tot nader
aankondiging, gestaakt in verband met
de vakantie en de drukke werkzaamhe
den der spelers. Ook voor de adsp.
Toto-nieuws. In de loop van deze
maand worden de kwitanties aangebo
den bij die onderstaande leden, welke het
vorig jaar hebben deelgenomen aan de
voetbaltoto. Mochten er nieuwe deelne
mers zijn, dan kunnen die dat opgeven
bij de heren A. van Hoorn en Jn. Eelman
voor 1 augustus a.s.
